 |
| Μονή Αγίου Γεωργίου - Μεγάροβο Πέτρος Βίστας (Μπίστας), Αλέξης Φιλίππου και Σταύρος Χατζηστέργιου |
''για της Πατρίδος την ελευθερία,
για του Χριστού την πίστη την αγία''
έχουν τόση έλξι πάντοτε και οι νέοι τόσην αγωνιστική διάθεσι!... Οι αντιπρόσωποι του Κομιτάτου, όπως οι Απόστολοι του Χριστού, καλούσαν στην ανάστασι όλα τα έθνη!...
Οι υπέρμαχοι της ελευθερίας στα δυο χωριά είχαν ''οργανωθή'', συγκέντρωναν κι αγόραζαν όπλα, μάζευαν και έδιναν συνδρομές και μπήκαν σε αυστηρή πειθαρχία. Είχαν ορκισθή στο ευαγγέλιο και ένα περίστροφο ότι θα πολεμήσουν ως την τελευταία ρανίδα του αίματος των για την απελευθέρωσι της Μακεδονίας, ότι δεν θα πρόδιναν ποτέ οτιδήποτε κι αν πάθαιναν τα μυστικά του Κομιτάτου και θα εκτελούσαν πρόθυμα πάντοτε όλες τις διαταγές του.
Συχνά έρχονταν κομιτατζήδες και τους ψευτογύμναζαν στα όπλα.
Τακτικώτεροι επισκέπτες ήσαν οι ''βοεβοδάδες'' Άρσωφ και Σουγκάρεφ. Όταν έρχονταν στις δυο κωμοπόλεις άφιναν το φ και γένονταν Άρσο και Σουγκάρης. Είχαν φροντίση με πολλή προσοχή να φέρνωνται και αυτοί και οι άντρες τους σαν κορίτσια και να δίνουν την εντύπωσι ότι ήσαν αληθινοί ιππότες του σταυρού χωρίς φόβο και χωρίς καμμιά κηλίδα.
Δεν έλλειπαν βέβαια οι ολιγόπιστοι Θωμάδες, που δεν έπαιρναν τοις μετρητοίς τις Βουλγαρικές επαγγελίες. Μα ήσαν οι λιγώτεροι. Το ρεύμα για τον απελευθερωτικό αγώνα ήταν ακατάσχετο. Οι απόστολοι του Κομιτάτου μιλούσαν με πολλή θέρμη κι' ευγλωττία για τις μεγάλες μέρες που πλησίαζαν. Θα σήκωναν την σημαία του σταυρού και θα ξεσηκώνονταν με το σύνθημα ''Ελευθερία ή θάνατος''. Όλα και όλοι ήσαν έτοιμα. Θάτρεχε ευθύς σε βοήθεια τους η Αγία Ρωσσία. Δεν ήταν καθόλου ανάγκη να πολεμήσουν οκτώ χρόνια όπως οι Έλληνες. Θα ερχόταν έπειτα η ελευθερία, ο χρυσούς αιώνας. Όλα τα τουρκικά κτήματα θα ήσαν δικά τους. ''Τι θα ειπή Έλληνας, Βούλγαρος, Βλάχος[ρουμανίζοντες]! Όλοι ήσαν αδελφοί, αδελφοί στη σκλαβιά αδελφοί και στην λευθεριά''.
Έλεγαν μερικοί πως οι κομιτατζήδες είχαν σκοτώση πολλούς δασκάλους, παπάδες και προκρίτους, μόνο και μόνο γιατί ήσαν Έλληνες. Μα που έγιναν αυτά τα φοβερά και τρομερά πράγματα; Στα δυο χωριά και όλα τα γύρω ούτε τρίχα δεν είχε πειραχθή. Δάκτυλος τούρκικος ήταν σίγουρα οι συκοφαντικές διαδόσεις. Μπας και νομίζουν πως άσχημα έκαμαν που ξεκαθάρισαν τον Τάκη Τσόνα που είχε έλθη απ' το Μοναστήρι σ ' ένα γάμο του Μεγαρόβου; Όλος ο κόσμος τους χειροκρότησε. Ήταν ο μακαρίτης όλη μέρα με τους Τούρκους.
Έλεγαν μερικοί πως οι κομιτατζήδες είχαν σκοτώση πολλούς δασκάλους, παπάδες και προκρίτους, μόνο και μόνο γιατί ήσαν Έλληνες. Μα που έγιναν αυτά τα φοβερά και τρομερά πράγματα; Στα δυο χωριά και όλα τα γύρω ούτε τρίχα δεν είχε πειραχθή. Δάκτυλος τούρκικος ήταν σίγουρα οι συκοφαντικές διαδόσεις. Μπας και νομίζουν πως άσχημα έκαμαν που ξεκαθάρισαν τον Τάκη Τσόνα που είχε έλθη απ' το Μοναστήρι σ ' ένα γάμο του Μεγαρόβου; Όλος ο κόσμος τους χειροκρότησε. Ήταν ο μακαρίτης όλη μέρα με τους Τούρκους.
Οι κομιτατζήδες σκότωναν μπέηδες και αγάδες, που ήσαν φρικτοί τύραννοι για τα χριστιανικά χωριά. Τράνταξε π.χ όλο το Μοναστήρι και η περιοχή του, όταν μια μέρα μπήκαν άγρια και αφηνιασμένα τα περήφανα άτια του Σεφκή αγά και των δυο συντρόφων του. Οι τρεις κρεμανταλάδες ωπλισμένοι σαν αστακοί, γύριζαν καβάλα, όπως τα παληότερα χρόνια, και άρπαζαν, ρήμαζαν, γλεντοκοπούσαν. Μα λίγοι κομιτατζήδες τους περίμεναν σ ένα χωράφι, έξω απ' το Μοναστήρι, και τους ξέκαμαν σαν κοτσύφια.
Κάποιος Κώτας, στα μέρη της Φλώρινας και Καστοριά είχε κάμη θραύσι στους σατραπίσκους μπέηδες και αγάδες.
Τέλη Φεβρουαρίου 1903 ξανάρθαν οι Άρσος και Σουγκάρης. Έφεραν τη χαρμόσυνη είδησι ότι η μεγάλη μέρα σίμωνε. Τώρα την άνοιξι με μια διαταγή θα ξεσηκώνονταν εκατοντάδες σκλάβοι, όλοι αρματωμένοι και ετοιμασμένοι και με μια μονοκονδυλιά θάσβυναν την Τουρκία!...Θ' απορούσε και θα θαύμαζε όλος ο κόσμος. Χρειάζονταν μονάχα χρήματα, πολλά χρήματα. Οι αγώνες θέλουν αίμα και χρυσάφι. Τα δυο χωριά έπρεπε να βοηθήσουν με όλη τους την ψυχή. Ήσαν μεγάλα και πλούσια. Ανάλογη έπρεπε να είνε και η εισφορά. Ο αγώνας ήταν ''υπέρ των όλων'' και όλα για τον αγώνα. Δεν χωρούσαν τσιγκουνιές. Ή θα κέδριζε ο τόπος την ελευθερία του ή θα γινόταν στάχτη.
Θα έπαιρναν έπειτα στα χέρια τους αποδείξεις του Κομιτάτου ότι έδωσαν τόσα χρήματα. Θα ήσαν ομόλογα και γραμμάτια του χρέους επίσημα. Και μεθαύριο όταν ελευθερωνόταν ο τόπος, το νέο κράτος θα πλήρωνε όλα αυτά τα ιερά χρέη με τόκους και επιτόκια.
Κάθισαν λοιπόν η Επιτροπή και δυο βοεβοδάδες και έγραψαν τους ερανικούς καταλόγους. Θα μαζεύονταν κάπου 3000 λίρες χρυσές στα δυο χωριά. Μερικοί νοικοκυραίοι θάδιναν 100 και 200 λίρες, ποσά πολύ μεγάλα για κείνη την εποχή. Αλλά ήταν η τελευταία φορά. Δεν θα υπήρχε πια ανάγκη γι' άλλους εράνους. Η ελευθερία και το ξεκούμπισμα των Τούρκων ήταν ζήτημα λίγων μόνο εβδομάδων. Οι κατάλογοι παραδόθηκαν για είσπραξι στον Ταμεία της Επιτροπής, Γεώργι Σίμωνα.
Όταν έφυγαν οι κομιτατζήδες, συνεδρίασε πάλι η Επιτροπή, ξανακύτταξε τους καταλόγους και άλλη μια φορά τους επικύρωσε.
Η είσπραξη θ' άρχιζε την ερχόμενη Κυριακή. Όσοι δεν θα πλήρωναν, θα είχαν να κάμουν με τον Άρσωφ και τον Σουγκάρεφ...
Το βράδυ του Σαββάτου επισκέφθηκε τον Χρυσικό σπήτι του ο Παντελής Μάντσης, που είχε μικρό εργοστάσιο στο Μεγάροβο, ο Χρήστος Γούδας, υιός παληού οπλαρχηγού και ο ανεψιός του Χρυσικού, Μπέτσας Τσαπάνος, μελλοντικός οπλαρχηγός.
Ο Χρυσικός τους δέχθηκε με προθυμία και αγάπη, αν και ήξερε ότι θα του πιπίλιζαν πάλι το μυαλό με τη θεωρία τους, ότι οι Βούλγαροι ήσαν ο κύριος και χειρότερος εχθρός. Τους κέρασε γλυκό και ρακί και τους άφησε να λέγουν.
Μ' ένα θριαμβευτικό χαμόγελο τους πέταξε έπειτα την αποστομωτική αντίρρησι.
- Τ' ακούω αυτά που λέτε βερεσέ. Εγώ βλέπω ότι όλα τα τουφέκια του Κομιτάτου έρχονται απ' την Ελλάδα. Τόσο κουτή ή τυφλή είναι η Ελληνική κυβέρνηση να τ' αφίνη, αν είχε τα μυαλά σας και τους φόβους σας!
 |
| Πέτρος Δημητρίου Βίστας (Μπίστας) από το Μεγάροβο - Ανηψιός του Μακεδονομάχου Μηνά Βίστα |
- Μα σκοτώνουν, Τάκη, πήρε τον λόγο ο Γούδας, δασκάλους, παπάδες και άλλους αράδα γιατί δεν γίνονται Βούλγαροι.
- Δεν ξέρω τι γίνεται αλλού. Τάχω ακούση κι εγώ. Μα εδώ στη γειτονιά μας ποιον σκότωσαν; Τον Τάκη Τσόνα; Καλός έλληνας. Δεν λέω όχι. Μα και πολλές σχέσεις είχε με Τούρκους. Αν αυτοί που σκοτώθηκαν ήσαν, όπως λέτε, καλοί Έλληνες μα και προδότες καλά τους έκαμαν. Οι προδότες και Τουρκολάτρες πρέπει να ξεκαθαρίζονται έστω και παπάδες και δεσποτάδες αν είναι. Ξεχνάτε ότι το δικό μας Μπίστα [Μηνά Βίστα] και την παρέα του ο Μητροπολίτης τους πρόδωσε και χάλασε το πατριωτικό κίνημα πριν 50 χρόνια;
- Καλά θείε, είπε τότε ο ανεψιός του Τσάπιανος. Εδώσατε στο Κομιτάτο παιδιά, τουφέκια. Είναι ανάγκη να του δώσετε τώρα και 3000 λίρες; Ποιά εγγύησι έχετε; Δεν φοβάσθε μη σας πετάξουν έπειτα οι Βούλγαροι σαν στιμένο λεμόνι;
- Άκου νεαρέ. Οι αγώνες δεν γίνονται με παραμύθια. Όσο περισσότερο χρήμα και αίμα δώσουμε τόσα περισσότερα δικαιώματα θα έχουμε. Δεν το καταλαβαίνετε; Η ιδέα του αγώνα έπιασε. Πήρε φωτιά όλος ο κόσμος και χωρίς εμάς θα κάμουν πολύ καλά την δουλειά τους οι Βούλγαροι. Αν κάτσουμε με τα χέρια σταυρωμένα όλοι, όπως λέτε σείς, θα καταντήσουμε σαν τους Εβραίους. Κανένας δεν θα μας λογαριάζει. Και θα είναι η ελευθερία καθαρό έργο των Βουλγάρων.
Η επιχειρηματολογία του Χρυσικού δεν ήταν χωρίς βάσι.
Ο Μάντσης τότε σηκώθηκε όρθιος, ήπιε ένα ποτήρι ρακί και είπε..
- Έχω, Τάκη, να σου πω ένα μεγάλο μυστικό. Γι' αυτό και ήρθα. Μα θα μου δώσης τον λόγο σου ότι δεν θα βγάλης μιλιά.
- Τον έχεις, Παντελή.
- Μάθε λοιπόν έγινε και Ελληνικό Κομιτάτο.
Ο Χρυσικός άνοιξε τα μάτια και με ολοφάνερη ευχαρίστησι είπε:
- Δόξα σοι ο Θεός.
- Μας έστειλαν και πέντε τουφέκια απ' το Μοναστήρι. Έρχονται πραγματικά απ' την Ελλάδα, τα βουλγαρικά μας τα φέρνουν λαθρέμποροι και προδότες. Δεν υπάρχει πια λόγος να δουλεύεις με το Βουλγαρικό Κομιτάτο.
- Βέβαια, βέβαια. Τα πράγματα αλλάζουν.
- Θα δουλέψουμε για δικό μας λογαριασμό. Τους Βουλγάρους δεν θα τους πειράξουμε αν δεν μας πειράξουν.
- Πολύ σωστά.
- Θα είναι κρίμα λοιπόν να δώσετε τις 3000 λίρες σε ξένα χέρια. Μπορεί να τα χρειασθούμε εμείς αργότερα. Και με τ' όνομα του Θεού θα τα χρειασθούμε. Ας τα κρατήσουν οι Μεγαροβίτες, Τερναβίτες στα πουγκιά τους.
- Δεν έχεις άδικο.
- Μπορεί με τις δικές μας πέτρες να σπάσουν τα κεφάλια μας. Τι ξέρεις; Όλα γίνονταν.
- Έτσι είνε.
- Σύμφωνοι; Δώσε το χέρι.
Έδωσαν τα χέρια και αγκαλιάσθηκαν και φιλήθηκαν.
Η είσπραξη έμεινε για τις ελληνικές καλένδες...
Έφτασαν σε λίγες μέρες οι Άρσος και Σουγκάρης με 5 άντρες.
Κατέλυσαν το σπήτι του Γούσιου Γκώγκου.
- Τρελλάθηκε ο Χρυσικός; είπε ο Άρσωφ. Και με ποιό δικαίωμα χαλνάει αυτός μια απόφασι που πήρε όλη η Επιτροπή και την εγκρίναμε και εμείς; Παραβιάζει τον κανονισμό. Καταπατεί και τον όρκο του.
Έστειλαν τον ταμία Γεώργη Σίμωνα να τον καλέση. Ο απεσταλμένος του είπε για όνομα του Θεού να μην πάει γιατί κινδύνευε. Ο Χρυσικός όμως, πήρε το περίστροφο του και τους Τάκη Παπαχρήστο και Γκώγκο Κίτη με τα πιστόλια τους και πήγε στο σπίτι του Γκώγκου.
- Τι με θέλετε; είπε στους βοεβοδάδες όρθιος στην πόρτα που την γέμιζε με την γερή και περήφανη κορμοστασιά του.
- Γιατί εμπόδισες την είσπραξι και παραβίασες και τον Κανονισμό που του ωρκίσθηκες πίστι;
- Έχομε τώρα δικό μας Κομιτάτο και δεν μας χρειάζεσθε. Να μας αδειάσετε το βράδυ την γωνιά.
- Πιάστε τον προδότη και δέστε τον. Θα δικασθή φώναξε ο Άρσωφ στους άντρες του.
Ο Χρυσικός όμως με την Ηράκλεια δύναμι του τους αφώπλισε όλους και τους στοίβαξε τον ένα πάνω στον άλλον στην κώχη. Μόλις νύχτωσε τους έδιωξε.
Κομιτατζήδες δεν ξαναπάτησαν πια στο Τέρνοβο και το Μεγάρεβο.
Πηγή: Γ. ΜΟΔΗ, ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ, ΚΡΥΨΑΝΕΣ, Θεσ/νίκη 1970.
Σχετικές αναρτήσεις:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η κόσμια κριτική και η ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των σχολιαστών είναι σεβαστή. Σχόλια τα οποία υπεισέρχονται σε προσωπικά δεδομένα ή με υβριστικό περιεχόμενο να μην γίνονται. Τα σχόλια αποτελούν καθαρά προσωπικές απόψεις των συντακτών τους. Οι διαχειριστές δεν ευθύνονται σε καμία περίπτωση για τυχόν δημοσίευση υβριστικού ή παράνομου περιεχομένου στα σχόλια των αναρτήσεων.Τα σχόλια αυτά θα διαγράφονται με την πρώτη ευκαιρία.