Στο σημερινό μας σημείωμα παραθέτουμε ντοκουμέντα, μαρτυρίες και στοιχεία, όπου διαπιστώνεται ότι οι βλαχόφωνοι προτιμούσαν περισσότερο την ελληνική γλώσσα στα δημοτικά τους τραγούδια. Είναι φυσιολογικό να υπήρχαν τραγούδια και στα βλάχικα, ωστόσο δεν έχουμε μαρτυρίες τέτοιων γραπτών δημοτικών τραγουδιών από το απώτερο παρελθόν.
Ο Ρουμάνος λαογράφος Παουνέσκου καθώς διενεργούσε έρευνα στους Αρμάνους-βλάχους οι οποίοι είχαν μεταναστεύσει στις αρχές με μέσα του 20 αιώνα στην διεκδικούμενη και από τους Βουλγάρους Δοβρουτσά (Ν. Ρουμανία) αιφνιδιάστηκε όταν, ζητώντας από τις γυναίκες να τραγουδήσουν στα βλάχικα, άκουσε πεντακάθαρο ελληνικό τραγούδι (πληροφορία Ηπειρωτικό Ημερολόγιο (ΗΗ) 1988, 337-374).
Ο G.Weigand Γερμανός ερευνητής του 20 ου αιώνα, ο οποίος γνωρίζουμε από μαρτυρία του σύγχρονου του Κώστα Κρυστάλλη, βλαχόφωνου ποιητή από το Σιράκο ότι ήταν (ο Weigand) μισθωτός της ρουμανικής προπαγάνδας (βλέπε «Οι βλάχοι της Πίνδου» εκδ. Δαμιανός σελ. 191), παραδέχεται μεταξύ άλλων ότι σε όλο το νότο της Ελλάδας και επάνω στον Όλυμπο επικρατεί ήδη το ελληνικό τραγούδι. Επίσης ο ίδιος στο βιβλίο του «Οι Αρωμούνοι-Λαογραφία γλώσσα» τόμος Β’, εκδόσεις αδελφών Κυριακίδη α.ε. στην εισαγωγή του σελ. 51 στα βόρεια της περιοχής (Ελλάδα) λέει επί λέξη:
«Η αναγέννηση του δημοτικού (αρωμουνικού) τραγουδιού στα βόρεια είναι μόνο επιφανειακή και οφείλεται στην εθνικιστική κίνηση της τελευταίας δεκαετίας».
Βέβαια υπαινίσσεται μια άλλοτε πλούσια λογοτεχνία των Αρωμούνων για την οποία ασφαλώς και δεν έχει στοιχεία να την αποδείξει.
Ωστόσο η αναφορά του αυτή δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα και η απάντηση έρχεται από τον ακριβοδίκαιο και αντικειμενικό αν και μορφωμένο στην Ρουμανία και καταγόμενο από την Αβδέλλα Γρεβενών, ρωμανιστή-βαλκανολόγο, καθηγητή του Πανεπιστημίου Βουκουρεστίου T. Papahagi, ο οποίος μεταξύ άλλων λέει πως οι Αρμάνοι-βλάχοι στην ποίηση εκφράζονται πάντοτε στην ελληνική γλώσσα. Λέει δε αυτολεξεί:
«Το ιδιάζον γνώρισμα της ψυχής ενός λαού διαφυλάσσεται στην λαογραφία του, προπάντων δε στο δημοτικό τραγούδι, στο οποίο κυκλοφορείται η ίδια του η ψυχή… κατ’ακολουθίαν η συμμετοχή των Αρμάνων στην ελληνική δημώδη ποιητική δημιουργία παραμένει μια αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα».
Και στο τέλος υπογραμμίζει την εκφραστική ευλυγισία, τον λεκτικό πλούτο και γενικά την πολιτισμική υπεροχή της ελληνικής γλώσσας έναντι του ανεπαρκούς και ατροφικού αρμανικού ιδιώματος, το οποίο παρομοιάζει με υδροχαρές φυτό σε ελληνικά νερά. {βλ. Papahagi Aromani Grai. Folklor. Ethographie cu o introducere istorica. Curs universita litografiat (Bucuresti) 1932, 28 και 130-131, και T.Papahagi, Paralel folklorice (Bucuresti) 1970, 15}.
Ήδη από το 1860 ο Π. Αραβαντινός, χρονογράφος, ερευνητής, είχε ολοκληρώσει την Συλλογή Δημωδών Ασμάτων της Ηπείρου και τα παιδιά του μετά 20 χρόνια που την εκδίδουν σημειώνουν στον πρόλογο:
«Γνωστόν ότι την Πίνδιον σειράν οικούσι κυρίως οι βλάχοι ή Κουτσόβλαχοι λεγόμενοι. Ούτοι, καίπερ μη μεταχειριζόμενοι ως οικιακήν γλώσσαν την ελληνικήν, εις ταύτην όμως συνθέτουσι τα άσματα αυτών. Θα εύρει ο αναγνώστης εν τη παρούση συλλογή πλείστα τοιαύτα συνειλεγμένα εν Μετσόβω, Γρεβεναίς και Μαλακασίω, επαρχίαις βλαχικαίς μεν εν μέρει, αλλ’ένθα ουδέποτε σχεδόν ακούεται άσμα βλαχικόν. Εις τους χορούς αυτών, τους γάμους, τα πανηγύρια ή κατ’οίκον όταν οι γυναίκες βαυκαλώσι τα βρέφη ή μοιριολογώσι τους νεκρούς ελληνιστί πάντοτε άδουσι, καίτι ενίοτε τινες εξ αυτών αγνοούσαι την ελληνικήν, δεν εννοούσιν ακριβώς τα παρ’αυτών αδόμενα».
(Θεόδωρος Α. Ανημάς. Η Συλλογή Δημωδών Ασμάτων της Ηπείρου του Π. Αραβαντινού εν Αθήναι 1880, Τρικαλινά 19, 1999, 387, 388)
Την ίδια πληροφορία προσφέρει και ο Μ. Χρυσοχόος, το 1909:
«Το παραδοξότερον δε, όπερ και μας ενισχύει πολύ είναι ότι τα τραγούδια του χορού, των γάμων, της ξενιτιάς, του έρωτος και της παληκαριάς τα εγνώριζον όλα αλλά μόνον ελληνιστί τα ετραγώδων και τα τραγωδώσιν ακόμη και αι μη γνωρίζουσαι την ελληνικήν. Τραγούδια εις την βλαχικήν γλώσσαν δεν είχον ποτέ ούτε έχουσι. Τα παρεισαχθέντα τώρα δια των προπαγανδιστών, Ρωμουνικά ούτε τα εννούσιν ούτε τ’αποδέχονται, ως ξένα εις τα ήθη των και τον εθνισμόν των. Αι εξαιρέσεις δεν λαμβάνονται υπόψιν».
(Είναι το δεύτερο αρθρο επάνω στο θέμα. Θα ακολοθήσουν και άλλα. Εμείς πιστεύουμε στην σωστή ενημέρωση από επιστήμονες οι οποίοι αφιέρωσαν την ζωή τους στην επιστήμη αντικειμενικά)
του Τσιαμήτρου Γιάννη
εκπ/κού-χοροδιδασκάλου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η κόσμια κριτική και η ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των σχολιαστών είναι σεβαστή. Σχόλια τα οποία υπεισέρχονται σε προσωπικά δεδομένα ή με υβριστικό περιεχόμενο να μην γίνονται. Τα σχόλια αποτελούν καθαρά προσωπικές απόψεις των συντακτών τους. Οι διαχειριστές δεν ευθύνονται σε καμία περίπτωση για τυχόν δημοσίευση υβριστικού ή παράνομου περιεχομένου στα σχόλια των αναρτήσεων.Τα σχόλια αυτά θα διαγράφονται με την πρώτη ευκαιρία.