Από την άλλη πλευρά ήταν μεγάλο πλήγμα ο θάνατος του Ελβετού εθνομουσικολόγου Samuel Baud–Bovy, ο οποίος επρόκειτο να ασχοληθεί σοβαρά με το θέμα και, όπως μας λέει ο καθηγητής γλωσσολογίας του ΑΠΘ κ. Ν. Κατσάνης σε ανεπίσημες συζητήσεις μαζί του, ο Ελβετός μουσικολόγος υπαινίσσονταν δωρικά στοιχεία στον ρυθμό της βλαχόφωνης δημοτικής μουσικής.
Ο Ν. Κατσάνης, επίσης, μας λέει ότι οι κουτσόβλαχοι έχουν διατηρήσει με αρκετή καθαρότητα την πολιτιστική τους κληρονομιά σε σύγκριση με άλλους, πρώτον εξαιτίας του φραγμού που επέβαλε η γλώσσα και δεύτερον λόγω της κλειστής σε ξένες επιγαμίες κονωνίας τους, που διατηρήθηκε μέχρι και τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο.
Και η βλαχόφωνη αλλά και η ελληνόφωνη δημοτική μουσική πρέπει να ερευνηθούν παράλληλα γιατί αποτελούν τμήματα του ελληνικού κορμού και έχουν στοιχεία που δηλώνουν τόσο την αυτοχθονία όσο και την σύνδεσή τους με την απώτερη αρχαιότητα.
Στην στιχουργική των κουτσοβλάχικων τραγουδιών έχουμε τροχαϊκού εφτασύλλαβους ή οκτασύλλαβους, ιαμβικούς επτασύλλαβους και δεκαπεντασύλλαβους στίχους, ενώ η ρίμα των τραγουδιών είναι ομοιοκαταληκτική στους βόρειους κουτσόβλαχους και ανομοιοκατάληκτη στους νότιους με κάποιες εξαιρέσεις.
Οι T. Papahagi, I Caranica και G. Marcou (πληρέστερα) μας δίνουν πληροφορίες για την μουσική των βλαχόφωνων τραγουδιών χωρίς όμως να παρουσιάζουν πολύ ενδιαφέρον.
Από απόψεως θεματολογίας, μοτίβων, φραστικών φορμουλών κλπ, εκτός της γλώσσας είναι δύσκολο να καθοριστούν ιδιαίτερα κριτήρια για τον διαχωρισμό των βλαχόφωνων τραγουδιών από τα ελληνόφωνα. Άλλωστε οι βλαχόφωνοι χρησιμοποιούν και τις δύο κατηγορίες με περισσότερα τα ελληνόφωνα (τρανοί χοροί, γάμοι, κλπ). Σκέψεις, όπως τα τραγούδια τα σχετικά με την ποιμενική ζωή και τον αγωγιατισμό (κιρατζίδικα) επαγγέλματα κατεξοχήν των βλαχοφώνων είναι τα γνήσια και μόνο βλαχόφωνα, δεν αντέχουν σε σοβαρή κριτική.
Η θεματογραφία των τραγουδιών των κουτσοβλάχων έχει σχέση με την ορεινή ζωή τους, έτσι έχουμε τραγούδια κλέφτικα, μοιρολόγια, κιρατζίδικα, της ξενιτιάς, της αγάπης, του γάμου κλπ, ενώ λείπουν εντελώς τα εργατικά (αγροτικά).
Ο Ν. Κατσάνης στην εργασία του τα «κουτσοβλαχικά τραγούδια» καταλήγει ως εξής : «Συμπερασματικά καταλήγουμε ότι η βλαχόφωνη δημοτική ποίηση με κάποια εξαίρεση στην μουσική και εν μέρει στην μετρική, σε όλα τα υπόλοιπα ταυτίζεται με την ελληνόφωνη και αποτελεί τμήμα της ελληνικής δημοτικής μουσικής κληρονομιάς».
Τέλος, είναι γεγονός ότι μια περαιτέρω έρευνα και ανάλυση της βλαχόφωνης και ελληνόφωνης δημοτικής μουσικής των βλαχοφώνων θα μπορέσει να μας δώσει ενδιαφέροντα στοιχεία ιστορικής και πολιτιστικής αξίας για το επίλεκτο αυτό πληθυσμιακό κομμάτι του ελληνισμού.
(Στοιχεία αντληθήκαν από την εργασία του Ν. Κατσάνη ''Κουτσοβλάχικα τραγούδια - αφιέρωμα στον Samuel Baud-Βovy'', Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης).
Του Γιάννη Τσιαμήτρου
εκπ/κού–χοροδιδασκάλου
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα
ΛΑΟΣ, Βέροια 17-09-2011
ΛΑΟΣ, Βέροια 17-09-2011
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η κόσμια κριτική και η ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των σχολιαστών είναι σεβαστή. Σχόλια τα οποία υπεισέρχονται σε προσωπικά δεδομένα ή με υβριστικό περιεχόμενο να μην γίνονται. Τα σχόλια αποτελούν καθαρά προσωπικές απόψεις των συντακτών τους. Οι διαχειριστές δεν ευθύνονται σε καμία περίπτωση για τυχόν δημοσίευση υβριστικού ή παράνομου περιεχομένου στα σχόλια των αναρτήσεων.Τα σχόλια αυτά θα διαγράφονται με την πρώτη ευκαιρία.