Χάιδω Αγορογιάννη - Βουτσά
Οι φορεσιές της Σαμαρίνας και άλλων χωριών της Πίνδου
σελ. 47 - Χτένισμα
~ Φωτο: Γυναίκα με ''αράουλε'' στα μαλλιά και ''νάσουρι'' στο ντουλουμά της. (Οικ. αρχ. Κατερίνας Κυρατσούλη-Παππά)
Το συνηθέστερο και επικρατέστερο χτένισμα ήταν οι κοσιές, ''κουσίτσε''. Από κοριτσάκια μέχρι τα βαθιά γεράματα έπλεκαν τα μαλλιά τους. Τα χώριζαν με χωρίστρα είτε στη μέση του κεφαλιού είτε στην άκρη, αριστερά ή δεξιά, όπως βόλευε την κάθε μια. Για να αποφύγουν τα ενοχλητικά ζωύφια (ψείρες), στο ξέβγαλμα των μαλλιών έριχναν μερικές σταγόνες πετρέλαιο ή έβαζαν πικροσταφίδα. Είναι το φυτό σμύρνιον το μελανοσέλινον, που τη φλούδα του στούμπιζαν οι γυναίκες και τη φύλαγαν με νερό σε μπουκάλι. Όταν έλουζαν τα μαλλιά τους, στο τέλος έβαζαν στο κεφάλι λίγο από το μείγμα αυτό. Άλλες έβαζαν τη στουμπισμένη φλούδα στο κεφάλι και μετά από δυο τρεις ώρες έλουζαν τα μαλλιά τους. Τα μικρά κορίτσια είχαν δυο κοτσίδες ελεύθερες πίσω στην πλάτη. Πολλές φορές ένωναν τις δυο κοτσίδες από τη μέση και κάτω πλέκοντας τες σε μία. Στην άκρη έδεναν χρωματιστά μάλλινα κορδονάκια. Τα κορίτσια της παντρειάς με τη γιορτινή φορεσιά φορούσαν στο κεφάλι κορδέλα ταφταδένια ή βελούδινη, μαύρη ή άσπρη. Έπλεκαν τα μαλλιά τους σφικτά σε δυο κοτσίδες ελεύθερες πίσω στην πλάτη, τύλιγαν την κορδέλα γύρω στο κεφάλι, κάτω από τις κοτσίδες και την έδεναν στο πλάι σχηματίζοντας φιόγκο κοντά στον κρόταφο. Οι παντρεμένες για να φορέσουν τα ''κουκάκια'' έπλεκαν τα μαλλιά τους δυο κοτσίδες. Τις άφηναν ελεύθερες πίσω και φορώντας το μαντίλι, ώστε να σχηματίζονται απαλά, κυματιστά ''μυτάκια'' στο μέτωπο και στους κροτάφους. Ένα από τη μεριά της χωρίστρας και δυο από την άλλη. Χαρακτηριστικό είναι το χτένισμα με τα στριφτάρια, κλωστάρια, ''αράουλε'', που αναφέρονται στους παρακάτω στίχους της δημοτικής μας ποίησης:
Άπλωσ' η Χάιδω τα μαλλιά
τα κάνει δυο στριφτάρια. [50]
Έπαιρνε η γυναίκα λίγα μαλλιά ψηλά από τους κροτάφους, τα έστριβε, τα έφερνε προς τα πίσω σκεπάζοντας με τα στριφτάρια το πάνω μέρος των αυτιών και στη συνέχεια τα έπλεκε πίσω με τα υπόλοιπα μαλλιά. Όταν η παντρεμένη γυναίκα ήταν νέα, τα ''αράουλε'' έπεφταν χαμηλά στ' αυτιά. Με το πέρασμα των χρόνων τα ανέβαζε ψηλότερα. [51] Μετά φορούσαν το μαντήλι.
Οι ηλικιωμένες που είχαν λίγα μαλλιά, συμπλήρωναν τις πλεξούδες τους με ξένα μαλλιά ή μάλλινα νήματα για να αυξήσουν το πάχος και το μάκρος τους. Μετά τύλιγαν τις πλεξούδες τους στεφάνι γύρω στο κεφάλι. Τις άκρες τους τις έδεναν μ' ένα μάλλινο νήμα τόσο μακρύ, ώστε, όταν τύλιγαν τα μαλλιά γύρω στο κεφάλι, να εφαρμόζουν ακριβώς και να μη γλιστράνε. Από πάνω φορούσαν το μαντήλι.
Παραπομπές
[50] Βλ. Κατερίνα Κορρέ-Ζωγράφου, Νεοελληνικός Κεφαλόδεσμος. Αθήνα 1991.
Π. Παπαζαφειροπούλου, Περισυναγωγή γλωσσικής ύλης και εθίμων, 1887, σελ. 64.
[51] Βλ. Φ. Κουκουλέ, Θεσσαλονίκης Ευσταθίου ΤΑ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ, σελ. 142:
''...της δημώδους δε γλώσσης των Ηπειρωτών είναι το κλωστόν ή κλωστάρι επί της σημασίας του βοστρύχου. Κλωστάρια είναι οι περί τα ώτα των εγγάμων γυναικών τιθέμενοι βόστρυχοι.''
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η κόσμια κριτική και η ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των σχολιαστών είναι σεβαστή. Σχόλια τα οποία υπεισέρχονται σε προσωπικά δεδομένα ή με υβριστικό περιεχόμενο να μην γίνονται. Τα σχόλια αποτελούν καθαρά προσωπικές απόψεις των συντακτών τους. Οι διαχειριστές δεν ευθύνονται σε καμία περίπτωση για τυχόν δημοσίευση υβριστικού ή παράνομου περιεχομένου στα σχόλια των αναρτήσεων.Τα σχόλια αυτά θα διαγράφονται με την πρώτη ευκαιρία.