Παραδοσιακές γεύσεις Ρεμένων (Αρβανιτοβλάχων)

Γαλατόπιτα-Πίτα ντι λάπτι

Γαλατόπιτα...

Οι Ρεμένοι την κάνουν αλμυρή και όχι γλυκειά, φύλλα απο κάτω και κουρκούτι στη μέση, τα φύλλα γίνονται στριφτά γύρω γύρω.

Πίτα ντι λάπτι..

Ρεμένιε ου φάκ κου σάρι νου ντούλτσι, πέτουρι ντι περγκιόσ σ κουλιάσ νάμισα, νταποία πέτουρε σ φάκ κόθουρ ντι αφρίγκιρα.

Κοτσιαρούκα-Κασιόπιτα

Κοτσιαρούκα - Κασιόπιτα

Οι Κολωνιάτες ονομάζουν την συγκεκριμένη πίτα ''Κοτσιαρούκα'' από τα συνθετικά Κότς=ψήνω και αρούκ=ρίχνω αναφέροντας τον τρόπο παρασκευής της κατά τον οποίο ρίχνουν ποσότητες κουρκουτιού (αλευριού, βουτύρου και τυριού) στο ταψί και τις ψήνουν την μία πάνω στην άλλη βουτυρώνοντας ενδιάμεσα δημιουργώντας έτσι φύλλα κουρκουτιού...

Οι Μιτζιντόνοι την αποκαλούν ''Κασιόπιτα'' δηλαδή πίτα από τυρί. Η συγκεκριμένη πίτα ψήνεται στη γάστρα (κιρκέλ). 

Συναντάται και ως αλευρόπιτα η πλατσίντα σε ποιό απλή μορφή παρασκευής σε διάφορες περιοχές της Ηπείρου.

Πίτα ντι ουρτζέτς-Τσουκνιδόπιτα

Πίτα ντι ουρτζέτς - Τσουκνιδόπιτα

Πίτε ντι ουρτζέτς σ τσι αλικιάστε ντι μουστέτς

Τσουκνιδόπιτα να σου κολλήσει στα μουστάκια

Η αγαπημένη πίτα των Ρεμένων… Είναι η πρώτη πίτα που έκαναν οι γυναίκες στα καινούρια θερινά κονάκια μαζεύοντας τις φρέσκιες τσουκνίδες από τα ορεινά βοσκοτόπια.

Τήν ζεματούσαν και στη συνέχεια μαζί με βούτυρο, τυρί και λίγο γάλα δημιουργούσαν την απολαυστική γέμιση της πίτας σε συνδυασμό με το καλαμποκίσιο αλεύρι το οποίο με νερό πασπάλιζαν πάνω και κάτω από τη γέμιση.

Το χειμώνα η πίτα γίνονταν με ξερή τσουκνίδα με την ίδια διαδικασία. Συνοδεύονταν κυρίως με γιαούρτι (μαρκάτ) ή ξυνόγαλο (δάλα).

Ταραπάσιο

Ταραπάσιο

Μι αμινάι λάι μι αμινάι τι ουν λάι τοπ ντι ταραπάς 

Άργησα μωρέ άργησα για μία μπάλα ταραπάσιο

Αγαπημένο γλύκισμα και πρωινό των Αρβανιτοβλάχων.

Σε μπακιρένιο τηγάνι τα ξημερώματα η Ρεμένα μάνα βάζει ζεστό νερό και αλεύρι και πάνω στην πυροστιά (προυστία) το καβουρδίζει χτυπώντας το μείγμα έντονα με ξύλινη κουτάλα τραγουδώντας ‘’τούμπου τούμπου ταραπάσιου σ μέκε Σιώζιου σ μέκε σ Νάσιου’’.

Στη συνέχεια αφού το μείγμα πάρει την μορφή που πρέπει το βγάζει με την κουτάλα σε σχήμα μικρής μπάλας(τόπου) και σερβίρει μέσα σε μπακιρένιο σκεύος (τάβα), απαραίτητα από πάνω ρίχνει λιωμένο κατσικίσιο βούτυρο και πασπαλίζει ζάχαρη…

''Τούρτα''

''Τούρτα'' - Τo Aρβανιτοβλάχικο ψωμί

H τούρτα ήταν το εύκολο ψωμί των νομάδων Βλάχων. Κατά τις μετακινήσεις τους έχοντας ως μοναδικό φορητό φούρνο τη γάστρα (κιρκέλ) εκεί έψηναν την τούρτα.

Νερό, αλεύρι και σόδα με λίγο αλάτι ή και ζάχαρη πολλές φορές, ζύμωναν το ψωμί αυτό και στο τέλος το κεντούσαν με το πιρούνι. Η σόδα έδινε κίτρινο χρώμα και ωραίο άρωμα. Τρωγόταν ζεστή με τυρί συνήθως. 

Η τούρτα επίσης ήταν το τρόφιμο που προσφέρονταν κατά τη λήξη της κηδείας και κατά τα μνημόσυνα, η Ρεμένα που ζύμωνε την τούρτα στη κηδεία έπρεπε να τη ζυμώσει και στα μνημόσυνα η ίδια και μόνο.

Τιγκένη-Τηγανίτες

Τιγκένη - Τηγανίτες

Από την Αρβανιτοβλάχικη κουζίνα δεν λείπουν οι παραδοσιακές τηγανίτες, οι οποίες προσφέρονταν συνήθως από το σόι της νύφης τη Δευτέρα μετά το γάμο κατά την επίσκεψη τους στο νέο σπιτικό των νεόνυμφων και βέβαια κατά τη γέννηση του παιδιού.

Αλεύρι, νερό και μαγιά, λίγες σταγόνες ούζο και ζάχαρη για το πασπάλισμα αποτελούν το μείγμα που μετά το τηγάνισμα σε ελαιόλαδο δημιουργεί τις τηγανίτες…

Επίσης παλαιότερα με το ίδιο μείγμα έφτιαχναν οι Ρεμένες ‘’τιγκένη πι κιρκέλ’’ (τηγανίτες στη γάστρα), αφού έκαιγαν τη γάστρα τη καθάριζαν καλά και έπειτα έριχναν δόσεις μείγματος πάνω της δημιουργώντας κάτι σαν τις σημερινές κρέπες μέσα στις οποίες έβαζαν νερό με ζάχαρη και τις τύλιγαν. Τα παιδιά στα κονάκια το θεωρούσαν μοναδική λιχουδιά.

Κουλούρα του γάμου

Κουλάκου ντι πι νούμτε - Κουλούρα του γάμου

Την Παρασκευή πριν το γάμο και τα δύο κονάκια του γαμπρού και της νύφης ασχολούνταν με το ζύμωμα και ψήσιμο των κουλούρων (κουλάτς) καθώς και των ψωμιών του γάμου. 

Τις κουλούρες του γάμου τις έφτιαχναν με ρεβιθάλευρο (σημίτε) και τις ζύμωναν γυναίκες οι οποίες είχαν την ικανότητα να δίνουν στο ζυμάρι τη δυνατότητα να φουσκώσει, την ικανότητα αυτή την είχαν ορισμένες γυναίκες και ήταν φυσικό χάρισμα κατά τους Αρβανιτόβλαχους.

Στην αρχή μια κοπέλα με μάνα και πατέρα «έπιανε» το προζύμι και στη συνέχεια η πεθερά άρχιζε το ζύμωμα, ενώ γύρω γύρω οι γυναίκες τραγουδούσαν το παρακάτω πολυφωνικό τραγούδι ρίχνοντας κέρματα στο ζυμάρι…

Ίντρε μούμε του κιπιστέρι - έμπα μάνα στη λεκάνη (ζυμώματος)

Τας φερμίτς κουλάκ ντι νιέρι - να ζυμώσεις κουλούρα από μέλι

Σ ακιμέμ ατσά μουγιέρι - να καλέσουμε αυτή τη γυναίκα

Φιρμίτου μουσιάτ μουσιάτ - ζύμωσε το όμορφο όμορφο

Τι λα νούν στι λα φουρτάτ - για τον νούνο και τον βλάμη

Στι λα βιάστε μα μουσιάτ - και για την νύφη ομορφότερο.

Στην συνέχεια αφού ψηθούν οι κουλούρες τις στολίζουν με καραμέλες (καραμέλι κου τζιούφτς) ανοίγοντας τρύπες με ένα αδράχτι (φούς). Με τις κουλούρες αυτές θα καλέσουν τον νούνο τον βλάμη, και την καλύτερα στολισμένη θα την πάνε όταν πάρουν τη νύφη στους συμπεθέρους.

Φώτης Τράσιας

Ερμηνευτής Παραδοσιακών Τραγουδιών