Φώτης Τράσιας
Άνω Πλιάσσα - Πλιάσσα ντι νσους
Λίγα χιλιόμετρα έξω από την Κορυτσά προς τα Ελληνοαλβανικά σύνορα βρίσκεται το μουσουλμανικό χωριό Πλιάσσα. Βορειανατολικά του οικισμού μετά από μισή ώρα απόστασης με τα πόδια βρίσκονται τα ερείπια του οικισμού της Άνω Πλιάσσας. Σήμερα διασώζεται μόνο μέρος του τοίχους του δεξιού κλιτούς της μεγάλης εκκλησίας της Παναγίας. Η Άνω Πλιάσσα χτίστηκε στις παρυφές του όρους Μοράβα σε υψόμετρο 1200μ. από Αρβανιτόβλαχους Φρασσαριώτες. Η ίδρυση του οικισμού έγινε στις αρχές του 19 αι. όταν οικογένειες από την περιοχή της Πρεμετής κατέφυγαν κυνηγημένες από τους Τούρκους μετά την καταστροφή των οικισμών Φράσσαρη, Κοστρέτσι, Ζιάρκανι, Ζαβαλιάνι, Κουρτέσι.
Μία ομάδα Αρβανιτοβλάχων της καταγωγής αυτής βρήκε καταφύγιο στον Μοράβα δημιουργώντας στην αρχή τρείς καλυβικούς οικισμούς (Άνω Στροπάν, Μοράβας, Άνω Πλιάσα).
Ήδη γύρω στα 1820 ο οικισμός είχε αρχίσει να παίρνει την μορφή ενός σταθερού βλάχικου οικισμού 2.500 κατοίκων, παρόμοιο με τους Πινδικούς οικισμούς, με μόνιμους κατοίκους το καλοκαίρι ενώ το χειμώνα μεταφέρονταν στην περιοχή της Θεσσαλίας και της κεντρικής Μακεδονίας.
Οι κάτοικοι ασχολούνταν με την κτηνοτροφία και την υλοτομία. Η Πλιάσσα γρήγορα έγινε από κτηνοτροφικό κέντρο σε εμπορικό κέντρο της περιοχής Κορυτσάς. Σύμφωνα με μαρτυρίες κάθε Σάββατο στο μεσοχώρι υπήρχε υπαίθρια αγορά κτηνοτροφικών προιόντων την οποία επισκέπτονταν οι κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής της Κορυτσάς και της δυτικής Μακεδονίας. Οι Πλιασσότισες θεωρούνταν οι ποιο καλοντυμένες γυναίκες της Κορυτσάς καθώς το χωριό διέθετε συντεχνία ραφτάδων με ειδικότητα στο κέντημα με κορδόνι.
Κέντ τιρτσιάη πιτι Πλιάσσα λα ρούσε, κου μουλάρα ντι μένε
κα τσιουπάρα ατάου λα ρούσε νου αβιά άλτε Ρεμένε
Φουστάνια ντι φέλπε λα ρούσε
πουδιάου ντι λένε !!!
{Όταν περνούσες από την Πλιάσσα βρε ξανθιά, με το μουλάρι στο χέρι
σαν το δικό σου τσιουπάρι* δεν είχε άλλη Ριμένα
Φουστάνι από βελούδο βρε ξανθιά
ποδιά από μαλλί}
{Όταν περνούσες από την Πλιάσσα βρε ξανθιά, με το μουλάρι στο χέρι
σαν το δικό σου τσιουπάρι* δεν είχε άλλη Ριμένα
Φουστάνι από βελούδο βρε ξανθιά
ποδιά από μαλλί}
Η Άνω Πλιάσσα λόγω συγκυριών της εποχής πριν καν κλείσει έναν αιώνα ύπαρξης, διαλύεται γύρω στα 1890 καθώς οι περισσότεροι των κατοίκων εγκαταστάθηκαν μόνιμα στα χειμαδιά τους στη Θεσσαλία και ιδιαίτερα στην περιοχή Αλμυρού Βόλου με την δημιουργία του νέου Ελληνικού κράτους. Ένα μεγάλο μέρος των κατοίκων ήδη είχε μεταναστεύσει προς την Αμερική .
Ο οικισμός παρέμεινε για ένα διάστημα 50 χρόνων περίπου ως ένας θερινός καλυβικός οικισμός με λίγους κατοίκους οι οποίοι έφυγαν και αυτοί στον μεσοπόλεμο στην περιοχή της κεντρικής Μακεδονίας και στην Κορυτσά.
Σήμερα λιγοστές οικογένειες ζουν στην μουσουλμανική Πλιάσσα και στην Κορυτσά (οικ. Τσιουφέκου, Ζγκούρι, Σπάου κ.α.) Ενώ οι περισσότερες οικογένειες βρίσκονται στο Ελληνικό έδαφος (Θεσσαλία, κεντρική Μακεδονία), στην Αμερική και στην Ρουμανία. Στα ερείπια του οικισμού χτίστηκε εντός των θεμελίων του παλιού ναού μικρή εκκλησία προς λειτουργική χρήση των Πλιασσωτών την ημέρα της παναγιάς στις δεκαπέντε Αυγούστου.
* Τσιουπάρι: ''Η ΚΟΡΩΝΑ'' Το βασικότερο και πολυτιμότερο κόσμημα της Αρβανιτοβλάχικης γυναικείας φορεσιάς... Ασημένιο έλασμα με εγχάρακτα σχέδια το οποίο επικολούσαν σε διααφόρων ειδών καπέλα (ανάλογα την καταγωγή) τα οποία ονομάζονταν Τσιουπάρια.
Ευχαριστούμε τον κ. Φώτη Τράσια !!
Ευχαριστούμε τον κ. Φώτη Τράσια !!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η κόσμια κριτική και η ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των σχολιαστών είναι σεβαστή. Σχόλια τα οποία υπεισέρχονται σε προσωπικά δεδομένα ή με υβριστικό περιεχόμενο να μην γίνονται. Τα σχόλια αποτελούν καθαρά προσωπικές απόψεις των συντακτών τους. Οι διαχειριστές δεν ευθύνονται σε καμία περίπτωση για τυχόν δημοσίευση υβριστικού ή παράνομου περιεχομένου στα σχόλια των αναρτήσεων.Τα σχόλια αυτά θα διαγράφονται με την πρώτη ευκαιρία.