Ο Αλέξης Ζορμπάς του Νίκου Καζαντζάκη

Ο κόσμος του Αλέξη Ζορμπά

Μουσείο το σπίτι του συνοδοιπόρου του Νίκου Καζαντζάκη.

Αντικείμενα, κειμήλια και ό,τι άλλο σχετίζεται με την προσωπική ιστορία του Αλέξη Ζόρμπα αναζητούν ο Εξωραϊστικός Σύλλογος Καταφυγίου και η μη κυβερνητική οργάνωση «Κοινωνία των Πολιτών του Βελβεντού» για το μουσείο που έχουν ετοιμάσει στο Καταφύγιο, όπου βρίσκεται το σπίτι του.

Το πραγματικό του όνομα δεν ήταν Αλέξης. Τού αποδόθηκε, όμως, από τον συγγραφέα Νίκο Καζαντζάκη από το αρχαιοελληνικό συνθετικό «αλεξι-» - όπως αλεξικεύραυνο, αλεξίσφαιρος, αλεξίπτωτο- για να εκφράσει τον χαρακτήρα που αντιστέκεται, που καθοδηγείται από τις παρορμήσεις του.

Ο ίδιος ο Γιώργος- και μετέπειτα Αλέξης Ζορμπάς- γύρισε όλη την Ελλάδα και όχι μόνο, αναζητώντας την τύχη του. Αργότερα, έγινε σύμβολο και χαρακτήρας που συνδέθηκε απόλυτα με την Ελλάδα, με το πνεύμα και την ιδιοσυγκρασία των ανθρώπων της.

«Έχουμε μια λαογραφική συλλογή, ενώ εντοπίσαμε τα γυαλιά και το ρολόι του Ζορμπά, τα οποία βρίσκονται στην κατοχή της οικογένειας των εγγονιών του, Άννας Γκάιγκερ (Ana Gajger) και Βαγγέλη Γιάντα (Vangel Jada), που πέθαναν πριν από δύο χρόνια στα Σκόπια», αναφέρει η πρόεδρος του Συλλόγου Άννα Γκάτζιου.

Όπως λέει, αρχικά είχαν εντοπιστεί στα γραφεία της στρατολογίας, στην Κοζάνη, τα μητρώα αρρένων της κοινότητας Καταφυγίου, όπου είναι καταγεγραμμένο το όνομα του Γεωργίου Ζορμπά.

Η ίδια σημειώνει ότι ο Σύλλογος έχει έρθει σε επικοινωνία και με τις εκδόσεις Καζαντζάκη στην Αθήνα, στην κατοχή των οποίων βρίσκονται οι επιστολές του Ζορμπά προς τον Καζαντζάκη, από την εποχή που δούλευαν μαζί στα δάση ως υλοτόμοι, αλλά και στα μεταλλεία, όταν ο πρώτος βοηθούσε τον δεύτερο για να έρθουν οι Έλληνες από τον Πόντο.

«Τόσο οι συγγενείς του Ζορμπά στην ΠΓΔΜ όσο και οι εκδόσεις Καζαντζάκη επιθυμούν να βρεθούν αυτά τα αντικείμενα στο μουσείο που κατασκευάσαμε. Κάτι τέτοιο δεν μπορεί, όμως, να γίνει προς το παρόν, καθώς δεν έχουν ολοκληρωθεί οι απαραίτητες διαδικασίες», τονίζει η κ. Γκάτζιου.

Υπογραμμίζει, άλλωστε, ότι υπάρχει μια πολύ καλή συνεργασία με τη Διεθνή Εταιρεία Φίλων του Νίκου Καζαντζάκη, η οποία επιδιώκει τη δημιουργία ενός δικτύου πόλεων από τις οποίες πέρασε ο Ζορμπάς.

Σε ό,τι αφορά τον τόπο γέννησής του, τον διεκδικούν εξίσου ο Κολινδρός της Κατερίνης και το Καταφύγι στο Βελβεντό. Και οι δύο περιοχές «φιλοξένησαν» την οικογένεια Ζορμπά, τους γονείς του Φώτη και Ευγενία και τα αδέλφια του Γιάννη, Ξενοφώντα και Κατερίνα, πριν ο ήρωας του Καζαντζάκη φύγει σε ηλικία 22 ετών για τα Μαντεμοχώρια της Χαλκιδικής και το Άγιον Όρος.
.

Το σπίτι που διέμεινε η οικογένεια στο Καταφύγι, ανακατασκευάστηκε κατόπιν πρωτοβουλίας του πρώην δήμου Βελβεντού το 1995, αφού πρώτα αγοράστηκε το οικόπεδο από τους συγγενείς του. «Κατασκευάστηκε ένα κτίριο αρμονικά δεμένο με το προϋπάρχον κτίσμα, ενώ προετοιμάστηκε και μία μελέτη σε συνεργασία με την Αρχιτεκτονική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και τη μουσειολόγο Τέση Βαλαβανίδου. Η μελέτη προβλέπει την λειτουργία οπτικοακουστικών μέσων, ώστε μέσα από το μουσείο να ζωντανεύει, με την βοήθεια της τεχνολογίας, η ιστορία του Ζορμπά», σημειώνει από την πλευρά του ο πρώην δήμαρχος Βελβεντού και πρόεδρος της «Κοινωνίας των Πολιτών του Βελβεντού» Μανώλης Στεργίου. Η μελέτη ολοκληρώθηκε, αλλά για την υλοποίησή της απαιτούνται κονδύλια, τα οποία αναζητούνται σε διάφορα χρηματοδοτικά μέσα.

«Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι να γνωρίσει ο κόσμος μέσα από το μουσείο, τον πραγματικό Ζορμπά», σημειώνει η πρόεδρος του Εξωραϊστικού Συλλόγου Καταφυγίου, «θέλουμε, πέρα από το σουβλάκι, συρτάκι, Ζορμπάς, να καταλάβει ο κόσμος την ουσιαστική διάσταση αυτού του ανθρώπου που κατάφερε να εμπνεύσει με τόση δύναμη τον Νίκο Καζαντζάκη και να περάσει τόσα μηνύματα μέσα από το έργο του συγγραφέα». 

Η φωτογραφία είναι από την ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη «Αλέξης Ζορμπάς» με πρωταγωνιστές τον Άντονι Κουίν και τον Άλαν Μπέιτς. Πηγή: Εδώ

Αφιέρωμα στον πραγματικό "Αλέξη" Ζορμπά

Καζαντζάκης και Ζορμπάς

Ποιος λοιπόν ήταν ο Γιώργης Ζορμπάς, ο για τον Καζαντζάκη «Αλέξης»; 

Ήταν γηγενής Μακεδόνας, υπάρχουν ωστόσο αντικρουόμενες απόψεις ως προς τον τόπο όπου γεννήθηκε. Είναι πιθανό, αν και όχι βέβαιο, να γεννήθηκε στον Κολυνδρό, κοντά στην Κατερίνη, το 1857, όταν η Μακεδονία τελούσε ακόμα υπό Τουρκική κατοχή. Έχει πάντως εξακριβωθεί ότι, όταν ήταν ακόμα παιδί, ο πατέρας του Φώτης, εξαιτίας μιας διαφοράς που είχε με έναν Τούρκο, αναγκάστηκε να καταφύγει με την οικογένειά του στο Καταφύγι, ένα χωριό της Δυτικής Μακεδονίας, χτισμένο σε υψόμετρο 1450μ. (ανήκει σήμερα στο Δήμο Βελβεντού). 

Εκεί πέρασε ο Ζορμπάς τα παιδικά του χρόνια, βόσκοντας τα γιδοπρόβατα του πατέρα του. Για κακή του τύχη όμως, ο πατέρας του αποφάσισε να φύγει και να πάει στο Άγιον Όρος να γίνει καλόγερος. Ο Γιώργης, που ήταν δεν ήταν τότε 15 χρονών, αναγκάστηκε να επωμιστεί όλη την ευθύνη για τα γιδοπρόβατα. Για δύο-τρία χρόνια τα κατάφερε καλά. Αλλά έπεσε αρρώστια στα ζώα που αποδεκάτισε το κοπάδι. Δεν μπορούσε πια να επιβιώσει στο Καταφύγι. 

Είχε ακούσει για τα Μαντεμοχώρια της Χαλικιδικής και ξεκίνησε κατά κει με σκοπό να βρει δουλειά σε κάποιο μεταλλείο. Ύστερα από πεζοπορία ημερών, έφτασε στο Λίσμπορο (τη σημερινή Στρατονίκη) και βρήκε δουλειά στο μεταλλείο του Μάντεμ Λάκκου που ήταν πλούσιο σε σιδηροπυρίτη, άργυρο, ψευδάργυρο και μόλυβδο. Το εκμεταλλευόταν μια γαλλική εταιρεία που στρατολογούσε εργάτες επί τόπου, όπως ήταν φυσικό. 

Τον Ζορμπά τον προσέλαβε ένας από τους αρχιεργάτες, ο Γιάννης Καλκούνης. Πέρασε από όλες τις δουλειές του μεταλλείου και ειδικεύτηκε σε όλες (δούλεψε διαδοχικά ως ορύκτης, ξυλοδέτης, λαγουμιτζής, ανιχνευτής μετάλλων).

Η ζωή όμως του επιφύλασσε άλλες εκπλήξεις. Ο Γιάννης Καλκούνης είχε μια όμορφη κόρη, την Ελένη, την οποία ερωτεύτηκε ο Ζορμπάς με αποτέλεσμα να την αφήσει έγκυο. Όπως είναι γνωστό, τα ήθη ήταν πολύ αυστηρά εκείνη την εποχή. Μόνο ένας γάμος μπορούσε να ξεπλύνει την προσβολή. 

~ Διαβάστε ολόκληρο το αφιέρωμα: Εδώ

Αλέξης Ζορμπάς ή …Άντονι Κουίν!

Του Αλέκου Παπαδόπουλου

Τελικά, μήπως ο Άντονι Κουίν ήταν Έλληνας; Το Αντώνης παίζει. Το Κουίν όμως πώς να το ελληνοποιήσεις; Και αν ήταν Έλληνας, από πού θα μπορούσε να κατάγεται; Πού θα μπορούσε να είχε γεννηθεί; Διότι τέτοια ελληνολεβεντιά βγαίνει μόνο πηγαία. Από την ψυχή. Δεν μπορεί να διδαχθεί σε καμία σχολή υποκριτικής. Διότι ως γνωστόν το ελληνικό ταμπεραμέντο δεν αντιγράφεται. Βλέπεις για παράδειγμα τους ξένους τουρίστες που χορεύουν συρτάκι μιμούμενοι τάχα δήθεν τον Ζορμπά και σε πιάνουν τα γέλια. Αυτά και άλλα πολλά τρελά κινηματογραφικά σενάρια και ελληνοκαμώματα, που μας κάνουν περήφανους, στροβιλίζουν στο μυαλό μου καθώς, Σάββατο πρωί, ανηφορίζω στο δρόμο που οδηγεί στο Καταφύγιο, το χωριό που γεννήθηκε και ανδρώθηκε ο Αλέξης Ζορμπάς του Νίκου Καζαντζάκη και του Μιχάλη Κακογιάννη. Μιλάμε δηλαδή για έναν καθαρόαιμο Βλάχο, κοντά δυο μέτρα μπόι, του οποίου το πρώτο κλάμα αντήχησε στα βουνά και στις ρεματιές των Πιερίων, κοντά στα 1500 μέτρα υψόμετρο. Ένας Βλάχος, στο βίο και την πολιτεία του οποίου οφείλει πάρα πολλά τις τελευταίες δεκαετίες ο Ελληνικός τουρισμός. 

Με τούτα και με εκείνα έφτασα στο χωριό του θρυλικού Ζορμπά. Επί της υποδοχής η συμπαθέστατη κυρία Νίτσα. Καμιά δεκαριά νοματαίοι όλοι κι όλοι έμειναν στο Καταφύγι, ένα χωριό πανέμορφο λες και το αιχμαλώτισαν εκεί ψηλά οι κέδροι και τα έλατα. Μόνο σε τούτο τον τόπο θα μπορούσε να γεννηθεί ο Αλέξης Ζορμπάς. Γέννημα θρέμμα των περήφανων ορέων των Πιερίων θα μπορούσε μόνο να είναι. Εδώ για να επιβιώσεις, η δρασκελιά σου πρέπει να είναι δυο μέτρα, το μυαλό σου κοφτερό σαν ξυράφι, ο λόγος σου συμβόλαιο και η κορμοστασιά σου αλύγιστη στον χειμωνιάτικο αγέρα που σώνει και καλά θέλει να σε γονατίσει. Τέτοιος Ελληνόβλαχος ήταν ο Ζορμπάς. Ολόιδιος και Άντονι Κουίν. Κι από εδώ απλώθηκε η φήμη του σε όλη την Ελλάδα και σε ολόκληρο τον κόσμο όπου σε κάθε γωνιά ακούς το συρτάκι και τους ξένους να σέρνουν νωχελικά τα πόδια τους πέρα δώθε. Το συρτάκι θέλει ψυχή. Από αυτή την άποψη λοιπόν όλοι θα ήθελαν να είναι Έλληνες. Το θέλησε και ο Κουίν και έγινε. 

Τώρα, οι λιγοστοί Καταφυγιώτες προσπαθούν να ξαναφτιάξουν το χωριό τους από την αρχή. Μόνοι τους. Πήραν κουράγιο από τη νέα δημοτική αρχή. Περιμένουν όμως και το κράτος των Αθηνών να βάλει το χεράκι του. Έστω το υπουργείο Πολιτισμού. Ο ΕΟΤ ας πούμε. Κάποιος τέλος πάντων να βοηθήσει ετούτο τον όμορφο τόπο. Το σπίτι όπου γεννήθηκε ο θρύλος της ελληνικής λεβεντιάς αναστυλώθηκε. Απέξω από το φράχτη όμως, τα αγριόχορτα δεν αφήνουν κανένα να πλησιάσει.

Αγριεύεσαι σαν σιμώνεις. Κοιτάζεις αμήχανος αριστερά δεξιά. Ψάχνεις ατραπό να μπεις στην αυλή του σπιτιού του θρύλου. Αδύνατον. Ερημιά. Θα φτιάξουν, λέει η κυρά-Νίτσα, κάποτε μουσείο. Το λένε οι αρμόδιοι εδώ και είκοσι χρόνια. Τίποτε δεν έκαναν μέχρι τώρα για τον αέναο πραματευτή, γυρολόγο και πρεσβευτή του Ελληνικού τουρισμού. 

Η ώρα πέρασε. Ο ήλιος κρύβεται σιγά-σιγά πέρα μακριά στην Ήπειρο. Το φως λιγοστεύει. Τα πουλιά ψάχνουν τις φωλιές τους. Οι λιγοστοί κάτοικοι κουρνιάζουν στα σπιτικά τους. 

Φεύγοντας, παίρνω μαζί μου το κινηματογραφικό σενάριο που τη στιγμή εκείνη συνθέτουν εντελώς άτσαλα και πρόχειρα, μυαλό και ψυχή. Που ξέρεις… Μπορεί ο Αλέξης Ζορμπάς να είναι ακόμη μέσα. Και παραδίπλα του καθισμένος στο σκαμνί ο άλλος Έλληνας. Ο Άντονι Κουίν. Μπορεί από το πρωί να αρχίζουν τα τσίπουρα… Ερμητικά κλειστές έχουν τις πόρτες. Στους δυο λεβέντες τρίτος δεν χωρεί. Και που ξέρεις σαν αποτραβιέται για ξεκούραση ο ήλιος πέρα στα βουνά, ετούτοι δω μπορεί να το στρώνουν στο λεβέντικο συρτάκι καταμεσής στην αυλή. Να αντιλαλούν οι ρεματιές με τις μαγευτικές νότες του άλλου μεγάλου Έλληνα, του Μίκη Θεοδωράκη. Να σαγηνεύονται τα νυχτοπούλια. Να στήνουν για χάρη των Ζορμπάδων σαγηνευτικό χορό ολόγυρα κι ολονυχτίς με τις αραχνοΰφαντες διάφανες φορεσιές τους οι νεράιδες και οι νύμφες των Πιερίων. Να σκιάζεται με το γλεντοκόπημα η νύχτα. Να φεύγει τρομαγμένη για να φανούν με το ξημέρωμα, ξανά στις περήφανες βουνοκορφές η Πούλια και ο Αυγερινός. 

* Ευχαριστούμε θερμά την κυρία Νίτσα στο Καταφύγι για τις υπέροχες φωτογραφίες που μας χάρισε, για τη ζεστή φιλοξενία της και για το ιδιαίτερο σπιτικό γλυκάκι της που ακόμη το θυμόμαστε… 

Πηγή: Εδώ

Οταν το «Εθνος» βρήκε στα Σκόπια τον πραγματικό Ζορμπά

Τον Μάρτιο του 1997, το «Εθνος», μετά από δημοσιογραφική έρευνα στην ΠΓΔΜ και στη Σερβία, αποκάλυπτε τον τάφο του Ζορμπά στα Σκόπια.

~ Φωτο αριστερά: Το ρεπορτάζ του «Εθνους» στις 31/3/1997 για τον ήρωα του Νίκου Καζαντζάκη.

Τον Γιώργο Ζορμπά, όπως ήταν το πραγματικό όνομα του ήρωα του Νίκου Καζαντζάκη, Αλέξη Ζορμπά, «αυτού που μου έμαθε ν' αγαπώ τη ζωή και να μη φοβούμαι τον θάνατο», όπως έγραφε. «Βρήκαμε τον τάφο του Ζορμπά στα Σκόπια» έγραφε στην πρώτη του σελίδα το «Εθνος».

Η έρευνά μας είχε γίνει στον άξονα Θεσσαλονίκης - Σκοπίων - Βελιγραδίου, αναζητώντας τους απογόνους του, που τους εντοπίσαμε στο Βελιγράδι για να φτάσουμε τελικά στο νεκροταφείο «Μπούτελ» των Σκοπίων.

Με το ρεπορτάζ εκείνο, στο οποίο συμμετείχαν οι Χρίστος Τελίδης, Μαρία Ριτζαλέου και Εύρης Τσούμης, επιχειρήσαμε να ρίξουμε φως στα άγνωστα χρόνια του κοσμοπολίτη Ελληνα της βαλκανικής στα Σκόπια, από το 1930 μέχρι τον θάνατό του το 1941.

Λίγες εβδομάδες μετά την αποκάλυψη του «Εθνους», ο Μίκης Θεοδωράκης πήγαινε στα Σκόπια για να παρουσιάσει σε μια μεγάλη συναυλία του στην αίθουσα της όπερας του Λαϊκού Θεάτρου το έργο του «Ζορμπάς ο Έλληνας» σε χορογραφία Λόρκα Μασίνε. Μια συναυλία που έκανε ιδιαίτερη αίσθηση και στην οποία είχε παραστεί ο τότε πρόεδρος της ΠΓΔΜ Κίρο Γκλιγόροφ.

Σ' αυτή την αναζήτηση στη γειτονική χώρα, όπως γράφαμε, ο Γιώργος Ζορμπάς για τα αρχεία της ΠΓΔΜ ήταν τότε άγνωστος. Μετά την αποκάλυψη εκείνη, η οποία συνοδεύτηκε λίγο αργότερα με την επίσκεψη του ίδιου του Μίκη Θεοδωράκη στον τάφο του Ζορμπά (φωτο αριστερά) , τα πράγματα άλλαξαν και τα ΜΜΕ των Σκοπίων αναφέρονται από καιρού εις καιρόν στον Γιώργο-Αλέξη Ζορμπά.

Η αναζήτηση

Ούτε ο τότε διευθυντής των νεκροταφείων του «Μπούτελ» Γιόβαν Ντένκοφσκι, ούτε κάποιος από τους υπαλλήλους γνώριζε τίποτα σχετικό με τον τάφο του Ζορμπά. Η αναζήτηση είχε ξεκινήσει μέσω των ηλεκτρονικών υπολογιστών που διέθεταν ήδη την εποχή εκείνη τα νεκροταφεία για να οδηγηθούμε αρχικά στον τάφο ενός καθολικού Στέφαν Ζορμπά, που είχε πεθάνει το 1993.

Η συνέχιση της προσπάθειας μας έφερε σε έναν οικογενειακό τάφο της οικογένειας Γιάντα από τη Σερβία. Ηταν ο τάφος της κόρης του Ζορμπά, της Κατίνας Γιάντα (1906-1969) και του άντρα της Γιοβάν Γιάντα, γραμμένος στα σλαβικά. Στα λατινικά τελευταίο υπήρχε το όνομα του Γιώργου Ζορμπά με ημερομηνία γέννησης το 1869 και θανάτου το 1943. Η τελευταία ήταν λάθος, αφού ο Ζορμπάς πέθανε και διορθώθηκε τα επόμενα χρόνια.

«Ο Γιοβάν Ντένκοφσκι, ο διευθυντής των νεκροταφείων, δεν πίστευε στα μάτια του. Είχα ακούσει για τον Ζορμπά αλλά δεν ήξερα ότι ήταν θαμμένος εδώ» έλεγε τότε στο «Εθνος». Ο Ζορμπάς είχε ταφεί αρχικά στα παλιά νεκροταφεία νότια της πόλης των Σκοπίων και αργότερα τα δύο εγγόνια του που ζούσαν στο Βελιγράδι μετέφεραν τα οστά του και τα τοποθέτησαν στον οικογενειακό τάφο των γονιών τους.

Γι' αυτά τα χρόνια του Ζορμπά στα Σκόπια -που είναι και τα τελευταία της ζωής του- τα στοιχεία είναι συγκεχυμένα. «Ενα πρωί ξημερώματα χωρίσαμε» γράφει ο Ν. Καζαντζάκης στο βιβλίο του για τον χωρισμό του με τον Ζορμπά, που έγινε στις αρχές του '30. «Αυτός πήγε κατά Βορρά και καταστάλαξε στη Σερβία, σ' ένα βουνό δίπλα στα Σκόπια, όπου ξεπάτωσε, λέει, πλούσια φλέβα λευκόλιθο, τύλιξε μερικούς παραλήδες, αγόρασε σύνεργα, στρατολόγησε εργάτες κι άρχισε πάλι να ανοίγει μέσα στη γης γαλαρίες. Τίναξε βράχους, έφτιαξε δρόμους, έφερε νερό, έχτισε σπίτι, παντρεύτηκε, γέρος κοτσανάτος, μια όμορφη γλεντοχήρα, τη Λιούμπα και έκανε παιδί μαζί της».

Η εγγονή του πάντως, η αρχιτέκτων Άννα Γκάιγκερ, που πέθανε το 2002 στο Βελιγράδι, επέμενε ότι ο Ζορμπάς δεν παντρεύτηκε τη Λιούμπα και δεν απέκτησε μαζί της παιδιά. Πάντως εδώ υπάρχουν ερωτηματικά καθώς και η απορία ποιος είναι εκείνος ο καθολικός Στέφαν Ζορμπά;

Ο ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΧΑΜΟ ΤΟΥ ΖΟΡΜΠΑ

«Αδικο! Τέτοιες ψυχές δεν πρέπει να πεθαίνουν»

«Εύρον πράσινην πέτραν ωραιοτάτην, ελθέ αμέσως, Ζορμπάς» τηλεγραφούσε στον φίλο του Ν. Καζαντζάκη από τα Σκόπια ο Ζορμπάς. Κι όταν αυτός του έγραφε ότι δεν μπορούσε, του απαντούσε: «Είσαι, και να με συμπαθάς αφεντικό, καλαμαράς. Μπορούσες και συ, κακομοίρη, μια φορά στη ζωή σου να δεις μιαν όμορφη πράσινη πέτρα και δεν την είδες». Οταν οι Γερμανοί κατέλαβαν τη περιοχή, δέσμευσαν το ορυχείο του και την παραγωγή των μεταλλευμάτων. «Ο Ζορμπάς έσκασε από τον καημό του, πλάνταξε...» μας είχε πει ο συμπατριώτης του, λαογράφος Νικόλαος Σάρμας. Το 1941 ο Καζαντζάκης έμαθε για τον θάνατο του Ζορμπά. Και η είδηση αυτή τον γέμισε απελπισία. Στην «Αναφορά στον Γκρέκο» έγραψε: «Στο σπίτι με περίμενε ένα γράμμα με πένθιμο φάκελο, γραμματόσημο σέρβικο, κατάλαβα. το κρατούσα και το χέρι μου έτρεμε. Γιατί να το ανοίξω; Μάντεψα ευτύς το πικρό μαντάτο. 'πέθανε, πέθανε', μουρμούρισα, κι ο κόσμος σκοτείνιασε. [...] Εκλεισα τα μάτια κι ένιωθα αργά, ζεστά, να κυλούν στα μάγουλά μου τα δάκρυα. 'Πέθανε, πέθανε, πέθανε...' μουρμούριζα 'ο Ζορμπάς, ποτέ πια! Πέθανε το γέλιο, κόπηκε το τραγούδι'. [...] Οχι λύπη, θυμός με συνεπήρε. 'Αδικο! Αδικο!' φώναξα 'τέτοιες ψυχές δεν πρέπει να πεθαίνουν. Πότε πια θα μπορέσει το χώμα, το νερό, η φωτιά, η τύχη, να πλάσουν ένα Ζορμπά;' [...] Ολη τη νύχτα δεν μπόρεσα να κλείσω μάτι. [...] Τι να κάμω, συλλογίζουμουν όλη τη νύχτα, τι να κάμω για να ξορκίσω το θάνατό του; Ανοιξε η καταπαχτή του σπλάχνου μου, πετιούνται απάνω οι θύμησες, σπρώχνουν η μια την άλλη, βιάζουνται και ζώνουν αγριεμένες την καρδιά μου ανοιγοκλειούν το στόμα, φωνάζουν να περμαζώξω από τη γης, από τη θάλασσα, από τον αέρα το Ζορμπά και να τον αναστήσω. Αυτό δεν είναι το χρέος της καρδιάς; Γι' αυτό δεν την έπλασε ο Θεός; ν' ανασταίνει τους αγαπημένους; Ανάστησέ τον!»

ΧΡΙΣΤΟΣ ΤΕΛΙΔΗΣ

Πηγή: Εδώ

Καταφύγι Κοζάνης, 26 Αυγούστου 2000, τα εγγόνια του Ζορμπά:

Η Άννα Γκάιγκερ με τον αδερφό της Βαγγέλη Γιάντα και ο Γιώργος Κεχάεφ-Κεχαγιάς

Πηγή φωτο: Εδώ

Συνέντευξη της Κατερίνας Γκάιγκερ στη Γεωργία Δάμα

«Ο Καζαντζάκης έλεγε πως ο Ζορμπάς τον έμαθε ν' αγαπάει τη ζωή και να μη φοβάται το θάνατο», λέει η δισέγγονή του Κατερίνα Γκάιγκερ ξετυλίγοντας τις αναμνήσεις που της μετέφεραν οι απόγονοί του.

Εξηγώντας πως ο προπάππος της είναι ιδιαίτερα γνωστός στη Σερβία: «Το όνομά του φέρνει στο μυαλό την εικόνα του να χορεύει. Θυμίζει συρτάκι. Στα Σκόπια, όπου έζησε, έμπαινε στις ταβέρνες και κερνούσε όλους τους πελάτες. Ολόκληρη τη ζωή του την πέρασε μένοντας σε ξενοδοχείο. Οταν έβλεπε φτωχό έβγαζε το παλτό του και του το έδινε», ορισμένες από τις άγνωστες στιγμές του Ζορμπά που μας αφηγήθηκε.

Ρωτήσαμε τι πιστεύει πως θα έλεγε ο Γιώργος Ζορμπάς αν ζούσε στο βομβαρδισμένο Βελιγράδι. «Είναι τρελοί αυτοί που σκοτώνονται και δεν βλέπουν πόσο όμορφη είναι η ζωή. Δεν τους καταλαβαίνω» έλεγε στην κόρη του, τη γιαγιά της Κατερίνας, κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.

Στο τραπέζι, ακουμπισμένο το βιβλίο του Καζαντζάκη «Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά». Καθήσαμε στο τριμμένο βελούδινο σαλόνι. Δίπλα στη βιβλιοθήκη, μια παλιά τηλεόραση. Το καρτοτηλέφωνο χτυπάει ακατάπαυστα. Τηλεφωνούν οι συμφοιτητές της Κατερίνας ρωτώντας για την πρόσφατη περιπέτειά της. Aκούγονται χαρούμενα γέλια και το κουδουνάκι του γάτου που τρέχει αναζητώντας την αγκαλιά της.

Η Κατερίνα λέει απλά πως «όταν ήμουν μικρή ο Ζορμπάς δεν είχε μεγάλη σημασία για μένα. Εβλεπα τη φωτογραφία του, το βιβλίο, αλλά δεν ήξερα. Στα 18 μου χρόνια διάβασα το βιβλίο του Καζαντζάκη, που είχε μεταφραστεί στα σερβικά. Και μου άρεσε πολύ. Εψαχνα για την ταινία. Είχε προβληθεί στο Βελιγράδι το '65. Είχαν περάσει είκοσι χρόνια, δεν την έβρισκα».

Θυμάται ότι «Η μάνα μου είδε την ταινία με τη γιαγιά μου στο Βελιγράδι. Εκλαψε η γιαγιά όταν την είδε. Ετσι έξυνε το κεφάλι του όταν σκεφτόταν, όπως ο Αντονι Κουίν, είπε. Τελικά, ψάχνοντας τις παλιές ταινίες σ' ένα ελληνικό βιντεοκλάμπ την ανακάλυψα».

Τα μάτια της γεμίζουν θαυμασμό μιλώντας για το χαρακτήρα του: «Αγάπησα τη φιλοσοφία του για τη ζωή. "Δεν φοβήθηκε και δεν ντράπηκε για τίποτα. Ηταν ελεύθερος άνθρωπος. Ηξερε να απολαμβάνει τη ζωή και να μη φοβάται το θάνατο", μου έλεγε πάντα η μητέρα μου. Θα ήθελα πολύ να του μοιάζω».

Από τη μητέρα της έμαθε πως ο Γιώργος Ζορμπάς έλεγε συχνά πως «Εκανα αυτό που μου ζήτησε ο Θεός. Εκανα παιδιά. Και τα άφησα να ζήσουν ελεύθερα. Να επιλέγουν και να αποφασίζουν χωρίς περιορισμούς».

Οπως έζησε κι εκείνος. «Γεννήθηκε στο Kαταφύγιο, ένα ορεινό χωριό της Κατερίνης. Παιδί φύλαγε πρόβατα βοηθώντας τον πατέρα του. Μετανάστευσε στα Σκόπια για να βρει δουλειά, πήρε μαζί του μόνο τη γιαγιά, το μικρότερο παιδί. Κι εκεί έμεινε μέχρι το θάνατό του σε ξενοδοχείο».

Θυμάται από μικρή που της μιλούσαν για την ανθρωπιά του: «Στο ξενοδοχείο πέρασε ένας φτωχός, χειμώνα, ζητώντας βοήθεια. Εβγαλε το παλτό του και του το έδωσε. Χωρίς να ρωτήσει ποιος είναι. Του αρκούσε ότι ήταν φτωχός».

* Πώς περνούσε τα χειμωνιάτικα βράδια στα Σκόπια;

«Κάθε βράδυ ήταν στην ταβέρνα. Κι έφευγε τελευταίος. Κέρναγε όλο το κόσμο. Ιδιαίτερα τα νέα παιδιά, τους φοιτητές. Χόρευε, έπινε...».

* Πώς συμπεριφερόταν στην κόρη του;

«Ελεύθερα. Οταν η γιαγιά γνώρισε τον άνδρα της και αποφάσισαν να παντρευτούν της είπε: "Δεν έχω αντίρρηση να τον παντρευτείς. Αν τον αγαπάς να τον πάρεις. Αλλά να ξέρεις πως θα ζήσεις μακριά από τ' αδέλφια σου, την πατρίδα σου την Ελλάδα". Το ίδιο είπε η γιαγιά στη μητέρα μου όταν πήγαν με τον πατέρα μετανάστες στο Βέλγιο. Και το ίδιο είπε η μητέρα σε μένα όταν έφυγα για την Ελλάδα...».

Η Κατερίνα θα ήθελε πολύ να τον είχε γνωρίσει. Οταν στην εφηβεία της αναζητούσε στοιχεία γι' αυτόν, της είπαν πως είναι θαμμένος στα Σκόπια. «Πρόσφατα ο θείος κατάφερε να φτιάξει τον τάφο του. Είναι θαμμένος μαζί με άλλους Ελληνες. Θέλω να πάω κοντά του, να τον ευχαριστήσω. Με βοήθησε πολύ το όνομά του...».

* Ποιες είναι οι αντιδράσεις ακούγοντας το όνομά του;

«Οι περισσότεροι δεν με πιστεύουν. Πολλοί νόμιζαν ότι πρόκειται για μύθο. Πως δεν ήταν υπαρκτό πρόσωπο. Αλλοι ρωτούν γιατί ασχολήθηκε μαζί του ο Καζαντζάκης, γιατί γυρίστηκε η ζωή του ταινία...».

* Τι ξέρεις για τη δουλειά του στα Σκόπια;

«Δούλεψε ψάχνοντας για πετρώματα και χρυσό με κάποιον συνεργάτη του. Το συμβόλαιο, που περιγράφει ακόμη και το μηχάνημα που χρησιμοποιούσε, το έχουμε κρατήσει στο Βελιγράδι».

* Και για τον Καζαντζάκη τι έλεγε;

«"Ποτέ δεν γνώρισα άνθρωπο που να τον αγαπήσω τόσο πολύ". Τον θαύμαζε και τον σεβόταν. Ηταν μικρότερος από τον Καζαντζάκη, αλλά τον αποκαλούσε πάντα "αφεντικό". Είχαν πολύ καλή επαφή, τον λάτρευε. Φαίνεται από την αλληλογραφία τους που διασώθηκε. Κι όταν ο Καζαντζάκης αποφάσισε να γράψει το βιβλίο για τη ζωή του, εκείνος του είπε: "Να γράψεις ό,τι θέλεις. Αλλά αφού πεθάνω". Ετσι έγινε. Δεν πίστεψε πως ο Καζαντζάκης θα ασχοληθεί μαζί του. Και δεν έμαθε ποτέ πόσο γνωστό πρόσωπο είναι στην πατρίδα του, την Ελλάδα».

* Τι θα τον ρωτούσες αν ζούσε;

«Το μυστικό του: Πώς κατάφερε να ζήσει τόσο ελεύθερα. Πώς μπορούσε να ζει την κάθε στιγμή, να διασκεδάζει χωρίς ίχνος άγχους. Και μάλιστα στα τόσο δύσκολα χρόνια που έζησε. Και θα του ζητούσα να με μάθει να χορεύω συρτάκι. Μαζί του...».

* Στο Βελιγράδι είναι γνωστός;

«Αρκετά. Η αναφορά της λέξης Ελλάδα για τους Σέρβους σημαίνει θάλασσα, διακοπές και Ζορμπάς. Στα μάτια όλων χορεύει ακόμη συρτάκι. Κι ας μη γνωρίζουν σχεδόν τίποτα για τη ζωή του. Κι εγώ τον βλέπω μπροστά μου να χορεύει».

* Πώς φαίνεται σε παλιές οικογενειακές φωτογραφίες;

«Οταν ήμουν μικρή τον ονειρευόμουν πάντα μ' ένα φαρδύ χαμόγελο. Αλλά σε καμία από τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες δεν χαμογελά. Αντίθετα, έχει ένα αυστηρό, διαπεραστικό βλέμμα και σχεδόν σε όλες είναι μόνος του».

* Ποιο μυστικό του πρόδωσαν οι παλιές φωτογραφίες;

«Υπάρχει μία φωτογραφία με μία γυναίκα. Είναι Σέρβα και την έλεγαν Λιούμπα. Ηταν σύντροφός του μετά το θάνατο της προγιαγιάς, αλλά δεν την παντρεύτηκε».

* Ηταν ερωτευμένος με τη μοναδική γυναίκα που παντρεύτηκε, την Ελένη;

«Είχαν καταγωγή από το ίδιο χωριό. Την αγάπησε όταν εκείνη ήταν 15 χρόνων και την έκλεψε. Ο πατέρας του θύμωσε και του έκοψε την καλημέρα. Αλλά όταν η Ελένη γέννησε τον πρώτο τους γιο, τους συγχώρεσε. Δεκατέσσερα παιδιά έκαναν, τα οχτώ έζησαν. Η Eλληνίδα γιαγιά πέθανε γεννώντας το τελευταίο του παιδί. Ηταν νέα ακόμη».

* Η γιαγιά σου γεννήθηκε στην Ελλάδα;

«Ασφαλώς. Ηταν η μικρότερη κόρη του. Την έλεγαν Αικατερίνη. Το μοναδικό παιδί που πήρε ο Γιώργος Ζορμπάς μαζί του στα Σκόπια. Κι έζησε μέχρι τα 80 χρόνια της. Στα Σκόπια η γιαγιά γνώρισε τον Νικόλα, Bλάχος ήταν. Παντρεύτηκαν. Στη διάρκεια του πολέμου γεννήθηκε η μητέρα και ο θείος. Τότε πέθανε ο Ζορμπάς».

* Πώς βρέθηκε η μητέρα σου στο Βελιγράδι;

«Ο Ζορμπάς τα τελευταία χρόνια είχε ένα κατάστημα που πουλούσε παπούτσια. Στη διάρκεια του πολέμου οι Βούλγαροι μας τα πήραν όλα. Τότε ο παππούς και η γιαγιά Αικατερίνη αποφάσισαν να πάρουν τα παιδιά τους και να μεταφερθούν στο Βελιγράδι αναζητώντας εργασία. Στο Βελιγράδι η μητέρα και η γιαγιά μιλούσαν πάντα ελληνικά. Στο πανεπιστήμιο η μητέρα γνώρισε τον πατέρα. Τον λένε Μίλαν και είναι Σέρβος. Σπούδαζαν αρχιτεκτονική. Παντρεύτηκαν και πήγαν μετανάστες στο Βέλγιο. Εργατιά. Yστερα από οχτώ χρόνια, το '78, αποφάσισαν να γυρίσουν πίσω στη Γιουγκοσλαβία. Δύο χρόνια αργότερα πέθανε η γιαγιά Αικατερίνη».

* Και δεν είδε τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας...

«Οταν έγινε ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος Ζορμπάς έλεγε "Οι άνθρωποι που πολεμάνε είναι τρελοί. Δεν τους καταλαβαίνω. Η ζωή είναι τόσο όμορφη κι αυτοί πάνε και σκοτώνονται..."».

Η πανέμορφη δισέγγονή του, αντιμετωπίζει τη ζωή με ρεαλισμό και πάθος. Ακούγοντάς τη θυμήθηκα την περιγραφή του Πάτροκλου Σταύρου, εκδότη του έργου του Καζαντζάκη να λέει: «Ο Ζορμπάς ήταν άνθρωπος φιλοσοφημένος και πρακτικός. Ηξερε ακριβώς τι ήθελε. Είχε συγκροτημένη αντίληψη της ζωής. Αρχέγονη και αυθεντική».

Ο Καζαντζάκης τον περιγράφει γλεντζέ. Γι' αυτόν δεν ήταν ένας περαστικός φίλος, τον εμπιστευόταν. Τον πήρε μαζί του το 1919 στην αποστολή στον Καύκασο και διέσωσαν 150.000 Ελληνες οι οποίοι εδιώκοντο. Ο Καζαντζάκης είπε πως ο Ζορμπάς τον έμαθε ν' αγαπάει τη ζωή και να μη φοβάται το θάνατο. Ιδια και η περιγραφή της δισέγγονής του, που του μοιάζει τόσο.

Της Γεωργίας Δάμα

Η βαλίτσα είναι ακουμπισμένη στην εξωτερική πόρτα του φτωχού διαμερίσματος. Η όμορφη ξανθιά, ψηλή κοπέλα λέει με αξιοπρέπεια πως βρίσκεται σε αδιέξοδο. Η μάνα μαζεύοντας τα λιγοστά πράγματα διηγείται την περιπέτειά τους. Είναι η εγγονή και η δισέγγονη του Αλέξη Ζορμπά, του Ελληνα Ζορμπά κατά τον Καζαντζάκη, που το ελληνικό κράτος απελαύνει... θεωρώντας πως η μικρή δεν δικαιούται μια άδεια παραμονής, ως ομογενής.

Η 22άχρονη Κατερίνα Γκάιγκερ, κόρη της Αννας και δισέγγονη του Γιώργου Ζορμπά, Αλέξη κατά τον Καζαντζάκη στο βιβλίο του «Ενας Ζορμπάς».

Κι εκείνος έζησε την προσφυγιά. Πήρε την κόρη του Αικατερίνη και πήγε να ζήσει στα Σκόπια. Εκεί δούλεψε εργάτης στα ορυχεία. Η κόρη του μεγάλωσε, παντρεύτηκε με Σέρβο (σσ ελληνοβλαχικής καταγωγής*) που την οδήγησε στο Βελιγράδι, όπου γεννήθηκε η Αννα και, αργότερα, το παιδί της, η Κατερίνα.

Πριν από τρία χρόνια, η Κατερίνα ταξίδεψε για πρώτη φορά στην πατρίδα... στην Ελλάδα. Ηρθε μαζί με τη μητέρα της και πολλούς άλλους πρόσφυγες. Βρήκαν ένα μικρό διαμέρισμα στο Βύρωνα κι εγκαταστήθηκαν.

Yποτροφία

Η Κατερίνα κατάφερε να πάρει μια τετραετή υποτροφία που δίνει το υπουργείο Οικονομικών σε αλλοδαπούς φοιτητές και άρχισε να φοιτεί στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών. «Μια χαρά τα πήγαινα με τη γλώσσα δυσκολεύτηκα λίγο· αρχικά», διηγείται η Κατερίνα εξηγώντας ότι όταν ήταν παιδί άκουγε «τη μητέρα να μιλάει ελληνικά με τη γιαγιά» της.

Αλλά την πρώτη κιόλας χρονιά έχασε την υποτροφία από ένα μάθημα, την αρχαιολογία. «Στη συνέχεια, πήγα χίλιες φορές στην Αστυνομία παρακαλώντας να μου δώσουν άδεια παραμονής ως ομογενή, λέγοντας πως η μητέρα μου έχει ελληνική υπηκοότητα. Αλλά χωρίς αποτέλεσμα: "Εφ' όσον σε δεχθήκαμε ως φοιτήτρια, δεν μπορούμε να σου δώσουμε άδεια παραμονής" ήταν η απάντηση.

Κι όλα αυτά τα χρόνια ζούσα παράνομα. Χωρίς χαρτιά. Προσπαθώντας να βρω κάποια δουλειά για να επιβιώσω. Ελπίζοντας πως κάποια μέρα θα καταφέρω να ζήσω νόμιμα. Φοβόμουν όμως, πολύ πως αν με έπιαναν θα έμπαινα στη φυλακή. Γι' αυτό δεν κυκλοφορούσα στο κέντρο που υπάρχουν αστυνομικοί, μόνο στη γειτονιά...».

Παίρνοντας μια βαθιά αναπνοή, η Κατερίνα προσθέτει: «Πριν από ένα 7άμηνο τηλεφωνήσαμε ζητώντας βοήθεια από το υπουργείο Δημόσιας Τάξης. Χωρίς αποτέλεσμα. Δύο μήνες αργότερα, πήγαμε στο Τμήμα Αλλοδαπών, στη λεωφόρο Αλεξάνδρας, και τους εξήγησα τι συμβαίνει.

Μου πρότειναν να κάνω μια αίτηση. Τη συμπλήρωσα γράφοντας ό,τι ακριβώς μου είπαν: πόσα χρόνια βρίσκομαι στην Ελλάδα, για ποιο λόγο θέλω να μείνω, ότι είμαι δισέγγονη του Ζορμπά, πως η μητέρα μου έχει ελληνική υπηκοότητα και κατάγεται από το Βελιγράδι. Εφερα και τα χαρτιά της μητέρας (διαβατήριο, ταυτότητα) που βεβαιώνουν την υπηκοότητά της.

Μου απάντησαν πως δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα και σε δύο μήνες να περάσω για να πάρω την άδεια παραμονής....

Αλλά δύο μέρες μετά, Κυριακή πρωί, εμφανίστηκε ένας αστυνομικός ελέγχοντας τη διαμονή μου και ζητώντας να παρουσιαστώ στο Αλλοδαπών. Πήγα το πρωί της Δευτέρας. Κι άρχισαν πάλι τις ερωτήσεις: γιατί θέλω να μείνω εδώ, γιατί μου αρέσει τόσο πολύ η Ελλάδα... και ζήτησαν πάλι τα χαρτιά της μητέρας. Ηταν περίπου έξι αστυνομικοί. Είπαν, χαμογελαστοί, πως θέλουν να με βοηθήσουν. Zήτησαν να περάσω ύστερα από δύο μήνες με τη μητέρα με την υπόσχεση ότι η άδεια παραμονής θα είναι έτοιμη...».

Σε 10 μέρες

«Πήγαμε προχθές, ακριβώς μετά το δίμηνο, σίγουρες πως όλα είναι εντάξει. Και πήραμε την απάντηση πως "δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα για την υπόθεσή σου". Μου έβαλαν στο χέρι ένα χαρτί που έγραφε πως μέσα σε 10 μέρες πρέπει να εγκαταλείψω τη χώρα -17 Σεπτεμβρίου. Ρώτησα, μόνο, (γιατί;). "Δεν πρέπει να πάρεις την άδεια παραμονής ως δισέγγονη του Ζορμπά, αλλά ως κόρη Ελληνίδας", είπαν. Ρώτησα τι άλλο να κάνω. "Πάρε τουριστική βίζα, γύρνα πίσω και φτιάξε πάλι χαρτιά...". Αυτό ήταν».

Η Κατερίνα, μαζεύοντας με τη μητέρα της τα λιγοστά πράγματα αναρωτιέται ακόμα «γιατί». Επαναλαμβάνοντας τις μύριες προσπάθειες που έκανε για να στεριώσει. «Δούλεψα παράνομα σε καφετέρια, ζούσα με 100 χιλιάρικα το μήνα και με το φόβο. Πολύ δύσκολα χρόνια...».

«Απελπισία και ντροπή νιώθω», προσθέτει η μάνα. Λέει πως «στους Σέρβους μπασκετμπολίστες έδωσαν υπηκοότητα και πολλά χρήματα. Ψηλή είναι, από μικρή της έλεγα να παίζει μπάσκετ, αλλά δεν άκουγε... Κρίμα τις τιμητικές πλακέτες που μου έδωσε ο ελληνικός σύλλογος στη Σερβία. Παρακαλέσαμε τόσες φορές τους αστυνομικούς, ώστε δεν ελπίζουμε σε τίποτα πια. Μέχρι την Τρίτη πρέπει να φύγουμε».

Ανθρωπιστικά, απασχόλησε η περιπέτεια των απογόνων του Ζορμπά, τον κ. Πάτροκλο Σταύρου, πρόεδρο του Ιδρύματος Καζαντζάκη και εκδότη του έργου του. Κι εκείνος μας βεβαίωσε πως παρακάλεσε προς πολλές κατευθύνσεις αρμόδιους, αλλά χωρίς αποτέλεσμα: «Το τραγελαφικό στην υπόθεση είναι ότι η δισέγγονη του Γιώργου Ζορμπά, του "Ελληνα" σύμφωνα με τον τίτλο της ταινίας, θεωρείται πως δεν έχει θέση στην Ελλάδα και ουσιαστικά αποστέλλεται στον Μιλόσεβιτς», αρκέσθηκε μόνο να πει. Πηγή: Εδώ & Εδώ

H εγγονή του θρυλικού Zορμπά, Άννα Γκάιγκερ, 

έφυγε από τη ζωή στις 18 Απριλίου 2002. 

Η Άννα Γκάιγκερ, που την είχαμε γνωρίσει το Σεπτέμβριο του 2000, όταν βρέθηκε στο Hράκλειο, συμμετέχοντας στις εκδηλώσεις που διοργάνωσε στη χώρα μας η Διεθνής Eταιρεία Φίλων Nίκου Kαζαντζάκη, με γενικό τίτλο «Συνάντηση με τον Kαζαντζάκη και το Zορμπά» και ειδικότερα στη λογοτεχνική εκδήλωση στη Mυρτιά, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων «Kαζαντζάκεια 2000», πέθανε στον ύπνο της, στο σπίτι της στο Bελιγράδι. 
Ο θάνατός της ήρθε ξαφνικά, λίγες μέρες πριν από μία ακόμη εκδήλωση που προετοίμαζε, για την ερχόμενη Δευτέρα, στο Bελιγράδι, πάντα για το συγγραφέα του «Aλέξη Zορμπά». 
Η Άννα Γκάιγκερ, ένα από τα δύο παιδιά της Kατίνας, κόρης του Γιώργου Zορμπά, ήταν αρχιτέκτων και ζούσε στο Bελιγράδι. 
Η μητέρα της Άννας Γκάιγκερ ήταν η μικρότερη κόρη του Γιώργη Zορμπά, που έζησε κοντά του περισσότερο καιρό απ' όλα του τα παιδιά, αφού την πήρε μαζί του στο Bελιγράδι, όπου εργαζόταν, αφού πέθανε η μητέρα της Eλένη. 
Όπως είχε πει το Σεπτέμβριο του 2000 στο Hράκλειο, η εικόνα που είχε η ίδια για τον παππού της έχει διαμορφωθεί από τις ιστορίες της μητέρας της, αφού ο Zορμπάς πέθανε ένα χρόνο μετά τη γέννησή της. H μητέρα της και ο Zορμπάς ζούσαν πάντα σε ξενοδοχεία, γιατί εκείνος ήθελε να είναι πάντα όλα στην εντέλεια. 
Η εγγονή του Zορμπά, ήταν γ.γ. του Συλλόγου Eλλήνων της Σερβίας «Pήγας Φεραίος» και πρόεδρος του Γιουγκοσλαβικού τμήματος της Διεθνούς Eταιρείας Φίλων Nίκου Kαζαντζάκη στο Bελιγράδι. 
H Άννα Γκάιγκερ, η οποία είχε αποκτήσει την ελληνική υπηκοότητα με πολλές δυσκολίες, ήταν παντρεμένη και είχε δύο κόρες, τη Mελίνα, καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο Johns Hopkins των HΠA, και την Kαταρίνα. Πηγή: Εδώ

Να σημειώσουμε ότι ο αδελφός της Άννας Γκάιγκερ, Βαγγέλης Γιάντας, έμπορος, εγγονός κι αυτός του Ζορμπά, έζησε όλη του τη ζωή στη Σερβία και εκεί άφησε την τελευταία του πνοή. Υπάρχουν επίσης δισέγγονα του Ζορμπά που ζουν στη Σερβία και την Ελλάδα (μεταξύ αυτών και η φαρμακοποιός Εβίτα Κεχαγιά, κόρη του Γιώργου Κεχάεφ, που ζει με την οικογένειά της στην Ξάνθη).
Ο Παύλος Σιδηρόπουλος ήταν κι αυτός δισέγγονος του Ζορμπά. Ήταν γιός του Κωνσταντίνου Σιδηρόπουλου και της Ιωάννας (Τζένης) Αλεξίου. Οι Αλεξίου ήταν μια μεγάλη οικογένεια διανοουμένων από το Ηράκλειο της Κρήτης. Η μητέρα του Παύλου, Ιωάννα (Τζένη), γεννήθηκε το 1924 στο Ηράκλειο της Κρήτης, πατέρας της ήταν ο Ραδάμανθυς Αλεξίου και μητέρα της η Αναστασία Ζορμπά. Ο Ραδάμανθυς ήταν αδελφός της γνωστής παιδαγωγού και πεζογράφου Έλλης Αλεξίου, της Γαλάτειας Αλεξίου-Καζαντζάκη (πρώτη σύζυγος του Νίκου Καζαντζάκη) και του εκπαιδευτικού και συγγραφέα Λευτέρη Αλεξίου. Πηγή: Εδώ

Ο οικογενειακός τάφος της ελληνοβλαχικής οικογένειας Γιάντα στα Σκόπια.

Είναι ο τάφος της κόρης του Ζορμπά, της Κατίνας Γιάντα και του άντρα της, Γιοβάν Γιάντα, 
καθώς και των γονιών του Βαγγέλη και Ασπασίας Γιάντα, γραμμένος στα σλαβικά.
Στα λατινικά τελευταίο αναφέρεται το όνομα του Γιώργου Ζορμπά. 
(Φωτο από το βιβλίο του Χρίστου Ζαφείρη ''Βαλκάνιος Πραματευτής'')
Η οικογένεια Γιάντα προέρχεται από τη Νικολίτσα Κορυτσάς (βλ. Εδώ, σελ. 324). 
Οι πρώτες οικογένειες που ίδρυσαν το Κρούσοβο προέρχονταν από την Νικολίτσα.
Η συγκεκριμένη οικογένεια Γιάντα από το Κρούσοβο (όπου συναντάται και το επώνυμο)
μετοίκησε, αργότερα, στα Σκόπια όπως μου επιβεβαίωσε και η Καταρίνα Γκάιγκερ.

~~~~~~~~~~

Zorba The Greek (Ζορμπάς ο Έλληνας):

Πηγή βίντεο: TheGreekMoon (youtube)