 |
| Σωσσίδειο Γηροκομείο Βέροιας |
Οι βλάχικες οικογένειες που ξεχώριζαν στη Βέροια δεν είναι λίγες. Ο χώρος, όμως, που χρησιμοποιούμε μας επιβάλει τον περιορισμό. Γι' αυτό θα αναφερθούμε σε μερικές μόνο από αυτές. Η Βέροια, με παλιά Ελληνόφωνη αστική τάξη, δεν εμπόδισε την ανάδειξη βλάχικων οικογενειών σε κοινωνικά και οικονομικά στελέχη πρώτου μεγέθους:
Σωσσίδης: Τα αδέρφια Σωσσίδη ξεκίνησαν από το Νυμφαίο της Φλώρινας. Φτωχά στην αρχή, προκόβουν αργότερα και γίνονται μεγαλέμποροι και εργοστασιάρχες. Στο Αμβούργο ιδρύουν εργοστάσιο καπνού, ενώ στην Αίγυπτο και την Ελλάδα έχουν το μονοπώλιο του. Τα αδέρφια Θανάσης και Δημήτρης, ιδρύουν εργοστάσιο νημάτων και ηλεκτροπαραγωγής στη Βέροια. Ο Δημήτρης έχτισε τις εκκλησίες της Αγίας Τριάδος και Αγίου Αθανασίου και παραχώρησε τη βίλα του στο ''Σωσσίδειο Γηροκομείο'' της Βέροιας.
Βελτσίδης: Η αρχοντική αυτή οικογένεια κατάγεται από τη Μοσχόπολη. Ο προπάππος τους εγκαταστάθηκε στη Βέροια το 1769. Εδώ χρημάτισε μουχτάρης (πρόεδρος) Βεροίας και Ναούσης, ενώ ο αδερφός του έγινε γραμματέας του Χεδίφη της Αιγύπτου.
Τραμαντζάς: Στα παλιά χρόνια η οικογένεια αυτή των Νεβεσκιωτών (από Νυμφαίο) είχε εμπορικά καταστήματα στην Αίγυπτο, την Πόλη, την Κωστάντζα και τη Δράμα. Στη Βέροια, οι αδερφοί Τραμαντζά έζησαν για πολλά χρόνια, όπου και ανόρθωσαν την οικονομική τους κατάσταση. Σήμερα συνεχίζουν την εμποροβιοτεχνική παράδοση της οικογένειάς τους στη Θεσσαλονίκη.
Χατζηγώγος: Η προέλευση της οικογένειας αυτής είναι από την Αβδέλλα της Πίνδου. Μεγαλοτσέλιγκας ο Χατζηγώγος, είχε γύρω στις 40 οικογένειες στη δούλεψη του. Το ανήσυχο πνεύμα του Αποστόλη Χατζηγώγου συνέλαβε νωρίτερα από τους αρμόδιους της Αθήνας τα τεκταινόμενα στο Βαλκανικό χώρο. Γι' αυτό στην κατάλληλη στιγμή ενθάρρυνε το γαμπρό του Παύλο Μπαντραλέξη να πρωταγωνιστήσει το 1878 στην Επανάσταση του Κίτρους. Ο ίδιος μετά την ατυχή έκβαση της πήγε με επιτροπή βλάχων και συνάντησε τον Καγκελάριο της Γερμανίας Όττο Βίσμαρκ και του εξέθεσαν την κατάσταση που επικρατούσε στη Μακεδονία και του ξεκαθάρισε ότι οι πληθυσμοί δεν επιθυμούσαν την προσάρτησή της στη Βουλγαρία. Έτσι ο Βίσμαρκ, χρησιμοποιώντας ως επιχείρημα στη διάσκεψη του Βερολίνου την επανάσταση εκείνη, απέτρεψε την εφαρμογή της συνθήκης του Αγίου Στεφάνου σε βάρος της Μακεδονίας. Η μετέπειτα όμως στάση του ανθρώπου αυτού δεν ήταν παρά το αποτέλεσμα της βαθιάς πίκρας που δοκίμασε αυτός και οι άλλοι βλάχοι από το τότε ελληνόφωνο κατεστημένο της πόλης μας*, την ώρα που οι σάλπιγγες της ιστορίας ηχούσαν το συναγερμό της εθνικής συσπείρωσης.
Δεν μπορεί να γίνεται λόγος για τους βλάχους της Βέροιας και να μην γίνει αναφορά στην οικογένεια των Μπαντραλεξαίων.
Ο αρχιτσέλιγκας Αλέξης Μπάντρας ή Μπαντραλέξης είναι αυτός που μαζί με άλλους τσελιγκάδες εγκατέλειψε γύρω στα 1818 την Αβδέλλα της Πίνδου, κάτω από την πίεση του Αλή πασά, και μετά από περιπλάνηση τεσσάρων χρόνων ανάμεσα σε Κασσάνδρα και Πορόϊα εγκαταστάθηκε στο Βέρμιο, στο μέρος που πήρε το όνομα του, ''τα καλύβια του Μπαρνταλέξη'', το σημερινό Σέλι. Η μια η κόρη του, παντρεμένη στην Αβδέλλα είναι η μάνα του Γιάννη Καραγιάννη**, καθηγητή της Ελληνικής Γλώσσας στο Πανεπιστήμιο του Ιασίου και γιαγιά του συγγραφέα - καθηγητή Περικλή Παπαχατζή.
Δυο από τους εγγονούς του, ο Πέτρος και ο Παύλος, παιδιά του Γιώργη και Δημήτρη Μπαντραλέξη, πρωτοστάτησαν στην επανάσταση ενάντια στους Τούρκους το 1878, που κατέληξε στο ολοκαύτωμα στους Αγίους Πάντες. Απόγονοι αυτής της οικογένειας ζουν και σήμερα στην Κουμαριά (Ντόλιανη) και τη Βέροια.
Κλείνοντας το σύντομο αυτό σημείωμα για τις βλάχικες οικογένειες της ευρύτερης περιοχής της Βέροιας κρίνεται απαραίτητο να γίνει απλή αναφορά στη μεγάλη οικογένεια του Μπουτάρη, βλάχων από τη Νέβεσκα (Νυμφαίο) που δεν ξεχνούν τη βλάχικη καταγωγή τους και η οικονομική της δραστηριότητα, εδώ και έναν αιώνα περίπου, ξεπερνάει τα όρια της χώρας μας.
Πηγή: Ο Περιβολιώτης Γιάννης Παπαθανασίου, Ιστορία των Βλάχων, Μπαρμπουνάκης Θεσσαλονίκη.
Από Vlahofonoi Blogspot
* Βλ. π. : Ομιλία του Α. Κουκούδη στο Ξηρολίβαδο
** Ο ηγούμενος των Λαζαριστών στα Βιτώλια Faverial[19] και ο διπλωματικός εκπρόσωπος της Ρουμανίας στην Κωνσταντινούπολη συμφωνούσαν απόλυτα ότι η μοναδική δυνατότητα χειραφετήσεως των Βλάχων της Μακεδονίας από το Οικουμενικό Πατριαρχείο[20] ήταν η προσχώρηση τους στην ρωμαιοκαθολική Εκκλησία με το προσωπείο της Ουνίας[21].
-----
[21] Για την επίτευξη του σκοπού αυτού το 1880 ο Βλαχόφωνος καθηγητής του Πανεπιστημίου του Ιασίου Ι. Caragiani [Ιωάννης Καραγιάννης] μαζί με τους υπαλλήλους της ρουμανικής πρεσβείας της Ρώμης Μ. G. Obeneanu και Crezulesco άρχισαν διαπραγματεύσεις με την παπική Κουρία για την ένωση των Βλαχοφώνων της Τουρκίας με το Βατικανό, μέσω του ουνίτη Βουλγάρου Επισκόπου Κιλκίς Νείλου Izvorov.
Σύμφωνα με αυστριακές πληροφορίες ο Ι. Caragiani περιέτρεχε τα χωριά της Πίνδου, απ' όπου συγκέντρωνε υπογραφές για την προσχώρηση των Βλαχοφώνων στην Ουνία.
Πηγή: Μιχαήλ Τρίτου, Το τάγμα των Λαζαριστών και η ρουμανική προπαγάνδα, Εκδ. Κυρομάνος, Θεσ/νικη 2004, σελ. 16-17.
Για την μεταστροφή των οικογενειών Χατζηγώγου και Μπαδραλέξη, διαβάστε:
~ Γενικά περί της ρουμανικής προπαγάνδας, Μέρος Α' - Απόστολου Ι. Παπαδημητρίου
~ Οι απαρχές της ρουμανικής προπαγάνδας στην περιοχή Γρεβενών
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η κόσμια κριτική και η ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των σχολιαστών είναι σεβαστή. Σχόλια τα οποία υπεισέρχονται σε προσωπικά δεδομένα ή με υβριστικό περιεχόμενο να μην γίνονται. Τα σχόλια αποτελούν καθαρά προσωπικές απόψεις των συντακτών τους. Οι διαχειριστές δεν ευθύνονται σε καμία περίπτωση για τυχόν δημοσίευση υβριστικού ή παράνομου περιεχομένου στα σχόλια των αναρτήσεων.Τα σχόλια αυτά θα διαγράφονται με την πρώτη ευκαιρία.