Η Ελληνική Κοινότητα Αλεξάνδρειας Αιγύπτου

Τοσιτσαία Σχολή

Η ιστορική διαδρομή του ελληνισμού στην Αλεξάνδρεια ανάγεται σε βάθος δύο και πλέον χιλιετηρίδων και η αρχή της σηματοδοτείται από την τοποθέτηση του θεμέλιου λίθου το 331 π.Χ. από τον Μέγα Αλέξανδρο. Η παρουσία του ελληνικού στοιχείου μέσα στη μακρά διάρκεια είναι άλλοτε πρωταγωνιστική και άλλοτε λιγότερο. Στα νεότερα χρόνια γίνεται η «Αγαπημένη Πόλις» του μεγάλου μας ποιητή Κ.Π.Καβάφη, ο χώρος και ο παρελθοντικός ελληνιστικός χρόνος των περισσότερων από τα ιστορικά ποιήματά του. Στις γειτονιές της ίδιας πολιτείας εκτυλίσσεται η πλοκή της Νυχτερίδας, του τρίτου βιβλίου της τριλογίας «Ακυβέρνητες Πολιτείες» του Στρατή Τσίρκα. «Τι συνοψίζεται σ΄αυτή τη λέξη: Αλεξάνδρεια; … Πέντε φυλές, πέντε γλώσσες, μια ντουζίνα θρησκείες, πέντε στόλοι που αυλακώνουν τα νερά… Και μονάχα η ελληνική δημοτική φαίνεται να τα ξεχωρίζει…», γράφει ο Λώρενς Ντάρρελ.

Η παρουσία των Ελλήνων στην Αλεξάνδρεια, εξακολουθεί να είναι εμφανής και χαρακτηριστική ακόμη και σήμερα. Στην πόλη το βλέμμα του ταξιδιώτη πέφτει σε ελληνικά ονόματα καταστημάτων, σε περίβλεπτα νεοκλασικά κτίρια Ελλήνων αρχιτεκτόνων, σε ονόματα δρόμων ή και σε ολόκληρες συνοικίες. Το μεγάλο ρεύμα των Ευρωπαίων και κυρίως των Ελλήνων άρχισε να φτάνει στην Αλεξάνδρεια από τον 18ο αιώνα και εντείνεται στις αρχές του 19ου, κατά την διάρκεια της διακυβέρνησης από τον Μωχάμεντ ΄Αλι, ο οποίος υπήρξε αναμορφωτής της χώρας και ιδρυτής της σύγχρονης Αιγύπτου. Είναι τότε, λίγο μετά την ελληνική επανάσταση, που ξεκινά ένα συνεχώς αυξανόμενο μεταναστευτικό κύμα προς την Αλεξάνδρεια και αρχίζει η ευρωπαϊκή περίοδος η λεγόμενη και κοσμοπολίτικη στην ιστορία της πόλης. Το λιμάνι της, βασικό διαμετακομιστικό κέντρο της χώρας, γίνεται ένα από τα σπουδαιότερα και πλέον ονομαστά λιμάνια της Μεσογείου. Οι Έλληνες διακρίθηκαν σε πάμπολλους οικονομικούς τομείς, όπως στην καλλιέργεια, την εφεύρεση των πιο σημαντικών ποικιλιών, την παραγωγή, τη μεταποίηση και το εμπόριο βάμβακος, καπνού και σιτηρών, στη βιομηχανία ποτοποιίας, στον χρηματοπιστωτικό τομέα, όπως και σε πληθώρα οικονομικών και εμπορικών δραστηριοτήτων. Τα μέλη της κοινότητας διατηρούσαν τα περισσότερα εμπορικά καταστήματα, εστιατόρια, θεατρικές και κινηματογραφικές αίθουσες, νυχτερινά κέντρα, ξενοδοχεία, οπωροπωλεία, παντοπωλεία, φουρνάρικα, ζαχαροπλαστεία, τυπογραφεία, φωτογραφικά στούντιο, ενώ πολλοί εργάτες εργάστηκαν στην πραγματοποίηση διάφορων έργων ευποιίας της πόλης. Στις αρχές του εικοστού αιώνα ο αριθμός των Ελλήνων της Αλεξάνδρειας υπερέβαινε τις εκατόν είκοσι χιλιάδες. Η ελληνική κοινότητα ήταν η μεγαλύτερη ξένη κοινότητα της Αλεξάνδρειας εκείνη την εποχή. Τα μέλη της  ίδρυσαν στην πόλη έναν μεγάλο αριθμό συλλόγων, αθλητικών σωματείων, ομίλων καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων, λογοτεχνικών εκδόσεων. Οι ‘Έλληνες διακρίθηκαν ιδιαίτερα στην Λογοτεχνία, τις εικαστικές Τέχνες και σε πολλούς επιστημονικούς τομείς (ιατρική, φαρμακολογία, γεωπονία, αρχιτεκτονική κλπ.). Καθώς η παροικία αυξανόταν συνεχώς ανέκυψε η ανάγκη να οργανωθεί με κατάλληλους θεσμούς. 

Μιχαήλ Αναστασίου Τοσίτσας

Οι πρωτεργάτες και μεγάλοι ευεργέτες του ελληνισμού της Αλεξάνδρειας, για παράδειγμα η οικογένεια Τοσίτσα, μεριμνεί για να χτιστεί στα 1830 το πρώτο ελληνικό νοσοκομείο, το αποκαλούμενο «Νοσοκομείο των Γραικών», σε ιδιόκτητο οικόπεδο του Μ. Τοσίτσα. Στην ίδια περίπου εποχή και περιοχή θεμελιώνεται το πρώτο Ελληνικό Σχολείο της παροικίας [Σχολείο των Γραικών]. Όλα τα οικοδομήματα βρίσκονται κοντά στο μοναστήρι του Αγίου Σάββα. Λίγα χρόνια αργότερα στις   25 Απριλίου του 1843 με πρωτοβουλία του πρώτου Γενικού Προξένου της Ελλάδας Μιχαήλ Τοσίτσα (Τοσίτζα)  ιδρύεται η Ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας που αποκλήθηκε «Η Ελληνοαιγυπτιακή Κοινότης των Αλεξανδρέων». Το 1888 μετονομάζεται σε «Ελληνική εν Αλεξανδρεία Κοινότητα». Τα γραφεία της ΕΚΑ στεγάστηκαν σε ιδιόκτητο ακίνητο στην οδό Μοσκέ Ατταρίν.

Με δωρεές του Μ.Τοσίτσα και των αδελφών του η ΕΚΑ αποκτά σε σύντομο διάστημα όλα τα ιδρύματα που κρίθηκαν απαραίτητα για την εξυπηρέτηση των αναγκών και την διατήρηση του εθνικού και θρησκευτικού φρονήματος των μελών της. Καθώς το μεταναστευτικό ρεύμα προς την Αλεξάνδρεια μεγαλώνει ιδρύεται ένα ακόμη σχολείο στα 1853.

Ιερός Ναός Ευαγγελισμού της Θεοτόκου

Πρόκειται για την «Τοσιτσαία Σχολή». Περιελάμβανε Σχολείο Αρρένων και Παρθεναγωγείο και λειτούργησε για 114 χρόνια. Στο κτίριο αυτό στεγάζεται σήμερα το Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας και Πάσης Αφρικής. Στα 1847 ο Τοσίτσας προσέφερε το οικόπεδο για να ανεγερθεί η πρώτη κοινοτική εκκλησία, η «Εκκλησία του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου». Πρωταρχική μέριμνα υπήρξε η εξασφάλιση χώρου στην Αλεξάνδρεια για τη δημιουργία νεκροταφείου. Ο Μωχάμετ ΄Αλι παραχώρησε στους Ορθόδοξους Ελληνες ειδικό οικόπεδο, το οποίο στα 1853 επεξέτειναν με αγορά επιπλέον γης, στην περιοχή όπου βρίσκεται σήμερα το ελληνικό νεκροταφείο. Όσο άνθιζαν τα οικονομικά της Ε.Κ.Α. τόσο απλώνονταν οι ποικίλες δραστηριότητές της και οι φιλανθρωπικές της προσφορές. Έγινε παράδειγμα προς μίμηση για όλες τις υπόλοιπες ελληνικές κοινότητες της Αιγύπτου, της Μέσης Ανατολής και ολόκληρης της Αφρικής. Στα 1854 διακόπηκαν οι διπλωματικές σχέσεις Ελλάδος και Τουρκίας, εξαιτίας της ελληνικής στάσης στον ρωσο-τουρκικό πόλεμο που είχε ξεσπάσει ένα χρόνο πριν. Ο Τοσίτσας και, μαζί του πολλοί Έλληνες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την Αίγυπτο.

1854 – 1857: Τα ηνία της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας αναλαμβάνει ο κόμης Στέφανος Ζιζίνιας. Στις 25 Μαρτίου του 1856  εγκαινιάζει τον υπέρλαμπρο κοινοτικό ναό του Ευαγγελισμού, ο οποίος εξακολουθεί να λειτουργεί μέχρι σήμερα.

Ελληνικό Νοσοκομείο Άγιος Σωφρόνιος

1857-1885:  Οι πρόεδροι που τον διαδέχτηκαν είναι ο Δημήτριος Ρίζος (1857-1862), Κωνσταντίνος Χαραλάμπης (1862-1863), Σοφοκλής Κωνσταντινίδης (1863-1871) και Θεόδωρος Ράλλης (1871-1885). Όλοι τους φρόντισαν να διατηρήσουν τον ευεργετισμό της κοινότητας. Ένα από τα σπουδαία έργα της εποχής ήταν η ίδρυση του καινούριου νοσοκομείου, του Αγίου Σωφρονίου. Το νοσοκομείο συνδέθηκε πολύ με τον ελληνισμό της Αλεξάνδρειας. Σ’ αυτό ο Γερμανός ιατρός R. KOCH, με τη βοήθεια των Ελλήνων ιατρών Καρτούλη και Βαλασόπουλου, ανακάλυψε το βακτήριο της χολέρας κατά την επιδημία που ξέσπασε στα 1883, γεγονός που βοήθησε στην παρασκευή εμβολίου κατά της ασθένειας. Σ’ αυτό το νοσοκομείο νοσηλεύτηκε και άφησε την τελευταία του πνοή ο Κωνσταντίνος Π. Καβάφης την ημέρα των γενεθλίων του, στις 29 Απριλίου του 1933.

1885-1899:  Μια από τις λαμπρότερες περιόδους ακμής είναι εκείνη της προεδρίας του Γεωργίου  Αβέρωφ, ο οποίος αφιέρωσε τη ζωή του στον ευεργετισμό τόσο προς την Ελλάδα όσο και προς την Κοινότητα της Αλεξάνδρειας. Το 1878 ιδρύθηκε το περιώνυμο κοινοτικό γυμνάσιο που ονομάστηκε «Αβερώφειο Γυμνάσιο» και εξακολουθεί να λειτουργεί μέχρι σήμερα. Τα ελληνόπουλα της Αλεξάνδρειας είχαν πληθύνει σημαντικά με συνέπεια τα σχολεία να μην επαρκούν. ΄Ετσι ανηγέρθη με χρήματα του Γεωργίου Αβέρωφ ακόμη ένα σχολείο το περίβλεπτο νεοκλασικό «Αβερώφειο Παρθεναγωγείο». Το ίδρυμα λειτούργησε μέχρι το 1963, οπότε λόγω της συρρίκνωσης του ελληνισμού και της έλλειψης μαθητών, παραχωρήθηκε στο ελληνικό κράτος, και σήμερα στεγάζει το «Ελληνικό Εμπορικό Επιμελητήριο» και το «Παράρτημα του Ιδρύματος Ελληνικού Πολιτισμού». Εξίσου σπουδαία και αξιομνημόνευτη είναι η προσφορά του Αβέρωφ και στην μητέρα Ελλάδα. Η γενναιοδωρία του υπήρξε τεράστια και ανακηρύχθηκε εθνικός ευεργέτης. Το Μετσόβειο Πολυτεχνείο, που ξεκίνησαν με χρήματά τους οι Αλεξανδρινοί Τοσίτσας και Στουρνάρας, αποπερατώθηκε απ’ τον Αβέρωφ. Ο Αβέρωφ χρηματοδότησε επίσης την ίδρυση της Σχολής Ευελπίδων, τις φυλακές των ανηλίκων στην Αθήνα και την αγροτική σχολή στη Λάρισα. Δώρισε μεγάλα ποσά και οικόπεδα στον Δήμο Μετσόβου και επιχορήγησε το «Ωδείο Αθηνών». Προσέφερε επίσης ένα εκατομμύριο δραχμές για την ανακατασκευή του Παναθηναϊκού σταδίου, όπου αναβίωσαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες. Με τις δικές του δωρεές αγοράστηκε το θρυλικό καταδρομικό και ναυαρχίδα του ελληνικού στόλου «ΑΒΕΡΩΦ», που τιμήθηκε με το όνομά του και αυτό, με τη σειρά του, τον τίμησε στην ιστορία της Ελλάδας. Οι αρχές του 20ου αιώνα βρήκαν τον ελληνισμό της Αλεξάνδρειας να αριθμεί γύρω στις 150.000 και το επίπεδο της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτιστικής ζωής τους ήταν κατά πολύ ανώτερο από το αντίστοιχο που επικρατούσε στην Ελλάδα.

1900-1901: Τον Αβέρωφ διαδέχθηκε στην προεδρία της κοινότητας ο Κωνσταντίνος Σαλβάγος, από τη Χίο, ένας από τους ιδρυτές της Εθνικής Τράπεζας Αιγύπτου. Υπήρξε σημαντικός παράγοντας στον κόσμο του εμπορίου και σπουδαία προσωπικότητα στην κοσμοπολίτικη κοινωνία της Αλεξάνδρειας. Η θητεία του Σαλβάγου ήταν μικρή, γιατί πέθανε αιφνίδια στα 1901.

1901-1911: Τον Σαλβάγο διαδέχθηκε ένας ακόμη εξαίρετος ΄Ελληνας, ο Εμμανουήλ Μπενάκης, από τη Σύρο, βαμβακέμπορας και ιδρυτής της παγκοσμίου φήμης εταιρείας «Χωρέμης –  Μπενάκης». Κατά την προεδρία του Μπενάκη τα γραφεία της Ε.Κ.Α. μεταφέρθηκαν στο ελληνικό τετράγωνο του «Chatby». Αυτό είναι που σήμερα ονομάζεται το «τελευταίο τετράγωνο» και όπου διατηρούνται μέχρι σήμερα τα γραφεία της Ε.Κ.Α.

Η οικογένεια Σαλβάγου ξεκίνησε το κτίσιμο του ελληνικού τετραγώνου του «Chatby» εις μνήμην του Κωνσταντίνου Σαλβάγου. Το 1906 θεμελιώθηκε η «Σαλβάγειος Εμπορική σχολή», που ήταν το μεγάλο όραμα του Αβέρωφ. Η Σαλβάγειος εξελίχθηκε σε εμπορικό κολέγιο και λειτούργησε μέχρι το 1972. Το 1907 η Ζερβουδάκειος σχολή συγχωνεύθηκε με το «Αβερώφειο γυμνάσιο αρρένων-θηλέων» και το εμπορικό τμήμα θηλέων. Δύο καινούριες σχολές ιδρύθηκαν επίσης, το «Ανώτερο Παρθεναγωγείο» και η σχολή «Κοπτικής και Ραπτικής». Το 1908 ο Μπενάκης ίδρυσε το «Μπενάκειο Κοινοτικό Συσσίτιο» για να εξυπηρετεί τις ανάγκες των απόρων της κοινότητας. Το 1909 ο Εμμανουήλ Μπενάκης και η γυναίκα του Βιργινία, ίδρυσαν το «Μπενάκειο Ορφανοτροφείο Θηλέων» ανεγείροντας μεγάλο κτήριο, το οποίο βρίσκεται στο ελληνικό τετράγωνο του «Chatby». Το ορφανοτροφείο έκλεισε το 1970. Απ’ το 1972 εκεί στεγάζεται το Ελληνικό Γενικό Προξενείο Αλεξάνδρειας.

Επί προεδρίας Μπενάκη επισκευάστηκε η Τοσιτσαία σχολή και το νοσοκομείο αναβαθμίστηκε για να συμπεριλάβει το οφθαλμολογικό, παθολογικό, τα τμήματα λοιμωδών νόσων και πρώτων βοηθειών καθώς και τη νοσοκομειακή σχολή. Ο Μπενάκης πρωτοστάτησε στην ενίσχυση του μακεδονικού αγώνα. Ο βασιλιάς Γεώργιος συνεχάρη και ευχαρίστησε την Ε.Κ.Α. για την συμβολή και συνδρομή της προς το ελληνικό έθνος. Οι Έλληνες της Αλεξάνδρειας με πολλούς τρόπους εκδήλωναν τη συμπαράστασή τους στα εθνικά θέματα, καθώς και τη βοήθειά τους σε θύματα σεισμών και κάθε είδους θεομηνιών.

Το 1911 ο Μπενάκης παραιτήθηκε απ’ την προεδρία και επανήλθε στην Ελλάδα για να αφοσιωθεί στην υπηρεσία της πατρίδας. Διετέλεσε υπουργός Γεωργίας και δήμαρχος Αθηναίων.

Ο Αντώνης Μπενάκης, γιος του Εμμανουήλ, ίδρυσε το Σώμα Ελλήνων Προσκόπων και το Σώμα Προσκόπων Αιγύπτου. Αργότερα εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου μετά το θάνατο του πατέρα του, δώρισε την οικογενειακή του βίλα στο ελληνικό κράτος. Εκεί τώρα στεγάζεται το Μουσείο Μπενάκη Αθηνών. Η Πηνελόπη, κόρη του Εμμανουήλ Μπενάκη, παντρεύτηκε τον δημοσιογράφο Στέφανο Δέλτα. Η Πηνελόπη Δέλτα είναι από τις διασημότερες συγγραφείς παιδικών και νεανικών βιβλίων.

1911-1919: Τον Μπενάκη διαδέχθηκε στην προεδρία της Ε.Κ.Α. ο Μικές Συναδινός, από τη Χίο, και ο οποίος ήταν εξαιρετικά δημοφιλής στην παροικία. Ο Συναδινός ήταν ένας απ’ τους ιδρυτές της Εληνικής Φιλαρμονικής Ορχήστρας. Διετέλεσε και πρόεδρος του «Mohammed Ali Club», το οποίο έπαιξε σημαντικό ρόλο στην κοσμοπολίτικη αλεξανδρινή κοινωνία. Η Ε.Κ.Α., υπό την προεδρία του, απέστειλε βοήθεια στο ελληνικό στράτευμα, τόσο στους Βαλκανικούς πολέμους, όσο και στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.

1919-1948:  Όταν πέθανε ο Συναδινός, το 1919, τον διαδέχθηκε στην προεδρία ο Μιχαήλ Σαλβάγος, γιος του Κωνσταντίνου. Η προεδρία του διήρκεσε 29 χρόνια, η μακροβιότερη μέχρι σήμερα προεδρία. Ο Μιχαήλ Σαλβάγος παραμένει ένας από τους σημαντικότερους και δημιουργικότερους προέδρους της Ε.Κ.Α. Επί της προεδρίας του ανακαινίστηκαν τα γραφεία της Ε.Κ.Α. και κτίστηκε η «Φαμηλιάδειος Κοινοτική Σχολή» για να εξυπηρετεί τα ελληνόπουλα της περιοχής του «Attarin» και του κεντρικού σιδηροδρομικού σταθμού, του σταθμού του Καΐρου όπως ονομάζεται. Το 1925, με δωρεά του Αντώνη Αντωνιάδη, ιδρύθηκε το Γηροκομείο. Ο πατέρας του Sir Ιωάννης Αντωνιάδης, υπήρξε ο δωρητής που χάρισε στο Δήμο Αλεξανδρείας το οικογενειακό του αρχοντικό με τους ονομαστούς κήπους του για την αναψυχή των Αλεξανδρινών. Στο οικόπεδο στεγάζονται σήμερα ο Ζωολογικός και ο Βοτανικός κήπος. Επί της προεδρίας του και με τη συνδρομή και βοήθεια της οικογένειας Κότσικα, κτίστηκε το πολυώροφο, υπερσύγχρονο και άριστα εξοπλισμένο νοσοκομείο. Η Ε.Κ.Α. ανέλαβε την διαχείριση του νοσοκομείου, το οποίο εγκαινιάστηκε το 1938. Το Κοτσίκειο διαδραμάτισε σπουδαίο ρόλο κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο όταν στην Αίγυπτο κατέφυγαν ο ελληνικός στρατός και η εξόριστη ελληνική κυβέρνηση, εξαιτίας της γερμανικής κατοχής στην Ελλάδα. Στη διάρκεια του πολέμου, το διακοσίων πενήντα (250) κλινών νοσοκομείο νοσήλευσε τραυματίες Έλληνες, Αιγυπτίους και συμμάχους. Το νοσοκομείο πωλήθηκε από την ελληνική κυβέρνηση στην αιγυπτιακή το 1964.

Επί Σαλβάγου, η Ε.Κ.Α. έζησε ακόμη μία λαμπρή εποχή. Μετά τον θάνατό του άρχισε η συρρίκνωση, καθώς οι καινούριες πολιτικοοικονομικές συνθήκες που επικράτησαν στη χώρα λειτούργησαν αρνητικά με τους νέους νόμους εργασίας για τους ξένους, την αναδιανομή της καλλιεργήσιμης γης και την κρατικοποίηση των μεγάλων ιδιωτικών επιχειρήσεων.

Η παροικία άρχισε να φυλλορροεί. Το μεγαλύτερο τμήμα της επέστρεψε στην Ελλάδα, ενώ οι υπόλοιποι πήραν το δρόμο μιας δεύτερης μετανάστευσης σε άλλες χώρες (κυρίως στη  Νότιο Αφρική και την Αυστραλία).

Μπενάκειον Ορφανοτροφείο

1948-1954:  Μετά τον θάνατο του Σαλβάγου, την προεδρία ανέλαβε προσωρινά ο Νικόλαος Βατιμπέλας, μέχρι που εξελέγη πρόεδρος ο βιομήχανος Δημήτριος Ζερμπίνης, από τη Λέσβο. Το 1949 ιδρύθηκε η «Τεχνική Σχολή» που αρχικά λειτούργησε ως νυκτερινή κι ύστερα μετατράπηκε σε ημερήσια. Η Σχολή εξυπηρέτησε τις ανάγκες της νεολαίας σ’ αυτή τη μεταπολεμική και κρίσιμη για την Ε.Κ.Α. εποχή.

1954-1973: Μετά την αποχώρηση του Ζερμπίνη το 1954, εξελέγη πρόεδρος ο Αναστάσιος Θεοδωράκης, γόνος μεγάλης αλεξανδρινής οικογένειας. Στο διάστημα της προεδρίας του η Ε.Κ.Α. προσπάθησε να διατηρήσει και να περισώσει μέρος της δόξας του παρελθόντος. Ο καιρός της δημιουργίας και της αναδημιουργίας είχε πια παρέλθει. Η προσπάθεια επικεντρωνόταν πλέον στην περιστολή των δραστηριοτήτων και την αναδίπλωση. Προς το τέλος της προεδρίας Θεοδωράκη, το «Αντωνιάδειο Γηροκομείο» έκλεισε και οι τρόφιμοι μεταφέρθηκαν στο κτήριο που κάποτε λειτουργούσε ως «Κανισκέρειο Ορφανοτροφείο». Τι τραγική ειρωνεία! Το κτήριο όπου στεγάζονταν τα ελπιδοφόρα νιάτα της ακμάζουσας παροικίας, πλέον συντηρεί τα γηρατειά της παροικίας που συνεχώς φθίνει. Στο πλαίσιο αυτό κλείνει και η «Αριστοφρόνειος Σχολή» που κτίστηκε το 1895 δίπλα στην εκκλησία του Προφήτη Ηλία από την τότε ελληνική κοινότητα του «Ramleh» στην περιοχή του «Giannakles».

Σαλβάγειος Σχολή

1973-1978: Ο επιτυχημένος δικηγόρος Κώστας Σάνδης ακολουθεί τον Θεοδωράκη στην προεδρία. Η προσπάθεια για συμμάζεμα, αναπροσαρμογή και συντήρηση του ελληνισμού της Αλεξάνδρειας συνεχίζεται.

1978-1983: Το 1978, όταν ο Κώστας Ράππας διαδέχθηκε τον Σάνδη, η Ε.Κ.Α. είχε συρρικνωθεί στο ελληνικό τμήμα του «Chatby», όπου εξακολουθεί να λειτουργεί το Αβερώφειο Γυμνάσιο και όπου πριν από λίγα χρόνια είχε μεταφερθεί το Ελληνικό Γενικό Προξενείο, καθώς και το Κυπριακό. Η ώρα της οδυνηρής αντίστροφης μέτρησης έχει πια αρχίσει για τον ελληνισμό της Αλεξάνδρειας.

1984-1990: Ο Ράππας πέθανε στην Αθήνα το 1983. Τον διαδέχθηκε ο επιχειρηματίας Παναγιώτης Σούλος. Επί της προεδρίας του κατορθώθηκε να μετριαστεί ο ρυθμός της διαρροής, αλλά το μεγαλύτερο κατόρθωμά του ήταν η εξυγίανση των οικονομικών της Ε.Κ.Α., με αποτέλεσμα για μια ακόμα φορά να καταστεί οικονομικά ανεξάρτητη.

1990-2002: Τον Π.Σούλο διαδέχθηκε ένας άλλος αλεξανδρινός επιχειρηματίας, ο Στέφανος Ταμβάκης, ο οποίος ανέλαβε την προεδρία σε ηλικία 37 ετών και υπήρξε μέχρι σήμερα ο νεότερος πρόεδρος της Ε.Κ.Α.. Συνεργάστηκε στενά με την Ελληνική Κοινότητα Καΐρου και τους συλλόγους Αιγυπτιωτών στην Ελλάδα αποσκοπώντας στην επίλυση των κοινών προβλημάτων. Με την πεποίθηση ότι η διατήρηση του ελληνισμού στην Αλεξάνδρεια είναι άμεσα συνδεδεμένη με την περαιτέρω αξιοποίηση του ελληνικού τετραγώνου στο Σάτμπυ, έκανε πολλές προσπάθειες και επαφές για την προσέλκυση επενδυτών και χορηγιών από την Ελλάδα, ενώ πρότεινε την εγκαθίδρυση μιας Σχολής αρχαιολογικών και κλασικών σπουδών που θα φέρει το όνομα «Μέγας Αλέξανδρος», ενισχύοντας έτσι τη συνέχιση μιας δραστήριας ελληνικής παρουσίας στην Αίγυπτο και την πολιτιστική ανταλλαγή μεταξύ των δύο χωρών. Ο Στ.Ταμβάκης μετά την αποχώρησή του από την ΕΚΑ δραστηριοποιήθηκε στο Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού και πέρασε από πολλά αξιώματα για να καταλάβει τελικά το ανώτερο, αυτό του προέδρου του ΣΑΕ το οποίο κατέχει ως σήμερα.

2002-2009: Τον Στ.Ταμβάκη διαδέχθηκε ο αλεξανδρινός επιχειρηματίας Χαράλαμπος Κατσιμπρής. Συνέχισε την προσπάθεια για την αξιοποίηση του ελληνικού τετραγώνου και της κοινοτικής περιουσίας, εκσυγχρόνισε κτίρια και παρεχόμενες υπηρεσίες. Προώθησε την συνεργασία με το ΣΑΕ, τη Γεν.Γραμματεία Απόδημου Ελληνισμού και την ελληνική πολιτεία γενικότερα.

2009 - : Τον Χ.Κατσιμπρή διαδέχθηκε στην προεδρία της ΕΚΑ ένας ακόμη αλεξανδρινός επιτυχημένος επιχειρηματίας ο Ιωάννης Σιόκας, ο οποίος στοχεύει στην αναβάθμιση των παρεχομένων υπηρεσιών από την ΕΚΑ προς τους εναπομείναντες παροίκους, αλλά και την επικερδή διαχείριση των κινητών και ακίνητων περιουσιακών στοιχείων της Κοινότητας. Αρκετά από τα έργα που έχουν ξεκινήσει βρίσκονται σε εξέλιξη ή έχουν ήδη ολοκληρωθεί, όπως: η ανακαίνιση του ορφανοτροφείου «Μάννα» και η μεταφορά των τροφίμων του «Κανισκέρειου Γηροκομείου», αλλά και η δημιουργία ξενώνων για τη φιλοξενία Ελλήνων εκπαιδευτικών ή επισκεπτών. Η ανακαίνιση των σχολικών κτιρίων και η αναβάθμιση της παρεχόμενης εκπαίδευσης είναι το μείζον και κεντρικό θέμα συζήτησης για τα μέλη της παροικίας τα τελευταία χρόνια. Παράλληλα, συνεχίζει τις προσπάθειες των προκατόχων του για την εποικοδομητική συνεργασία με την Ελληνική Πολιτεία, την περαιτέρω σύσφιγξη των σχέσεων με την αιγυπτιακή κυβέρνηση με στόχο την όλο και πιο καλή και διευρυμένη συνεργασία των δύο πλευρών.

Πηγή: Εδώ