Η Επικαιρότητα του Κουτσοβλαχικού Ζητήματος (2)

Η Επικαιρότητα του Κουτσοβλαχικού Ζητήματος (1)

Διαπίστωση εκπροσώπων του Γραφείου των ολιγότερο διαδεδομένων γλωσσών

Εκπρόσωποι του Γραφείου των ολιγότερο διαδεδομένων γλωσσών επισκέπτονται την Ελλάδα ‘συνδέσμους’, που τους παραπληροφορούν (για παράδειγμα εμφανίζουν τη Βέροια σαν ρουμανική πόλη!). Αλλά οι δυτικοευρωπαίοι οι επισκέπτες,  που πασχίζουν για δικαιώματα  μειονοτήτων με διαφανή δεδομένα των πατρίδων τους -άσχετα με τα ελληνικά- παρά την περίτεχνη παραπληροφόρηση απογυμνώνουν τους ΄Ρουμάνους’, δηλώνοντας σαφέστατα και εμφατικά ότι δεν εκπροσωπούν  παρά μόνο τον εαυτό τους.

Ερασιτεχνίες και αβελτηρίες ελληνικές

Οι δραστηριότητες αυτών των προπαγανδιστικών κέντρων επηρεάζουν δυστυχώς τη παγκόσμια κοινότητα αλλά και Έλληνες επιστήμονες. Το κακό ξεκινάει από το γεγονός ότι στην ελληνική εκπαίδευση δεν διδάσκεται ότι οι βλαχόφωνοι κατάγονται από αυτόχθονες εκλατινισμένους Έλληνες. Αυτό μάλιστα αποδεικνύεται περίτρανα διεπιστημονικά. Όμως ερασιτέχνες Έλληνες από την Ελασσόνα φθάνουν στο σημείο όχι μόνο να διαχωρίζουν τους βλαχόφωνους από τον ελληνισμό, αλλά να τους παρουσιάζουν καταγόμενους από τους Δάκες. Το οδυνηρό είναι ότι δημοσιεύονται αυτές οι απόψεις σε έκδοση Τοπικής Αυτοδιοίκησης (κρατική αβελτηρία). Όμως τους διαψεύδουν  οι ίδιοι οι Ελασσονίτες.

Απόφαση Φεβρ. 1994 του Ευρωκοινοβουλίου και οι ''λησμονημένοι των Βαλκανίων''

Έτσι, αφού ερασιτέχνες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό  αμφισβητούν την ελληνικότητα των Βλάχων και ομιλούν για γενοκτονία αυτών δεν αποτελεί ‘κεραυνόν εν αιθρία’ η Απόφαση Φεβρουαρίου 1994 του Ευρωκοινοβουλίου για επιδίκαση στην Ελλάδα πέντε μειονοτήτων, με πρώτη την βλάχικη.

Και όλα αυτά γίνονται χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι θέσεις της Ελλάδας από ειδικούς της επιστήμονες. Ο Συγγραφέας εκφράζει την πικρία του γιατί αγνοήθηκε από το γραφειοκρατικό και σε ‘αφασία’ ελληνικό κράτος αρκετές φορές (1977, 1985), το οποίο εάν διέθετε σωστή πολιτική δεν θα υπήρχε η συγκεκριμένη Απόφαση.

Ήδη από το 1989 έχει  εκδοθεί από γαλλικού Ιδρύματος τόμος με τίτλο ‘Les Aroumains',  όπου παρουσιάζονται θέσεις μόνο Ρουμάνων και εκρουμανιασμένων ή ρουμανιζόντων (γνωστές προπαγανδιστικές) με  εξαίρεση  την πρώτη (θέση). Ακόμα, από το ίδιο ίδρυμα  οργανώνεται συνέδριο με τίτλο ‘Οι λησμονημένοι των Βαλκανίων’, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται και οι Κουτσόβλαχοι. Οποιαδήποτε λήθη αυτών είναι αδιανόητη και ανεδαφική (διάσημοι Βλάχοι ευεργέτες, πλούσια βιβλιογραφία κλπ). Είναι προφανές ότι  αποσκοπείται αναζωπύρωση του Κουτσοβλαχικού Ζητήματος.

ΑΦΙΕΡΩΜΑ 100 χρόνια Βαλκανικοί Πόλεμοι

Ο Γ. Λεκάκης και ο Αχ. Λαζάρου ενώ μελετά ένα
δημοσίευματου ''Χρόνου''. Στην εκδήλωση που έγινε
προς τιμήν του στο Δήμο Μάνδρας

Του Γιώργου Λεκάκη

Πώς οι Ρουμάνοι προσπάθησαν να... «ρουμανοποιήσουν» τους βλάχους!

Ο γράφων είχε την χαρά και την σπάνια τιμή να μιλήσει για τον καθηγητή Αχιλλεύς Γ. Λαζάρου και το έργο του, σε ανάλογη εκδήλωση που διοργάνωσε προσφάτως ο Δήμος Μάνδρας-Ειδυλλίας Αττικής, ο δήμαρχος κ. Γεώργιος Δρίκος και η Επιτροπή Ενημερώσεως επί των Εθνικών Θεμάτων, στην αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου. Ομιλητές στην εκδήλωση αυτή ήταν και ο κ. Δημ. Στεργίου (δημοσιογράφος- συγγραφέας) και ο κ. Β. Φίλιας (τ. πρύτανης του Παντείου Πανεπιστημίου-κοινωνιολόγος). Συντονιστής ήταν ο καθηγητής κ. Π. Παπαγαρυφάλλου (πρόεδρος της Επιτροπής Ενημερώσεως επί των Εθνικών Θεμάτων).

Σε αυτήν την ομιλία μου, για τον καθηγητή κ. Λαζάρου, με τον οποίο μας ενώνουν πολλοί αγώνες σε επιστημονικά χαρακώματα, κατά των διεθνών προπαγανδιστών, που θέλουν -με «επιστημονική κάλυψη»- να καταληστέψουν τον ελληνικό πολιτισμό, είχα πει, μεταξύ άλλων:

«Πριν μιλήσει κανείς για τον καθηγητή ρωμανιστή-βαλκανολόγο Αχιλλέα Λαζάρου, θα πρέπει πρώτα να νηστεύσει επί 40ήμερον, όπως έκαναν οι παλαιοί αγιογράφοι, οι ταλιαδόροι των τέμπλων, οι πετράδες των ναών...

Κάθε φορά που κάποιος θα αποφασίσει να μιλήσει για να βάλει τάξη στα Βαλκάνια, αυτήν την ευρωπαϊκή χερσόνησο, που ονοματίσθηκε από τον Βάλχανο Δία, κύριο των ηφαιστείων (εξ ου και volcano το ηφαίστειο), ο οποίος λατρευόταν στην μινωική Κρήτη, δεν μπορεί να μην πυροδοτήσει αντιδράσεις, που ούτε λίγο-ούτε πολύ οδήγησαν σε δυο Παγκόσμιους Πολέμους...

Για όλους εμάς, που γεννηθήκαμε έχοντας στα χείλη ανενδοίαστα ως παροιμιώδη φράση το επίθετο «βλάχος» να αποδίδεται σε κάθε άξεστο και απολίτιστο, ήλθε ο Αχ. Λαζάρου να σταθεί ανάχωμα στην πολιτιστική μας έκπτωση, στην εθνική μας κατρακύλα, στην εθνο-λαογραφική μας ανεπάρκεια.

Γνώρισα τον καθηγητή όταν έγραφα, επί 6ετία, το βιβλίο μου «Ήπειρος, η γωνιά που πέτρωσε στο 5», που συνόδευε το έργο «Ήπειρος της πεντατονίας». Εκεί, θαύμασα τον πολιτισμό της Πίνδου (Μακεδονίας, Θεσσαλίας, Ηπείρου), και ανατολικά και δυτικά αυτής της ραχοκοκκαλιάς του κυρίου σώματος της (σημερινής) Ελλάδος... Εκεί δεν μπορεί να μη διακρίνει κανείς πως όλος αυτός ο πολιτισμός, που ξεκινά απ' τα απώτατα, τα αρχαιότατα χρόνια, από την Παλαιολιθική Εποχή, δηλ. δεκάδες χιλιάδες χρόνια πριν από σήμερα, δεν δημιουργήθηκε από ευκατάστατους μορφωμένους, σπουδαγμένους και λογίους, αλλά από ανθρώπους της υπαίθρου, της γης και των ορέων, από την λαϊκή σοφία τους, και την παρατηρητικότητά τους. Οι βλάχοι, ο κύριος όγκος αυτού του πληθυσμού, που κατοικούσε ανέκαθεν και κατοικεί ακόμη στην Πίνδο, ήσαν αυτοί που σήκωσαν το βάρος μιας πολιτιστικής επαναστάσεως, μιας εξάρσεως πολιτισμού, που δεν την περίμεναν τα μεγάλα αστικά κέντρα, τα οποία διαφέντευαν και εξουσίαζαν τους πληθυσμούς της υπαίθρου. Στο μεγάλο βάθος χρόνου, ο τακτικός επισκέπτης και συναλλασσόμενος με την φύση, βλάχος, ήταν αυτός που «ρωτώντας πήγαινε στην πόλη», που έδωσε λύσεις, κάθε που «κόλλαγε» ο τεχνολογικός πολιτισμός, ο «τεχνικός άνθρωπος».

Χορός Συλλόγου Προσοτσανιωτών Θεσσαλονίκης 2013

Ο Σύλλογος Βλάχων Προσοτσάνης 

"Οι Γραμμουστιάνοι" 

πήρε μέρος στην εκδήλωση για την 

Κοπή Πίτας που διοργάνωσε ο 

Σύλλογος Προσοτσανιωτών Θεσσαλονίκης το Σάββατο 2 Φεβρουαρίου 2013 στην Αίθουσα Εκδηλώσεων της Στρατιωτικής Λέσχης Φρουράς Θεσσαλονίκης.

  

Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν ο Δήμαρχος Προσοτσάνης κ. Λύσσελης Άγγελος, ο πρώην Δήμαρχος κ. Φατράλης Βασίλης, ο Αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος κ. Καλαφάτης Σταύρος, ο πρώην Νομάρχης Θεσ/νίκης κ. Ψωμιάδης, ο Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων κ. Μαγειρίας Μιχάλης και πλήθος κόσμου οι οποίοι χειροκρότησαν τους χορευτές των Συλλόγων Βλάχων και Ποντίων της Προσοτσάνης οι οποίοι ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα του προέδρου με τις χορευτικές τους ομάδες. Ακολούθησε γλέντι για όλον τον κόσμο με την ορχήστρα του Θύμιου Γκογκίδη.  
Αξίζουν συγχαρητήρια στο Δ.Σ. του Συλλόγου Προσοτσανιωτών και ιδιαίτερα στον πρόεδρο κ. Στράγκα Γεώργιο για την πολυετή προσφορά τους.

Δολοφονείται από Κομιτατζήδες ο Θεόδωρος Μόδης στο Μοναστήρι

Η κηδεία του Θεόδωρου Μόδη στο Μοναστήρι

Στις 15 Σεπτεμβρίου του 1904 ο Θεόδωρος Μόδης, κορυφαίος παράγων του Ελληνισμού στο Μοναστήρι, ένθερμος Έλληνας Πατριώτης, δολοφονείται σε ενέδρα που του είχαν στήσει Βούλγαροι κομιτατζήδες μέσα στην πόλη. 

Από το 1902 ο Ίων Δραγούμης διορίζεται Υποπρόξενος στο Μοναστήρι. Αμέσως κηρρύσει "Ιερήν Εκστρατεία" στην ευρύτερη περιοχή. Κατηχεί και εμψυχώνει το λαό της Δυτικής Μακεδονίας. Ορίζει διοικητικές επιτροπές σε πόλεις και χωριά. Ιδρύει και οργανώνει τη "Μακεδονική Άμυνα". 

Στα αυτά πλαίσια την Άνοιξη του 1903, σχηματίζεται στο Μοναστήρι η πρώτη επιτροπή, η "Μακεδονική Φιλική Εταιρεία" από τον Αργύριο Ζάχο, τον Θεόδωρο Μόδη και τον Θεόδωρο Καπετανόπουλο. Σκοπός ήταν να πειστεί η Κυβέρνηση Θεοτόκη να ενισχύσει την ένοπλη άμυνα των Ελλήνων της Μακεδονίας. 

Για την πατριωτική του δράση ο Θεόδωρος Μόδης, πατέρας του συγγραφέα και Μακεδονομάχου Γεωργίου Μόδη, μπαίνει στο στόχαστρο των Βουλγάρων και περνάει στην αθανασία ένα μήνα πριν την προδοσία και τον πρόωρο χαμό του πρωτομακεδονομάχου Παύλου Μελά.

Την κηδεία του Θεόδωρου Μόδη στο Μοναστήρι παρακολούθησαν χιλιάδες Έλληνες (φωτο) που ακολούθησαν τη σωρό του στην τελευταία της κατοικία, μετατρέποντας την σε ένα αυθόρμητο εθνικό συλλαλητήριο...

LOUISE'S DOUBLA - A family story by THEODORE MODIS

The publicized funeral of Theodore Modis
in Monastiri in 1904.

I am sitting by my mother's hospital bed. She is 95 years old. When her temperature goes up she sometimes enters a state of delirium talking, singing, reliving old memories, or venturing into new fantasy ones. At these moments I am reminded of my grandmother who at the age of 86, and due to no diagnosed illness, permanently entered a fantasy world. What triggered that event was a technological development in the recording media.

In the mid 1950s the first local radio station made its appearance in Florina, the little town of northern western Greece where we lived. One of the first programs the radio station aired was an interview with Paraskevi Modis. I remember the radio-station staff showing up at my house with some cumbersome equipment they called tape recorders. They were interested in my grandfather's life, and in particular they wanted that Paraskevi sing for them the folkloric grassroots song that emerged spontaneously when her husband was assassinated. She did, they recorded it, and then played it back to her. That was it! She went into a crisis about the 'devil machine that took her voice' and the next day she snapped into her fantasy world.

At the turn of the 19th century my grandfather, Theodore Modis, was a prominent merchant of Monastiri (today Bitola in the Former Yugoslavian Republic of Macedonia), a commercial junction in the southern Balkans under Turkish occupation at that time. Turbulence was brewing, however, as the Turks were preparing to leave. The Ottoman Empire retracted leaving behind disputed land. Greeks, Bulgars, Albanians, and Serbs organized themselves into committatos. My grandfather was head of the Greek committato.

On September 5, 1904 someone entered the office of Theodore Modis and shot him point-blank. The event marked the formal beginning of the Balkan wars and my grandfather was declared a Greek national martyr. As for Paraskevi, she did not accept her husband's death peacefully. She decided to enter the armed struggle, transformed her imposing three-story house into guerrilla headquarters, and supported the Greek fighters in every possible way. It wasn't long before her house became target of attacks. Eventually a targeted bomb set the house afire. At the last minute Paraskevi threw out of the windows whatever valuable could be saved, stashed everything on a horse-drawn carriage, including her two small children (Yorgo and Aglaia), and headed south toward already liberated Greece.

Among the 'valuables' she tried to salvage at the last minute was well, a dress!

Ο Ελληνισμός της Πελαγονίας

Τα τελευταία χρόνια άρχισε να γίνεται γνωστό στην ελληνική κοινή γνώμη, έστω και σε περιορισμένη κλίμακα, ότι στο νότιο τμήμα της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας (FYROM) υπάρχει ελληνική μειονότητα. Η μειονότητα αυτή στα μέσα του 19ου αιώνα ήταν πλειονότητα σε μιά εδαφική λωρίδα βόρεια των ελληνικών συνόρων, στην περιοχή που περιλαμβάνει την Αχρίδα, το Μοναστήρι, την Γευγελή και την Στρώμνιτσα, με όρια προς Βορράν το Κρούσοβο και τον Πρίλαπο (τουρκ. Περλεπέ, σλαβ. Πρίλεπ). 
Εκεί ακριβώς βρίσκονται και τα όρια της ιστορικής και γεωγραφικής Μακεδονίας [1], διότι γεωγραφική Μακεδονία, ως όρος ανεξάρτητος και διάφορος από την ιστορική, δεν υφίσταται. Την διαφοροποίηση των όρων "γεωγραφική" και "ιστορική" Μακεδονία επέβαλαν οι Βούλγαροι εθνικιστές μετά το βουλγαρικό εκκλησιαστικό σχίσμα του 1870, θεωρώντας ως γεωγραφική Μακεδονία το σύνολο των εδαφών που μέχρι το 1912 ανήκαν στα βιλαέτια Μοναστηρίου και Θεσσαλονίκης καθώς και στο νότιο τμήμα του βιλαετίου Κοσόβου της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, κατά τρόπο ώστε η δική τους Μακεδονία να συμπεριλαμβάνει όσο το δυνατό μεγαλύτερες εκτάσεις στο εσωτερικό της Βαλκανικής Χερσονήσου, οι οποίες κατοικούντο από Σλάβους, για να αποδείξουν έτσι την υπεροχή του σλαβικού (κατ' αυτούς βουλγαρικού) πληθυσμού, έναντι του ελληνικού στο σύνολο του μακεδονικού χώρου. Έτσι οι Βούλγαροι έβαλαν την Μακεδονία στην κλίνη του Προκρούστη,  προεκτείνοντας τα όριά της βόρεια των Σκοπίων για να εξυπηρετήσουν τις επιδιώξεις τους και προετοίμασαν το έδαφος για την επινόηση από τον Τίτο του "μακεδονικού" έθνους το 1944. 

Η περιοχή του Μοναστηρίου είναι γνωστή, από την ρωμαϊκή περίοδο μέχρι και σήμερα, με το όνομα Πελαγονία. Κατά την αρχαία (κλασική) εποχή περιλάμβανε τις επαρχίες Πελαγονίας (σημ. περιοχή Πριλάπου - Μοριχόβου), Λυγκηστίδας (σημ. περιοχή Μοναστηρίου - Φλώρινας) και Δερριόπου ή Δευριοπίας (σημ. περιοχή Κρουσόβου) του μακεδονικού βασιλείου [2]. 
Από την περιοχή αυτή της Βόρειας Μακεδονίας, που σήμερα αποτελεί τμήμα της ΠΓΔΜ, κατάγονταν οι στρατηγοί του Μ. Αλεξάνδρου Λεοννάτος, Πείθων (σατράπης της Μηδίας) και Εύδαμος (διοικητής της Ινδίας) [3], ενώ σημαντικότερη πόλη ήταν η Ηράκλεια της Λυγκηστίδας, τα ερείπια της οποίας σώζονται νότια του Μοναστηρίου. 

Το αριθμητικό σύστημα της βλαχικής

Η Ελληνική καταγωγή των Βλάχων αποδεικνύεται και από το αριθμητικό σύστημα του ιδιώματός τους.

Ο ρωμανιστής-βαλκανολόγος Αχιλλεύς Λαζάρου αναφέρει ότι στο γλωσσικό ιδίωμα των Βλάχων διασώζεται αριθμητικό σύστημα, που διαφέρει ολότελα από το αντίστοιχο της ρουμανικής γλώσσας και ανάγεται απ’ ευθείας στην αρχαία ελληνική γλώσσα. 

Ας δούμε ένα παράδειγμα:

~ Αρχαιοελληνικά:

Ἓν ἐπὶ εἴκοσι 

(Ο δωρικός, βοιωτικός, θεσσαλικός τύπος του είκοσι γράφεται με δίγαμμα: Fίκατι)

~ Λατινικά:

Viginti unus, a, um (ή unus, a, um et viginti)

~ Ρουμανικά:

Docazeci si unu (ή una)

~ Βλαχικά:

Ούν σπρι γίνγκιτς (< unum supra viginti).

Όλες οι λέξεις τόσο στα ρουμανικά όσο και στα βλαχικά είναι λατινικές.

Αλλά, όπως παρατηρεί ο κ. Λαζάρου, μόνο στο βλαχικό ιδίωμα το δομικό αριθμητικό σύστημα αποτυπώνεται απόλυτα, πληρέστατα, το δημώδες-διαλεκτικό αρχαιοελληνικό, φυσικά με παραλλαγμένους φωνολογικά τους λατινικούς όρους.

Διατηρούνται δηλαδή στα βλαχικά αρχαιοελληνικά δομικά συστήματα, τα οποία αποτελούν τεκμήρια της πρωτινής γλώσσας των χρηστών του, δηλαδή της ελληνικής.