3ο Σεμινάριο Χορού - Λαογραφικός Σύλλογος Βλάχων Βόλου

Ο Λαογραφικός Σύλλογος Βλάχων Βόλου συνεχίζει την επιμόρφωση των μελών και του χορευτικού του τμήματος με το 3ο κατά σειρά σεμινάριο χορού, φιλοξενώντας αυτή τη φορά τον κ. Γιάννη Τσιαμήτρο, ο οποίος θα διδάξει τους χορούς των Βλάχων από το Ξηρολίβαδο Ημαθίας. 

Το σεμινάριο απευθύνεται, εκτός από τα μέλη μας, και σε κάθε χοροδιδάσκαλο ή χορευτή που θα επιθυμούσε να διευρύνει τις γνώσεις του στους συγκεκριμένους χορούς. Τον κ. Τσιαμήτρο θα συνοδεύει και ο Πολιτιστικός Όμιλος Ξηρολίβαδου Ημαθίας, ο οποίος θα περιηγηθεί σε αξιοθέατα της πόλης μας. 

Το σεμινάριο θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 23 Μαρτίου 2013 από 11.00 έως 13.30 στο Πολιτιστικό Κέντρο Διμηνίου Βόλου.

Δηλώσεις συμμετοχής έως και τις 21 Μαρτίου 2013 στο: info@vlachoivolou.gr, ή στα τηλέφωνα: 6937160060 και 6931161420 

Παρακαλούνται οι συμμετέχοντες να δηλώνουν υποχρεωτικά ονοματεπώνυμο και τηλέφωνο και e-mail σε περίπτωση που επιθυμούν να λάβουν ηλεκτρονικά την εισήγηση του κ. Γιάννη Τσιαμήτρου.

Η συμμετοχή είναι δωρεάν.

Εκδόσεις ΠΟΠΣ ΒΛΑΧΩΝ 2011 - 2012

Η  ΠΟΠΣ ΒΛΑΧΩΝ  τα  έτη  2011 & 2012 προχώρησε  στην έκδοση  4 Βιβλίων  και στη 

ηλεκτρονική έκδοση οπτικοακουστικού υλικού από εκδηλώσεις της.

Συνολικά  εκδοθήκαν   4000  αντίτυπα και  7500 CD–DVD   τα όποια  διατέθηκαν ΔΩΡΕΑΝ.

«Χάσκα» στα Μ. Λιβάδια

Βλάχικο αποκριάτικο έθιμο

Κούλα  Λέντζιου - Τρίκου  

Εκπαιδευτικός

~ (Φωτο αριστερά) «Χάσκα», Δρυμός Θεσσαλονίκης, 1980.

Η Κυριακή της Τυροφάγου, για τους Μεγαλολιβαδιώτες Βλάχους και γενικά για όλους τους Βλάχους θεωρείται μεγάλη γιορτή. Το βράδυ της Κυριακής θα συγκεντρωθούν όλοι στο σπίτι του παππού. Θα στρώσει η μάνα το τραπέζι  μ’ όλα τα καλά. Οπωσδήποτε τυρί και διάφορες πίτες. Αφού φάνε, στο τραπέζι θα τοποθετηθούν βρασμένα αυγά, χαλβάς ξερός, χαλβάς μαλακός, φρούτα, ξηροί καρποί.

Η μάνα θα προσφέρει στον καθένα από ένα αυγό λέγοντας:

τόρα άλμπου σσι αλάνττα ουάρα αρόσσιου (= Τώρα άσπρο και την άλλη φορά κόκκινο -αρχίζει η Σαρακοστή, οπότε το επόμενο αυγό θα είναι το κόκκινο αυγό του Πάσχα). Κερνάει και το χαλβά.

Υπάρχει ένα επιπλέον αυγό, βρασμένο, για τη Χάσκα.

Από δω και πέρα είναι η γιορτή των παιδιών. Έχουν ετοιμαστεί γύρω από το τραπέζι, από το οποίο έχουν αποχωρήσει οι μεγάλοι και έχουν παραχωρήσει τις θέσεις τους στους μικρούς.

Ο παππούς δένει ένα μακρύ σπάγκο στην γκλίτσα ή στον μπλάστη (σστσάλα στα βλάχικα) και κρεμάει το καθαρισμένο  αυγό. Τα παιδιά είναι έτοιμα. Καθιστά, πίσω τα χέρια, ψηλά το κεφάλι, ανοιχτό το στόμα. Ο παππούς, όταν δει αυτή τη στάση, αρχίζει να περιφέρει το αυγό στα στόματα των παιδιών. Όχι γρήγορες κινήσεις, για  να  δώσει το περιθώριο στους επιδέξιους να…καταφέρουν να το πιάσουν με το στόμα. Βέβαια η γκρίνια έρχεται από τους μικρούς. Ποιος θα τα καταφέρει; Δεν ξέρουμε. 

Μπορεί ο επιδέξιος!!! Αλλά μεσολαβεί και η επιείκεια ή η αδυναμία του παππού στον πιο ευαίσθητο.

Μοναστηριώτες Φλωρίνης στις απόκριες του 1928-29

Του Θεόδωρου Βόσδου

Φαίνεται ότι οι Μοναστηριώτες Φλωρίνης κατά τη διάρκεια των αποκριών, ακολουθώντας τα καρναβαλικά έθιμα της γενέτειράς τους, του Μοναστηρίου, πρωτοστατούσαν στις αποκριάτικες καρναβαλικές αμφιέσεις.

Η κ. Δόμνα Μπογιάννα – Κωνσταντοπούλου, μας παραχώρησε ευγενώς τρεις φωτογραφίες με Φλωρινιώτες – Μοναστηριώτες ντυμένους με χαρακτηριστικές αποκριάτικες φορεσιές των ετών 1928 και 1929.

Τα πάθη και η Αναγέννηση της Ορθοδοξίας στην περιοχή της Κορυτσάς

Μια εκπομπή που ετοιμάστηκε από τους Πορευθέντες και την δημοσιογράφο κ. Μαρία Μαυρίκου!

1η Μαρτίου - Αρχαία πρωτοχρονιά και το βλάχικο έθιμο «Μάρτηδες» στην Παλαιομάνινα

Του Δημήτρη Στεργίου

Την 1η Μαρτίου, ξημερώματα, οι Ριμένες της Παλαιομάνινας έστριβαν κόκκινες και λευκές κλωστές με τις οποίες έδεναν κυρίως το μεγάλο δάκτυλο του ποδιού («παλικάρου») και τα  δάκτυλα και τους καρπούς των χεριών. Αυτές τις κλωστές τις έβγαζαν στο τέλος του μήνα ή 

όταν πρωτοέβλεπαν τα μάτια τους χελιδόνι ή πελαργό.

Η 1η Ιανουαρίου καθιερώθηκε σαν ημέρα της πρώτης του χρόνου από τους Ρωμαίους το 153 π.Χ. Στο Βυζάντιο η 1η Ιανουαρίου υιοθετήθηκε και καθιερώθηκε σαν ημέρα πρωτοχρονιάς το 1000 μ.Χ.  Πριν από το 153 π.Χ., σαν πρώτη του έτους ημέρα, εορταζόταν η 1η Μαρτίου, ενώ σε άλλες περιοχές του τότε γνωστού κόσμου η πρώτη ή η ενδέκατη Σεπτεμβρίου, αλλά και η πρώτη νουμηνία (αρχή της νέας Σελήνης) μετά το θερινό ηλιοστάσιο (21η Ιουνίου), όπως συνέβαινε στο αττικό σεληνιακό ημερολόγιο ή η πρώτη νουμηνία μετά την φθινοπωρινή ισημερία, όπως ίσχυε στο μακεδονικό ημερολόγιο. 

Σε αυτήν ακριβώς την επισήμανση, ότι δηλαδή οι αρχαίοι θεωρούσαν ως πρώτη ημέρα του χρόνου την 1η Μαρτίου, αναζητούνται και οι αρχαιοελληνικές ρίζες ενός ακόμα βλάχικου εθίμου, του εθίμου των «Μάρτηδων» 

Την 1η Μαρτίου, ξημερώματα, οι Ριμένες της Παλαιομάνινας έστριβαν κόκκινες και λευκές κλωστές με τις οποίες έδεναν κυρίως ο μεγάλο δάκτυλο του ποδιού («παλικάρου») και τα δάκτυλα και τους καρπούς των χεριών. Αυτές τις κλωστές τις έβγαζαν στο τέλος του μήνα ή όταν πρωτοέβλεπαν τα μάτια τους χελιδόνι ή πελαργό. Το μεγάλο δάκτυλο του ποδιού το έδεναν για να αποφεύγονται τα χτυπήματα, μια και οι περισσότεροι την παλιά εποχή περπατούσαν χωρίς παπούτσια και, συνεπώς, το πρώτο δάκτυλο που χτυπούσε από τις πέτρες ήταν το «παλικάρου». Επίσης, τις υπόλοιπες κλωστές τις πέταγαν σε δέντρο που έμοιαζε με γκορτσιά (αγραπιδιά) ή σε γκορτσιά για να τις βρουν τα πουλιά να κάνουν τις φωλιές τους καθώς ερχόταν η άνοιξη. 

Τότε έλεγαν τα ακόλουθα:

Παρουσίαση Παραδοσιακής Βλάχικης Φορεσιάς της Νάουσας

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Κάθε ελληνική φορεσιά είναι ένα σύνολο ενδυμάτων που χαρακτηρίζει μία ομάδα ανθρώπων που ζουν μέσα στον ελληνικό χώρο . Μέσα στην αυστηρή κοινωνία ενός χωριού ή μίας πόλης, η σιγουριά και η άνεση επιτυγχάνονταν με την ομοιομορφία που προσφέρει μία φορεσιά, μία «στολή». Η φορεσιά αυτή στηρίζεται στην παράδοση που έχει δημιουργηθεί στην εκάστοτε κοινωνία με το πέρασμα του χρόνου. Οι φορεσιές των βλαχόφωνων Ελλήνων παρουσιάζουν μεγάλες διαφορές από περιοχή σε περιοχή καθώς και κάποια – έστω και βραδεία- εξέλιξη. Οι Βλάχοι του Βερμίου και συγκεκριμένα της Νάουσας ήρθαν από το 1770 περίπου και μετά -σύμφωνα με όσες γραπτές μαρτυρίες έχουμε - κυρίως από τα χωριά Σαμαρίνα, Αβδέλλα, Περιβόλι και Σμίξη των Γρεβενών. Εγκαταστάθηκαν στα χωριά του Βερμίου και την πόλη της Νάουσας και με το πέρασμα των χρόνων επήλθε και η οριστική αστικοποίησή τους. Οι Ναουσαίοι Βλάχοι διαθέτουν πλούσια λαϊκή παράδοση και μία από τις κυριότερες εκφράσεις της είναι αναμφίβολα η παραδοσιακή τους ενδυμασία. 

ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ 

Παλτό

1) Του σπιτιού:

Η καθημερινή φορεσιά, με την οποία γινόταν οι δουλειές του σπιτιού, αποτελούνταν τη «φούστα». Ένα μεσοφόρι από μάλλινο υφαντό ύφασμα. Ήταν ολόσωμο αμάνικο ρούχο, είχε τετράγωνη ή στρογγυλή χαμηλή λαιμόκοψη, κάθετο άνοιγμα μπροστά που έφτανε ως τη μέση και κούμπωνε με κόπιτσες. Το μήκος της έφτανε ως τη μέση της γάμπας. Στον ποδόγυρο κατέληγε σε τσιγκελάκι με μύτες ή στρογγυλάδες. Τα κεντήματα είχαν διάφορα θέματα, κυρίως λουλουδιών.

Από μέσα φορούσαν ένα άσπρο πουκάμισο (καμεάσια), το οποίο ήταν αμάνικο ή μακρυμάνικο.

Πάνω από τη φούστα φορούσαν την ποδιά (ποάλ/πιστιμάλι). Υπήρχαν 2 είδη καθημερινής ποδιάς. Αυτές με τις οποίες γινόταν οι δουλειές του σπιτιού και το πλύσιμο, ήταν μάλλινες υφαντές, μονόχρωμες σε έντονα χρώματα και στο τελείωμα είχαν κεντήματα λουλουδιών. Επίσης υπήρχαν οι ποδιές με τις οποίες γινόταν το ζύμωμα. Ήταν βαμβακερές υφαντές με κάθετες ή οριζόντιες ρίγες συνήθως σε μπλε - γκρίζα χρώματα.