στο 16ο Πανελλήνιο Αντάμωμα Βλάχων στο Μέτσοβο, το 2000.
Τσόκλη: κ. Τρίτο, ποιοι είναι οι Βλάχοι ; Από πού κατάγονται;
Τρίτος: Οι Βλάχοι είναι αυτόχθονες Έλληνες, εκλατινισμένοι. Δηλαδή, είναι οι λατινόφωνοι υπήκοοι της άλλοτε απέραντης Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ονομάζονται και Αρωμούνοι, που σημαίνει εκλατινισμένοι Έλληνες.
Τσόκλη: Ζούσανε πάντα εδώ ε;
Τρίτος : Μάλιστα, δηλαδή α-ρωμούνος από το προθετικό α- και το ρωμαίος -ρωμάνος, ρωμιός. Αυτό που λέμε για τους Έλληνες Ρωμιός είναι εκείνοι, που μιλούνε μόνο την ελληνική. Αρωμούνος είναι ο δίγλωσσος, ο ομιλών την βλάχικη και την λατινική.
Τσόκλη: Μάλιστα, και αναγκάστηκαν να μιλούνε αυτήν τη γλώσσα για να επικοινωνούνε με τους Ρωμαίους;
Τρίτος: Ναι, είναι κατάλοιπο των χρόνων της Ρωμαιοκρατίας και της επιδράσεως που άσκησε η δημώδης λατινική στα χρόνια της Ρωμαϊκής κατάκτησης.
Τσόκλη : Η γλώσσα η ίδια, τι γλώσσα είναι;
Τρίτος: Είναι ένα νεολατινικό ιδίωμα. Και έμεινε ιδίωμα, γιατί τελούσε πάντα υπό τον ασφυκτικό κλοιό της ελληνικής γλώσσας. Γιαυτό και δεν διαμορφώθηκε σε γλώσσα, είναι ιδίωμα.
Τσόκλη : Γράφεται;
Τρίτος: Όχι, δεν γράφεται, είναι προφορικό ιδίωμα. Υπάρχουν τραγούδια , υπάρχουν παραδόσεις, υπάρχουν παραμύθια, υπάρχουν χίλια δυο πράγματα, που μιλιούνται στο νεολατινικό αυτό ιδίωμα.
Τσόκλη: Και σήμερα ποιος μιλάει βλάχικα; Μιλάνε και οι νέοι;
Τρίτος: Ναι, γιατί όχι; Δεν μας πειράζει σε τίποτα. Εμείς τα βλέπουμε σαν φολκλόρ, σαν παράδοση, σαν εργαλείο πολιτιστικής αναφοράς.
Τόσο απλά τα είπε ο κ. Τρίτος στην συνέντευξη αυτή στη ΕΡΤ, το 2000 . Αποτύπωσε την αλήθεια μέσα σε λίγες σταράτες γραμμές. Και αυτή είναι η αλήθεια! Σε όλους αυτούς τους αιώνες που πέρασαν, από την ρωμαϊκή κατάκτηση (2ος πΧ αιώνα) πάντοτε αυτή η λαλιά ήτανε προφορική και αποτέλεσε την αρμονική ένωση της δημώδους λατινικής με την ελληνική γλώσσα του λαού.
Οι Βλάχοι μας έτσι, αποτελούν την σύζευξη του ελληνορωμαϊκού πολιτισμού με την τελική επικράτηση του ελληνικού πολιτισμού στα μετέπειτα χρόνια (Βυζαντινή Αυτοκρατορία). Άλλωστε ο λατινικός πολιτισμός (γλώσσα, γράμματα, τέχνες, παιδεία) είχε στηριχθεί κατά μέγιστον βαθμό στον ελληνικό πολιτισμό, που προΰπαρξε (Κικέρων).
Βιογραφικό: Ο καθηγητής Μιχαήλ Τρίτος είναι Κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Γεννήθηκε στο Μέτσοβο της Ηπείρου το 1951. Φοίτησε στο Ανώτερο Εκκλησιαστικό Φροντιστήριο της Ριζαρείου Σχολής, τη Θεολογική και Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Παρακολούθησε μαθήματα ρωμανολογίας και βαλκανιολογίας στο Πανεπιστήμιο Albert-Ludwings του Freiburg της Γερμανίας.
Υπηρέτησε ως καθηγητής και Διευθυντής του Γυμνασίου και ΤΕΛ-ΤΕΕ Μετσόβου. Παράλληλα δίδασκε στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Βελλάς και στα ΠΕΚ Ιωαννίνων. Το 1989 ανακηρύχθηκε αριστούχος διδάκτωρ του Τμήματος Ποιμαντικής της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ., το 1999 εκλέχθηκε Επίκουρος Καθηγητής, το 2004 Αναπληρωτής και το 2009 Τακτικός Καθηγητής της ίδιας Σχολής, στο γνωστικό αντικείμενο Ιστορία και σύγχρονη κατάσταση των σλαβικών και λοιπών Ορθοδόξων Εκκλησιών.
Έχει πάρει μέρος σε πολλά επιστημονικά συνέδρια στην Ελλάδα και το εξωτερικό και έχει γράψει δεκάδες μελέτες ιστορικού, θεολογικού και λαογραφικού περιεχομένου. Από τα έργα του αναφέρουμε αντιπροσωπευτικά τα εξής: Η Πατριαρχική Εξαρχία Μετσόβου (1659-1924), Ιωάννινα 1991. Η Εκκλησία στο Ανατολικό Ιλλυρικό και την Αλβανία, Θεσσαλονίκη 1999. Οι Πατριάρχες της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ρουμανίας. Η θρησκευτική, εθνική και κοινωνική τους προσφορά, Θεσσαλονίκη 2004. Η Ορθόδοξη Εκκλησία στα Βαλκάνια σήμερα, Κατερίνη 2003. Νεώτερες εξελίξεις στη σχισματική Εκκλησία των Σκοπίων, Θεσσαλονίκη 2004. Κοσμάς ο Αιτωλός. Ο φωτιστής του Γένους- ο Προφήτης, Αθήνα 2000. Βλάχοι των Βαλκανίων και Ορθοδοξία, Θεσσαλονίκη 2009. Η Ορθόδοξος Εκκλησία της Φινλανδίας. Ιστορική εξέλιξη – Σημερινή κατάσταση, Κατερίνη 2009. Ιστορική διήγησις περί Γεωργίου του Καστριώτου του επονομασθέντος Σκενδέρμπεη, Θεσσαλονίκη 2009. Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος. Ο Ιεράρχης της αυτοθυσίας και της βαλκανικής συναδέλφωσης, Ιωάννινα 2008 κ.α.
Από το 1992 ασχολείται συστηματικά με την έρευνα των Βλαχοφώνων της Βαλκανικής, το πρόβλημα της σχισματικής Εκκλησίας των Σκοπίων, των Γκαγκαούζων της Μολδαβίας και τα λοιπά εθνικά μας θέματα.
Είναι Πρόεδρος του Λαογραφικού Συλλόγου Μετσόβου «Ο Νικόλαος Τζαρτζούλης», μέλος του Δ.Σ. Ιδρύματος Ευαγγέλου Αβέρωφ-Τοσίτσα, Αντιπρόεδρος της Ενώσεως Βλάχων Επιστημόνων, μέλος της Ενώσεως συγγραφέων και λογοτεχνών Ηπείρου, μέλος της Συνοδικής Επιτροπής Διορθοδόξων και Διαχριστιανικών Σχέσεων της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος και ειδικός σύμβουλος της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος για θέματα σχέση έχοντα με την Ορθόδοξη Εκκλησία της Ρουμανίας. Επίσης συνεργάζεται με πολλές εφημερίδες και περιοδικά.
Τσιαμήτρος Γιάννης
εκπ/κός-χοροδιδάσκαλος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η κόσμια κριτική και η ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των σχολιαστών είναι σεβαστή. Σχόλια τα οποία υπεισέρχονται σε προσωπικά δεδομένα ή με υβριστικό περιεχόμενο να μην γίνονται. Τα σχόλια αποτελούν καθαρά προσωπικές απόψεις των συντακτών τους. Οι διαχειριστές δεν ευθύνονται σε καμία περίπτωση για τυχόν δημοσίευση υβριστικού ή παράνομου περιεχομένου στα σχόλια των αναρτήσεων.Τα σχόλια αυτά θα διαγράφονται με την πρώτη ευκαιρία.