Λεξικό της Κουτσοβλαχικής του Λιβαδίου Ολύμπου

Λέξεις, Ιστορία, Παράδοση & Λαϊκός Πολιτισμός - Παράγωγα, Συνώνυμα, Ετυμολογία
Έκδοση: Σύλλογος Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης ‘Ο Γεωργάκης Ολύμπιος’ – Θεσσαλονίκη 2006

Παρουσίαση στη Θεσσαλονίκη το 2006 του Λεξικού

από τον Γ. Συνεφάκη

Με την ιδιότητά του Προέδρου του Συλλόγου Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης ‘Ο Γεωργάκης Ολύμπιος’, του Συλλόγου που με πολύ μόχθο εξέδωσε με δικά του έξοδα το θαυμάσιο αυτό έργο, θα μου επιτρέψετε να αναφερθώ με κάθε δυνατή μετριοφροσύνη και εν τάχει στο βιογραφικό του Συλλόγου μας και στις προσπάθειες που καταβάλλει για τη διάχυση της παιδείας και του πολιτισμού στον τόπο μας.

Ο Σύλλογός Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης ‘Ο Γεωργάκης Ολύμπιος’ (από τους πρώτους, αν όχι ο πρώτος δημιουργηθείς στην Θεσσαλονίκη επί Τουρκοκρατίας), είχε και έχει έντονη παρουσία στα πολιτιστικά και κοινωνικά δρώμενα της Θεσσαλονίκης από το 1908. Τον δημιούργησαν με την επωνυμία ‘Ο Όλυμπος’ στις 28 Σεπτεμβρίου 1908 περί τα 40 ιδρυτικά μέλη Λιβαδιωτών, που από τα μέσα του 19ου αιώνα, είχαν μετακινηθεί στη Θεσσαλονίκη και είχαν τις μεγάλες εθνικές αγωνίες της ταραγμένης εκείνης εποχής. Ο Σύλλογός μας απαριθμεί περί τα 500 πραγματικά και ενεργά μέλη (και με διαρκή προσέλευση νέων) και εκπροσωπεί την παροικία των τουλάχιστον 15.000 με 20.000 εκ Λιβαδίου Ολύμπου καταγομένων Θεσσαλονικέων, 2ης, 3ης και 4ης γενιάς. Εξέχοντα μέλη της Λιβαδιώτικης Κοινότητας της Θεσσαλονίκης, έχουν χαράξει ανεξίτηλα με την παρουσία τους τη ζωή της πόλης μας, από υψηλές θέσεις ευθύνης, τόσο στη διοίκηση, όσο και στην κοινωνία. Η ψυχή του Μακεδονικού Αγώνα Δημήτριος Ζάννας, ο Υπουργός της κυβέρνησης του Ελευθερίου Βενιζέλου Αλέξανδρος Ζάννας, ο αείμνηστος Παύλος Ζάννας, ο πρέσβης Κυβερνίδης, ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης Πέτρος Συνδίκας, ο Γυμνασιάρχης Νικολαΐδης, συγγραφέας του πρώτου Λεξικού της Βλαχικής γλώσσας το 1909 και συντάκτης του 1ου καταστατικού του Συλλόγου μας το 1908, ο εκδότης των εφημερίδων ‘ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ’ και ‘ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ’ Ιωάννης Βελίδης, ο μεγάλος μουσικοσυνθέτης Αιμίλιος Ριάδης, ο νυν Πρόεδρος του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα και Πρώτος Δήμαρχος Θεσσαλονίκης μετά τη μεταπολίτευση Δημήτρης Ζάννας, καθώς και πολλοί άλλοι, είχαν, ήταν και είναι όλοι με ρίζες Λιβαδιώτικες, μέλη της παροικίας της πόλης μας, αρκετοί δε ήταν και είναι μέλη του Συλλόγου μας. Η Θεσσαλονίκη έχει τιμήσει πολλούς από αυτούς δίδοντας το όνομά τους σε σημαντικές οδούς της. Η προτομή του ήρωα του 1821 και εξέχοντα Φιλικού Γεωργάκη Ολυμπίου, που θυσιάστηκε στο ολοκαύτωμα της Μονής του Σέκου και ο οποίος ήταν γέννημα θρέμμα του Λιβαδίου Ολύμπου, κοσμεί εδώ και πολλά χρόνια το χώρο του πάρκου της Χ.Α.Ν.Θ., δίπλα στο άγαλμα του Κολοκοτρώνη και των λοιπών ηρώων της Επανάστασης. Το 2008, σε 8 μήνες περίπου, ο Σύλλογός Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης ‘Ο Γεωργάκης Ολύμπιος’ γίνεται 100 ετών και προτίθεται να τα χιλιάσει.

Οι στόχοι του Συλλόγου μας είναι πολύ ευρύτερες από τη στερεότυπη έννοια της διατήρησης της παράδοσής μας. Εμείς όταν λέμε παράδοση, δεν αναφερόμαστε στην εθνολογική έννοια του όρου, δηλαδή για κοινωνίες με τρόπους ζωής, έθιμα οργάνωσης και τεχνικές που μεταβιβάζονται από τη μία γενιά στη άλλη σχεδόν αναλλοίωτα, ούτε αναφερόμαστε στις περιστασιακά επαναλαμβανόμενες μιμητικές αναπαραστάσεις κάποιων στιγμών του παρελθόντος. Αναφερόμαστε στη συνείδηση της ύπαρξης του παρελθόντος μέσα στο παρόν. Και ίσως όχι ολόκληρου του παρελθόντος, γιατί όπως λέει ο νομπελίστας ποιητής μας Σεφέρης ‘ένα μέρος του παρελθόντος πεθαίνει κάθε στιγμή και η θνησιμότητα του μας μολύνει, αν προσκολληθούμε σ' αυτό με υπερβολική αγάπη. Ένα μέρος του παρελθόντος μένει πάντα ζωντανό, και κινδυνεύουμε, αν καταφρονήσουμε τη ζωντάνια του’. Εξ άλλου, το παρελθόν δεν ήταν πάντοτε ένα άθροισμα ωραίων στιγμών, ούτε όμορφων αναμνήσεων -κάθε άλλο μάλιστα-. Ο ίδιος ο συγγραφέας Κώστας Προκόβας, γράφει σε ένα σημείο των Παιδιών της Μνημοσύνης : ‘Η καθήλωση στα παρελθόντα και παρωχημένα κρύβει και έναν μεγάλο κίνδυνο για την κοινωνία, γιατί τότε βλέπει κανείς με τρόμο κάθε αλλαγή και φοβάται κάθε φορά το χειρότερο. Το παρόν και το παρελθόν δεν βρίσκονται σε αντιπαράθεση για να μετρούμε νίκες και ήττες. Μαθαίνει κανείς όταν καλλιεργεί το παρελθόν’

Οι στόχοι του Συλλόγου μας λοιπόν είναι, η διατήρηση της παράδοσής μας με αυτή τη διαλεκτική σχέση παρελθόντος-παρόντος, η προσφορά στην εν γένει μορφωτική και πολιτιστική ζωή της πόλης, η καλλιέργεια του ελεύθερου και ανεξάρτητου πνεύματος, η στήριξη της πνευματικής εγρήγορσης των παλαιοτέρων και η γαλούχηση των νέων γενεών με αρχές, αξίες και ιδανικά, ώστε να βρουν εποικοδομητικές διεξόδους και να εξοπλιστούν με αντισώματα απέναντι στους κινδύνους και τις περίεργες σειρήνες των σύγχρονων καιρών.

Η ιδιόκτητη λέσχη μας, αποτελεί κοιτίδα κοινωνικότητας και πολιτιστικών εκδηλώσεων σε καθημερινή βάση. Λειτουργούν από παλιά πάρα πολλά τμήματα πολιτιστικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων, όπου συμμετέχουν ηλικίες από 5 έως 95 ετών. Εδώ και δύο χρόνια μάλιστα, έχει προχωρήσει στην ίδρυση μουσικής ομάδας νέων φοιτητών, όλων αποφοίτων και πτυχιούχων Ωδείου, οι οποίοι υπό την διεύθυνση του μαέστρου και μουσικοσυνθέτη Άκη Γεροντάκη, συγκροτούν ένα σχήμα υψηλών προδιαγραφών, με πρόθεση να δίνουν συναυλίες έντεχνης ελληνικής σύγχρονης και παραδοσιακής μουσικής, κυρίως σε απομονωμένους οικισμούς που στερούνται άλλης πολιτιστικής τροφής. Επιπλέον, έχει από καιρό δημιουργήσει Τράπεζα αίματος στο ΑΧΕΠΑ και έχει ήδη στα σκαριά την θεατρική του ομάδα και την κινηματογραφική του λέσχη.

O Σύλλογός μας εκδίδει ανά δίμηνο ή τρίμηνο εφημερίδα, τον ‘Λόγο του Συλλόγου’, που κατά γενική ομολογία θεωρείται αξιόλογη, διοργανώνει σε πολύ τακτά χρονικά διαστήματα εκδηλώσεις (ημερίδες, εκθέσεις, διαλέξεις, συναυλίες, παρεμβάσεις για την υγεία και παιδεία κλπ.), συμμετέχει σε έρευνες και προσπάθειες για την ανάδειξη της ιστορικής, αρχαιολογικής και κοινωνικής ταυτότητας του Λιβαδίου και της ευρύτερης περιοχής, καθώς και των Βλάχων γενικότερα, συμβάλλοντας εποικοδομητικά στην προσπάθεια αναβάθμισης του επιπέδου τόσο των μελών του, όσο και της κοινωνίας της Θεσσαλονίκης, του Λιβαδίου Ολύμπου και της Ελλάδας γενικότερα.

Το 2001, έτος της έκδοσής του, ο Σύλλογός μας παρουσίασε στην Θεσσαλονίκη και στο Λιβάδι το βιβλίο του Κώστα Προκόβα, φιλολόγου, πρ. Διευθυντή του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ‘Τα παιδιά της Μνημοσύνης – Μακρύ ταξίδι στη νιότη μιάς γενιάς’, όπου αναδείχθηκε η απέραντη τρυφεράδα της πέννας του συγγραφέα, ο σεβασμός στις μνήμες των προγόνων μας και η αγάπη για την πατρίδα του. Δεν είναι τυχαίο ότι ο σεμνός άνδρας ξεκινά την αφήγηση των μνημών του με τους στίχους του Σεφέρη :

Kι είναι καιρός να πούμε τα λιγοστά μας λόγια γιατί η ψυχή μας αύριο κάνει πανιά.

Και συνεχίζει λέγοντας ότι : Καταγόμαστε από τα παιδικά μας χρόνια, από το χωριό και τη γλώσσα μας. Τα θεμέλιά μας είναι πάνω στα βουνά και πάνω τους η μνήμη καίει άκαυτη βάτος.

Το βιβλίο, για το οποίο θα μας μιλήσει εκτενέστερα αμέσως μετά ο κος Βαρμάζης, έτυχε ενθουσιώδους υποδοχής από όλους και έγινε ανάρπαστο, μιά που ελάχιστα αντίτυπα έχουν απομείνει.

Πέρσι, στα τέλη Μαΐου του 2006, ο Σύλλογός μας διοργάνωσε στο Λιβάδι Ολύμπου το 8ο Συμπόσιο Ιστορίας, Λαογραφίας, Παραδοσιακής Μουσικής & Χορού, μία 3ήμερη πανδαισία λόγου, επιστήμης και τέχνης, με τη συμμετοχή άνω των 40 Συλλόγων Βλάχων από όλη την Ελλάδα. Οι εισηγήσεις πανεπιστημιακών δασκάλων και εγκρίτων επιστημόνων γενικότερα, ήταν υψηλοτάτου επιπέδου και εμπλούτισαν την ελληνική και διεθνή βιβλιογραφία με πολύτιμα στοιχεία της ιστορίας και της λαογραφίας του τόπου μας.

Εκεί έγινε και η 1η Πανελλήνια παρουσίαση του τόμου ‘Λεξικό της Κουτσοβλαχικής του Λιβαδίου Ολύμπου - Λέξεις, Ιστορία, Παράδοση & Λαϊκός Πολιτισμός - Παράγωγα, Συνώνυμα, Ετυμολογία’ του Κ. Προκόβα, το οποίο εξέδωσε με δικούς του πόρους, όπως προείπα, ο Σύλλογος μας. Το μεγάλο αυτό έργο, των 720 σελίδων, το οποίο απέχει πολύ από ένα απλό γλωσσάρι και στην ουσία αποτελεί ένα εξαίρετο λαογραφικό αφήγημα ηθών και εθίμων, κατάφερε ο Σύλλογός μας με πολύ μόχθο να το εκδώσει και να το προσφέρει σε όλο τον Βλάχικο και μη Ελληνισμό.

Εμείς πιστεύουμε ακράδαντα, πως ο λόγος ύπαρξης πολιτιστικών και μορφωτικών συλλόγων, είναι η διαρκής προσπάθεια για κάτι περισσότερο από ορισμένες εθιμοτυπικές, περιοδικές ή περιστασιακές συναθροίσεις με κύριο και βασικό στόχο την αναψυχή ή τις κοινωνικές συναναστροφές. Θα πρέπει αυτό το κάτι παραπάνω, να είναι κάτι που θα προάγει διαρκώς την πολιτιστική επιμόρφωση όλων μας, να συμβάλλει ενεργά και να συσφίγγει διαρκώς τις σχέσεις των μελών και φίλων και να αναπτύσσει την αλληλεγγύη μεταξύ τους. Αλλιώς οι Σύλλογοι θα παραμένουν απλά ένας φορέας χαλαρών δεσμών μεταξύ ανθρώπων με κοινή απλά καταγωγή και οι λέσχες των Συλλόγων θα παραμένουν ένας χώρος καθημερινής διασκέδασης ορισμένων μελών και στέγασης μερικών δραστηριοτήτων ή περιστασιακών συναθροίσεων. 

Αυτό το κάτι παραπάνω λοιπόν προσπαθεί να το προσφέρει ένας Σύλλογός όπως ο δικός μας, που εκπροσωπεί στη μεγαλούπολη της Θεσσαλονίκης ένα μικρό χωριό 3.000 κατοίκων, απομονωμένο και ξεχασμένο από τα κέντρα αποφάσεων, στα όρια και στην τομή τριών νομών (Λαρίσης, Πιερίας, Κοζάνης) και τριών περιφερειών (Θεσσαλίας, Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας) της Ελλάδας. Το Λιβάδι Ολύμπου το παραμελημένο, το Λιβάδι Ολύμπου το ξεχασμένο, που το παρηγορούν σκοπίμως και μεγαλοστόμως με προσφωνήσεις τύπου ‘Ιστορικό χωριό’ και το θυμούνται περιστασιακά, είναι ένας ιστορικός οικισμός, όχι τόσο γιατί είναι η πατρίδα του Γεωργάκη Ολυμπίου, αλλά γιατί είναι το μοναδικό μέρος της Ελλάδας στα 1.200 μέτρα υψόμετρο, που έχει ως μόνιμο πληθυσμό περί τους 3.000 κατοίκους και βρίσκεται εκτός του βασικού εθνικού δικτύου, πράγμα που επιφέρει μεγάλες επιπτώσεις σε επίπεδο ουσιαστικής και διοικητικής περιθωριοποίησης. Οι μόνιμοι κάτοικοι του Λιβαδίου, αυτοί οι ακρίτες των συνόρων της απέραντης μοναξιάς τους, εν αγνοία τους ίσως, γράφουν καθημερινά ιστορία, αντιστεκόμενοι όσο μπορούν στην αδιαφορία ή την επιλεκτική μνήμη του επίσημου κράτους και των συνιστωσών του, αντιστεκόμενοι στις τάσεις του πανελλήνιου πληθυσμιακού φυλλορροήματος της περιφέρειας και στην καθημερινή υποβάθμιση της κοινωνικής, οικονομικής, πολιτιστικής και μορφωτικής τους ζωής.

Εμείς οι Λιβαδιώτες λοιπόν της Θεσσαλονίκης, όπως και όλοι οι απανταχού της γης συμπατριώτες μας στην Ελλάδα και τον κόσμο, θεωρούμε ότι πατριωτισμός είναι να παραδίδεις την πατρίδα σου καλύτερη από όπως την βρήκες. Τιμούμε λοιπόν ως πατριώτες το Λιβάδι Ολύμπου, παράγοντας όχι τυπικές ειδήσεις και εφήμερες ή περιστασιακά επαναλαμβανόμενες εκδηλώσεις, αλλά παράγοντας παιδεία, παράγοντας πολιτισμό, παράγοντας γνώση, την οποία αφήνουμε ως παρακαταθήκη στις επόμενες γενεές, ελπίζοντας ότι θα τα αξιοποιήσουν.

Δύο από τα προϊόντα αυτού του πολιτισμού, αυτής της γνώσης και αυτής της παρακαταθήκης, έχουμε την τιμή και τη χαρά να σας παρουσιάσουμε σήμερα εδώ.

Ο κύριος Κώστας Προκόβας, έγκριτος φιλόλογος, άξιο τέκνο του Λιβαδίου Ολύμπου, της πατρίδας του Ήρωα Γεωργάκη Ολυμπίου και των μεγάλων δασκάλων Άνθιμου Ολυμπιώτη και Αθανασίου Αστερίου, συνέγραψε μετά από πολύχρονο μόχθο δύο έργα, τα δικαιώματα των οποίων εδώρισε στον Σύλλογό μας. Το πρώτο, το 2001 όπως προείπα, ήταν ‘Τα παιδιά της Μνημοσύνης – Μακρύ ταξίδι στη νιότη μιάς γενιάς’ και το δεύτερο, το ‘Λεξικό της Κουτσοβλαχικής του Λιβαδίου Ολύμπου - Λέξεις, Ιστορία, Παράδοση & Λαϊκός Πολιτισμός - Παράγωγα, Συνώνυμα, Ετυμολογία’. Ο Σύλλογος Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης εξέδωσε με δικούς του πόρους και με πολλές δυσκολίες και τα δύο αυτά έργα, στο πλαίσιο των προσπαθειών που εδώ και πολλά χρόνια καταβάλλει για την ανάδειξη των δημιουργικών στοιχείων της παράδοσης και την διάδοση της γνώσης στην κοινωνία μας.

Στα ογκωδέστατα αυτά έργα (390 και 720 σελίδων αντίστοιχα), ο συγγραφέας καταθέτει άπειρα λαογραφικά και ιστορικά στοιχεία του τόπου του, κάνοντας τα πονήματα του να αποτελούν γλαφυρότατα αφηγηματικά λογοτεχνήματα, γεμάτα από ιστορικά και λαογραφικά στοιχεία του Λιβαδίου και της περιοχής του Ολύμπου.

Κυρίες και κύριοι

Το Παιδί της Μνημοσύνης, της μητέρας των 9 Μουσών, γράφεται με το Πι κεφαλαίο

Ο Σύλλογος Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης ‘Ο Γεωργάκης Ολύμπιος’, πέραν του ότι είναι ένας ιστορικός Σύλλογος (ιδρύθηκε το 1908), είναι και ένας Σύλλογος τυχερός και μάλιστα πολλαπλά τυχερός. Είναι τυχερός, γιατί ευτύχησε να έχει εντεταγμένους στις τάξεις και τις γραμμές του, ανθρώπους που συμμετείχαν ενεργά σε όλους τους εθνικούς απελευθερωτικούς αγώνες, ανθρώπους που συμμετείχαν ενεργά σε όλους τους αγώνες για τη δημοκρατία, ανθρώπους που συνέβαλλαν και συμβάλλουν ενεργά στην πνευματική, μορφωτική, πολιτιστική και οικονομική ζωή της Θεσσαλονίκης, του Λιβαδίου και της Ελλάδας. Είναι τυχερός, γιατί ευτύχησε να έχει στις τάξεις και τις γραμμές του, ανθρώπους της ανιδιοτελούς κατάθεσης ψυχής, ανθρώπους της βαθειάς έγνοιας γιά τον πλησίον, ανθρώπους της κοινωνικής αλληλεγγύης, ανθρώπους της συλλογικότητας ως τρόπου ζωής. Είναι τυχερός, γιατί ευτύχησε να έχει στις τάξεις και τις γραμμές του, ανθρώπους Πατριώτες με το Πι κεφαλαίο, ανθρώπους Πνευματικούς με το Πι κεφαλαίο, ανθρώπους της Προσφοράς με το Πι κεφαλαίο, ανθρώπους Πολίτες με το Πι κεφαλαίο.

Ο Κώστας Προκόβας, ο σεμνός και ακούραστος ερευνητής, ο γλαφυρός συγγραφέας, ο τρυφερός άνθρωπος, έκανε την εξαιρετική τιμή στον Σύλλογό μας, μετά την μεγάλη του δωρεά του 2001 των δικαιωμάτων του εξαίρετου βιβλίου του ‘Τα παιδιά της Μνημοσύνης – Μακρύ ταξίδι στη νιότη μιάς γενιάς’, να του δωρίσει επιπλέον τα δικαιώματα της έκδοσης και του Λεξικού της Κουτσοβλαχικής του Λιβαδίου Ολύμπου, για να ‘μπορέσει κι αυτός να ανταποδώσει τα τροφεία στην πατρίδα του’, όπως ο ίδιος λέει. Το Λεξικό είναι ο καρπός ενός πεντάχρονου -και πλέον- επίπονου πνευματικού του μόχθου. Ενός μόχθου ψυχής, νοός και γνώσης, ο οποίος μετουσιώθηκε στο γεμάτο αγάπη αυτό λεξικό.

Ο Κώστας Προκόβας, με το λεξικό αυτό, προσθέτει μετά τα Παιδιά της Μνημοσύνης, μία ακόμη πανέμορφη ψηφίδα στο ψηφιδωτό της ανεκτίμητης υπηρεσίας του στην ιστορία, τη γλώσσα, την παιδεία και τον λαϊκό πολιτισμό του Λιβαδίου, στους ‘επώνυμους και ανώνυμους ανθρώπους του που έζησαν, έδρασαν και κράτησαν με καρτερία και αξιοπρέπεια το ήθος της ορεινής κοινότητάς μας’, όπως ο ίδιος αναφέρει στην επιστολή του προς το Δ.Σ. του Συλλόγου μας, ανακοινώνοντας τις προθέσεις του για τη δωρεά αυτή.

Ο Κώστας Προκόβας, ο άοκνος αυτός μάστορας του Πνεύματος, ο ανήσυχος Πολίτης, καταθέτει στις παλιές γενιές το ανεξίτηλο αποτύπωμα μίας γλώσσας, που τους πρωτοχάϊδεψε τα αυτιά μόλις γεννήθηκαν, που την χρησιμοποίησαν ως πρώτο γλωσσικό κώδικα επικοινωνίας στη ζωή τους και που ορμέμφυτα ακόμη την χειρίζονται και την μεταχειρίζονται ως ένα άθραυστο νήμα, για να πλέξουν και να τυλίξουν με ένα κουκούλι θαλπωρής και οικειότητας την καθημερινότητά τους. Κυρίως όμως, ο Κώστας Προκόβας καταθέτει σε ρευστό στη βιβλιογραφική τράπεζα της πατρίδας μας, ένα μεγάλο και πολύτιμο κεφάλαιο από λέξεις, ‘φορείς πραγμάτων και νοημάτων, λέξεις σηματωρούς σημάτων παιδείας, παράδοσης και λαϊκού πολιτισμού’, όπως ο ίδιος λέει, ‘λέξεις άγνωστες που μοιάζουν πικρές και δυνατές σαν αγριόχορτα’, όπως λέει ο Ελύτης, ‘λέξεις που κουβαλούν βαρύτιμα φορτία ιστορίας’, όπως τολμούμε να πούμε εμείς, αφήνοντας ταυτόχρονα ως παρακαταθήκη στις νέες γενιές το πολύτιμο και ογκώδες αυτό εργαλείο μελέτης και έρευνας, γιά μία γλώσσα που συρρικνώνεται συνεχώς με δραματικό τρόπο και κατ’ επέκταση και ο πολιτισμός που αυτή μεταφέρει.

‘Το φαινόμενο τής γλώσσας, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που ένα τοπίο δεν είναι διόλου το άθροισμα μερικών δέντρων και βουνών αλλά μια πολυσήμαντη παρασημαντική, δεν είναι κι εκείνο διόλου το άθροισμα μερικών λέξεων - συμβόλων των πραγμάτων, αλλά μια ηθική δύναμη που η ανθρώπινη διάνοια την κινητοποιεί, ωσάν να προϋπάρχει από τα πράγματα, για να τα δημιουργήσει ίσα-ίσα, και μόνον έτσι αυτά να υπάρξουν. Εάν η γλώσσα αποτελούσε απλώς ένα μέσο επικοινωνίας, πρόβλημα δεν θα υπήρχε. Συμβαίνει όμως ν' αποτελεί και εργαλείο μαγείας και φορέα ηθικών αξιών. Προσκτάται η γλώσσα στο μάκρος των αιώνων ένα ορισμένο ήθος. Και το ήθος αυτό γεννά υποχρεώσεις’, γράφει ο μέγας Ελύτης.

Ο Κώστας Προκόβας, μετά τα Παιδιά της Μνημοσύνης, με το λεξικό αυτό καταθέτει ακόμη μία φορά χρυσούν οβολόν ήθους στο ταμείο των υποχρεώσεων όλων μας, απέναντι στη μεγάλη και πολύχρονη παράδοση του τόπου μας. Ο Κώστας Προκόβας, με τα έργα του, προσθέτει ανιδιοτελώς στα πνευματικά τιμαλφή της ιστορίας μας ανεκτίμητα κοσμήματα, πνευματικούς και μορφωτικούς γλωσσικούς θησαυρούς. Ο Κώστας Προκόβας, με τις προσφορές του, ποτίζει με γάργαρο μορφωτικό νερό το υδρόφιλο, βαθύρριζο και αειθαλές δένδρο της γνώσης και της ιστορίας του τόπου, του δικού του και όλων μας.

Στοιχειώδης και αυτονόητη επομένως, η υποχρέωση του Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου μας, να προχωρήσει με κάθε κόστος στις εκδόσεις των έργων του, ως ελάχιστη ανταπόκριση και ανταπόδοση στην Πολύτιμη Πνευματική Προσφορά του Παιδιού της Μνημοσύνης Κώστα Προκόβα, του Προκόβα Πατριώτη, του Προκόβα Πολίτη, με όλα τα Πι κεφαλαία.

Κυρίες και κύριοι, αγαπητές συμπατριώτισσες και συμπατριώτες,

Σας παροτρύνουμε να μη λείψουν αυτά τα βιβλία-κοσμήματα, αυτά τα στολίδια της τρυφερής ιστορίας του τόπου μας, αυτή η έντυπη πηγή πνευματικού πλούτου, από κανένα σπίτι και από καμία βιβλιοθήκη. Ας βάλουμε όλοι μας αυτά τα χειροποίητα μορφωτικά και πολιτιστικά κεντήματα, δίπλα στα τιμαλφή της γιαγιάς και της μάνας μας. Ας εμπλουτίσουν τις δημόσιες βιβλιοθήκες οι νομάρχες, οι έπαρχοι και οι δήμαρχοι με αυτά τα έργα ζωής, ώστε να έχουν πρόσβαση οι ερευνητές, οι μελετητές και ο κόσμος. Στους σημερινούς χαλεπούς καιρούς του τηλεοπτικού γλωσσικού κανιβαλισμού, της γλωσσικής κατευθυνόμενης λεξιπενίας και ξηρασίας, του διαρκούς αφελληνισμού και της προσβολής της γλώσσας μας, της αισθητικής μας και της ιστορίας μας, τα βιβλία αυτά είναι μία πολιτιστική αντίσταση στο ισοπεδωτικό άλεσμα της μνήμης μας. Τα βιβλία αυτά, που οι σελίδες τους ευωδιάζουν Ελλάδα, είναι μία απόδειξη ότι υπάρχει ακόμη μιά Ελλάδα που αντιστέκεται στην εμπορευματοποίηση των πάντων, μιά Ελλάδα που ταρακουνάει την ξεχασμένη μας Ρωμιοσύνη, μιά Ελλάδα που σέβεται και τιμά τους προγόνους της, μιά άλλη Ελλάδα τελικά, που δεν κάνει μόνον τυπικά και βαρύγδουπα φραστικά τρισάγια στη μνήμη των εθίμων των προγόνων της, αλλά σέβεται τον πολιτισμό που οι παππούδες μας και οι πατεράδες μας δημιούργησαν, και μας τον παρέδωσαν με την ρητή εντολή και υποχρέωση να τον παραδώσουμε κι εμείς με τη σειρά μας καλύτερο, στις επόμενες γενεές. Σ’ αυτό το πνεύμα λοιπόν, εντάσσονται και τα θαυμάσια αυτά έργα του κου Προκόβα.

Αξιότιμες κυρίες, αξιότιμοι κύριοι, αγαπητές συμπατριώτισσες και αγαπητοί συμπατριώτες

Ζητώ ταπεινά συγγνώμη αν μακρηγόρησα, αλλά ‘δεν ήθελα τίποτε άλλο, παρά να μιλήσω απλά και να πω τα λιγοστά μου λόγια, μια που η ψυχή μας αύριο κάνει πανιά’, όπως λέει ο Σεφέρης στην πρώτη σελίδα των παιδιών της Μνημοσύνης