Γράμμος: Αλπική λίμνη «Γκιστόβα»

Ταξίδι στην ορεινότερη λίμνη της Ελλάδος στα 2.360 μ.

Κείμενο: Θεόφιλος Μπασγιουράκης

Φωτογραφίες: Ελληνικό Πανόραμα / Α. ΒΡΟΪΚΟΣ

Η παλιά Γράμμουστα ξαναζεί

Εκεί, στους ανατολικούς πρόποδες του Γράμμου και σε υψόμετρο 1380 μέτρων, φωλιάζει ένας από τους πιο ορεινούς ελληνικούς οικισμούς : ο Γράμμος. Είναι η πάλαι ποτέ ακμάζουσα Γράμμουστα, με την μισοερειπωμένη, μεγαλόπρεπη εκκλησία της Παναγίας, ενθύμημα της παλιάς αίγλης του τόπου.

~ Για να συνεχίσετε την ανάγνωση,

ακολουθήστε τον παρακάτω σύνδεσμο:

Εδώ

Το άλογο - Γκραμπόβα (Grabova)

Το άλογο σε γεφύρι της Γκραμπόβας: 

Πρόκειται για ανάγλυφο σε αγκωνάρι ενός γεφυριού στην Γκραμπόβα του βόρειου τμήματος της Ηπείρου, στην σημερινή νότια Αλβανία. Το συγκεκριμένο γεφύρι κατασκευάστηκε, σύμφωνα με τους ερευνητές, κατά την ρωμαϊκή εποχή. Είναι ένα από τα τρία γεφύρια (λα τρέι πούντι). Καταστράφηκαν το 1940.

Ευχαριστούμε τον κ. Σπύρο Μαντά για τις πληροφορίες!

The Web and the Harpoon - The “People’s Republic of Krushevo” by Marcus Alexander Templar

Krushevo, 1907

The Web and the Harpoon

The “People’s Republic of Krushevo”

By Marcus Alexander Templar

July 20, 2015

This paper focuses only on the revolt of July 20, 1903 (old style) or August 2, 1903 (new style) in the town of Krushevo as implemented by the original left wing of the IMRO also known as Ilinden or the Day of St. Elijah. Any other information offered in this paper is pertinent only for the reader’s understanding of the stage set before the revolt. It is not a paper regarding the organization of the IMRO or its history nor is it about the events outside the surrounding areas of the town of Krushevo. 

Some of the real names of people involved might be different from those in this paper. The difference lies on the sources involved and their understanding of the persons’ genealogy. For instance, Kirov-Majski presents the name of Dimitri Gulis as Pitu Gulyev. He does not specify his ethnicity. Ditsias presents him as a Vlach speaking Greek whereas other sources considers him a Romanian inclined Vlach. While Distias offers a close view of the events, Naltsas is more distant describing the events in Macedonia from the general point of view. Ballas is as detailed as Ditsias.

Kirov-Majski, Ballas, Naltsas, Ditsias, Kavangelis, and the letter of the Greek Consul General in Monastiri have the main population of Krushevo as Greek. Some of them clarify them as Vlach-speaking Greeks and some just Greeks. So, I have decided to sometimes refer to them as Greeks or as Vlach-speaking Greeks (Kirov-Majski 1935, 19). Ballas speaks of Greco-vlach dialect of the Krushevo Greeks (Ballas 1962, 34). 

Background Information

The “Grandfather” of the Socialist movement in Bulgaria was Dimitar Blagoev Nikolov. Blagoev was born on June 14, 1856 in the town of Zagorichani of the Ottoman Empire, present day Vasiliada, Kastoria Prefecture of the region of Macedonia, Greece where he received his elementary education. His father was Vangel Minasov, a poor peasant who went to Constantinople as a migrant worker (John D. Bell, 1986, 4). 

In 1868, Georgi “Dinka” Konstantinov, a Bulgarian communist who had recently studied in Russia, took the position of the village teacher in Zagorichani where he planted more than the “first seeds of human consciousness” in the hearts of his young pupils. He transplanted the roots of communism. He was the one who introduced Blagoev to revolutionary and socialist ideas (K. N. Derzhavin 1962, 71-72. 27, 71; compare D. Daskalov 1971, 2, 98-106; G. Bakalov 1960), 363-92; Pundeff Sep. 1971, 523-550; 532).

«Στο διάβα» - Φωτογραφική έκθεση στην Πινακοθήκη Αβέρωφ στο Μέτσοβο

Φωτογραφική έκθεση «Στο διάβα» 

για τη νομαδική κτηνοτροφία σ’ όλη τη 

Μεσόγειο και πρώτη παρουσίαση 

ενότητας φωτογραφιών του Κ. Μπαλάφα στην Πινακοθήκη Ευ. Αβέρωφ, στο Μέτσοβο.

Της Ελένης Μπίστικα

~ (Φωτο) Ηπειρώτισσα με μειδίαμα αξιοσύνης, με την ξύλινη «κούνια» των μικρών προβάτων στην πλάτη της, πορεύεται... Φωτογραφία Κώστας Μπαλάφας.

Σε υψόμετρο Μετσόβου, στην προστατευόμενη περιοχή του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου, πεδίο μελέτης της μετακινούμενης κτηνοτροφίας στην Ελλάδα, και συγκεκριμένα στην Πινακοθήκη Αβέρωφ στο Μέτσοβο, θα φιλοξενηθεί η έκθεση «Στο διάβα» – ένα φωτογραφικό ταξίδι στη ζωή που κάνουν οι μετακινούμενοι και νομάδες κτηνοτρόφοι στην περιοχή της Μεσογείου. Είναι η έκτη στάση της έκθεσης μετά την Ελβετία, τη Γαλλία, την Τυνησία, τον Λίβανο και την Ισπανία, πριν ολοκληρώσει τον κύκλο της στην Τουρκία. Περιλαμβάνει 60 μοναδικές φωτογραφίες που προβάλλουν τη ζωή των μετακινούμενων κτηνοτρόφων, τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν στην εναλλαγή των εποχών στην αγκαλιά της φύσης. Συμμετέχουν έξι αξιόλογοι φωτογράφοι από διάφορες πλευρές της Μεσογείου – από την Ελλάδα ο Στάμος Αμπάτης που η φωτογραφία του τσέλιγκα με το νεογέννητο κατσικάκι εικονογραφεί την πρόσκληση για τη «φωτογραφική έκθεση για τη μετακινούμενη και νομαδική κτηνοτροφία στη Μεσόγειο». Επίσης, φωτογράφοι όπως ο Baris Korka από την Τουρκία, ο Yunes Tazi από το Μαρόκο, ο Wassim Ghoziani από την Τυνησία, ο Assad Saleh από τον Λίβανο και η Gema Arrugaeta από την Ισπανία, αποκαλύπτουν μέσα από τις φωτογραφίες τους τον ξεχωριστό τρόπο της ζωής τους, δυσκολίες και χαρές. Η οργάνωση είναι του Μεσογειακού Ινστιτούτου για τη Φύση και τον Ανθρωπο, σε συνεργασία με τη Mediterranean Consortium of Nature and Culture. Συνυπογράφουν δε την πρόσκληση ο φορέας διαχείρισης Εθνικών Δρυμών Βίκου - Αώου και Πίνδου, το Ιδρυμα Ευ. Αβέρωφ - Τοσίτσα, η Πίνδος Περιβαλλοντική και το Οικομουσείο Ποταμού Αώου.

Νικόλαος Κασομούλης (1795-1872)

Καταγόταν από ιστορική οικογένεια του Πισοδερίου Φλώρινας. Γεννήθηκε στο Πισοδέρι Φλώρινας ή στη Σιάτιστα Κοζάνης. Πέρασε τα παιδικά του χρόνια στη Σιάτιστα, όπου είχε μετοικήσει η οικογένειά του, λόγω της εμπορικής δραστηριότητας του πατέρα του, Κωνσταντίνου. Σε νεαρή ηλικία εγκαταστάθηκε στις Σέρρες για να επεκτείνει την οικογενειακή επιχείρηση. Εκεί μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία, μαζί με τα μεγαλύτερα αδέλφια του Γεώργιο, Δημήτριο και Ιωάννη.

Κατά την Ελληνική επανάσταση του 1821, συμμετείχε στις επιχειρήσεις του Ολύμπου και της Χαλκιδικής, όπου συνεργάστηκε με τον οπλαρχηγό Διαμαντή Νικολάου. Ο πατέρας του, που είχε μετεγκατασταθεί εν τω μεταξύ στη Νάουσα, σκοτώθηκε το 1822 κατά την καταστροφή της Νάουσας από τους Τούρκους. 

Μετά την αποτυχία στη Μακεδονία, μετέβη στη Θεσσαλία με σώμα Σιατιστινών, και συνεργάστηκε με τους οπλαρχηγούς Νικόλαο Στουρνάρη και Γεώργιο Καραϊσκάκη. Το 1826 βρίσκεται μεταξύ των πολιορκημένων στο Μεσολόγγι, μαζί με τους αδερφούς του, Δημήτριο και Γεώργιο. Συνέταξε την απόφαση της εξόδου καθ' υπαγόρευση του Επισκόπου Ρωγών Ιωσήφ, και επιφορτίστηκε με την αποστολή να συντονίσει τις ενέργειες όλων των τμημάτων, ώστε να επιτύχει η Έξοδος. Κατά την έξοδο τραυματίστηκε θανάσιμα ο αδερφός του, Δημήτριος.

Με τη δημιουργία του ελληνικού κράτους κατέλαβε διάφορα στρατιωτικά αξιώματα, τόσο επί Καποδίστρια, όσο και επί Όθωνα. Συμμετείχε στην καταστολή των εξεγέρσεων του 1836, όπου σκοτώθηκε ο αδερφός του, Γεώργιος, που υπηρετούσε ως ανθυπολοχαγός. Τελικά εξελίχθηκε μέχρι το βαθμό του συνταγματάρχη της Βασιλικής Φάλαγγας, που όμως έμεινε στην ιστορία ως στρατηγός. Σε μεγάλη ηλικία εγκαταστάθηκε στη Στυλίδα Φθιώτιδας.

Γεώργιος Αβέρωφ «Η εξέχουσα μορφή του απόδημου Ελληνισμού»

Σε ηλικία είκοσι δύο ετών εγκαταστάθηκε στην Αίγυπτο, όπου ασχολήθηκε με το εμπόριο και κατάφερε να αποκτήσει κολοσσιαία περιουσία. Διέθεσε τεράστια ποσά για κοινωφελείς σκοπούς και σήμερα θεωρείται από τους σημαντικότερους εθνικούς ευεργέτες της πατρίδας μας.

«Ο βίος του Γεώργιου Αβέρωφ»

Ο πατέρας του Γεώργιου, Μιχαήλ Αυγέρου Αποστολάκας, ήταν κτηνοτρόφος στο επάγγελμα και έζησε το 1753 ως το 1840. Κατά τη συνήθεια της εποχής καθιέρωσε ως επώνυμο το όνομα του πατέρα του, Αυγερινού (Αυγέρου), το οποίο μετατράπηκε σε Αβέρωφ. Ο Μιχαήλ είχε πάρει ως πρώτη σύζυγο την αδελφή του Αναστάσιου Τοσίτσα. Μαζί της έκανε δύο παιδιά τον Αναστάσιο (1785-1856) και την Ελένη. Με τον δεύτερο γάμο του με την Ευδοκία Φάφαλη έκανε έξι παιδιά: τον Αυγερινό, την Χάιδω, τον Δημήτριο, τον Στρατή, τον Νικόλαο και τον Γεώργιο. Το στερνοπαίδι της οικογένειας, ο Γεώργιος Αβέρωφ γεννήθηκε στο Μέτσοβο ανήμερα της Παναγίας στις 15 Αυγούστου του 1818.

Ως μαθητής του Ελληνοσχολείου του Μετσόβου έλαβε τη στοιχειώδη μόρφωση. Αποφάσισε να εγκαταλείψει την ως τότε ενασχόλησή του με την κτηνοτροφία και να ακολουθήσει το μεταναστευτικό ρεύμα προς την Αίγυπτο που είχε αρχίσει να αναπτύσσεται ιδιαίτερα μετά την Ελληνική επανάσταση. Λέγεται πως τη στιγμή που έφευγε από το Μέτσοβο, γονάτισε για να αποχαιρετήσει την μητέρα του και πήρε την ευχή της «χώμα να πιάνεις, μάλαμα να γίνεται». Έτσι, ένα βράδυ του Ιουνίου του 1840 έφτασε στο Κάιρο και εκεί εργάστηκε για πάνω από είκοσι χρόνια στο εμπορικό κατάστημα του θείου του Ν.Στουρνάρα, υπό την ηγεσία του μεγαλύτερου αδερφού του Αναστάση.

Τα δύο αδέλφια είχαν τελείως διαφορετικό χαρακτήρα και συχνά μάλιστα φιλονικούσαν. Για περίπου είκοσι χρόνια ο Γεώργιος διήλθε μια σκοτεινή περίοδο δίχως να κάνει κάποιο ουσιώδες βήμα προς τα εμπρός. Τα δύο αδέλφια στον εμπορικό τους οίκο ασχολούνταν με εισαγωγές και εξαγωγές αιγυπτιακών προϊόντων από και προς την Οδησσό της Ρωσίας. Επίσης εξήγαγαν υφάσματα προς το Σουδάν. Όμως η συντηρητικότητα και η έλλειψη επιχειρηματικού μυαλού του Αναστάση άφησε πίσω τον Γεώργιο, ο οποίος μόνο όταν χώρισε με τον αδελφό του και έκοψε κάθε δεσμό άρχισε να συσσωρεύει προσωπική περιουσία.

Η οριστική ρήξη μεταξύ των δύο αδελφών προήλθε από μία αντιπαράθεση για ένα φορτίο χουρμάδες. Ενώ ο αντιπρόσωπος της Οδησσού είχε ζητήσει να του στείλουν ένα ολόκληρο καΐκι με χουρμάδες, ο Αναστάσης διαφώνησε έντονα, θεωρώντας ακατάλληλη τη στιγμή γιατί τη συγκεκριμένη περίοδο η τιμή των χουρμάδων είχε ακριβύνει. Τότε ο Γεώργιος αποφάσισε να ναυλώσει ιστιοφόρο για δικό του λογαριασμό και να λάβει το ρίσκο μόνος του. Τελικά κατάφερε να μοσχοπουλήσει την πολύ μεγάλη ποσότητα χουρμάδων στην Οδησσό αποκομίζοντας αρκετά χρήματα. Το φορτίο της επιστροφής περιείχε μια χρυσή μεταξωτή κλωστή, επ’ ονόματι «μπρισίμι». Κατά σύμπτωση, τη στιγμή που το χρυσό νήμα έφτανε στην Αίγυπτο, ένας συγγενής της βασιλικής οικογένειας παντρευόταν. Κανένας έμπορος της τοπικής αγοράς δεν ήταν εις θέση να προμηθεύσει το μπρισίμι που χρειαζόταν για τις αυλικές στολές παρά μόνο ο Αβέρωφ. Το θάρρος του Γεώργιου ανταμείφθηκε στο πολλαπλάσιο αφού όχι μόνο κατάφερε να πουλήσει τους χουρμάδες και το μπρισίμι, αλλά η τελευταία του πώληση του άνοιξε διάπλατα τις πόρτες για επιχειρηματική δραστηριότητα με τη βασιλική οικογένεια. Ο Γεώργιος συνδέθηκε στενά με τον χεδίβη της Αιγύπτου Τεουφίκ και εφοδίαζε τα ανάκτορα με κάθε είδους πολύτιμα αντικείμενα που εισήγαγε από την Οδησσό, ενώ πληρωνόταν σε αιγυπτιακές πρώτες ύλες που εξήγαγε και πωλούσε εκεί με την μεσολάβηση του αντιπροσώπου του. Στη συνέχεια ανέπτυξε ευρύτερα κυρίως τις συναλλαγές του στον τομέα του σιτεμπορίου και της κλωστοϋφαντουργίας.

Αφοί Μανάκια: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΜΑΝΑΚΙΑ

Θα μπορούσε ν' αφηγηθεί κανείς τα «βιογραφικά στοιχεία» της οικογένειας ΜΑΝΑΚΙΑ, σαν ένα παραμύθι όμοιο με εκείνα που πολύ συχνά αφηγιόταν ο Μιλτιάδης Μανάκιας, τηρώντας το γλαφυρό ύφος της «παραμυθούς» γιαγιάς του, της Δέσπας.

Ηταν μια φορά κι έναν καιρό στην Αβδέλλα, ένα πανέμορφο και δουλευτάρικο παιδί, ο Γιάννης ή Γιαννούλης Μανάκιας, γιος μιας από τις παλιότερες κτηνοτροφικές και εμπορικές οικογένειες του χωριού. Δεν είναι γνωστή η χρονολογία και η ημερομηνία γέννησης του Γιαννούλη, μα είναι σίγουρο πως στα χρόνια της Επανάστασης του '21 θα ήταν έφηβο παλικάρι, που όπως όλοι οι υπόδουλοι Ελληνες φλεγόταν από τον παλμό του μεγάλου Αγώνα.

Με τους γονείς του και άλλους συγγενείς κινιόταν και ανέπτυσσε τις δραστηριότητες του στο χώρο της Θεσσαλίας, της Ηπείρου, της δυτικής και μείζονος Μακεδονίας και ιδίως στους οικισμούς Δαμάσι, Δαμασούλι, Τύρναβο, Τσαρίτσανη, Ελασσόνα (της Θεσσαλίας), Βλαχοκλεισούρα, Γιάννινα, Μπίτολεα (Μοναστήρι) και στα γειτονικά προς τη γενέτεριά του χωριά: Περιβόλι, Σμίξη, Σαμαρίνα.

~ (Φωτο επάνω) 14 Απριλίου 1924. Από αριστερά: Γιάννης Μανάκιας, η σύζυγος του Αναστασία, ο πατέρας των Μανάκια Δημήτριος, ο Μίλτος Μανάκιας και ο γιος της αδελφής τους Βασιλικής, Γεώργιος. Η καρτ ποστάλ απευθύνεται στους Νάκο και Κιάουα Πολυαραίου, από τους Γιαννάκη, Αναστασία και Μίλτο με τις ευχές: «Χρόνια Πολλά για το Πάσχα, Χριστός Ανέστη».

Ιδιαίτερες σχέσεις είχε δημιουργήσει με ανθρώπους της Βλαχοκλεισούρας, όπου εκεί υπήρχε και κάποια παροικία Αβδελλιωτών, η οποία δημιουργήθηκε από οικιστές φυγάδες Αβδελλιώτες που αναζήτησαν σωτηρία και καταφύγιο σε παλαιότερες περιόδους, από τις επιδρομές ληστρικών συμμοριών Τουρκαλβανών.

Στη Βλαχοκλεισούρα, ο Γιαννούλης Μανάκιας έμαθε τα ελληνικά γράμματα, πλάι σε φωτεινούς δάσκαλους που δίδασκαν στο «ελληνικό σχολείο» του χωριού.

Εκεί ο Γιαννούλης γνώρισε τη ΔΕΣΠΑ κόρη του Μητρούση Μπουσμπούκη, με καταγωγή από την Αβδέλλα, η οποία είχε καταφύγει τότε στη Βλαχοκλεισούρα και που αργότερα μετεγκαταστάθηκε στο Ξηρολίβαδο της Ημαθίας, για να ριζώσει τελικά στην πόλη της Βέροιας.

Αναζήτηση χορηγών για την έκδοση του Γ΄ τόμου του έργου «Σελίδες ιστορίας των Γρεβενών»

     

Απόστολος Παπαδημητρίου

ηλεκτρολόγος μηχανικός–συγγραφέας

Υψηλάντου 7 Κοζάνη

Αγαπητέ συμπατριώτη, αγαπητή συμπατριώτισσα

Η σε σύντομο χρονικό διάστημα συγκέντρωση του αναγκαίου για την έκδοση του Β΄ τόμου του έργου μου «Σελίδες ιστορίας των Γρεβενών» μου δίνει το θάρρος να ζητήσω και πάλι τη χορηγία σου για την έκδοση του Γ΄ και τελευταίου τόμου της εργασίας μου επί της τοπικής ιστορίας. 

Ο τρίτος τόμος περιλαμβάνει εννιά κεφάλαια με τίτλους: 1. Οι ασχολίες των κατοίκων. 2. Η οικογενειακή ζωή και η φύση της περιοχής. 3. Η ρουμανική προπαγάνδα. 4. Η ρουμανική προπαγάνδα στην επαρχία Γρεβενών ώς το 1900. 5. Η εθνική εταιρεία και τα πολεμικά γεγονότα 1896-1897. 6. Η ρουμανική προπαγάνδα στην επαρχία Γρεβενών στις αρχές του 20ου αιώνα (1901-1908). 7. Ο ένοπλος Μακεδονικός αγώνας. 8. Από το κίνημα των Νεοτούρκων ώς τις παραμονές της απελευθέρωσης. 9. Η απελευθέρωση.

Ο υπό έκδοση τόμος είναι 465 σελίδων διαστάσεων 17χ24. Το κόστος εκτύπωσης, στο ίδιο τυπογραφείο των Γρεβενών, θα ανέλθει σε 6.200 € για 1.000, περιλαμβανομένων και των εξόδων αποστολής στις βιβλιοθήκες ανά την χώρα.

Επειδή έχει ενταθεί η οικονομική κρίση, που μαστίζει τη χώρα μας, σκέφθηκα ότι ίσως υπάρχουν πρόσωπα πρόθυμα να καταστούν χορηγοί όχι όμως με το ποσόν των 100 ή 50 € αλλά μικρότερο, οριζόμενο σε 25 €. Οι χορηγοί θα λάβουν 15, 7 ή 3 αντίτυπα για χορηγία 100, 50 ή 25 € αντίστοιχα. Αυτά μπορούν να διαθέσουν προς 10 € το καθένα στο περιβάλλον τους. Αν το ποσόν που θα συγκεντρωθεί υπερβαίνει το αναγκαίο για την έκδοση, θα εκτυπωθεί μεγαλύτερος αριθμός αντιτύπων. Τα ονόματα των χορηγών θα αναγραφούν σε πίνακα στο τέλος του τόμου, όπως συνέβη και με τον προηγούμενο. Τα απομένοντα στο συγγραφέα αντίτυπα, 100 περίπου τον αριθμό, θα διατεθούν σε βιβλιοθήκες και σχολεία.

Παρά τις δύσκολες συγκυρίες αισιοδοξώ ότι θα ανταποκριθείτε στην έκκλησή μου. Παρακαλώ θερμά να αναπαραγάγετε αυτήν και να την θέσετε υπ’ όψη συγγενικών ή φιλικών σας προσώπων.

Μπορείτε να καταθέσετε το ποσόν της χορηγίας στον λογαριασμό 

575-002101-033415 της τράπεζας Alpha 

Αφοί Μανάκια: ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΕΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ

ΑΝΤΩΝΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΚΗΣ

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

2.6.1996

~ (Φωτο) Οι αδελφοί Γιαννάκης και Μίλτος Μανάκια με τις αδελφές τους Βασιλική και Στεργιανή στην είσοδο του κινηματογράφου τους στο Μοναστήρι.

Μέσα στην αίθουσα του θεσσαλονικιώτικου σινεμά η προβολή της ταινίας «Το βλέμμα του Οδυσσέα» ξεκίνησε με το ντοκιμαντέρ «Υφάντρες». Η υπεραιωνόβια maia («μάια-γιαγιά») με τις νύφες και τι εγγονές δούλευαν το διασίδι, ενώ τα εγγόνια της, Γιάννης και Μίλτος, έπιαναν ήδη την άκρη του νήματος που θα ξετύλιγε από 'δω κι εμπρός την απαρχή του βαλκανικού κινηματογράφου. Ο σκηνοθέτης και κειμενογράφος με την επιλογή των Μανάκια ως φορέων του βαλκανικού οράματος έδειξε ασυνήθιστη για τον τόπο μας ελληνοβαλκανική ευρύτητα που κυρίως μέσα από το υπόδειγμα, Βλάχων μπροστάρηδων μπορούσε να του μεταγγιστεί. Ανάμεσα στους πινδικούς Βλάχους η ενστικτώδικη νοσταλγία για τ' αλπικά λημέρια τους -όχι σπάνια- παροχετεύεται σε κανάλια αναζήτησης του χώρου εκείνου όπου υψώνονται οι κορυφές του πνευματικά ωραίου και του ηθικά αγαθού.

Το απολλώνιο φως της Δήλου που ενεργοποίησε το βλέμμα του ήρωα της ταινίας ήρθε και συνέπεσε με κείνο του Γιάννη Μανάκια, για να κοιτάξει μαζί του τον σημερινό όσο και χθεσινό βαλκανικό περίγυρο. «Το βλέμμα του Οδυσσέα» δεν είναι συμβατική, αυθαίρετη, επιλογή όταν η νοσταλγία για την «πινδική Ιθάκη» και η αέναη τάση για αποδημία προς μακρινούς ορίζοντες ήταν κάποτε τυπικά γνωρίσματα του πολύτροπου και πολυπράγμονα κόσμου των Αρμάνων-Βλάχων: παλιά έφταναν κάθε χρόνο ως την απόμακρη και παλιά πρωτεύουσα των Βίκινγκς, το Βόβγκοροντ ΒΔ της Μόσχας, σε πλήρη εμπορομεταγωγικό σχηματισμό. Αυτούς τους Αρμάνους η «δημοσθένεια ιδεολογία» θέλει να τους βλέπει μόνον ως μπαστουνόβλαχους κτηνοτρόφους...

Εκδηλώσεις μνήμης στη Φούρκα για τις ηρωίδες γυναίκες της Πίνδου

Ο ηρωισμός αυτών των γυναικών, σε συνδυασμό με το διεθνή θαυμασμό για τις απροσδόκητες ελληνικές πολεμικές επιτυχίες, τις πρώτες για τους Συμμάχους επί ευρωπαϊκού εδάφους, συντέλεσαν στη δημιουργία του όρου «Οι Γυναίκες της Πίνδου».

Μια ξεχωριστή ημέρα η σημερινή για τη Φούρκα, ημέρα μνήμης και τιμής, ημέρα αφιερωμένη στην Γυναίκα της Πίνδου και στους αξιωματικούς Κων/νο Δαβάκη, Αλέξανδρο Διάκο και σε όλους τους ήρωες του έπους του 1940.

Κατά το διάστημα 28ης Οκτωβρίου έως 13 Νοεμβρίου 1940, εκδηλώθηκε η ιταλική επίθεση εναντίον της Ελλάδας –και η αρχική απώθησή της- στο πλαίσιο της ευρύτερης δραστηριοποίησης της Ιταλίας στο θέατρο της Μεσογείου, κατά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Το πρωί, στις 5.00π.μ., ξεκίνησε η επίθεση των ιταλικών στρατευμάτων με προσβολή θέσεων στην Ήπειρο, στα βορειοδυτικά σύνορα της χώρας με την Αλβανία.

Τα αρκετά ασθενή τμήματα του ελληνικού στρατού, που βρίσκονταν στον Κεντρικό τομέα, συμπτύχθηκαν την ίδια ημέρα στη γραμμή Πάτωμα-Μούκα- Άνω Αρένα.

Συνολικά, το απόσπασμα Πίνδου, υπό τον συνταγματάρχη Κωνσταντίνο Δαβάκη αριθμούσε 2.000 άνδρες, ενώ η Μεραρχία Αλπινιστών Τζούλια (Alpini Brigade Julia), αντιπαρέταξε 10.800 άνδρες.

Μικρή Ελλάδα, Irig Σερβία - Grcka mala, Irig Serbia

Irig - Βοϊβοντίνα, Σερβία

Είναι δύσκολο να προσδιοριστεί με βεβαιότητα πότε δημιουργήθηκε η πόλη Irig και πώς πήρε το όνομά της. Σαν οικισμός αναφέρθηκε για πρώτη φορά το 1225 όταν δημιουργήθηκε κάποιο καθολικό μοναστήρι (pavlinsko-eremitskog reda). Το όνομα έχει καταγραφεί σ' ένα βιβλίο που σήμερα βρίσκεται στην βιβλιοθήκη του Βατικανού. 

Το όνομα της Irig προέρχεται από την ουγγρική λέξη "Urug" -που σημαίνει παλιό. Υπάρχουν πολλές παραδόσεις σχετικά με την ονομασία της. Σύμφωνα με μια εκδοχή, ονομάστηκε έτσι από κάποιον ηλικιωμένο που ονομαζόταν Iri, και ήταν ο πρώτος κάτοικος, αλλά αυτό το ενδεχόμενο είναι λιγότερο πιθανό.

Σύμφωνα με την παράδοση, ο παλαιότερος οικισμός της Irig βρίσκεται λίγο νοτιότερα από τον σημερινό, στην τοποθεσία potes Kokinjas, αλλά δεν υπάρχουν στοιχεία που να το επιβεβαιώνουν. 

Στους πολέμους του 15ου και 16ου αι. η πόλη, το μοναστήρι και το κάστρο που υπήρχαν καταστράφηκαν και ο πληθυσμός μετακινήθηκε στο σημείο από όπου ξεκίνησε η ανοικοδόμηση της σημερινής Irig, που τώρα ονομάζεται ''Μικρή Ελλάδα'' (ή γειτονιά). Το τμήμα αυτό θεωρείται το παλιότερο τμήμα της πόλης και αργότερα, καθώς αυξανόταν ο πληθυσμός, επεκτείνονταν και η πόλη. Η ονομασία ''Μικρή Ελλάδα'' δείχνει ότι οι πρώτοι οικιστές ήταν Ελληνο-βλαχικής καταγωγής. Μετά την πτώση του μοναστηριού, οι τοπικοί άρχοντες αποφάσισαν να μετακινηθούν και ίδρυσαν τον οικισμό που βρίσκεται στις νότιες πλαγιές του Fruska Gora.

------------------

Tesko je danas sasvim pouzdano utvrditi kada je nastao Irig i kako je dobio ime. Kao naselje, Irig se prvi put pominje dosta rano, ali se o njegovom razvoju i istoriji ipak sasvim malo zna sve do polovine XV veka. Naziv Irig prvi put se pominje 1225.godine kada je u njemu osnovan katolicki manastir pavlinsko-eremitskog reda. Kao ime katolickog manastira zabelezen je na jednoj knjizi koja se danas nalazi u vatikanskoj biblioteci.

Njegovo ime potice, verovatno, od madjarske reci "Urug" -stari. Postoje vise legendi o tome kako je Irig dobio ime. U narodu postoji predanje da je ime dobio po starcu Iri -prvom coveku koji se ovde naselio, ali je to manje verovatno. Po predanju najstarije naselje Iriga nalazilo se nesto juznije od sadasnjeg, tamo gde se nalazi potes Kokinjas, ali danas tamo nema nikakvih ostataka koji bi to mogli da potvrde.

U ratovima tokom XV i XVI veka, grad, manastir i tvrdjava koju jr imao su nestali a stanovnistvo se preselilo na danasnje temelje Iriga u onaj deo grada koji se i danas zove Grcka mala (ili mahala). Ovaj deo se smatra najstarijim delom Iriga, a kasnije kako se broj stanovnika povecavao, tako se sirila i teritorija Iriga. Naziv Grcka mala ukazuje da su prvi naseljenici bili grcko-cincarskog porekla. Nakon propasti manastira staresinstvo se preseljava na danasnje temelje, na juznim padinama Fruske gore.

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ ΚΑΙ ΧΡΥΣΟΧΟΙΑ - ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ

Οι χρυσοχόοι δημιούργησαν ανά τους αιώνες κοσμήματα χρησιμοποιώντας τις καταλληλότερες την κάθε εποχή τεχνικές, και με απόλυτη γνώση του γεγονότος ότι η σύσταση και οι ιδιότητες του κάθε μετάλλου καθορίζουν απολύτως τη χρήση του. Τη νεοελληνική αργυροχοΐα στο σύνολό της, παρ' όλες τις ιδιαιτερότητές της, διαπερνά µια ενότητα ύφους: κοινές ρίζες απλώνονται όχι µόνο σε όλες τις περιοχές του ελλαδικού κορµού, αλλά και στον ευρύτερο χώρο που έδρασε ο ελληνισµός από την Κύπρο, την Κωνσταντινούπολη, µέχρι τα βόρεια παράλια της Μικράς Ασίας, και τη Σαφράµπολη του Πόντου. Η ενότητα αυτή είναι φανερή κυρίως στη µορφή, τα θέµατα, τα σχήµατα, τα υλικά και τις τεχνικές των αργυροχρυσοχοικών έργων. Ακόµη το σύστηµα του νεοελληνικού γυναικείου στολισµού διαπιστώνεται πως αρχικά πρέπει να ήταν κοινό σε όλες τις περιοχές και µε τις ίδιες γενικές καταβολές. Έτσι υπάρχουν κοσµήµατα για το κεφάλι, το στήθος, τη ράχη, τα χέρια, τη µέση και την ποδιά.

Τα νεοελληνικά κοσμήματα, ανάλογα με τον τρόπο της κατεργασίας τους, διακρίνονται σε σφυρήλατα, διάτρητα, χυτά και συρματερά. Στα σφυρήλατα κοσμήματα οι τεχνίτες σχεδίαζαν πρώτα τα θέματα του διάκοσμου στην εσωτερική πλευρά και τα χτυπούσαν έπειτα με το καλέμι, πάνω μια μάζα από ανάγλυφα, "φουσκωτά". Έτσι είναι δουλεμένες μερικές από τις καλύτερες πόρπες, με τις μεγάλες διακοσμητικές επιφάνειες γεμάτες φυτικά στοιχεία σε μια ευφορία ανεξάντλητων παραλλαγών, καθώς και τα "χαϊμαλιά", τα φυλακτά που κρεμούσαν στο στήθος, με τις πιο σύνθετες απεικονίσεις θρησκευτικών παραστάσεων.