Τι είναι οι Βλάχοι;

Γράφει ο Αχ. Γ. Λαζάρου

Ρωμανιστής-Βαλκανολόγος

Με την σημασία και την ετυμολογία της λέξεως Βλάχος ασχολήθηκαν πάμπολλοι. Συνήθως μνημονεύονται μόνον τρεις: α) Ο Ελβετός Walther von Wartburg, τον οποίο επικαλείται και ο Ιταλός Giuliano Bonfante [1], β) Ο ακαδημαϊκός Αντώνιος Δ. Κεραμόπουλλος [2] και γ) ο ετυμολόγος καθηγητής Μ.Ε. Ιωάννης Μωραλίδης [3]. 

Οι δύο πρώτοι ανάγουν την λέξη Βλάχος στο εθνώνυμο μιας γαλατικής φυλής, γνωστής από τον Καίσαρα [4] με το όνομα Volcae και από τον Στράβωνα [5] με την μορφή Ουόλκαι. Ο Κεραμόπουλλος έχει προβάλει προγενέστερη ετυμολογία του Σπ. Παπαγεωργίου [6], ο οποίος την απαρχή ορίζει στην αιγυπτιακή λέξη fellah- φελλάχος, ο δε Μωραλίδης στην αμάρτυρη ελληνική φυλάγος.

Ωστόσο η πατρότητα της πρώτης ετυμολογίας, παραδεκτής από την πλειονότητα των ειδικών επιστημόνων, των ρωμανιστών, ανήκει στον Γερμανό Hans Löwenklau- I. Leunclavius [7], γνωστή και από τον σύγχρονό του Σλοβένο βαλκανολόγο Jernej Kopitar [8], φίλο του Αδαμαντίου Κοραή. Κατά τον Κωνσταντίνο Μ. Κούμα (1777-1836), φίλο επίσης του Κοραή, μέγα διδάσκαλο του Γένους, πρώτο Νεοέλληνα ιστορικό, διδάκτορα του Πανεπιστημίου Βιέννης και αντεπιστέλλον μέλος των Ακαδημιών Βερολίνου και Μονάχου, συνάγεται τόσο ο εκρωμαϊσμός στο σύνολο των χωρών της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας όσο και ο εκλατινισμός Ελλήνων, τους οποίους αποκαλεί Βλάχους, Έλληνες το γένος. Προσθέτει δε και τα εξής: «Συμπεριφέρονται αδελφικώς με τους Γραικούς ως Γραικοί και δεν δείχνουν ουτ’ εκείνοι ούτε ούτοι καμμίαν εθνικήν διαφοράν προς αλλήλους, καθώς τω όντι είναι αμφότεροι οι λαοί μιας πατρίδος τέκνα, και των αυτών προγόνων απόγονοι» [9]. Μαρτυρία ελληνικότητας χρήστων λατινικής γλώσσας προηγείται αιώνες πολλούς.  Φιλοτεχνώντας δημογραφική και γλωσσική απεικόνιση της σύνολης χερσονήσου του Αίμου, των Βαλκανίων, που ήταν ιδιαίτερη διοικητική περιφέρεια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, επί Ιουστινιανού, με το όνομα Ευρώπη, ο διοικητής της και καθηγητής του Πανεπιστημίου Κωνσταντινουπόλεως [10] Ιωάννης Λυδός σε σύγγραμμά του, επιγραφόμενο Περί των αρχών της Ρωμαίων πολιτείας (261,68), δίνει την πληροφορία, κατά την οποία τότε, 6ο αιώνα μ.Χ., οι Έλληνες υπερείχαν δημογραφικά των άλλων λαών, αλλά κατά την διάρκεια της ρωμαιοκρατίας για πρακτικούς λόγους είχαν γίνει χρήστες της λατινικής γλώσσας, δηλαδή λατινόφωνοι-Βλάχοι! Ιδού και το πρωτότυπο: «Νόμος αρχαίος ην πάντα μεν τα οπωσούν πραττόμενα παρά τοις επάρχοις, τάχα δε και ταις άλλαις των αρχών, τοις Ιταλών εκφωνείσθαι ρήμασιν… τα δε περί την Ευρώπην πραττόμενα πάντα την αρχαιότητα διεφύλαξεν εξ ανάγκης, δια το τους αυτής οικήτορας, καίπερ Έλληνας εκ του πλείονος όντας, τη των Ιταλών φθέγγεσθαι φωνή και μάλιστα τους δημοσιεύοντας».

Εν τούτοις χρήση της πολύτιμης αυτής πηγής δεν γίνεται από όσους ασχολούνται με την έρευνα της λατινοφωνίας Ελλήνων, ακόμη και του στενού ελλαδικού χώρου των χρόνων μας. Ήδη το 1892 ο Γάλλος Leon Lafoscade δημοσιεύει ενδιαφέρουσες διαπιστώσεις. Ανεπιφύλακτα αναφέρει ότι στην Ελλάδα από τον 2ο αιώνα π.Χ. έως τον 4ο μ.Χ., πέρα γενικών επιδράσεων, βρίσκει κανείς και πραγματικές προόδους της λατινικής γλώσσας, γεγονότα μερικά και τοπικά, αλλά απτά και αποδεδειγμένα [11]. Μετέπειτα με σειρά δημοσιευμάτων εγκρίτων επιστημόνων, ακαδημαϊκών και καθηγητών πανεπιστημίων, π.χ.  Phlippide [12], Skok [13], Densusianu [14], Brătianu [15], Lozovan [16], Marrou [17] κ.α., προτείνονται διευρύνσεις της λατινικής ζώνης βορειότερα σ’ όλο το μήκος της ελληνικής χερσονήσου, χωρίς να εξαιρείται και η Πελοπόννησος, όπου βέβαια η επείσακτη γλώσσα δεν αντέχει [18]. Ακριβέστερα γένεση Βλάχων στην Πίνδο και στις λοιπές εστίες τους της χερσονήσου από τους χρόνους της ρωμαϊκής κατακτήσεως, δηλαδή την εντοπιότητα, δέχθηκαν και οι διασημότεροι Ρουμάνοι επιστήμονες Xenopol [19], Pârvan [20], Vulpe [21], Puscariu [22], Procopovici [23], Maniu [24], μάλιστα και ο θεωρητικός της διεκδικήσεως των βαλκανίων Βλάχων από την Ρουμανία καθηγητής του Πανεπιστημίου Βουκουρεστίου και τακτικό μέλος της Ρουμανικής Ακαδημίας Th. Capidan στο κύκνειο άσμα του, σύγγραμμα, του οποίου μόνον ο τίτλος θυμίζει την επί μισό αιώνα επιστημονικοφανή προπαγάνδα του Οι Μακεδονορουμάνοι [25]! Εφεξής επισημαίνει στο ιδίωμα [26], όπως ο ίδιος το χαρακτηρίζει, των Βλάχων την ύπαρξη αρχαίων ελληνικών δομικών στοιχείων, π.χ. του απλού και τετελεσμένου μέλλοντος και των δυνητικών εγκλίσεων της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, τα οποία, κατά τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Σόφιας και ακαδημαϊκό Vl. Georgiev [27] δεν δανείζονται, οπότε οι χρήστες είναι ελληνικής καταγωγής.

Θρήνοι της Αλώσεως (29 Μαΐου 1453)

Τῆς Ἁγιά-Σοφιᾶς

(Δημοτικό)

Τὸ δημοτικὸ αὐτὸ τραγούδι εἶναι ὁ παλαιότερος θρῆνος γιὰ τὴν κατάληψη τῆς Κωνσταντινούπολης. Πιθανὸν νὰ προέρχεται ἀπὸ τὴν Κρήτη. 

Βρέθηκε σὲ χειρόγραφό του 15ου αἰῶνα, 

ὁ τίτλος ἦταν:

«Ἀνακάλημα τῆς Κωνσταντινούπολης». 

Ἀνήκει στὴ δεύτερη περίοδο (1453-1821) τῆς Νεοελληνικῆς Λογοτεχνίας καὶ στὸ ἱστορικὸ εἶδος. Στὴν παρακάτω μορφὴ τοῦ δημοσιεύτηκε τὸ 1914 ἀπὸ τὸ Ν. Πολίτη στὴν συλλογή του «Ἐκλογαὶ ἀπὸ τὰ τραγούδια τοῦ Ἑλληνικοῦ Λαοῦ». 

Γιὰ τὴν σύνθεσή του ὁ Ν. Πολίτης χρησιμοποίησε τὴν παραλλαγὴ ποὺ δημοσίευσε ὁ Φωρὲλ καὶ ἄλλοι εἴκοσι τέσσερις. Ὅμως, μόνο ὁ 4ος καὶ 18ος στίχος ἔχουν παρθεῖ αὐτούσιοι ἀπὸ τὴν ἐργασία τοῦ Φωριέλ.

Σημαίνει ὁ Θεός, σημαίνει ἡ γῆς, σημαίνουν τὰ ἐπουράνια, 

σημαίνει κι ἡ Ἁγιά-Σοφιά, τὸ μέγα μοναστήρι, 

μὲ τετρακόσια σήμαντρα κι ἑξήντα δυὸ καμπάνες, 

κάθε καμπάνα καὶ παπᾶς, κάθε παπᾶς καὶ διάκος.

Ψάλλει ζερβὰ ὁ βασιλιάς, δεξιὰ ὁ πατριάρχης, 

κι ἀπ᾿ τὴν πολλὴ τὴν ψαλμουδιὰ ἐσειόντανε οἱ κολόνες. 

Νὰ μποῦνε στὸ χερουβικὸ καὶ νά ῾βγει ὁ βασιλέας, 

φωνὴ τοὺς ἦρθε ἐξ οὐρανοῦ κι ἀπ᾿ ἀρχαγγέλου στόμα: 

«Πάψετε τὸ χερουβικὸ κι ἂς χαμηλώσουν τ᾿ Ἅγια, 

παπάδες πᾶρτε τὰ ἱερὰ καὶ σεῖς κεριὰ σβηστῆτε, 

γιατί ῾ναι θέλημα Θεοῦ ἡ Πόλη νὰ τουρκέψει.

Μόν᾿ στεῖλτε λόγο στὴ Φραγκιά, νὰ ῾ρθοῦν τρία καράβια, 

τό ῾να νὰ πάρει τὸ σταυρὸ καὶ τ᾿ ἄλλο τὸ βαγγέλιο, 

τὸ τρίτο τὸ καλύτερο, τὴν ἅγια Τράπεζά μας, 

μὴ μᾶς τὴν πάρουν τὰ σκυλιὰ καὶ μᾶς τὴ μαγαρίσουν».

Ἡ Δέσποινα ταράχτηκε καὶ δάκρυσαν οἱ εἰκόνες. 

«Σώπασε κυρὰ Δέσποινα, καὶ μὴ πολυδακρύζῃς, 

πάλι μὲ χρόνους, μὲ καιρούς, πάλι δικά μας θά ῾ναι».

29ο Πανελλήνιο Αντάμωμα Βλάχων στην Κατερίνη και Καρίτσα Πιερίας - Πρόγραμμα

Πανελλήνια Ομοσπονδία Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων

ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ 29ου ΑΝΤΑΜΩΜΑΤΟΣ: 

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 28  ΙΟΥΝΙΟΥ 2013

ΚΑΤΕΡΙΝΗ

Κεντρική πλατεία

20:00  Παρουσίαση λαϊκών δρώμενων, ηθών και εθίμων από την πλούσια πολιτιστική παράδοση του Βλαχόφωνου   Ελληνισμού.

ΣΑΒΒΑΤΟ 29  ΙΟΥΝΙΟΥ  2013

ΚΑΤΕΡΙΝΗ  

Συνεδριακό Κέντρο Δήμου Κατερίνης    ΕΚΑΒΗ

12:00 Ημερίδα με θέμα  «Λατινόφωνη Ρωμιοσύνη». Εισηγητής: Νικόλαος  Μέρτζος, Πρόεδρος  της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, Δημοσιογράφος  και  Συγγραφέας.

Πλατεία  Ελευθερίου  Βενιζέλου  -  Ευκαρπίδη

19:00 Παρουσίαση σε ομάδες των χορευτικών συγκροτημάτων της Ομοσπονδίας μας με βάση την κοινή καταγωγής τους.

ΚΥΡΙΑΚΗ 30  ΙΟΥΝΙΟΥ  2013

ΚΑΡΙΤΣΑ   ΠΙΕΡΙΑΣ

10:15 Ο «Μεγάλος Χορός», «Κόρλου Μάρι» στο Χοροστάσι  της Καρίτσας  Πιερίας στους πρόποδες του Ολύμπου, με την συμμετοχή όλων των Συλλόγων που συμμετέχουν στο Αντάμωμα.

. 

Παράλληλες Εκδηλώσεις

ΚΥΡΙΑΚΗ 23  ΙΟΥΝΙΟΥ  2013

ΠΑΡΑΛΙΑ  ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ        Κεντρική    πλατεία

20:00  Το έθιμο της "Πιρπιρούνας"

Η Αλβανική πολιτική απέναντι στην Ελλάδα και την Βόρειο Ηπειρο

Γράφει ο Δημήτρης Περδίκης

H αλβανική πολιτική απέναντι στην Ελληνική Εθνική Μειονότητα, αλλά και γενικότερα ως προς τις ελληνοαλβανικές σχέσεις, από την ίδρυση του αλβανικού κράτους μέχρι σήμερα, υπήρξε πάντα η ίδια, ενιαία και συνεχής. Ασχέτως καθεστώτος ή πολιτικού κόμματος στην εξουσία, η προσπάθεια των Τιράνων ήταν πάντα ο εξαλβανισμός της Βορείου Ηπείρου, ο αφελληνισμός, τόσο γλωσσικός όσο και συνειδησιακός. Ως προς τις σχέσεις με την Ελλάδα είχαμε πάντα μία προσπάθεια απόσπασης των μέγιστων δυνατών ευεργετημάτων χωρίς την απόδοση έστω και των ελάχιστων ανταλλαγμάτων. Ακόμα ο εφησυχασμός και η χειραγώγηση της ελληνικής πλευράς ως προς τις προθέσεις της και την συμπεριφορά της απέναντι στον Βορειοηπειρωτικό Ελληνισμό.

Στην πράξη έχουμε δύο οδούς υλοποίησης της πολιτικής. Την επίσημη των κυβερνητικών και διπλωματικών επαφών, όπου σε επαφές επιφανειακά πολύ θερμές και φιλικές προσπαθούν πάντα να κερδίσουν ότι περισσότερο μπορούν χωρίς να αποδώσουν ούτε το ελάχιστο από όσα ζητά η ελληνική πλευρά. Παράδειγμα, ενώ η ελληνική πλευρά έχει συμβάλλει τα μέγιστα στην ανόρθωση της Αλβανίας, τα οστά των Ελλήνων στρατιωτών του έπους του 1940-41 παραμένουν ακόμα εν πολλοίς άταφα, παρά το ότι το σχετικό αίτημα εκκρεμεί πάρα πολλά χρόνια. H Αλβανία έχει ήδη κατορθώσει να επιβάλλει να μην χρησιμοποιείται ο όρος Βόρειος Ήπειρος, ενώ η ίδια χρησιμοποιεί όρους όπως π.χ. Cameria. Ζητά από ελληνικούς φορείς το άνοιγμα αλβανικών σχολείων και τα αιτήματά της υλοποιούνται άμεσα. Σχέδιο της είναι να θέσει θέμα αλβανικής μειονότητας στην Ελλάδα, στην οποία θα περιλαμβάνονται οι Αλβανοί μετανάστες, οι Βορειοηπειρώτες εκτός αυτών των μειονοτικών ζωνών και οι Αρβανίτες. Φυσικά δεν διστάζει να περιλαμβάνει στα αλυτρωτικά της όνειρα της Μεγάλης Αλβανίας την ελληνική Ήπειρο και τμήμα της Μακεδονίας. Στους μύθους που κατασκευάζει για να χρησιμοποιήσει σαν εργαλεία στην άσκηση της πολιτικής των απαιτήσεών της ξεχωρίζει αυτό που ονομάζει «Γενοκτονία των Τσάμηδων» όπου προσπαθεί να αντιστρέψει την ιστορική αλήθεια και να παρουσιάσει τους θύτες ως θύματα. Εδώ έχει την ιδιαίτερη συμπαράσταση της Τουρκίας η οποία έχοντας διαπράξει τις περισσότερες γενοκτονίες στην υφήλιο θέλει να δείξει στην διεθνή πολιτική σκηνή: Να και η Ελλάδα τα ίδια έκανε!!  Μακροχρόνια η Αλβανία έχει πάντα την υποστήριξη της Τουρκίας σε κάθε θέμα που στρέφεται κατά της Ελλάδας. Κλείνω το θέμα «Τσαμουριάς» με μία σημαντική επισήμανση: Σε όλη την Ευρώπη πληθυσμιακές ομάδες που συνεργάστηκαν με της δυνάμεις των κατακτητών, στον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο, υπέστησαν μεταξύ των άλλων και κατάσχεση των περιουσιών τους.  

Αθώος ο Ναούμ Ντίσος από την αλβανική δικαιοσύνη

Δεν υπήρχε αντικείμενο δίκης (!!!) απεφάνθη τελικά η αλβανική δικαιοσύνη για την υπόθεση του προέδρου της οργάνωσης "Ομόνοια Περιφέρειας Κορυτσάς" Ναούμ Ντίσου, αθωώνοντας τον τελικά στις 17 Μαΐου 2013 (ανήμερα της 99ης επετείου της υπογραφής του Πρωτοκόλλου της Κερκύρας) από την κατηγορία της σύλησης μνημάτων.

Με αυτόν τον τρόπο, εκτός άλλου απροότπου, φαίνεται να ολοκληρώνεται η δικαστική περιπέτεια του κ. Ντίσου που ξεκίνησε από τον Οκτώβριο του 2010, όταν κατηγορήθηκε ότι κατέστρεψε παλιούς τάφους στο χωριό Μπομποστίτσα, βγάζοντας στο έδαφος οστά ταφέντων προ αιώνων, κατά τις εργασίες που πραγματοποίησε για τον μικρό δρόμο που οδηγεί στο Μνημείο των πεσόντων Ελλήνων στρατιωτών από τον Ελληνο-ιταλικό Πόλεμο του 1940 - ΄41.

Δηλαδή οι Αλβανοί δικαστές ομολογούν ουσιαστικά ότι επί τρία χρόνια ταλαιπωρούσαν άδικα τον πρόεδρο της Ομόνοιας Περιφέρειας Κορυτσάς και μέλος του προεδρείου της ΕΕΜΜ όχι μόνο σέρνοντας τον συχνά πυκνά στα δικαστήρια αλλά και καταδικάζοντας τον σε ένα έτος φυλάκισης τον Ιανουάριο του 2012. 

Βέβαια ο ουσιαστικός λόγος δεν είναι άλλος από τον αγώνα που έδωσε ο Ναούμ Ντίσο για την αναγνώριση του Ελληνισμού στην περιοχή της Κορυτσάς.

~ Η συνέχεια: ΤΟ ΟΡΑΜΑ

Η υπόθεση του Ναούμ Ντίσο έχει ευρύτερες προεκτάσεις διότι αφορά στο θέμα των Ελληνοβλάχων στις γειτονικές χώρες. Ρουμανία, Τουρκία, Σκόπια και κάποιοι “εταίροι” και “σύμμαχοι” συστηματικά από τη δεκαετία του 1990 εργάζονται για την πολυδιάσπαση του Ελληνισμού στην Αλβανία. Καθώς οι Βλάχοι αποτελούν τον κύριο όγκο του στοχευμένα στράφηκαν σ’ αυτούς. Έτσι σήμερα εμφανίζονται τρεις βλαχικοί ταυτοτικοί τύποι στην Αλβανία: ελληνικός, ρουμανικός και ο δούρειος ίππος του “Μακεδοναρμανικού” που στοχεύει και στους Βλάχους της Ελλάδας συνεπικουρούμενο κι από τους φωστήρες του ΚΕΜΟ.

Αν κοιτάξει κανείς στην ιστοσελίδα της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων στην Ελλάδα διαβάζει ενδιαφέροντα πράγματα σχετικά.

Η Ρουμανία διεκδικεί τους βλαχόφωνους Έλληνες!

Αποστομωτική απάντηση της Παγκόσμιας Βλαχικής Αμφικτιονίας με επιστολή της, στην Πρεσβεία της Ρουμανίας στην Αθήνα

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΒΛΑΧΙΚΗ ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑ

Μέτσοβο 15/5/2013

Αρ. Πρωτ: 10

Εξοχότατε κύριε Πρέσβυ,

Σε συνέχεια προσφάτου υιοθετήσεως από το Ρουμανικό Κοινοβούλιο τροποποιήσεως επί του άρθρου 1 του νόμου 299/13.11.2007, η Παγκόσμια Βλαχική Αμφικτιονία, ως ανώτερο αιρετό συλλογικό όργανο που εκπροσωπεί τις ανά την υφήλιο ενώσεις και συλλόγους των Ελλήνων Βλάχων κι ελληνικής καταγωγής βλαχόφωνων της Διασποράς, επισημαίνει τα εξής:

Α. Το παραπάνω άρθρο του νέου ρουμανικού νόμου 299 αναφέρει ρητώς ότι, το σύνολο των εκτός Ρουμανίας βλαχόφωνων πληθυσμών θεωρούνται Ρουμάνοι. Στο πλαίσιο αυτό, ως ρουμανικό στοιχείο της διασποράς, παρατίθενται οι παρακάτω ομάδες : armâni, armânji, aromâni, basarabeni, bucovineni, cuțovlahi, daco-români, fărșeroți, herțeni, istro-români, latini dunăreni, macedoromâni, macedo-români, maramureșeni, megleniți, megleno-români, moldoveni, moldovlahi, rrămâni, rumâni, valahi, vlahi,vlasi, volohi, macedo-armânji. Από την πλευρά μας τονίζουμε ότι, προφανώς δεν είμασταν κι ούτε είμαστε όλοι ίδιοι. Η βλαχική γλώσσα (σύνολο προφορικών διαλέκτων μιας μη κωδικοποιημένης μεσαιωνικής γλώσσας), η βλάχικη κουλτούρα και παράδοση δεν είναι παράμετροι του ρουμανικού πολιτισμού, με τον οποίο δεν έχουν καμία απολύτως ιστορική σχέση. Οι Έλληνες Βλάχοι κι οι ελληνικής καταγωγής ομογενείς Βλάχοι, ανεξαρτήτως της χώρας στην οποία διαβιούν στα Βαλκάνια και τη Διασπορά (Ελλάδα, Αλβανία, πΓΔΜ, Βουλγαρία και Ρουμανία), είτε ονομάζονται Αρμάνοι ή Αρωμούνοι είτε Βλάχοι ή Μογλενίτες ή Μεγλενίτες ή Φρασεριότες και Ρεμένοι, ή όπως άλλως θέλετε, τυγχάνει να ομιλούν ιστορικώς διαμορφωμένα ρομανικά ιδιώματα της δημώδους βαλκανικής λατινικής, δεν είναι όμως Ρουμάνοι, όπως δεν είναι ούτε οι Ιταλοί ούτε οι Γάλλοι ούτε κι οι Ελβετοί Ραιτορομάνοι.

Πραγματοποιήθηκαν οι εκδηλώσεις για την επέτειο του Ολοκαυτώματος της Κουτσούφλιανης

Με λαμπρότητα αλλά και μεγάλη συγκινησιακή φόρτιση από τους παρευρισκόμενους πραγματοποιήθηκαν και ολοκληρώθηκαν πριν από λίγο οι εκδηλώσεις που οργάνωσε ο Δήμος Καλαμπάκας με αφορμή την επέτειο του Ολοκαυτώματος της Κουτσούφλιανης 

(13 Μαίου 1898).

Ως γνωστόν φέτος συμπληρώθηκαν 115 χρόνια από το μεγάλο αυτό ιστορικό γεγονός του εθελούσιου εκπατρισμού των Κουτσουφλιανιτών που κυριολεκτικά σημάδεψε την τότε παγκόσμια κοινότητα, εμπνέοντας ποιητές που έγραψαν διθυράμβους για την κορυφαία αυτή πράξη αποδεικνύοντας παράλληλα το μεγάλο θάρρος των Ελλήνων.

Έτσι κάτω από τον αιωνόβιο πλάτανο που φύτεψε ο εθνομάρτυρας Πατρο-Κοσμάς (Κοσμάς ο Αιτωλός) που πέρασε από εδώ, οι σημερινοί Κουτσουφλιανιώτες τίμησαν τους προγόνους τους οι οποίοι μη αντέχοντας την αδικία των τότε μεγάλων δυνάμεων που όρισαν τα Ελληνο-Τουρκικά σύνορα εντάσσοντας την Κουτσούφλιανη στην Τουρκική επικράτεια, έκαψαν το χωριό τους και φορτωμένοι με τα ιερά και όσια, το βιός τους, πέρασαν στην Ελληνική επικράτεια, γύρω από το Μοναστήρι της Παναγιάς Λιμποχώβου.

Οι εκδηλώσεις ξεκίνησαν με τη θεία λειτουργία και η δοξολογία στον Ναό των Αγίων Πάντων (Εκκλησιαστικά ο Πλατάνιστος ανήκει στην Μητρόπολη Γρεβενών) και στην συνέχεια πραγματοποιήθηκε η επιμνημόσυνη δέηση.

Ακολούθησαν οι χαιρετισμοί και οι ομιλίες, η κατάθεση στεφάνων, η ανάκρουση του εθνικού ύμνου, ποιήματα από παιδιά του Δημοτικού και του Νηπιαγωγείου Παναγίας και στη συνέχεια τα χορευτικά της Καλαμπάκας, υπό την αιγίδα του Πανεπιστημιακού Καθηγητή Γιάννη Δήμα παρουσίασαν χορούς και τραγούδια. Χόρεψε και ολιγομελής ομάδα του χορευτικού της Αδελφότητας Παναγίας.

Την κεντρική ομιλία για το ολοκαύτωμα της Κουτσούφλιανης εκφώνησε η εκπαιδευτικός του δημοτικού σχολείου Παναγιάς Βασιλική Μουζακιάρη η οποία χαρακτήρισε την πράξη ως ενέργεια εθνικής αξιοπρέπειας, ιστορικής λεβεντιάς και εθνικού μεγαλείου, ενώ μαθητές του σχολείου απήγγειλαν ποιήματα .

Νικόλαος Αστερίου - Ο μελαχρινός επιχειρηματίας από το Μοναστήρι

Μια φορά κι έναν καιρό ένας πλούσιος αμπατζής από το Μοναστήρι έχτισε ένα μικρό παλάτι στη Θεσσαλονίκη...

Του Ε. Α. Χεκίμογλου

Διδάκτωρ Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

Ένας πολύ μελαχρινός επιχειρηματίας

Στα τέλη του 18ου αι. ο Χατζή Αστέριος, υιός του Χατζή Μανόλη από το Μοναστήρι, ήταν ένας από τους έξι πλουσιότερους χριστιανούς Θεσσαλονικείς. Είχε κατορθώσει -ασφαλώς έναντι αδρής αμοιβής- να αποκτήσει ολλανδική υπηκοότητα ώστε να προστατεύεται από τις επιβουλές των πασάδων και των γενιτσάρων.

Στην εποχή του, υπήρξε ο σημαντικότερος χριστιανός κατασκευαστής του χοντρού μάλλινου υφάσματος, που ονομαζόταν ''αμπάς''. Στα τέλη του 18ου αι., ο αμπάς όχι μόνο συναγωνιζόταν τα ευρωπαϊκά μάλλινα υφάσματα στις απέραντες οθωμανικές αγορές, αλλά εξαγόταν και στην Ευρώπη, διότι υπερτερούσε τόσο από άποψη ποιότητας όσο και από άποψη κόστους.

Γιος του Αστερίου Χατζή Μανόλη ήταν ο Νικόλαος Αστερίου, που γεννήθηκε το 1765. Ήταν όχι μόνο πλούσιος αλλά και ευσεβής. Το 1809 αγόρασε στασίδι στην εκκλησία της Παναγίας της Λαγουδιανής, ως χειρονομία βοηθείας στη μονή Βλατάδων, της οποίας η Λαγουδιανή ήταν μετόχι.

Ο ίδιος ήταν ενορίτης του Αγίου Αθανασίου και πάμπλουτος, αν κρίνουμε από την προσφορά που έκανε για την αγορά ενός στασιδιού στο ναό αυτόν: Το 1819 πρόσφερε το σεβαστό ποσό των 680 γροσίων (που αντιστοιχούσε σε ημερομίσθια 2-3 χρόνων ενός τεχνίτη) για να αποκτήσει το στασίδι αριθμός 55.

Διατέλεσε επίτροπος του ναού το 1820 και κατά τη δύσκολη τριετία 1828-1831.

Στα 1830, όταν ήταν πια 65 ετών, ο Νικόλαος είχε αποσπάσει ειδικά εμπορικά και φορολογικά προνόμια, που του επέτρεπαν να πραγματοποιεί εμπόριο με όλο τον κόσμο, από τη Βρετανία μέχρι την Ινδία. Στη διαθήκη του αφιέρωσε σημαντικό ποσό υπέρ των σχολείων.

Φανούλα Παπάζογλου - Η μεγάλη ελληνίστρια και ιστορικός της αρχαίας Μακεδονίας

Πανεπιστήμιο Βελιγραδίου

Η συμβολή της 

Φανούλας Παπάζογλου 

στην ιστορική γεωγραφία

Του Μιλτιάδη Χατζόπουλου

Τη νύχτα της 26ης προς την 27η Ιανουαρίου (2001) πέθανε στο Βελιγράδι η μεγάλη ελληνίστρια και ιστορικός της αρχαίας Μακεδονίας Φανούλα Παπάζογλου. Η Φανούλα Παπάζογλου γεννήθηκε το 1917 από γονείς Έλληνες βλαχικής καταγωγής στο Μοναστήρι, που οι τύχες του Πρώτου Βαλκανικού Πολέμου είχαν αφήσει έξω από την ελληνική επικράτεια. Αλλοι συγγενείς της ήλθαν τότε ή αργότερα ως πρόσφυγες στην Ελλάδα, η οικογένειά της όμως παρέμεινε στη Σερβία και εκείνη παρακολούθησε την εγκύκλιο εκπαίδευση σε σχολεία του Μοναστηρίου. Μετά την αποφοίτησή της το 1936 εγγράφηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου του Βελιγραδίου όπου μέχρι το 1941 σπούδασε κλασική φιλολογία και ιστορία. Μεταξύ των καθηγητών της ήταν και ο Νικόλας Βούλιτς, που της ενέπνευσε την αγάπη για την επιγραφική και την ιστορική γεωγραφία.

Στη νέα Γιουγκοσλαβία

Η εισβολή του Αξονος έθεσε προσωρινά απότομο τέλος στις σπουδές της. Η Φανούλα Παπάζογλου στρατεύθηκε με ηρωισμό στις γραμμές των Παρτιζάνων, συνελήφθη και εγκλείσθηκε σε στρατόπεδο συγκεντρώσεως από τους Γερμανούς και, μετά την απελευθέρωση, προσέφερε επί δύο χρόνια τις υπηρεσίες της στη νέα Γιουγκοσλαβία, εργαζομένη στα υπουργεία Πληροφοριών και Εξωτερικών. Το 1946 ολοκλήρωσε τις σπουδές της στο πανεπιστήμιο του Βελιγραδίου και από το 1947 άρχισε εκεί την πανεπιστημιακή της σταδιοδρομία, την οποία συνέχισε μέχρι τη συνταξιοδότησή της, το 1979.

Στο Πανεπιστήμιο του Βελιγραδίου η Φανούλα Παπάζογλου γνώρισε, ερωτεύθηκε και παντρεύτηκε τον κατά δεκαπέντε χρόνια μεγαλύτερό της διαπρεπή Ρώσο βυζαντινολόγο Γεώργιο Οστρογκόρσκι, από τον οποίο απέκτησε μια θυγατέρα, την Τατιάνα, και ένα γιο τον Αλέξανδρο. Το λιτό και φιλόξενο διαμέρισμά τους, στον αριθμό 10 της οδού βασιλέως Λαζάρου, υποδέχθηκε μαθητές και συναδέλφους από όλα τα μέρη του κόσμου. Η αγάπη και ο θαυμασμός προς το διάσημο σύζυγό της εκφράζονται στον πρόλογο της ελληνικής εκδόσεως της «Ιστορίας του Βυζαντινού Kράτους», ο οποίος γράφηκε ενάμιση χρόνο μετά το θάνατό του.

Εντυπωσιακή συμμετοχή της Παλαιομάνινας στις εφετινές εορτές της Εξόδου του Μεσολογγίου

Πολυπληθής ομάδα στελεχών της Εταιρείας Φίλων των Μνημείων της Παλαιομάνινας, με τις παραδοσιακές ελληνοβλάχικες φορεσιές, απέτισε φόρο τιμής στους ήρωες Εξοδίτες και, φυσικά, στους Ακαρνάνες  Ελληνόβλαχους  (και προπάππο μου!) που  έπεσαν κατά την Έξοδο των «Ελεύθερων Πολιορκημένων»

Του Δημήτρη Στεργίου *

Στις εφετινές εορτές της Εξόδου του Μεσολογγίου, το Σάββατο του Λαζάρου και την Κυριακή των Βαϊων, συμμετείχε, με τις παραδοσιακές ελληνοβλάχικες φορεσιές, ομάδα 30 περίπου στελεχών της Εταιρείας Φίλων των Μνημείων της Παλαιομάνινας, με επικεφαλής τον πρόεδρό  της Κώστα Κουτουβέλη.

Η Παλαιομάνινα, με τη συμμετοχή αυτή, απέτισε φόρο τιμής στους ήρωες «Ελεύθερους Πολιορκημένους» του Μεσολογγίου του Σαββάτου του Λαζάρου προς Κυριακή των Βαϊων του 1826, οι οποίοι προσέφεραν την υπέρτατη θυσία για την πατρίδα. 

Μεταξύ των ηρώων αυτών, που έπεσαν κατά την Έξοδο του Μεσολογγίου το 1826 ήταν και πολλοί Ελληνόβλαχοι της Ακαρνανίας και, φυσικά, τα βλαχόπουλα της Σαμαρίνας, τα «Παιδιά της Σαμαρίνας», των οποίων η θυσία έχει απαθανατισθεί από το  γνωστό δημοτικό τραγούδι.

Συνάντηση της Παγκόσμιας Βλαχικής Αμφικτιονίας με τους Έλληνες της Γερμανίας

Στο Düsseldorf στις 27/4/2013 και στην Φρανκφούρτη την επόμενη μέρα, ο πρόεδρος της Παγκόσμιας Βλαχικής Αμφικτιονίας και πρόεδρος της Π.Ο.Π.Σ.Β. Μιχάλης Μαγειρίας.

1η συνάντηση της Παγκόσμιας Βλάχικης Αμφικτιονίας με τους Έλληνες της Γερμανίας.

Πραγματοποιήθηκαν πολύ ενδιαφέρουσες συναντήσεις με την Ελληνική Ομογένεια.

Ο Πρόεδρος της Παγκόσμιας Βλαχικής Αμφικτιονίας και Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων κ. Μιχάλης Μαγειρίας πραγματοποίησε το Σαββατοκύριακο δύο συναντήσεις με την Ελληνική Ομογένεια στη Γερμανία.

Η πρώτη πραγματοποιήθηκε στο Düsseldorf, το Σάββατο 27 Απριλίου 2013 και ώρα 15:30 στο Ενοριακό Κέντρο της Ελληνικής Εκκλησίας του Αγίου Αποστόλου Ανδρέα.

Επίσκεψη της Παγκόσμιας Βλαχικής Αμφικτιονίας στο Οικουμενικό Πατριαρχείο

Με τη συμμετοχή 150 ατόμων από την Ελλάδα και τις γειτονικές χώρες πραγματοποιήθηκε η προσκυνηματική επίσκεψη της... ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΒΛΑΧΙΚΗΣ ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑΣ στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και στην Κωνσταντινούπολη. 

Εκτός του προέδρου της ΠΒΑ και της ΠΟΠΣΒ κ. Μ. Μαγειρία συμμετείχαν οι αντιπροσωπείες των Συλλόγων μελών της ΠΒΑ από την Αλβανία με επικεφαλής το μέλος του ΔΣ της ΠΒΑ Άρμπεν Λένα (πρόεδρος του Συλλόγου «Μάντρα» Κορυτσάς,

Αλβανία) και από την ΠΓΔΜ με επικεφαλής το μέλος του ΔΣ της ΠΒΑ κ. Βασίλη Αμπατζή (πρόεδρος του Συλλόγου «Άγιος Νικόλαος» Κρουσόβου, ΠΓΔΜ. Έλαβαν επίσης μέρος: ο πρόεδρος του Συλλόγου Βλάχων Μοναστηρίου "Αδελφοί Μανάκια" κ. Spirkoski Zoran (ΠΓΔΜ)και τα μέλη του ΔΣ της ΠΟΠΣΒ Κούτσια Αποστολία, Τράσιας Φώτης, Μπατζιοτάσιος Γιάννης και Γκάμας Δημήτριος.