Έγγραφο (κατάστιχο) του 1787 της Ελληνορθόδοξης Κοινότητας του Miskolc της Ουγγαρίας

Ελληνορθόδοξος Ι. Ν. Αγίας Τριάδος, Miskolc.

Szent Háromság Görögkeleti Ortodox 

templom, Miskolc. Πηγή φωτο: εδώ

 Παρατίθεται έγγραφο (κατάστιχο) του 1787 
για οικονομική συνδρομή των μελών της

''εν Μίσκολτζι των μη ενωμένων Γραικών Αδελφότητος'' με σκοπό την θεμελίωση
Ελληνορθόδοξου Ναού και σχολείου 

στο Miskolc της Ουγγαρίας.

~~~~

Κατάστιχον δια τήν βοήθιαν της εκκλησίας και του σχολείου μας εις το Μίσκολτζ [από το 1787] / "Ετι έδώ σημαδεύωμεν όλλους τους [...] κατά το Conscriptio όπου είναι εις 1824 .

Borsod Aba-j Zemplén megyei Levéltâr, A Miskolci Görögkeleti Egyhiz közse'g, fond d. Vegyes iratok 1721-1944, doboz 9

(φ. 4ov) 

Δια του παρόντος ημών, δηλοποποιούμεν ύμίν, άπαντες ημείς οι κάτοθεν υπογεγραμμένοι, η αδελφότης δήλον ότι, της εν Μισκόλτζι, των μή Ενωμένων ανατολικών Γραικών Άδελφότητος, ότι τήν σήμερον άποκαθιστώμεν, και διορίζομεν, πληρεξούσιους επιτρόπους, τον κύριον Γεώργιον Πάτον, και κύριον Ναούμ Κοσμήσκην, εις το να συνάξουσιν τήν βοήθειαν, και έλεημοσύνην, από τους ζηλωτάς συνάδελφους, όπου ευρίσκονται εις το βασίλειον της λεχίας. Δια τα κτήρια της 'Εκκλησίας μας, τα οποία θεία χάριτι, κάθε ημέρα αυξάνουν, και εις τήν τελειότητα τρέχουσι. Και του ελληνικού σχολείου μας, οπού συν Θεώ, έχομεν σκοπόν, όχι υστέρα από πολύν καιρόν να αρχίσωμεν. Και δια να μήν υποπτευθή τινάς πώς η τιμιότης τους δια κανένα άλλο τέλος, θέλουν τα συνάξει, ή ματαίως θέλουν έξοδευθή· και πώς μόνον δια τούτην τήν χρείαν, και ανάγκην από ημάς στέλλονται, θέλει βεβαιωθή, και πληροφορηθή ό κάθε ένας, από το παρόν πινακίδιον, το οποίον είναι με τήν συνηθισμένην βούλλαν της κοινότητος ημών εσφραγισμένον, και μέ ύπογραφήν, τών γεροντότερων συνάδελφων μας, και επιτρό­πων της Εκκλησίας, και του σχολείου μας βεβαιωμένον, παρακαλούντες, και παρακινούντες θερμώς, κάθε συναδελφόν μας χριστιανόν, κάθε ένας, κατά τήν δύναμην όπου έλαβαν άπό τον άγιον Θεόν, και καθώς θέλει τον φωτίσει το πανάγιον πνεύμα, μέ όλοπρόθυμον ψυχήν, και καρδίαν, να συντρέξη, και να μας βοηθήση πλουσιοπαρόχως, ωσάν οπού ή έκ θεμελίου οικοδομή τού ιερού ημών ναού, και του ελληνικού σχολείου, οχι τόσον αποβλέπει, εις ίδιον εδικόν μας όφελος και χρείαν, όσον εις δόξαν της πανα­γίας τριάδος, τιμήν του εν αγίοις πατρός ημών Ναούμ του Θαυματουργού, και πατέρων ημών, στερέωσιν της ορθοδόξου ημών πίστεως, δόξαν τε και καύχημα όλου του περίφημου γένους των γραικών. Κάθε φιλόπτωχος χρι­στιανός, γνωρίζει καλύτερα πώς ή Εκκλησία είναι ή πηγή τών αγιασμάτων μας, και ή έλθότης της σωτηρίας της ψυχής μας, και πώς το έλληνικόν σχολείον είναι το μόνον μέσον της προκοπής και μαθήσεως τών Νέων, εις τα ελληνικά γράμματα, τών οποίων τήν ώφέλειαν, και ό μέγας Βασίλειος γνωρίζοντας, έστελλε τους Νέους των χριστιανών, άπο την Καισάρειαν, εις την Άλεξάνδρειαν, να σπουδάσουν, ωσάν όπου δι' αυτού το έλληνικόν μας γένος ημπορή να ξαναλάβη έκείνην την πατρώαν δόξαν όπου έχασε, και να άποφύγη την σημερινήν κατηγορίαν, με την οποίαν όλοι σχεδόν οι Ευρωπαίοι, δια την άμάθειαν, και την άμέλειαν όπου έχομεν εις την σπουδήν, ως προικισμένους μας κηρύττουσι, και βαρβάρους μας όνομάζουσι. 

Η περίπτωση των Saguna, Gojdu και Roja

Gheorghe Constantin Roja

Οι περιπτώσεις μεμονωμένων οικογενειών μακεδονοβλαχικής καταγωγής (π.χ Σιαγκούνα, Γκόζντου, Ρόζια) που εμφανίζονται στις ουγγρικές χώρες στα μέσα του 19ου αι. να μετέχουν της ρουμανικής εθνικής κίνησης, θα πρέπει να θεωρούνται αποκλίνουσες από τον μακεδονοβλαχικό κανόνα συμπεριφοράς. 

Αυτές έχουν κυρίως να κάνουν είτε με ατομικές επιλογές στη βάση οικονομικών συμφερόντων (ο παππούς κι ο πατέρας του Αντρέι Σιαγκούνα γίνονται ουνίτες για εμπορικούς-οικονομικούς λόγους) είτε κυρίως με επιγαμίες με ντόπιους (οι Γκόζντου, ο γιατρός Ρόζια από την πρώτη γενιά ήδη παντρεύονται ουνίτικες γυναίκες).

Την περίοδο κατά τα τέλη του 18ου αι. μέχρι τις αρχές 19ου αι., μακεδονοβλαχικής καταγωγής οικογένειες (π.χ Σιαγκούνα, Γκόζντου, Ρόζια) είτε έχουν προσχωρήσει στην Ουνία είτε στη ρουμανική εθνική κίνηση ή και τα δυο μαζί, καθώς αυτά τα δυο είναι αλληλένδετα και τα όρια τους δυσδιάκριτα τότε στην Ουγγαρία. 

Καθώς αυτές οι οικογένειες διατηρούν συγγενικούς δεσμούς με μέλη της ελληνορθόδοξης κοινότητας των ''Γραικών και Μακεδονοβλάχων'' της Πέστης, εκδηλώνονται αντιδράσεις από τους ελληνικής συνείδησης Μακεδονοβλάχους. 

Σ' αυτή τη συνάφεια ενδιαφέρον παρουσιάζει η αλληλογραφία του γραικοβλαχικής καταγωγής βαρονικού οίκου των Μοσχοπολιτών Σίνα, εθνικών ευεργετών της Ελλάδας, με την κοινότητα της Πέστης και με τους Μακεδονοβλάχους μέλης της (σσ θα αναφερθούμε λεπτομερώς σε άλλη ανάρτηση).

[Πηγή: ''Οι Μακεδονόβλαχοι (17ος-19ος αι.). Έλληνες Βλάχοι στην κεντροανατολική Ευρώπη. Η αποκατάσταση της αλήθειας'', Ανδρέας Β. Σταματόπουλος & Βασίλειος Α. Σταματόπουλος, Βουδαπέστη 2015.]

~ (Φωτο) Το έργο του Κ. Ρόζια, ''Τέχνη Ρωμανικής αναγνώσεως με λατινικά γράμματα τα οποία είναι τα παλαιά γράμματα των Ρωμαίων προς καλωπιμόν του επί τάδε και αντί πέραν του Δουνάβεως κατοικούντος Ρωμανικού γένους'', Βούδα, 1809.

Μετά από σύντομη εισαγωγή δίνει τα γράμματα και την φωνητική τους αξία, ενώ ως οπαδός της λατινίζουσας Σχολής του Αρντεάλ θεωρεί τους φθόγγους: ă, î , βάρβαρους και προτείνει την αντικατάστασή τους με πιο λατινοφανείς. Κυρίαρχη ιδέα του έργου του, που είναι γεμάτο δακορουμανισμούς είναι η συνένωση των δυο γλωσσών[1]

Μέσα από τον λατινισμό οι άνθρωποι αυτοί οδηγήθηκαν και συνέβαλαν στο συγκροτούμενο ρουμανισμό. Ειναι χαρακτηριστικό ότι ο Γεώργιος Κ. Ρόζια ήταν από τους πρώτους συγγραφείς που ''ταύτισαν τους Βλάχους με τους Ρουμάνους''[2].

Oliver Njego

Για ελληνικά: Oliver Njego

Oliver Njego is a Serbian operatic baritone, who also crossed over into popular music, eventually becoming one of the most respected and most famous Serbian opera singers. 

He was born in 19-9-1959 in Nis, Serbia. He grew up with two influential parents, who endowed him with the necessary education and moral values that defined his adult life and work. His father, Đokan, originated from Herzegovina and was a pilot. His mother, Darinka, hailed from a wealthy Greek Cincar family of doctors from Monastiri (modern day Bitola). She was a Stomatologist, Pharmacist and University Professor who later directed the well-known Pharmaceutical Industry “Alkaloida”.

He graduated in 1990, at the Faculty of Music Art in Belgrade in the class of Professor Radmila Bakočević. In 1991 becomes the member of National Theatre in Belgrade opera department, where he performed in Gioachino Rossini's The Barber of Seville, Donizetti's L'elisir d'amore, and many other famous operas. He has won three major awards at the competition Belgrade Spring, and won many prizes in various cultural events throughout the country and the world. Until now, he has performed in China, United Arab Emirates, France, Italy, Korea, Great Britain, Hungary, FYROM, and many other countries. 

With his godfather Predrag Miletić, actor of the National Theater, he has traveled for several years in a row with a bike to the monastery Hilandar on Mount Athos in Greece. Their journey was published in the book Biciklom do Hilandara by Predrag Miletić.

Βιβλίο Ασκήσεων Αριθμητικής του Δημοτικού Σχολείου Νίτσας Πόγραδετς, 1903

Η Κορυτσά, μετά τη Μοσχόπολη, είναι διαχρονικά μία από τις δυναμικές μητροπολιτικές εστίες των Ελλήνων Βλάχων. Σήμερα, στην πόλη της Κορυτσάς διασώζεται ακόμη η ελληνοβλαχική κληρονομιά της Μοσχόπολης. Οι Βλάχοι της συγκεκριμένης περιφέρειας, λάμπρυναν με τα έργα και τις δραστηριότητες τους τα ελληνικά γράμματα και την ιστορία. Είχαν ιδρύσει τα πρώτα ελληνικά σχολεία, ανέδειξαν μεγάλες προσωπικότητες και τίμησαν την παράδοση του Γένους.

Η Νίτσα του Πόγραδετς είναι μια από τις αιώνιες πατρογονικές βλάχικες εστίες της μητροπολιτικής περιφέρειας Κορυτσάς που ακολουθούσε, όπως και οι υπόλοιπες, την πνευματική και οικονομική πρόοδο της ξακουστής Μοσχόπολης.

Ενθυμήματα και κειμήλια αυτής της περιοχής είναι αδύνατο να μας αφήσουν ασυγκίνητους.

Ο κ. Μπεν Βρέτο φωτογράφησε το εξώφυλλο του βιβλίου των Ασκήσεων Αριθμητικής που διδάσκονταν οι μαθητές της 4ης τάξης του Δημοτικού Σχολείου της Νίτσας και είχε εκδοθεί το 1903. Ευχαριστούμε που το απέστειλε! 
Στο εξώφυλλο αναγράφονται τα εξής:

Αριθμητικαί Ασκήσεις και Προβλήματα

διά τους μαθητάς της Τετάρτης Τάξεως των Δημοτικών Σχολείων

Υπό 

Μ. Κορέ

Καθηγητού των Μαθηματικών

Εγκριθείσαι κατά τον Διαγωνισμόν διά πενταετίαν

από του 1901-1906

Εν Αθήναις 

Εκδοτικός Οίκος Γεωργίου Δ. Φέξη

1903

Επίσης, στο εξώφυλλο φαίνεται και το όνομα της μαθήτριας Πασιάς -δηλ. της Ασπασίας Γκίνη. Το βιβλίο διέσωσε η κ. Θεοδώρα Μενγκρή, θυγατέρα του παπά-Γιώργη Ντέλιου, που είναι σήμερα 94 ετών.

Κουκουφλί - Το διαχρονικό παραδοσιακό χάνι του οδοιπόρου στον Ασπροπόταμο

Η θέση “Κουκουφλί” βρίσκεται στην κοιλάδα του παραπόταμου του Αχελώου που φτάνει στα Τρία Ποτάμια από ανατολικά και απέχει πέντε χλμ. από τα Τρία Ποτάμια. Η ονομασία ''Κουκουφλί'' προέρχεται από τον Γεώργιο Κουκουφλή με καταγωγή απο το χωριό Στεφάνι (Σκληνιάσα) ο οποίος διετέλεσε Δήμαρχος του Δήμου Λάκμωνος για 16 χρόνια. Ο Δήμος Λάκμωνος δημιουργήθηκε αμέσως μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλίας το 1881 και προσάρτησή της στην Ελλάδα. Στον Δήμο αυτόν που είχε πρωτεύουσα το χωριό Κότορι, υπαγόταν το χωριό Στεφάνι και η περιοχή του σημερινού Κουκουφλί όπου ο πρόεδρος Κουκουφλής διατηρούσε νεροπρίονο για την κοπή των κορμών των δέντρων, εξ ού και η σημερινή ονομασία της θέσης αυτής.

Στο Κουκουφλί λειτουργεί από πολλές δεκαετίες σταθμός του Δασαρχείου Καλαμπάκας όπου απασχολούνται μονίμως υπάλληλοι για την επίβλεψη των έργων υλοτομίας της περιοχής, ενώ για πολλά χρόνια λειτούργησε και ιχθυκαλλιεργητικός σταθμός παραγωγής γόνου πέστροφας για τον εμπλουτισμό του Αχελώου. Ο σταθμός είναι πλήρως εξοπλισμένος για την μόνιμη διαμονή εκεί του προσωπικού. Επί της κύριας αμαξιτής οδού που οδηγεί στα Τρία Ποτάμια και απέναντι από τις εγκαταστάσεις του σταθμού, δημιουργήθηκε ένα ξύλινο κατάλυμα για την εξυπηρέτηση του προσωπικού στην εστίαση και την ψυχαγωγία, κάτι σαν καφενείο.

Αργότερα που η περιοχή άρχισε να αποκτά τουριστικό ενδιαφέρον, το κατάλυμα εξελίχτηκε στο κλασσικό “Χάνι” όπου ο οδοιπόρος-επισκέπτης μπορούσε να ξεκουραστεί από το ταξίδι και να απολαύσει ένα γεύμα ή ακόμη και έναν καφέ στη δροσιά κάτω από τα έλατα.

Διακήρυξη Βορειοηπειρωτών από τις επαρχίες Κορυτσάς και Κολώνιας για ένωση με την Ελλάδα - Πανηπειρωτική Ένωση Αμερικής, 1919

Νόμισμα του βασιλιά Πύρρου
(3ος αι. π.Χ.)

Στήν Μητροπολιτική περιφέρεια Κορυτσᾶς, οἱ ἀπόδημοι Βορειοηπειρῶτες τῶν Ἡνωμένων Πολιτειῶν συνέταξαν τόν Μάιον τοῦ 1919 τήν περίφημη «∆ιακήρυξη τῶν Βορειοηπειρωτῶν ἀπό τίς ἐπαρχίες τῆς Κορυτσᾶς καί Κολώνιας, οἱ ὁποῖοι ἀπαιτοῦν ΕΝΩΣΗ τῶν ντόπιων ἐπαρχιῶν τους μέ τήν Ἑλλάδα» ἡ ὁποία ἐξεδόθη ἀπό τήν Πανηπειρωτική Ἕνωση στήν Ἀμερική ὑπογεγραμμένη ὀνομαστικά μέ τήν διεύθυνση τοῦ καθενός. Στήν πολυσέλιδο διακήρυξή τους ἡ ὁποία δείχνει τήν ἑλληνική τους συνείδηση καί τήν προσυπογράφουν <1.920> ἀρχηγοί οἰκογενειῶν, ὅπου ἀναγράφεται ἡ γενέτειρα τοῦ καθ’ ἑνός. 

Ἀναφέρονται μεταξύ τῶν ἄλλων:

«Ἡμεῖς οἱ αὐτόχθονοι κάτοικοι τῶν ἐπαρχιῶν Κορυτσᾶς, Κολώνιας καί Μοσχοπόλεως ἔχοντας πληροφορηθεῖ ὅτι ἡ ἐπιτροπή γιά τίς Ἑλληνικές ∆ιεκδικήσεις ἔχει ἀποφασίσει ὑπέρ τῆς ἑνώσεως τῆς Χειμάρρας, Ἀργυροκάστρου καί ∆ελβίνου μέ τήν μητέρα χώρα τήν Ἑλλάδα, συγχαίρουμε τούς ἀδελφούς αὐτῶν τῶν ἐπαρχιῶν γιά τήν καλή τους τύχη καί τούς Ἀντιπροσώπους Εἰρήνης γιά τήν σοφία καί τήν δικαιοσύνη τους. Ἀλλά διαμαρτυρόμεθα ἐντόνως ἐναντίον τῆς γνωστοποιήσεως ὅτι προοριζόμεθα γιά τό μελλοντικό Ἀλβανικό Κράτος. Λυπούμεθα γιά τό Συμβούλιο Εἰρήνης πού ἐπέτρεψε στόν ἑαυτό του νά ἐξαπατηθῆ καθώς καί γιά τίς διαψευσμένες ἐλπίδες τῆς συντριπτικῆς πλειοψηφίας τῶν κατοίκων Κορυτσᾶς καί Κολωνίας».

Στό ὑπόμνημά τους οἱ Βορειοηπειρῶτες τῆς Ἀμερικῆς ἀναφέρουν τήν Μοσχόπολιν ὡς ἐπαρχία. Ἡ ἐπαρχία Μοσχοπόλεως περιλαμβάνει τίς ὀρεινές ἐπαρχίες Ὀπάρεως καί Γκόρας–Μόκρας. Οἱ Βορειοηπειρῶτες τῆς Ἀμερικῆς γράφουν τήν διακήρυξή τους διότι ἔχουν ὑπ’ ὄψιν τους τήν πρόταση τῆς ὁριοθετήσεως τῶν συνόρων πού προτείνουν οἱ Ἡνωμένες Πολιτεῖες. Ἐπίσης στήν διακήρυξή τους συγχαίρουν τήν Γαλλική Κυβέρνηση πού πρότεινε σχέδιο ὁριοθετήσεως πού περιελάμβανε καί τήν ἐνσωμάτωση τῆς Ἀνατολικῆς Βορείου Ἠπείρου στήν Ἑλλάδα.

Στήν ∆ιακήρυξή τους διαψεύδουν τήν ἐθνολογική ἀλλοίωση πού παρουσιάζουν οἱ Ἀλβανοί ἀντιπρόσωποι στήν Ἐπιτροπή τοῦ Ἀνωτάτου Συμμαχικοῦ Συμβουλίου ὅτι δηλ. «στίς Η.Π.Α. ὑπάρχουν <70.000> Ἠπειρῶτες πού ἐπιθυμοῦν Ἕνωση μέ τήν Ἀλβανία. Ἐπί πλέον οἱ Ἀλβανοί Ἀντιπρόσωποι ἰσχυρίζονται ὅτι σχεδόν ὅλοι αὐτοί προέρχονται ἀπό τίς ἐπαρχίες τῆς Κορυτσᾶς καί τῆς Κολώνιας. 

Στά 1908, σύμφωνα μέ τουρκικές στατιστικές ὑπῆρχαν συνολικά 95.762 κάτοικοι σ’ αὐτές τίς δύο περιφέρειες. Ἄν <70.000> ἔχουν μεταναστεύσει στήν Ἀμερική, θά ἔχουν ἀπομείνει τώρα μόνο <25.762> κάτοικοι. Ἀλλά σύμφωνα μέ ἐπίσημη πληροφορία μόνο ἡ πόλη τῆς Κορυτσᾶς, ἀπό μόνη της, ἔχει περισσότερους ἀπό <30.000> κατοίκους αὐτή τήν στιγμή. Εἶναι πολύ φανερό ὅτι ἡ Ἀλβανική Ἀντιπροσωπεία ἔχει ἐπίτηδες αὐξήσει τόν ἀριθμό τῶν Ἀλβανῶν σ’ αὐτή τή χώρα (τήν Ἀμερική). Ἡ ἀπογραφή τοῦ 1910 στίς Η.Π.Α. ἡ ὁποία ἔγινε μέ βάση τήν μητρική γλῶσσα δείχνει ὅτι οἱ Ἀλβανόφωνοι στήν Ἀμερική ἦταν 2.235 ἄτομα. Καθώς ὅλοι οἱ Βορειοηπειρῶτες ἀπό τήν Κορυτσᾶ καί τήν Κολώνια μέ ἑλληνική συνείδηση ἔχουν τήν ἀλβανική ὡς μητρική τους γλῶσσα, μπορεῖ εὔκολα νά φανεῖ τό συμπέρασμα ὅτι ἕνας πολύ μεγάλος ἀριθμός ἀπό αὐτούς τούς 2.235 ἀλβανόφωνους δέν μποροῦν νά θεωρηθοῦν Ἀλβανοί. Τό Γραφεῖο Μεταναστεύσεως ἀναφέρει ὅτι στά ἀρχεῖα του δέν ὑπάρχει καταγεγραμμένη Ἀλβανική Ἐθνικότητα. Αὐτό μπορεῖ εὔκολα νά ἐξηγηθῆ. Ὅλοι οἱ Βορειοηπειρῶτες πού μετανάστευσαν στήν Ἀμερική εἶχαν ἑλληνική συνείδηση. Ἀφοῦ ἐγκατασταθοῦν ἐδῶ, ἡ ἀλβανική προπαγάνδα πού ἐπιχορηγεῖται ἐπισήμως ἀπό τήν Αὐστρία καί τώρα καί ἀπό τήν Ἰταλία προσπαθεῖ νά μεταστρέψη τούς Ἕλληνες Βορειοηπειρῶτες στήν ἀλβανική Ἐθνικότητα. Ἔτσι ὑπάρχουν σήμερα πολλά παραδείγματα δύο ἀδελφῶν ἀπό τήν Κορυτσᾶ, ἀπό τούς ὁποίους ὁ ἕνας ἔχει διατηρήσει τήν ἑλληνική του ἐθνικότητα καί ὁ ἄλλος, καταλαμβάνοντας μιά προσοδοφόρα θέση στόν ἀλβανικό ὀργανισμό, ἔχει μεταβληθεῖ σέ φανατικό Ἀλβανό στή συνείδηση. Αὐτό εἶναι ἀλήθεια στήν περίπτωση νέων ἀνθρώπων οἱ ὁποῖοι ἐξαπατοῦνται μέ ὑποσχέσεις ὅτι ὅταν ἡ Ἀλβανία συσταθεῖ σέ ἐλεύθερο κράτος, αὐτοί οἱ νέοι ἄνθρωποι θά διοριστοῦν δήμαρχοι, κυβερνῆτες καί ἄλλοι τέτοιοι ἀξιωματοῦχοι.

Η γλώσσα των αρχαίων Μακεδόνων

Δημήτρη Ε. Ευαγγελίδη

Η ελληνική γλώσσα, σύμφωνα με τις νεώτερες επιστημονικές απόψεις(α), διαμορφώθηκε στον ελλαδικό χώρο, μετά την άφιξη των Πρωτο-Ελλήνων, οι οποίοι αφομοίωσαν μεν και εξαφάνισαν βαθμιαία τους προγενέστερα εγκατεστημένους λαούς (=Προέλληνες), αλλά επηρεάσθηκαν πολιτισμικά και πολιτιστικά. Οι Προέλληνες μιλούσαν δικές τους γλώσσες και ως εκ τούτου επηρέασαν σαφώς την διαμόρφωση της ελληνικής γλώσσας. Αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας(β) ήταν η αρχικά ενιαία πρωτο-ελληνική να διασπαστεί σε τρεις διαλέκτους μεταξύ 2200/2100 π.Χ. και 1900 π.Χ. δηλ. από την οριστική εγκατάσταση των Πρωτο-Ελλήνων σε μια σχετικά στενή ζώνη που περιελάμβανε την σημερινή Ήπειρο και ένα τμήμα της Ν. Δ. Ιλλυρίδος, την Δυτική Μακεδονία και το Β. Α. μέρος της Θεσσαλίας (βλ. Χάρτη), μέχρι την έναρξη της μετακίνησης των φύλων αυτών, κυρίως προς νοτιότερες περιοχές.(γ)

Οι διάλεκτοι αυτές ήσαν:

1. Μια πολύ αρχαϊκή μορφή της μετέπειτα Ιωνικής-Αττικής διαλέκτου

2. Μια επίσης αρχαϊκή μορφή της λεγομένης Δυτικής / Βορειοδυτικής / Ηπειρωτικής διαλέκτου (από αυτήν προέκυψαν αργότερα η Δωρική της Λακωνίας, της Κρήτης κ.λπ., η διάλεκτος της Ηλείας, η Αιτωλική, η Νεο-Αχαϊκή, καθώς και οι διάλεκτοι των τριών μεγάλων φυλετικών ομάδων της Ηπείρου – Θεσπρωτών, Μολοσσών, Χαόνων) και

3. Η λεγομένη Κεντρική Διάλεκτος, η οποία στην συνέχεια διασπάστηκε στην Αιολική (αναφέρεται και ως πρωτο-Αιολική) και την Αρκαδική (την μετέπειτα Αρκαδο-κυπριακή).

Ολοκληρώνοντας την εικόνα αναφέρουμε ότι γύρω στο 1600 π.Χ. ένα τμήμα αιολοφώνων Αχαιών μετανάστευσε από την ΝΑ Θεσσαλία (=Αχαΐα Φθιώτις) στην ΒΑ Πελοπόννησο. Εκεί η διάλεκτός τους άρχισε να εμφανίζει νεωτερισμούς και να δέχεται επιδράσεις από την Αρκαδική (αργότερα Αρκαδο-κυπριακή) διάλεκτο της κεντρικής Πελοποννήσου (όπου γύρω στο 1900 π.Χ. είχαν μεταναστεύσει και εγκατασταθεί οι Αρκαδόφωνοι, προερχόμενοι από την περιοχή της σημερινής Δυτικής Μακεδονίας). Έτσι διαμορφώθηκε τελικώς η γνωστή μας, από τις πινακίδες με την Γραμμική Β, διάλεκτος των Μυκηναϊκών Βασιλείων, η οποία παλαιότερα αναφερόταν ως Αχαϊκή (δεν πρέπει να συγχέεται με την προαναφερθείσα Νεο-Αχαϊκή, μια δωρική διάλεκτο), ενώ σήμερα έχει επικρατήσει γενικότερα να την αποκαλούμε Μυκηναϊκή. Με την κατάρρευση του Μυκηναϊκού κόσμου, η Μυκηναϊκή διάλεκτος έπαυσε σταδιακά να χρησιμοποιείται για να εξαφανιστεί οριστικά γύρω στο 1150 π.Χ. Τέλος, με την διασταύρωση αιολικών και δυτικών διαλεκτολογικών στοιχείων, προέκυψαν η Θεσσαλική και η Βοιωτική διάλεκτος.

Ποιά ήταν λοιπόν η γλωσσολογική σχέση της αρχαίας μακεδονικής λαλιάς σε σχέση με τις παραπάνω διαλέκτους της ελληνικής γλώσσας;

Πριν ασχοληθούμε με τις απαντήσεις στο ερώτημα αυτό θα πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι οι έρευνες και οι μελέτες για την μακεδονική σημείωσαν εξαιρετική πρόοδο τα τελευταία τριάντα χρόνια, με αποτέλεσμα να είμαστε σε θέση να αναφερόμαστε πλέον σε επεξεργασμένο γλωσσολογικό υλικό, από το οποίο μπορούμε να καταλήξουμε σε συγκεκριμένα επιστημονικά συμπεράσματα.

Τότε που τα καραβάνια έπαιρναν το δρόμο της ξενιτιάς

Oι Tσίντσαροι* πήγαιναν εκεί όπου μπορεί κανείς να κερδίσει πολλά. Έτσι, την κατάλληλη εποχή εγκαταστάθηκαν στο Φερίζοβιτς, το οποίο εξαιτίας της σιδηροδρομικής γραμμής απέκτησε ιδιαίτερη σημασία ως εμπορικό κέντρο. Aν συμβεί και περιοριστούν οι δουλειές σε κάποιο μέρος, το εγκαταλείπουν αμέσως και πηγαίνουν αλλού, όπως έκαναν με τα Bιτώλια τα τελευταία χρόνια απ’ όπου έφυγαν για να πάνε στα Σκόπια. Προτιμούσαν να εγκατασταθούν κατά μήκος των οδικών αρτηριών. Έτσι, δεν εμφανίζονται καθόλου στο Σάντζιακ, στη Bοσνία και Eρσεγοβίνη και τη δυτική Σερβία, ιδίως στο Oύζιτσε, στη Λόζνιτσα, το Bάλιεβο, το Kράλιεβο, κτλ. Στο μεταξύ συνέχεια άλλαζαν τόπο κι έγιναν ο κύριος οικονομικός παράγοντας στις παραμοράβιες και παραδουνάβιες πόλεις καθώς και σε κάποια άλλα μέρη της Σερβίας που παρουσίαζαν εμπορική δραστηριότητα.[295]

Στα ξένα ξεκινούσαν μόνο οι ώριμοι άντρες, συνήθως σε ομάδες των πέντε-δέκα ατόμων και καμιά φορά μαζί τους πήγαινε και κάποιο παιδί. H συνηθισμένη ηλικία των αντρών που πήγαιναν στην ξενιτιά ήταν τα δώδεκα χρόνια γεμάτα και σπάνια σε νεότερες ηλικίες.[296] O Nτιμίτριγε Aναστασίγεβιτς Σάμποβ έφυγε από τον τόπο του για τα ξένα σε ηλικία έξι ετών, παιδί.[297] 

Aν έφευγαν, από μεγάλη ανάγκη, υποχρεωτικά και οι γυναίκες, τότε τις έβαζαν –όπως και τα παιδιά– πάνω στα γαϊδουράκια και οι άντρες πήγαιναν με τα πόδια. Aν τα παιδιά ήταν πολύ μικρά, τα έβαζαν σε κοφίνια, στα πλευρά των γαϊδουριών.[298]

Πολλές φορές ταξίδευαν ολόκληρα καραβάνια με οικογένειες και άλλα άτομα.[299]

Καθ’ οδόν χώριζαν οι οικογένειες και τα μεμονωμένα άτομα, για να εγκατασταθούν σε μέρη που τα θεωρούσαν πρόσφορα για το επάγγελμά τους ή για εμπόριο.

Ο Νικόλαος Φιλιππίδης από τη Μηλόβιστα

REVUE D’ORIENT

Προς ενίσχυση της άποψης για την ύπαρξη Βλάχων ανάμεσα στους κατοίκους των χωριών του Βερμίου, πριν την επανάσταση, έρχεται και η περίπτωση της οικογένειας Φιλιππίδη, που καταγόταν από το χωριό Δοβρά. Η Δοβρά βρισκόταν στα ριζά του Βερμίου, ανάμεσα στη Βέροια και τη Νάουσα, στη σημερινή θέση Καλή Παναγιά. Το 1805, όταν η περιοχή έπεσε, πια, στα χέρια του Αλή, ο Σίμος Στεφάνου Φιλιππίδης μαζί με την πολυμελή οικογένειά του - είχε 7 γιους - κατέφυγαν και εγκαταστάθηκαν στη βλάχικη Μηλόβιστα, στα δυτικά του Μοναστηρίου. Ο απόγονος αυτής της οικογένειας Νικόλαος Φιλιππίδης, γεννημένος στη Μηλόβιστα και σπουδαγμένος στην Αθήνα, έγραψε στα 1881 το πρώτο βιβλίο για τη συμμετοχή της Νάουσας και της περιοχής της στην επανάσταση του 1821.

Το 1888 έγιναν πολλές συλλήψεις στην Καστοριά, την Κλεισούρα (κάπου 17), την Νέβεσκα, την Φλώρινα, το Μοναστήρι και ακόμα στην Αχρίδα και τη Θεσσαλονίκη. Ήσαν τα «Πηχεωνικά». Είχαν κατασχεθή δηλαδή στο σπίτι του δάσκαλου Πηχεών στην Καστοριά επιστολές του του ‘Ελληνικού Προξενείου Μοναστηρίου και χρηματαποστολή του. Επίσης περιήλθε στα χέρια της Τουρκικής αστυνομίας και επιστολή του γιατρού Άργυρόπουλου πού μιλούσε για 50 τουφέκια, που έπρεπε να σταλούν σ΄ έναν οπλαρχηγό.

Οι Τούρκοι αναστατώθηκαν, κατάρτισαν αμέσως με Σουλτανικό Διάταγμα στο Μοναστήρι ειδικό στρατοδικείο εις το οποίον και παρέπεμψαν όλους με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας, ότι δηλαδή εργάζονταν για να προσαρτηθεί το Βιλαέτι Μοναστηριού στο «Γιουνανιστάν» (Ελλάδα).

Έγιναν πολλές ενέργειες από τους δικούς μας και εχρησιμοποιήθηκαν μέσα που είχαν πολλήν πέρασι στους Τούρκους και έτσι το στρατοδικείο αθώωσε τους περισσότερους. Απέθαναν στην εξορία οι Μοναστηριώτες Πίσχας και Σιώμος και ξέφυγε από την Συρία, όπου είχεν εξορισθή ο Πηχεών και ήρθε στην Αθήνα.

Θύμα των «Πηχεωνικών» έπεσεν και ο Φιλιππίδης μαζί με τον Ήπειρώτη φίλο του Πασχίδη.

Γεννήθηκε στη Μηλόβιστα όπου κατέφυγε ο πάππος του με μια ντουζίνα παιδιά το 1805 όταν υπέκυψε η Νάουσα στα στρατεύματα του Αλή πασά τών Ίωαννίνων ύστερα από πολιορκία πέντε μηνών. Έχρημάτισε δάσκαλος στη Φλώρινα το 1867 και εξελίχθηκε αργότερα στην Γερμανία σε μεγάλο φιλόλογο με γενικώτερη έκτίμησι στούς φιλολογικούς κύκλους.

Έγραψε πάμπολλες μελέτες σε Γερμανικές Εγκυκλοπαίδειες και περιοδικά καθώς και την ιστορία της Έπαναστάσεως της Νάουσας του 1822.

Του έγινε πρότασις να διορισθή καθηγητής στο Πανεπιστήμιο το 1888 δεν δέχθηκε όμως γιατί έφυγε με Γερμανικήν αποστολήν γιά μελέτες στην Μικρά ’Ασία. 

Αλλά μόλις αναχώρησε ένα Ουγγρικό περιοδικό πού έβγαινε Γαλλικά στην Βουδαπέστη (REVUE D’ORIENT) δημοσίευσε έναν αληθινό Φιλιππικό εναντίον του.

Τον χαρακτήρισε «μεγαλοϊδεάτη Έλληνα», «αρχιεπαναστάτην», «δημόσιον κίνδυνο για την Τουρκία» κλπ. Και μιά μέρα πού έβγαινε απ΄ το Πατριαρχείο, βρέθηκε απομονωμένος πολύ καιρό σ’ ένα φοβερό αστυνομικό μπουντρούμι.

Δημήτρης Νανόπουλος: «Χρειαζόμαστε μια νέα Φιλική Εταιρεία»

Ο διακεκριμένος επιστήμονας μιλά στο Βήμα για ανάγκη ενός νέου ξεκινήματος

Της Δήμητρας Κρουστάλλη

Ο Δημήτρης Νανόπουλος πέρασε ολόκληρο το 2015 στην Ελλάδα - η μόνιμη έδρα του είναι στο Τέξας και συχνά βρίσκεται στη Γενεύη λόγω CERN - αναλαμβάνοντας χρέη προέδρου στην Ακαδημία Αθηνών. Διακεκριμένος επιστήμονας, θα μπορούσε να αναπαυθεί στις αξιοζήλευτες ερευνητικές και ακαδημαϊκές του δάφνες. Οποιος όμως συνομιλεί μαζί του βλέπει να ξετυλίγεται ενώπιόν του η μάχη ενός αεικίνητου μυαλού με το συρρικνωμένο παρόν της Ελλάδας της κρίσης.

«Σκεφτόμουν την Ελληνική Επανάσταση, ήμασταν σε τραγική κατάσταση τότε όπως και τώρα. Τη διαφορά, πιστεύω, δεν την έκαναν τα όπλα αλλά η δουλειά που προηγήθηκε από τη Φιλική Εταιρεία και τον Αδαμάντιο Κοραή. Πιστεύω ότι η Ελλάδα χρειάζεται μια σύγχρονη Φιλική Εταιρεία, με μέλη Ελληνες του εξωτερικού, χωρίς να αποκλείονται λαμπρά μυαλά που ζουν στη χώρα μας, ανθρώπους χωρίς ιδιοτελή συμφέροντα οικονομικά ή πολιτικά, οι οποίοι κινούνται μόνο από αγάπη για την Ελλάδα και έχουν αποδείξει ποιοι είναι στη δουλειά τους» προτείνει. «Τότε είχαμε απέναντί μας τους Τούρκους, τώρα έχουμε να πολεμήσουμε έναν χειρότερο εχθρό, τον εαυτό μας» προσθέτει.

Ο κ. Νανόπουλος δεν φιλοδοξεί να ασχοληθεί με την πολιτική, βλέπει ωστόσο ότι το σημερινό πολιτικό σύστημα «δεν πάει πουθενά, χρειάζεται ένα νέο ξεκίνημα. Πάσχουμε από μια κυβέρνηση που να έχει το know how στα κρίσιμα θέματα. Χρειάζεται βεβαίως και κοινωνική ευαισθησία αλλά όχι του είδους που μετατρέπεται σε λαϊκισμό μόλις εμφανίζονται δυσκολίες».

Η πρότασή του δεν αφορά την υποκατάσταση της κυβέρνησης και της λαϊκής κυριαρχίας. «Αυτό που σκέφτομαι είναι να ξεκινήσει μια πρωτοβουλία για να μαζευτούν πρόσωπα που έχουν σχέση κυρίως με τις πολιτικές επιστήμες και την οικονομία, να ετοιμάσουν προτάσεις, να δείξουν έναν άλλον δρόμο. Οχι για να κυβερνήσουν οι ίδιοι, αλλά για να αποκαταστήσουν τη χαμένη τιμή της Ελλάδας, να δουν στο εξωτερικό ότι αξίζει να μας πάρουν στα σοβαρά, να αναθαρρήσει ο λαός, να καταλάβει τι γίνεται. Να δώσουμε νέα δυναμική στη χώρα. Δεν μιλάω για πνευματική χούντα, για πνευματικό πραξικόπημα. Μιλάω για ένα δημιουργικό σοκ, για μια δουλειά διαφωτισμού» τονίζει.

Και εξειδικεύει: «Εχουμε τόσα δημόσια πανεπιστήμια. Να φτιάξουμε άλλο ένα, προσανατολισμένο στις θετικές επιστήμες, που πάσχει ο τόπος, να έρθουν κορυφαίοι Ελληνες του εξωτερικού και ξένοι να διδάξουν, ώστε να εφαρμοστεί στην πράξη ένα διαφορετικό εκπαιδευτικό μοντέλο».

Χόρεψε ελληνικά και διώξε το άγχος μακριά

Πηγή φωτο: εδώ

Η συμμετοχή σε ελληνικό παραδοσιακό χορό είναι κατάλληλη για όλες τις ηλικίες και όλους τους σωματότυπους, αφού όλοι χωράνε στον κύκλο του χορού εξηγεί η δασκάλα παραδοσιακών χορών κ. Μαρία Μπουγιέση.

Είναι γενικά αποδεκτό και γνωστό πως τα επίπεδα του άγχους αλλά και της κατάθλιψης τα τελευταία χρόνια αυξάνονται συνεχώς τόσο σε νέα όσο και μεγαλύτερης ηλικίας άτομα. Ο τρόπος ζωής, τα οικονομικά προβλήματα, η έλλειψη αληθινών σχέσεων μπορεί να είναι κάποιες από τις αιτίες. Τι κάνουμε όμως γι αυτό, πως μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε και ποιες λύσεις μπορούμε να δώσουμε;

Ένας υγιεινός τρόπος ζωής, με κάποια μορφή άσκησης της αρεσκείας του καθ’ ενός και κατάλληλη διατροφή, μπορεί να είναι μία από τις λύσεις. Η συμμετοχή σε μαθήματα ελληνικού παραδοσιακού χορού μπορεί να αποτελέσει ταυτόχρονα μία από τις καλύτερες μορφές άσκησης, έναν τρόπο ψυχαγωγίας, εκτόνωσης και κοινωνικοποίησης, με το άτομο να γίνεται μέλος μιας ομάδας, χαρακτηριστικό που ίσως έχουμε μεγάλη ανάγκη στις μέρες μας. Όταν κάποιος μπαίνει σε έναν κύκλο χορού και πιάνεται με το διπλανό του, σε συνδυασμό με το ότι προσπαθεί να μάθει καινούριες κινήσεις και να συντονιστεί με τους συγχορευτές του, αδειάζει το μυαλό του από τα προβλήματα της καθημερινότητας και φεύγει ‘άλλος άνθρωπος’, όπως χαρακτηριστικά λένε οι ίδιοι οι συμμετέχοντες.

Από δύο πρόσφατες εργασίες που πραγματοποίησα σε συνεργασία με την κα. Ζήση-επίκουρη καθηγήτρια στο ΤΕΦΑΑ Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, και με την κα. Hokelman καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Μαγδεβούργου-Γερμανία, τόσο σε γερμανούς όσο και σε Έλληνες, φάνηκε πως τα επίπεδα του άγχους που ένιωθαν τα άτομα μετά το τέλος του μαθήματος ελληνικού παραδοσιακού χορού, είχαν εκπληκτικά μειωθεί σε σχέση με το άγχος που ένιωθαν πριν την έναρξη του μαθήματος.

Έτσι η αντιμετώπιση του άγχους της καθημερινότητας, μπορεί να λειτουργήσει ανασταλτικά και στη δημιουργία του άγχους που νιώθουμε γενικά στη ζωή μας. Άλλωστε, άτομα με υψηλότερα επίπεδα άγχους φαίνεται να αντιμετωπίζουν καταστάσεις τις καθημερινότητας με μεγαλύτερη δυσκολία.

Η συμμετοχή σε ελληνικό παραδοσιακό χορό αποτελεί μία εναλλακτική μορφή άσκησης, με μεγάλη μουσικοκινητική ποικιλία, κατάλληλη για όλες τις ηλικίες και όλους τους σωματότυπους, αφού όλοι χωράνε στον κύκλο του χορού. Το αντικείμενο του ελληνικού παραδοσιακού χορού μπορεί να αποτελέσει ένα δυνατό εργαλείο στα χέρια όσων έχουν τη γνώση να το χρησιμοποιήσουν. Προσωπικά στοχεύω στη διδασκαλία του ελληνικού παραδοσιακού χορού προσεγγίζοντας τον κάθε ασκούμενο ανάλογα με τις ανάγκες του και μέσα από κατάλληλα διαμορφωμένα προγράμματα να οδηγηθεί στη βελτίωση παραμέτρων ψυχικής και σωματικής υγείας.

Δ. Νανόπουλος: Το επώνυμό μου δεν είναι Νανόπουλος αλλά Νάκας

Το βιβλίο είναι αφιερωμένο στη Μυρτώ. Τη γυναίκα του...

Έχει τίτλο «Στον τρίτο βράχο από τον Ήλιο» και υπότιτλο «Μια ζωή, η Επιστήμη και άλλα σύμπαντα» (εκδόσεις Πατάκη).

Και επί της ουσίας συμπυκνώνει τη ζωή, τη δράση, την περιπέτεια στην επιστήμη της Φυσικής, τις σκέψεις του.

Όπως ο ίδιος αναρωτιέται «Μια ζωή σε ένα βιβλίο; Δεν είναι δυνατό… Τι να πρωτοπείς, τι να αφήσεις έξω, πώς να δώσεις στον άλλο να καταλάβει την απερίγραπτη χαρά και στιγμιαία ευτυχία μιας μεγάλης επιτυχίας, αλλά και τη βαθιά στεναχώρια και θλίψη μιας αποτυχίας, ιδιωτικής ή επαγγελματικής;

Και στο κάτω κάτω, γιατί να το κάνεις; Όλα αυτά σκεφτόμουν όσο δουλεύαμε σ’ αυτό το βιβλίο με τον Μάκη Προβατά (σ.σ. το βιβλίο είναι το απόσταγμα 43 δίωρων, πολλές φορές και τρίωρων συναντήσεων του Νανόπουλου με τον Μάκη Προβατά) που η συνεργασία του ήταν sinequanon. Σιγά σιγά έπεισα τον εαυτό μου για τη χρησιμότητα ενός τέτοιου εγχειρήματος. Είχα την τύχη να ζήσω σε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα περίοδο για την ιστορία της Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων και της Κοσμολογίας και με σκληρή δουλειά κατόρθωσα να συνεισφέρω στην πρόοδο της επιστήμης και να βάλω ένα λιθαράκι για την καλύτερη κατανόηση του Σύμπαντος. Η τροχιά μου ήταν «επιστημονικά κοσμοπολίτικη»…

Ο Δημήτρης Νανόπουλος ο διακεκριμένος Έλληνας φυσικός και πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών (μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2015), είναι διευθυντής του Κέντρου Αστροσωματιδιακής Φυσικής του Κέντρου Προχωρημένων Ερευνών (HARC), στο Χιούστον του Τέξας, όπου διευθύνει ερευνητικό τμήμα του World Laboratory, που εδρεύει στη Λωζάνη.

Διετέλεσε ερευνητής στο Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών Ευρώπης (CERN) στη Γενεύη της Ελβετίας και επί σειρά ετών ανήκε στο ανώτερο ερευνητικό προσωπικό του Κέντρου. Διετέλεσε ερευνητής στην École Normale Supérieure, στο Παρίσι, στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ όπως και στο Cambridge.

Τα Κάλαντα και οι Βυζαντινές Καλένδες

Τα κάλαντα που προήλθαν από τις Βυζαντινές Καλένδες ανάγονται, κατά τύπο και όχι βεβαίως κατά περιεχόμενο, από το γνωστό έθιμο των αρχαίων Ελλήνων της Ειρεσιώνης.

Κατά πληροφορία που μας παρέχει ο Βάρων, την έναρξη εκάστου μήνα ανήγγειλλε ο Ποντίφηκας από το Καπιτώλιο, κατά την είσοδο της νέας Σελήνης, με τη φράση: "Calo Juno novella". Από τη λέξη δε Calo (καλώ, ονομάζω) δόθηκε η ονομασία Καλένδες και αφορούσε περίοδο πρώτων ημερών του μήνα. Αυτή η περίοδος ήταν πενθήμερος (quintana) ή επταήμερος (septimana) ανάλογα με τη διάρκεια της νέας σελήνης, ορίζονταν δε από τον Ποντίφηκα εκ της επανάληψης της φράσεώς του πεντάκις ή επτάκις. Πενθήμεροι λοιπόν ήταν οι Καλένδες όλων των μηνών πλην του Μαρτίου, Μαΐου, Ιουλίου και Οκτωβρίου.

Οι Καλένδες επίσης διακρίνονταν σε fasti (εργάσιμες, δικάσιμες ημέρες) και σε nefasti (αποφράδες) όπου απαγορεύονταν η εργασία και αντ΄ αυτής γινόντουσαν εορτές προς τιμή της Ήρας και του Ιανού (Ρωμαίου αμφιπρόσωπου Θεού προς τιμή του οποίου και το όνομα Ιανουάριος).

Από αυτές περιφημότερες ήταν οι Καλένδες του Ιανουαρίου (calendae Januariae) επειδή γιορτάζονταν και η έλευση του νέου χρόνου. Κατά τη διάρκεια των Καλενδών αυτών γίνονταν αμοιβαίες επισκέψεις συγγενών και φίλων με ανταλλαγή δώρων των λεγόμενων strena (κυρίως μέλι, ξερά σύκα και χουρμάδες) ως και μικρών νομισμάτων. Επίσης πρόσεχαν, στη διάρκεια αυτών, τις εκφράσεις τους και τις κινήσεις τους ώστε να μη αποβούν κακοί οιωνοί στο νέο έτος. Επίσης, κατ' αυτή τη περίοδο ο Αυτοκράτορας, καθήμενος στον Ηγεμονικό θρόνο των ανακτόρων, δεχόταν την επίσημη επίσκεψη των ανωτέρων αξιωματούχων του κράτους καθώς και πολιτών σε "φάλαγγα κατ΄ άνδρα" οι οποίοι και έρριπταν προ αυτού νομίσματα.

Οι Καλένδες του Ιανουαρίου ήταν κατά το δεύτερο ήμισυ εργάσιμες, έτσι ώστε η εργασία μετά της εορτής να θεωρείται εξάγγελος καλού έτους.

Η ομάδα βουλευτών Αργυροκάστρου, Χιμάρας και Κορυτσάς στην ελληνική βουλή το 1915

1915: Διεξάγονται εκλογές στην Ελλάδα. 

Από την Βόρειο Ήπειρο εκλέγονται 19 Βουλευτές για την Ελληνική Βουλή, 

11 στο Νομό Αργυροκάστρου και Χιμάρας και 8 στο Νομό Κορυτσάς.

Ομάδα Βουλευτών:

Καθήμενοι εξ αριστερών: Β. Κόνδης, Κυρίτσης, 

Σεβ. Μητροπολίτης Δριϋνουπόλεως Βασίλειος, Εφ. Γκίνης, Ιω. Δάρδας.

Όρθιοι εξ' αριστερών: Ηλ. Μουζίνας, Β. Σωτηριάδης, 

Λέζος, Κ. Σκενδέρης και Θ. Αδαμίδης.

Η Ελένη Ζωγράφου και το Κληροδότημά της

Γράφει ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΡΑΚΗΣ

• Μία μεγάλη μορφή στο πάνθεο των ευεργετών της Πατρίδας μας και ιδιαίτερα της Ηπείρου, που λάμπρυναν με απαράμιλλα έργα κοινωφελούς σκοπού, είναι και η Ελένη Ζωγράφου.

Η αείμνηστη Ελένη Σόλωνα Χρηστάκη Ζωγράφου το γένος Λυσσάνδρου Καυταντζόγλου, κατάγονταν από τη Θεσσαλονίκη και με την από 5-10-1929 ιδιόγραφη διαθήκη της είχε αφήσει στο πρώην Δημοτικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης «Ο Άγιος Δημήτριος» το μισό της περιουσίας της (ως εκ του γένους της) και το άλλο μισό αυτής στο πρώην Δημοτικό Νοσοκομείο Ιωαννίνων «Η Αγάπη» (λόγω καταγωγής του άντρα της από την Ήπειρο).

Σκοπός της διαθέτιδας ήταν να κτιστεί και να διατηρείται πτέρυγα στα πιο πάνω Νοσοκομεία, που να φέρει το όνομα: «Πτέρυγα Ελένης Σόλωνα Χρηστάκη Ζωγράφου – Καυταντζόγλου» όπου θα νοσηλεύονται οι φτωχοί άρρωστοι δωρεάν. Από την περιουσία της ανήκει σήμερα στο Δήμο Ιωαννιτών, στον οποίο περιήλθε το Κληροδότημα Ελένης Ζωγράφου, ύστερα από την κατάργηση του Δημοτικού Νοσοκομείου Ιωαννίνων με το 250/1983 Προεδρικό Διάταγμα, το 27,5% και το 25% αντίστοιχα των κτιρίων, που βρίσκονται στη γωνία της Πλατείας Ομονοίας και Αγίου Κωνσταντίνου 2 και στην Πλατεία Ομονοίας 10 της Αθήνας, ένα (1) οικόπεδο στην Ιερά Οδό Αθηνών έκτασης 7.000 τ.μ. περίπου, το κτίριο που χτίστηκε με χρήματα του Κληροδοτήματος στα Γιάννινα στις οδούς Αβέρωφ και Κωλέττη 4, το οικόπεδο στις οδούς Τζαβέλα και Οπλαρχηγού Πουτέτση έκτασης 1.082 τ.μ. περίπου, που αγοράστηκε τελευταία από το Δήμο Ιωαννιτών, τα δύο (2) μεγάλης αξίας τιμαλφή, το ιερό λείψανο (δείκτης) του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού και ένα μεγάλο χρηματικό ποσό (290.750.000 δρχ. Το 1995).

Η Ελένη Ζωγράφου είχε πεθάνει την 25-8-1937 στην Αυστρία. Η περιουσία και τα τιμαλφή της προέρχονταν κυρίως από τον άντρα της Σόλωνα Ζωγράφο και τον πατέρα του Χρηστάκη Ζωγράφο, οι οποίοι είχαν πεθάνει προ της Ελένης Ζωγράφου στο Παρίσι. Ο Σόλων και ο Χρηστάκης Ζωγράφος κατάγονταν από το χωριό Κεστοράτι Αργυροκάστρου της Βορείου Ηπείρου.

Ο Σόλων Ζωγράφος με τον αδελφό του Γεώργιο έδωκαν την πρώτη και κύρια ώθηση στην επιστημονική και εντατική καλλιέργεια των μεγάλων τους κτημάτων στη Θεσσαλία Λαζαρίνα και Ζωγραφεία, ενώ ο πατέρας τους Χρηστάκης Ζωγράφος είχε αναδειχθεί ένας από τους πρώτους τραπεζίτες της Κωνσταντινούπολης και είχε ιδρύσει αγαθοεργά και εκπαιδευτικά καταστήματα, γι’ αυτό και το Πατριαρχείο τον είχε ανακηρύξει μεγάλο Ευεργέτη του Γένους και της Εκκλησίας.

Οι Συνοικισμοί των Μοναστηριωτών στη Φλώρινα

Γράφει ο Δημήτρης Μεκάσης

Οι κάτοικοι της Φλώρινας και του Μοναστηρίου είχαν πάντα καλές σχέσεις, καθώς η απόσταση που τους χωρίζει είναι μικρή. Και οι δυο πόλεις χτίστηκαν δίπλα στις αρχαίες πόλεις, όταν αυτές καταστράφηκαν. Το Μοναστήρι χτίστηκε δίπλα στην αρχαία Ηράκλεια, σε ένα τόπο όπου υπήρχε ένα μεγάλο μοναστήρι και ο τεράστιος ναός της Παναγίας της Πελαγονίτισσας. Ένας ποταμός, ο Υδραγόρας, έρεε κοντά στο μοναστήρι, όπου οι καλόγεροι είχαν πολλούς νερόμυλους, και από το άλεσμα των γεννημάτων συντηρούσαν την μονή. 

Σε αυτόν τον τόπο ιδρύθηκε η νέα πόλη και πήρε το όνομα Μοναστήρι, από την μονή της Παναγίας της Πελαγονίτισσας. Αργότερα Σέρβοι και Βούλγαροι κατοίκησαν στην πόλη μαζί με του Έλληνες. Οι πληθυσμοί αυτοί ονόμασαν το Μοναστήρι, «Όμπιτελ», που σημαίνει «μοναστήρι» στα μεσαιωνικά σλάβικα. Από την λέξη «Όμπιτελ» βγαίνει η ονομασία «Μπίτολα», που είναι η σημερινή επίσημη ονομασία της πόλης.

Μετά την κατάληψη της πόλης από τους τούρκους, το 1385, όλοι οι χριστιανικοί πληθυσμοί εκτοπίστηκαν έξω από την πόλη και σε αυτή κατοίκησαν Τούρκοι. Ο ναός και η μονή καταστράφηκαν από ισχυρότατο σεισμό και δεν οικοδομήθηκαν πάλι, καθώς οι Τούρκοι δεν τους το επέτρεψαν. Πολύ αργότερα οι Τούρκοι επέτρεψαν στους χριστιανούς να κατοικήσουν στο κέντρο της πόλης. Το Μοναστήρι άρχισε να αναπτύσσεται, καθώς έγινε στρατιωτικό, διοικητικό και εμπορικό κέντρο.

Λίγο πριν το 1800, έφτασαν στο Μοναστήρι πολλοί ελληνόβλαχοι από την Βόρειο Ήπειρο. Όλοι ήταν Μοσχοπολίτες, που άφησαν πίσω τα ερείπια της κατεστραμμένης από τους αλβανούς Μοσχόπολης και ήρθαν να κατοικήσουν στην πόλη και στα χωριά του Μοναστηρίου. Οι Μοσχοπολίτες είχαν ελληνική παιδεία, ασχολήθηκαν με το εμπόριο, τις τέχνες και την επεξεργασία του μαλλιού. Με την άφιξή τους άλλαξαν πολλά στην περιοχή του Μοναστηρίου. 

Η ελληνική ορθόδοξη κοινότητα του Μοναστηρίου, από τα μέσα του 19ου αιώνα γίνεται όλο και πιο δραστήρια, καθώς οι περισσότεροι ήταν έμποροι και τεχνίτες. Τότε ξυπνά και η εθνική ιδέα, και το 1859, ιδρύουν τον εθνικό σύλλογο «Καζίνο», αλλά οι τουρκιές αρχές τον απαγόρευσαν και εξόρισαν τα μέλη του. Ο ελληνισμός όμως συνέχισε να αγωνίζεται και να αφυπνίζεται ιδρύοντας θαυμαστά σχολεία, αθλητικούς συλλόγους, θεατρικό σύλλογο, φιλαρμονική, φιλόπτωχες αδελφότητες, ναό και το ελληνικό νοσοκομείο «Ευαγγελισμός». Αργότερα στο Μοναστήρι λειτούργησε και ελληνικό τυπογραφείο και η ελληνική εφημερίδα «Φως». Η ελληνική ορθόδοξη κοινότητα Μοναστηρίου ήταν πολύ ψηλά σε σχέση με τις άλλες κοινότητες της πόλης.

Και όταν οι Βαλκανικοί Πόλεμοι του 1912-13 έθεσαν τα νέα σύνορα τής περιοχής, το Μοναστήρι βρέθηκε στην μεριά της Σερβίας. Πολλοί Μοναστηριώτες ήρθαν στην Ελλάδα, ενώ οι περισσότεροι περίμεναν τις εξελίξεις, έχοντας την ελπίδα ότι το Μοναστήρι θα γινόταν ελληνικό. Οι Σέρβοι έκλεισαν τα ελληνικά σχολεία· η ελληνική γλώσσα απαγορεύτηκε να ομιλείται σε δημόσιους χώρους και στους δρόμους. Ήταν παραμονές του Α΄ παγκοσμίου πολέμου και οι περισσότεροι προσπαθούσαν να φύγουν στην Ελλάδα. Όμως οι σερβικές Αρχές δεν τους έδιναν διαβατήρια. Το 1915 έφτασε ο πόλεμος και στα μέρη μας. Οι Βούλγαροι κατέλαβαν το Μοναστήρι και εξόρισαν στην Βουλγαρία πολλούς ελληνόβλαχους από τα χωριά. Εκεί, μέσα στα παγωμένα νερά τους ανάγκαζαν να εργάζονται και να επεξεργάζονται το μαλλί, όλη την ημέρα. Όταν ο πόλεμος τελείωσε όλοι οι εξόριστοι ήρθαν και κατοίκησαν στην Φλώρινα. Οι περισσότεροι Μοναστηριώτες ήρθαν στην Φλώρινα, όταν ο γαλλικός στρατός έσπασε τις βουλγάρικες γραμμές. Τότε οι Μοναστηριώτες βρήκαν την ευκαιρία και πέρασαν τα σύνορα και εγκαταστάθηκαν στην Φλώρινα. Ήταν την περίοδο 1917-18.

Η ''Ντουλμπέρα'' της Χριστίνας Ρούσσου

«Και έφτασα τώρα στα τελευταία της ζωής μου να νοσταλγώ, να θυμάμαι, να θυμώνω, να λυπάμαι και να εξακολουθώ να ζω. Η πλάτη μου γεμάτη απ' το φορτίο που κουβαλάει χρόνια. Δεν ξέρω πώς θα ήμουν με λιγότερο βάρος στην πλάτη μου. Λένε πως σου έρχονται τόσα όσα μπορείς να σηκώσεις. Και ποιος το κρίνει αυτό;»

Μέσα απ’ τα ημερολόγια της Αορίκας Ζιώππα-Κωνσταντίνου ξεδιπλώνεται η πολυτάραχη ιστορία δύο οικογενειών απ’ τις αρχές του 19ου μέχρι το ξημέρωμα του 21ου αιώνα. Η Αορίκα, η ντουλμπέρα, όπως την αποκαλούσαν στα βλάχικα, μια γυναίκα έξυπνη, όμορφη και δυναμική, κατορθώνει να επιβληθεί και να κατακτήσει τον σεβασμό και την αποδοχή του ανδροκρατούμενου κόσμου του εμπορίου. Η κοσμοπολίτικη διαδρομή της ξετυλίγεται με σταθμούς τη Νέβεσκα (Νυμφαίο Φλώρινας), τη Βιέννη, την Αλεξάνδρεια και την πολυεθνική Θεσσαλονίκη, σημεία όπου ανθούν οι επιχειρηματικές δραστηριότητες των Βλάχων, ενώ ο έρωτας, δυνατός, καθοριστικός, πολλές φορές παράνομος ή απαγορευμένος, είναι πάντοτε παρών.

Χριστίνα Ρούσσου

Ντουλμπέρα

ISBN: 978-618-03-0360-5

Σελίδες: 520

Ημερομηνία έκδοσης: 26/11/2015

Περισσότερα: Metaixmio

Απόσπασμα από την παρουσίαση του ιστορικού μυθιστορήματος της 

Χριστίνας Ρούσσου ''Ντουλμπέρα'' με ομιλητή τον εθνολόγο-συγγραφέα 

Δημήτρη Ευαγγελίδη που πραγματοποιήθηκε στην Έδεσσα:

Έκθεση εικαστικού κοσμήματος στο Μέτσοβο

Μια διαφορετική έκθεση, εγκαινιάστηκε σε έναν πανέμορφο χώρο του Μετσόβου. Πρόκειται για την έκθεση εικαστικού κοσμήματος, την πρώτη προσωπική έκθεση του κοσμηματοπωλείου Otsis (Βασίλη Π. Τσουτσοπλίδη).

Το θέμα απολύτως ταυτισμένο με την περιοχή, καθώς παρουσιάζει με μοναδικό τρόπο την πορεία και την ιστορία του Μετσόβου μέσα από το κόσμημα.

Κι όλα αυτά με σύγχρονη ματιά, για να ικανοποιούν ακόμη και τα πιο απαιτητικά γούστα.

Στα εγκαίνια παρέστη πλήθος κόσμου... Και πολλές Μετσοβίτισσες που είδαν απλά υλικά να μετατρέπονται σε τέχνη.

Παρόντες ο δήμαρχος Μετσόβου Κώστας Τζαφέας, ο Περιφερειάρχης Ηπείρου Αλέκος Καχριμάνης, δημοτικοί σύμβουλοι κι άλλοι.

Το Λαογραφικό Μουσείο και η έκθεση θα λειτουργούν μέχρι τις 10 Ιανουαρίου από τις δέκα το πρωί μέχρι στις τρεις το μεσημέρι.

Το λαογραφικό μουσείο Τσανάκα στεγάζεται στο παλαιό πέτρινο αρχοντικό οίκημα της οικογένειας Βενέτη στην περιοχή του Αγίου Γεωργίου (Γρηγορίου Τσανάκα 1) και είναι μουσείο μετσοβίτικης – βλάχικης τέχνης του Μετσόβου.

Λειτουργεί από τον Ιούνιο του 2014 και αποτελεί έναν χώρο όπου συγκεντρώνει όλη την παράδοση του Μετσόβου.

Αλίκη Τέλλογλου, η μεγάλη κυρία της Θεσσαλονίκης

Της Γιώτας Μυρτσιώτη

«Εμείς δεν κάναμε ένα μουσείο ή μια πινακοθήκη, όπου απλώς θα εκτίθενται έργα τέχνης. Εκείνο που θέλαμε ήταν να αποκτήσει το κοινό παιδεία γύρω από την Τέχνη, να δημιουργηθεί ένα σχολείο για να ξυπνάει τα ωραία πράγματα που έχει ο καθένας μέσα στην καρδιά του, τα οποία τον βοηθούν να ομορφαίνει τη ζωή του και τη ζωή των άλλων»...

Το όνομά της δεν φέρει απλά τη σφραγίδα ενός από τα μεγαλύτερα πολιτιστικά πανεπιστημιακά ιδρύματα. Συνδέεται με μια σπάνια περίπτωση συλλέκτη-δωρητή με πάθος στην υπηρεσία της τέχνης και του πολιτισμού. Η Αλίκη Τέλλογλου, η μεγάλη φιλότεχνη κυρία της Θεσσαλονίκης έφυγε από τη ζωή και το θλιβερό άγγελμα του θανάτου της βύθισε στο πένθος τον πνευματικό κόσμο της πόλης και την πανεπιστημιακή κοινότητα.

Γιατί, αυτή η αρχοντική γυναίκα, δεν ήταν μόνο η μεγάλη δωρήτρια του ομώνυμου ιδρύματος που χάρισε απλόχερα μια πλούσια συλλογή έργων τέχνης κι όλη της την περιουσία για να δημιουργήσει μια εστία πολιτισμού. Ηταν ο πνευματικός άνθρωπος που με ψυχική ευγένεια και αυξημένη κοινωνική ευθύνη, κουβαλούσε το άρωμα μιας αστικής τάξης και τον κοσμοπολίτικο χαρακτήρα της Θεσσαλονίκης που φθίνει σταδιακά στο κοινωνικό μωσαϊκό της σύγχρονης μεγαλούπολης.

Ολη της η ζωή ήταν το Τελλόγλειο, αλλά το όνειρό της δεν χωρούσε μόνο εκεί: Ηταν τα πολλά «Τελλόγλεια». Στην Αλεξανδρούπολη, στο Διδυμότειχο, στο Κιλκίς, στη Φλώρινα, σ' όλη την Ελλαδα, στους απλούς καθημερινούς ανθρώπους της επαρχίας. «Τα σύνορα της Ελλάδας δεν σταματούν στη Θεσσαλονίκη», έλεγε.

Γέννημα - θρέμα της παλιάς γειτονιάς του Αρχαιολογικού Μουσείου -παιδί του Ναούμ και της Λουκίας Ωρολογά, προσφύγων από το Μοναστήρι και την Κωνσταντινούπολη- από μικρή αγαπούσε την Τέχνη. Το όνειρό της ήταν να σπουδάσει αρχιτεκτονική εσωτερικών χώρων, αλλά την κέρδισε η Ιατρική Σχολή.

O OHE και ο ρόλος των μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (Μ.Κ.Ο.) - Γιάννη Ε. Διακογιάννη

H πρόσφατη δίωξη (βλ.εδώ) της ελληνικής Δικαιοσύνης εις βάρος στελεχών του ελληνικού Υπουργείου των Εξωτερικών για τις παράνομες χρηματοδοτήσεις σε αμερικανική ΜΚΟ που δραστηριοποιείται στα Βαλκάνια, αναπόδραστα επανέφερε στη μνήμη μας την ομιλία του αείμνηστου δημοσιογράφου Γιάννη Διακογιάννη, που αναδημοσιεύουμε στη συνέχεια, για τις ΜΚΟ και τον διαλυτικό ρόλο που κάποιες εξ αυτών παίζουν στη γειτονιά μας. 

Ως ιστολόγιο θέτουμε το ερώτημα: ποιό άραγε είναι το ακριβές ύψος των ποσών που έχουν κατά καιρούς δοθεί από το ελληνικό ΥΠΕΞ σε ΜΚΟ όπως το East-West Institue ή το ΚΕΜΟ; Το τελευταίο αυτό συστηματικά λογοκρίνει άρθρα διακεκριμένων ειδικών επιστημόνων που υποστηρίζουν την ελληνικότητα των Βλάχων, δημοσιεύει όμως τα κείμενα θεολόγων μη ειδικών και Γάλλων πολιτικών ακτιβιστών για την προώθηση ζητήματος Βλάχικης μειονότητας στην Ελλάδα...

O OHE και ο ρόλος των μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (Μ.Κ.Ο.)

Εισήγηση του δημοσιογράφου Γιάννη Ε. Διακογιάννη

Γιάννης Ε. Διακογιάννης 

Αντίβαρο,

Πολιτιστική Αμφικτυονία 2006-07-01

Παγκόσμια Συνάντηση: «Ο ρόλος του ΟΗΕ στον 21ο αιώνα»

Δελφοί, Κυριακή, 2 Ιουλίου 2006

Μία μεγάλη γυναίκα του Ελληνισμού, η Αλίκη Γιωτοπούλου – Μαραγκοπούλου, πρώην πρύτανης του Παντείου Πανεπιστημίου και Πρόεδρος (σήμερα) της ελληνικής Μ.Κ.Ο. «Ιδρυμα για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου» σημειώνει ότι αποτελεί σπουδαία υπόθεση για τον ειρηνευτικό ρόλο του ΟΗΕ η βοήθεια που μπορούν να παράσχουν οι μη κυβερνητικές οργανώσεις, εφόσον – τονίζει – δεν χρηματοδοτούνται από κυβερνήσεις, το κράτος και παρεμφερείς οργανισμούς. 

Θα πρόσθετα - για να δώσω έμφαση σε όσα παρατηρεί η αγωνίστρια καθηγήτρια – ότι οι Μ.Κ.Ο. για να είναι αποτελεσματικές για την ειρήνη και τη δικαιοσύνη αλλά και σύννομες με τον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ δεν θα πρέπει να χρηματοδοτούνται ούτε από μυστικές υπηρεσίες, ούτε από πρεσβείες, ούτε από πολεμικές βιομηχανίες. 

Και θα συμπλήρωνα ότι αυτές οι Μ.Κ.Ο. δεν πρέπει να χρηματοδοτούνται – όπως θα εξηγήσω στην συνέχεια – γενικά και αόριστα από τον ΟΗΕ με προγράμματα, όπως στην περίπτωση του σχεδίου Ανάν για την Κύπρο, που δεν είναι γνωστά και ελεγχόμενα από την Ολομέλεια του Οργανισμού και δεν είναι διάφανη η δράση τους. 

Η κατάσταση στη Δυτική Μακεδονία - Η ανταρσία του Αλή πασά της Ηπείρου

Ο Νεομάρτυς Άγ. Δημήτριος από
τη Σαμαρίνα

Ἡ κατάσταση στή Δυτική Μακεδονία 

Τό 1814 ἱδρύθηκε στήν Ὀδησσό ἡ Φιλική Ἐταιρεία. Οἱ πρῶτοι πού μυήθηκαν στούς σκοπούς αὐτῆς στήν περιοχή ἦσαν κληρικοί. Εἶναι πιθανόν ὁ μητροπολίτης Σταγῶν Παΐσιος (1813-1819) καί κάποιοι μοναχοί τῆς μονῆς Εὐαγγελισμοῦ Μπουνάσιας νά ἦσαν μυημένοι στήν Ἑταιρεία. 213118. Μέσω τῶν μοναστηριῶν τό μήνυμα τῆς Ἑταιρείας μεταδόθηκε στούς Κλέφτες, τούς ὁποίους ἡ καταδιωκτική μανία τοῦ Ἀλῆ πασᾶ εἶχε ἀναγκάσει νά ἀποτραβηχθοῦν ἀπό τήν ἐνεργό δράση. Ἀπό τούς ὁπλαρχηγούς τούς σχετιζόμενους με τήν περιοχή Γρεβενῶν ἀναφέρεται μύηση τοῦ Γιαννούλα Ζιάκα (12295, 49995, 37125), Ἀποστόλου Κυρίμη (254), Νάσιου Μάνταλου (μυήθηκε ἀπό τόν Γούσιο Χατζηπέτρο. 7945), Ζήση Χατζημάτη, γυιοῦ προκρίτου τῆς Σαμαρίνας, ὁ ὁποῖος κρατήθηκε ὅμηρος γιά κάποιο διάστημα στήν αὐλή τοῦ Ἀλῆ πασᾶ1 (427154). Οἱ ἀρματολοί ἀπόκτησαν καί πάλι ὅπλα (ἄρματα) χάρη στήν ἔξυπνη εἰσήγηση τοῦ φιλικοῦ Νικολάου Λασπᾶ ἀπό τή Σιάτιστα, γραμματέα τοῦ πασᾶ τῶν Τρικάλων Σουλεϊμάν. Ὁ Λασπᾶς ἔπεισε τόν Σουλεϊμάν ὅτι ὁ ἐξοπλισμός τῶν ἀρματολῶν ἦταν πρός τό συμφέρον τῆς Πύλης, προκειμένου αὐτοί νά ἀναχαιτίσουν τό στράτευμα τοῦ Ἀλῆ, πού ἦταν ἕτοιμο νά εἰσβάλει στή Θεσσαλία. Ἡ προκήρυξη πρός τούς ἀρματολούς ἐκδόθηκε καί ὁ Λασπᾶς ἔστειλε σ’ αὐτούς στίς 12. 7.1820 τήν ἀκόλουθη ἐπιστολή: 

«Ἀγαπητά μου παλικάρια, ὅπου καί ἄν εὑρίσκεσθε καί θέλετε δούλεψιν, πηγαίνετε μέ τόν Καραστάθην καί δέν εἶσθε γελασμένα, ἐπειδή καί θέ νά πάρει ψωμί καί ἔστω πρός εἴδησίν σας ὅτι μέ αὐτόν ἔχετε νά ἀπεράσετε καλά καί μέ κυβέρνησίν σας, ἄν θέλετε λοιπόν μή κάθεσθε ἀλιάκηδες (σ.σ. ὀκνηροί), ἀργοί καί μή χάνετε τόν καιρό σας καί τήν παλικαριά σας ἄδικα, μόνο ἐμβᾶτε εἰς δούλευσιν, διά νά φανῇ ἡ ἀξιότης τῆς παλικαριᾶς σας καί νά τιμηθῆτε καί θεόθεν, ὑγιαίνετε». 261169 

Τά παράπονα τῶν Ὀθωμανῶν τῆς Λάρισας, πού εἶδαν τήν διανομή ὅπλων στούς Ἕλληνες μέ ἀνησυχία, ἔφεραν τόν Σουλεϊμάν στή δυσμένεια τῆς Πύλης, ὥστε αὐτός νά ἀνακληθεῖ καί νά ἀποκεφαλιστεῖ. Το σχέδιο ὅμως τοῦ Λασπᾶ για τον ἐξοπλισμό τῶν ἀρματολῶν εἶχε πραγματοποιηθεῖ. Ὁρισμένοι ἀπό τους ἀρματολούς ἑνώθηκαν μέ τό στράτευμα τοῦ σουλτάνου κατά τοῦ Ἀλῆ. 261168 

Κατά την ἐποχή ἐκείνη ἔδρασε κάποιος Θεόδωρος ἀπό τή Σαμαρίνα. Αὐτός ἦταν μοναχός στη μονή τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς Σαμαρίνας καί ἀνεψιός τοῦ ἁγίου Δημητρίου, τοῦ νεομάρτυρα. Περιοδεύοντας ἀνά τίς Μακεδονία, Ἤπειρο καί Θεσσαλία διόγκωνε τίς διαδόσεις γιά ἐπικείμενη βοήθεια τῆς Ρωσίας τονώνοντας τό ἠθικό τῶν ὑποδούλων καί ἀναπτερώνοντας τίς ἐλπίδες τους γιά ἀπελευθέρωση. 22721 

Τάνα - Η αληθινή ιστορία ενός ακόμη άτυχου έρωτα που έγινε τραγούδι

Δημήτρης Κουκούδης

Ένας αστικός μύθος των Βλάχων από το Σέλι της Βέροιας. Η Τάνα!!! (Σουλτάνα)

Η Τάνα αλί Κόγκα (του Κόγκα). Ένα υπαρκτό άτομο μιας ερωτικής ιστορίας, από εκείνες που αλλού γινόταν βιβλία κι αλλού τραγούδια. Η Τάνα που έγινε τραγούδι και χορευόταν σε κάθε περίσταση στα βλαχογλέντια της περιοχής. Η Τάνα που γελάστηκε ...από έρωτα.

Η Τάνα που ερωτεύτηκε κάποιον Σωτηράκη και άφησε το όνομά της σε ένα τραγούδι και έφυγε στην Αμερική φορώντας τα βλάχικα ρούχα με το ...λιμπαντέ (κοντό γελεκάκι με χρυσοκέντημα), ενώ ο Σωτηράκης χάθηκε πίνοντας ...τον περίφημο καφέ που λέει και το τραγούδι.

Το βρήκα να το τραγουδάει ο Νίκος Ζιώγαλας και θυμήθηκα τον Γιώργο τον Κόγκα που μας μάθαινε χορό τότε και μου έλεγε χαμογελώντας ...θεία μου ήταν η Τάνα...!!!

Τότε οι έρωτες γινόταν και ...τραγούδια εκτός από αιτία καταστροφής. Ή μάλλον, η καταστροφή του έρωτα γινόταν τραγούδι. Τέτοιες ιστορίες, οι Ιταλοί τις κάναν Όπερες ...!

Παρασκευή Σιμάκου - Parashqevi Simaku

Παρασκευή Σιμάκου

Η Παρασκευή Σιμάκου είναι διάσημη τραγουδίστρια της Αλβανίας που ζει πλέον μόνιμα στις ΗΠΑ. Γεννήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου του 1966 στην Καβάγια αλλά έλκει την καταγωγή της από την ξακουστή Μοσχόπολη[1][2].  Τα μέλη της οικογένειας Σιμάκου σκόρπισαν παντού όπως και όλοι οι Μοσχοπολίτες μετά την καταστροφή της πόλης, το 1769[3].

Η Παρασκευή Σιμάκου έχει κερδίσει πολλά βραβεία και συνεργάστηκε με μερικούς από τους καλύτερους συνθέτες και μουσικούς της Αλβανίας. Έχει εμφανιστεί σε φεστιβάλ τραγουδιού στην FYROM επί σειρά ετών[3]. 

Παραπομπές
[1] Ελευθέριος Απ. Καρακίτσιος, Ο ελληνισμός στην Μητροπολιτική Περιφέρεια Κορυτσάς, σελ. 101. Βλ. εδώ

[2] Π. Δανιήλ Σιμάκου, Η οικογένεια Σιμάκου από την Μοσχόπολη, βλ. εδώ
[3] Μοσχόπολις, Ημερολόγια Π.Ο.Π.Σ.Βλάχων, 1996

[4] wikipedia, Parashqevi Simaku

Η Παρασκευή Σιμάκου στο παρακάτω βίντεο ερμηνεύει το 

''Μη με ρωτάς'' της Μαρινέλλας 

(μουσική: Γ. Χατζηνάσιου, στίχοι: Μ. Μπουρμπούλη)