Η Απελευθέρωση της Κορυτσάς, 1940 - Θεοφάνης Βλάχος

Ύψωση της ελληνικής σημαίας στην Κορυτσά

Η Μάχη για την Απελευθέρωση της Κορυτσάς και Ανώτερη Στρατιωτική ∆ιοίκηση Κορυτσάς 

Ανθστης(ΦΠΖ) Θεοφάνης Βλάχος - Ιστορικός

~ Ακολουθήστε τον παρακάτω σύνδεσμο:

dis.army.gr

Χριστόφορος Νάλτσας - Κρούσοβο Πελαγονίας

Χριστόφορος Νάλτσας (1896-1980)

Του Κωνσταντίνου Αν. Βαβούσκου

~ Ακολουθήστε τον παρακάτω σύνδεσμο:

media.ems.gr

4 Μαϊου του 1944: Τα Μεγάλα Λιβάδια στις φλόγες

Τα Μεγάλα Λιβάδια κάποτε...

Ήταν 4 Μαϊου του 1944 όταν στην τρίτη εκκαθαριστική τους επιχείρηση στο Πάικο οι Γερμανοί αποφάσισαν να πυρπολίσουν τα Μεγάλα Λιβάδια, κέντρο της Εθνικής Αντίστασης του Πάικου και έδρα του 30ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ. Μέσα σε ελάχιστες ώρες τα 800 σπίτια του οικισμού έγιναν παρανάλωμα του πυρός στέλνοντας τους 4500 περίπου κατοίκους των Λιβαδίων στην οριστική προσφυγιά στους γύρω Νομούς: Κιλκίς, Πέλλας και Θεσσαλονίκης.

''... Τις μέρες που εμείς γιορτάζαμε την Πρωτομαγιά με τους Γιουγκοσλάβους και ξεκουραζόμασταν στα πράσινα λιβάδια της Τζένας, οι Γερμανοι χτένιζαν το Πάικο για να βρουν τους κρυμμένους παρτιζάνους. Μέρες ολόκληρες ακούγονταν πυροβολισμοί μέσα στις χαράδρες και εκρήξεις όλμων. Λυσσασμένοι από το πάθημα τους στη Μπέλα Βόντα πυροβολούσαν τον έρημο τόπο.

Κατά τις 5 ή 6 του Μάη δυο μεγάλα σύννεφα καπνού φάνηκαν πάνω στο Πάικο. Με τα κιάλια εξακριβώσαμε ότι οι καπνοί έβγαιναν από τα χωριά Μεγάλα Λιβάδια και Τρία Έλατα.

Οι Γερμανοί βάλανε φωτιά στα τόσο φιλόξενα για τους αντάρτες χωριά. Ο εχθρός μια και δεν βρήκε τους αντάρτες εκδικούνταν τους τόσο καλούς και φτωχούς κατοίκους των χωριών αυτών...''.

''... Και όσο βλέπαμε τους καπνούς να υψώνονται στον ουρανό σκεπτόμασταν το δράμα αυτών των ανθρώπων που τόση βοήθεια μας πρόσφεραν.

Καθώς αγνάντευα προς το Πάικο η σκέψη μου πήγε στα χωριά εκείνα. Τι έγιναν άραγε οι κάτοικοι των χωριών; Τους εκτέλεσαν οι Γερμανοί; Γλίτωσαν το θάνατο; Και σκεφτόμουν πως τα χωριά αυτά που με τόση επιφύλαξη μας δέχτηκαν στην αρχή και τόσο δέθηκαν μαζί μας με τον αγώνα τώρα τελευταία, έφθασαν να δουν τα σπίτια τους, τα νοικοκυριά τους, που τα στέριωναν μια ζωή ολόκληρη, να παραδίδονται στις φλόγες.

Όπως μάθαμε αργότερα οι Γερμανοί πετούσαν μέσα στα σπίτια μια ειδική σκόνη και δίνανε φωτιά. Τα σπίτια λαμπάδιαζαν αμέσως, ροκανίζονταν από τις αδηφάγες φλόγες, και μεταβάλλονταν τριζοβολώντας σε μαύρα και άραχλα ερείπια που έχασκαν κάτω από τον απέραντο ουρανό.

Οι Γερμανοί δεν περιορίστηκαν σ' αυτό μονάχα. Μάζεψαν όλο τον πληθυσμό και των δυο χωριών και κοπάδι, μ' ότι μπόρεσαν, οι φτωχοί άνθρωποι που γλίτωσαν απ' την πυρκαγιά, τους κατέβασαν στη Γουμένιτσα και από κει σκόρπισαν στα χωριά του κάμπου. Εκεί οι Λιβαδιώτες πέρασαν δύσκολες μέρες. Λίγοι μόνο κατόρθωσαν, αργότερα, να βγουν πάνω στο βουνό στο χωριό τους, να συμμαζέψουν κάτι από τα ρημαγμένα νοικοκυριά τους. Μα τους είχε μείνει η μεγάλη ελπίδα: Περιμένανε τη λευτεριά για να φτιάξουν καλύτερο το χωριό τους, να γίνει καλύτερη ολόκληρη η Ελλάδα...''(74).[Παραπομπή: Θανάση Μητσόπουλου, ''Το 30ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ, Οδυσσέας, Αθήνα 1987]

Τι είχε προηγηθεί όμως αυτής της καταστροφής; 

Δημήτρης Μητροπάνος: 6 χρόνια απουσίας

6 χρόνια χωρίς τον Δημήτρη Μητροπάνο

Μας λείπει η φωνή, τα τραγούδια και το ήθος του. Το λαϊκό τραγούδι χωρίς αυτόν δεν είναι το ίδιο. Ένας σπουδαίος ερμηνευτής που τα τραγούδια του έγραψαν ιστορία στο ελληνικό πεντάγραμμο. 

Ο Δημήτρης Μητροπάνος «έφυγε» σε ηλικία 64 ετών, αφήνοντας πίσω μία σημαντική διαδρομή στο χώρο του ελληνικού τραγουδιού. 

Τα τελευταία χρόνια είχε δώσει σκληρή μάχη για να αντιμετωπίσει σοβαρότατα προβλήματα υγείας. Ο θάνατός του προήλθε από από οξύ πνευμονικό οίδημα στις 17 Απριλίου και κηδεύτηκε στο Πρώτο νεκροταφείο Αθηνών στις 19 Απριλίου 2012. 

Ήταν ένας από τους σημαντικότερους έλληνες τραγουδιστές της σύγχρονης εποχής. Ερμήνευσε χαρακτηριστικά τραγούδια σημαντικών στιχουργών και συνθετών.

Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης απέτισαν φόρο τιμής μεταδίδοντας βίντεο με τις σημαντικότερες ερμηνείες του καθώς και δηλώσεις όσων συνεργάστηκαν μαζί του.

Τα πρώτα χρόνια 

Γεννήθηκε στην Αγία Mονή, μια συνοικία έξω από τα Τρίκαλα -από εκεί ήταν η μητέρα του (η οποία όμως είλκε την καταγωγή της από την Σαμαρίνα Γρεβενών)- στις 2 Απριλίου του 1948. 

Μεγάλωσε χωρίς τον πατέρα του, τον οποίο γνώρισε στα 29 του χρόνια. Μέχρι τα 16 του νόμιζε πως είχε σκοτωθεί στον ανταρτοπόλεμο, όταν ήρθε ένα γράμμα το οποίο έλεγε πως ζει στην Ρουμανία. Ο πατέρας του καταγόταν από ένα χωριό της Καρδίτσας το Καππά. 

Από μικρός δούλευε τα καλοκαίρια για να βοηθήσει τα οικονομικά της οικογένειας του. Πρώτα σαν σερβιτόρος στην ταβέρνα του θείου του ύστερα στις κορδέλες κοπής ξύλων. 

Μετά την τρίτη γυμνασίου, το 1964, κατεβαίνει στην Αθήνα να ζήσει με τον θείο του στην οδό Aχαρνών. Προτού τελειώσει το γυμνάσιο άρχισε να δουλεύει ως τραγουδιστής. 

Επαγγελματική σταδιοδρομία 

Στην ίδια ηλικία, έπειτα από παρότρυνση του Γρηγόρη Μπιθικώτση, τον οποίο γνώρισε σε μία συγκέντρωση της εταιρίας του θείου του, στην οποία τραγούδησε, επισκέφτηκε την Κολούμπια. 

Εκεί ο Τάκης Λαμπρόπουλος του γνώρισε τον Γιώργο Ζαμπέτα, δίπλα οποίο θα δουλέψει στα «Ξημερώματα». 

Τον Ζαμπέτα τον μνημονεύει ως μεγάλο του δάσκαλο και δεύτερο πατέρα. Όπως είχε δηλώσει, «ο Ζαμπέτας είναι ο μόνος άνθρωπος στο τραγούδι ο οποίος με βοήθησε χωρίς να περιμένει κάτι. Με όλους τους υπόλοιπους συνεργάτες μου κάτι πήρα και κάτι έδωσα».

Το 1966 ο Μητροπάνος συναντάται για πρώτη φόρα με τον Μίκη Θεοδωράκη και ερμηνεύει μέρη από τη «Ρωμιοσύνη» και το «Άξιον Εστί» σε μια σειρά συναυλιών στην Ελλάδα και την Κύπρο.

Στη μνήμη του καθηγητή Αντώνιου Αιμίλιου Ταχιάου

Eνας αυτοβιογραφικός περίπατος του καθηγητή του ΑΠΘ, που έζησε (αλλά και πέρασε) πολλά 

Αρθρο «δημοκρατίας» Β. Ελλάδος,  

12.04.2017

Από την

Ελένη Σκάρπου

Ανάκληση αναμνήσεων»: Δεν είναι ακόμη ένα σύγγραμμα που γράφτηκε απλά για να γραφτεί... Είναι μια σειρά από προσωπικές μαρτυρίες, ένας αυτοβιογραφικός περίπατος που ξεκινά από το οικογενειακό παρελθόν του συγγραφέα Αντώνιου - Αιμίλιου Ταχιάου και τον Mακεδονικό Aγώνα, για να περάσει από την προπολεμική εποχή, τον Eλληνοϊταλικό Πόλεμο, τη γερμανική κατοχή, τον Εμφύλιο, τη δικτατορία και να καταλήξει λίγο πριν από το σήμερα.

Είναι σίγουρα πολλοί οι λόγοι που ένα τέτοιο λογοτεχνικό δημιούργημα πρέπει να βρει θέση στα ράφια μιας σύγχρονης βιβλιοθήκης, αλλά ο κυριότερος είναι η επαφή με πτυχές της Ιστορίας που δεν γνωρίσαμε από πρώτο χέρι και τις οποίες κάποιοι είχαν την τύχη -και την ατυχία μαζί- να βιώσουν, ώστε να μας τις παραδώσουν ατόφιες και αυθεντικές, σαν φυλαχτό, για τα επόμενα χρόνια.

Στα σημερινά Σκόπια

Εχοντας κλείσει τα 85 χρόνια του, ο κ. Ταχιάος εξιστορεί με λεπτομέρεια τα πάντα: «Ο πατέρας μου γεννήθηκε στο Κρούσοβο, στα σημερινά Σκόπια. Εκεί ζούσαν Ελληνες βλαχόφωνοι. Ο πατέρας μου και ο αδερφός του υπήρξαν αντιπρόσωποι για όλη την ευρωπαϊκή Τουρκία της εταιρίας που είχε και τον “Τιτανικό”, και έστελναν μετανάστες στην Αμερική, για τους οποίους λογοδοτούσαν... αν έχουν προσηλυτιστεί από τους Βουλγάρους. Η μητέρα μου γεννήθηκε στους Πύργους Εορδαίας, στην Κοζάνη. Ο αδερφός της, ο Γρηγόρης Νικολαΐδης, είχε μεγάλη δράση. Στη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα είχαν φιλοξενήσει τον καπετάν Γαρέφη με 12 αντάρτες στο σπίτι τους. Επειτα μετακόμισαν στο Αμύνταιο, όπου το 1912 ο Ελευθέριος Βενιζέλος τον διόρισε δήμαρχο Αμυνταίου» αναφέρει ο συγγραφέας, περιγράφοντας το πρώτο κεφάλαιο, στο οποίο γίνεται αναφορά και στη σύζυγό του, ο προπάππους της οποίας ονομαζόταν Γενναίος Σκούρας και ήταν βαφτισμένος από τον γιο του Κολοκοτρώνη.

Έφυγε από τη ζωή ο καθηγητής Αντώνιος Αιμίλιος Ταχιάος

Εφυγε από τη ζωή σε ηλικία 87 ετών ο ομότιμος καθηγητής της Ιστορίας και Γραμματείας των Σλαβικών Εκκλησιών της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ, Αντώνιος - Αιμίλιος Ταχιάος.

Ηταν αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Άθηνών, αλλοδαπό μέλος της Σερβικής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών και της Βουλγαρικής Ακαδημίας Επιστημών, ενώ είχε τιμηθεί με το Διεθνές Βραβείο της Ακαδημίας της Σλοβακίας.

«Δάσκαλο – πρότυπο», χαρακτήρισε τον εκλιπόντα, με δηλώσεις του στο ΑΠΕ - ΜΠΕ, ο πρόεδρος της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ, Παναγιώτης Σκαλτσής και πρόσθεσε ότι ήταν σημαντικό τόσο το επιστημονικό, όσο και το κοινωνικό του έργο.

Στο επίκεντρο της επιστημονικής ενασχόλησης του Αντώνιου - Αιμίλιου Ταχιάου ήταν η επίδραση του Βυζαντίου στον κόσμο των Σλάβων και το έργο των Θεσσαλονικέων ιεραποστόλων Κυρίλλου και Μεθοδίου.

Μεταξύ άλλων, διατέλεσε πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Σλαβικών Μελετών, του Ιδρύματος Μελετών Χερσονήσου του Αίμου, καθώς και του Κέντρου Μελέτης Πολιτιστικής Κληρονομιάς Κυρίλλου και Μεθοδίου.

Η κηδεία του θα γίνει αύριο στις 11.30 το πρωί από τον μητροπολιτικό ναό Αγίου Γρηγορίου Παλαμά.

ΝΔ: Εμβληματική προσωπικότητα

Εμβληματική προσωπικότητα της πνευματικής, πολιτιστικής και κοινωνικής ζωής της Θεσσαλονίκης, χαρακτηρίζει με ανακοίνωση της η Διοικούσα Επιτροπή Θεσσαλονίκης της Νέας Δημοκρατίας, τον ομότιμο καθηγητή της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ, Αντώνιο-Αιμίλιο Ταχιάο.

Η γιαγιά μου Σωτήρα / Gjyshja ime Sotira - Edlira Jorgji Doko

Εντλίρα Γιώργη Ντόκου

Η γιαγιά μου Σωτήρα

(η μητέρα της μαμάς μου)

Η γιαγιά μου ήταν πάντα γλυκομίλητη

Άνοιγε την αγκαλιά της σαν μια μεγάλη θάλασσα

Με μεγάλα καστανά μάτια σαν ένας ήλιος

Άλλοτε γινόταν γη και άλλοτε ουρανός

Στα ζαρωμένα από τα γηρατειά χέρια της

Έκρυβε καραμέλες για δύο βουνά και τέσσερις κάμπους

Στις μεγάλες τσέπες της είχε το κεντημένο μαντήλι

Ω! πόσο κομψά κρεμόταν ο σταυρός στο λαιμό της

Το χαμόγελο της ζέσταινε τις μικρές καρδιές μας

Και το χάδι της έδινε την φλόγα του χειμώνα

Και το δάκρυ της ήταν βαρύ όσο ο κόσμος

Και η απουσία της βαθιά στην ψυχή γινόταν αισθητή

Η γιαγιά μου ήταν λουσμένη στο άπλετο φως

Καθώς σηκωνόταν το πρωί σαν πεταλούδα στο σπίτι

Ζύμωνε, δροσερά, με λουλούδια στο πιάτο

Με πρόβειο μαλλί ήταν παράδοση να υφαίνει

Όσο ζούσε ήταν καταιγίδα και φουρτούνα

Και ελπίδα και όνειρο και ποτάμι

Σαν όμορφη κι αγαπημένη Παναγιά

Σαν την πανσέληνο διαπερνά τις διαδρομές μου

Η γιαγιά μου ήταν μια Βλάχα με χάρη

Την έχω σαν θεϊκό ύμνο για κάθε σημαία 

Την έχω σαν τραγούδι και δυσβάσταχτο πόνο στη σάρκα

Με ιερό αίμα από σόι της Κορυτσάς

Η γιαγιά μου έζησε πέρα από το Σούσιτσα*

Μακριά από εμάς, μερικές ώρες με τα πόδια

Όταν ερχόταν στο χωριό ήταν η Άνοιξη του δρόμου

Εκείνου που έτρεφε το μυαλό μου 

Και ειλικρινά μου λείπει αυτή η Χρυσή Γυναίκα

Και μου λείπει η μητρική της επίπληξη 

Γι 'αυτό την θυμάμαι με επιθυμία και λαχτάρα

Γι' αυτό ελπίζω σ' ένα όνειρο που με ματώνει

Βερόνα, 27 Μαρτίου 2018, 7:54

* Σούσιτσα: είναι παραπόταμος του Αώου, κατά τους αρχαίους Έλληνες ο Πολυανθής (βλ. Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια τομ. ΙΣΤ΄, σελ. 80)

~~~~~~