Γεωργάκης Ολύμπιος εκ Λιβαδίου

Γεωργάκης Ολύμπιος

Ξενάγηση στο σπίτι του Εθνικού μας ήρωα:

Σπάνια ηχογράφηση και ίσως και μοναδική...

ερμηνεύει ο Γιάννης Περδίκης:

Στη Μοσχόπολη - 2 φωνές & 2 γεφύρια

Του Σπύρου Μαντά

√ Η Αθήνα της τουρκοκρατίας !

√ Το άνθος των Βαλκανίων !

√ Το μικρό Παρίσι της Ανατολής !

Η Μοσχόπολη ιδρύθηκε, ως Βοσκόπολη, στα μέσα του 14ου αιώνα από βλάχους κτηνοτρόφους. Με τη βιοτεχνία και το εμπόριο, γρήγορα αναδείχθηκε σε σημαντικό οικονομικό και πνευματικό κέντρο της Βαλκανικής. Στο απόγειό της έφτασε σε πληθυσμό τους 60.000 κατοίκους με 12.000 σπίτια σε 12 συνοικίες. Λειτούργησαν, μεταξύ των άλλων, Ακαδημία, βιβλιοθήκη, τυπογραφείο και 24 ναοί! Απ’ τις πολλές της οικογένειες που δραστηριοποιήθηκαν κυρίως στην κεντρική Ευρώπη, ξεχώρισε εκείνη των Σίνα. Δυστυχώς τούτη η θαυμαστή πολιτεία -άτυχη η μοίρα της- λεηλατήθηκε απ’ τους αλλόθρησκους γειτόνους της το 1769, ανέκαμψε αργότερα μερικώς, για να έλθει οριστικά το τέλος της, πάλι με επιδρομές, το 1916. Σήμερα, φτωχό χωριό, ξανάγινε …Βοσκόπολη (Βοσκοπόγιε)!

Ξαναβρέθηκα στη Μοσχόπολη εφέτος στις 4 Σεπτεμβρίου. Βίωσα και πάλι πόνο και θλίψη, δηλαδή όσα νιώθει ο κάθε επισκέπτης που γνωρίζει, που έχει μελετήσει. Και μόνο το πρωινό αεράκι που μου δρόσιζε το πρόσωπο -αλλού ο απόλυτος καύσωνας- έδινε κουράγιο να συνεχίσω να περιφέρομαι ανάμεσα σε ερείπια που ακόμη μιλούν, σε περισσότερα που ανακαλεί η ιστορία.

Έφυγα έχοντας στην ψυχή του νου μου δύο φωνές να με συντροφεύουν· δύο πετρογέφυρα που διαβαίνοντάς τα υποσχέθηκα να ξαναγυρίσω.

Ο Θεόφραστος Γεωργιάδης (1885-1974), παρών στη σφαγή του 1916, πάντα θα ιστορεί…

Ο Θεόδωρος Σγκούρι (1922), ολοζώντανο μνημείο στο σήμερα, διευκρινίζει…

Αδελφοί Μανάκια, οι πρώτοι κινηματογραφιστές της Ελλάδος και των Βαλκανίων!

Γράφει η Δήμητρα Ρετσινά Φωτεινίδου, 

φιλόλογος – Μ.Α. Πολιτικής Φιλοσοφίας Α.Π.Θ.

Οι αδελφοί Μανάκια ή Μανάκη είναι γνωστοί στην ιστορία του σινεμά ως οι «αδελφοί Lumiere» των Βαλκανίων. Πρόκειται για τους πρωτοπόρους και κοσμοπολίτες φωτογράφους και κινηματογραφιστές από την βλαχόφωνη Αβδέλλα (του νομού Γρεβενών) της ορεινής Πίνδου, οι οποίοι τράβηξαν το 1905 με κινηματογραφική κάμερα Bioscope το πρώτο στα Βαλκάνια φιλμ. Οι «Υφάντρες» είναι η πρώτη τους κινηματογραφική δουλειά και φτιάχτηκε στον τόπο καταγωγής τους, στην Αβδέλλα, όπου και κατέγραψαν τα ήθη, τα έθιμα και τις παραδοσιακές εργασίες των κατοίκων του χωριού. Είναι επίσης το πρώτο documentaire αφού καταγράφει πραγματικά γεγονότα και αληθινούς χαρακτήρες. 

Ο ποιμενικός τρόπος ζωής των Βλάχων των χωριών της οροσειράς της Πίνδου, μπορεί να φαίνεται σε εμάς τους αστούς ως ειδυλλιακός, όμως η πραγματική νομαδική ζωή αυτών των ανθρώπων, επί αιώνες, ήταν πολύ επίπονη. Παρ’ όλες τις μετακινήσεις για τη βόσκηση των κοπαδιών τους, οι Βλάχοι της Μακεδονίας και της Ηπείρου κατόρθωσαν να δημιουργήσουν έναν συμπαγή και suigeneris πολιτισμό (πεντατονικά πολυφωνικά τραγούδια, λατινική γλώσσα, ζωγραφική, ξυλογλυπτική, υφαντουργία, χρυσοχοϊα και αργυροχοϊα). Λόγω των καραβανιών που διέσχιζαν τα βουνά, οι Βλάχοι έγιναν ονομαστοί μεταφορείς, αγωγιάτες ή αλλιώς κυρατζήδες. 

Η άγνωστη ζωή του Αβέρωφ μέσα από τα μάτια της κόρης του

ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ «ΞΑΝΑΓΡΑΦΕΙ» ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ

«Είκοσι χρόνια πέρασαν που προσπαθώ με πείσμα να σε γνωρίσω, εσένα τον άνθρωπο, όχι τις πολλές εικόνες σου. Είκοσι χρόνια που ψάχνω, διαβάζω, ερευνώ... ό,τι ρετάλι του χρόνου, του κουτσομπολιού ή της Ιστορίας βρεθεί στον δρόμο μου και το αποθηκεύω καρτερικά, μπας και μπορέσω μια μέρα να γράψω για σένα.

Μήπως ήρθε επιτέλους ο καιρός;», αναρωτήθηκε στον πρόλογο του βιβλίου της η κ. Τατιάνα Αβέρωφ, έχοντας δώσει ήδη την απάντησή στο ρητορικό ερώτημά της με την κυκλοφορία του νέου της βιβλίου «Δέκα ζωές σε μία».

Είναι το δικό της αφιέρωμα, στον πατέρα Ευάγγελο Αβέρωφ, από την κόρη του.

Η άγνωστη ζωή του κορυφαίου πολιτικού Αβέρωφ-Τοσίτσα, από τη γέννησή του μέχρι και τα 40 του χρόνια, απλώνεται λέξη προς λέξη, συναίσθημα προς συναίσθημα, στις σελίδες του βιβλίου. Στην ουσία πρόκειται για ένα ιστορικό μυθιστόρημα-βιογραφία, με ήρωες υπαρκτούς και γεγονότα πραγματικά, που ζωντανεύει την ταραγμένη ατμόσφαιρα και τα ιστορικά γεγονότα που σημάδεψαν την Ελλάδα, από το 1908 μέχρι τις αρχές του Εμφυλίου, κι αναλύει την ιστορική αυτή πολιτική μορφή της Κεντροδεξιάς.

~ Επιστροφή από το Περτούλι, το 1910. Ο Λόλης Αβέρωφ μικρός, είναι δεμένος πάνω στο άλογο για να μην πέσει.

«Ο πατέρας μου ο Λόλης, όπως γράφω στο βιβλίο, γιατί έτσι τον φώναζαν οι γονείς του όταν ήταν παιδί -συνήθιζαν στην οικογένεια να δίνουν χαϊδευτικά ας τα πούμε ονόματα-, έζησε μια γεμάτη ζωή. Ηταν μια πολυσχιδής προσωπικότητα. Ηταν σαν να έζησε δέκα ζωές σε μία. Στο βιβλίο φτάνω μέχρι το 1947. Στην ουσία περιγράφω τις πέντε πρώτες ζωές του. Τα πρώτα αυτά χρόνια εξηγούν τον άνθρωπο και την πορεία του», λέει στο «Εθνος της Κυριακής» η συγγραφέας Τατιάνα Αβέρωφ.

Ντοματένια πλατσίντα

Ιδέες για νόστιμο, παραδοσιακό, οικονομικό και υγιεινό κολατσιό!

Της Ελευθερίας Μπούτζα

~ Υλικά:

1/2 κιλό αλεύρι για όλες τις χρήσεις

1 φακελάκι ξηρή μαγιά

1 κ.σ. ζάχαρη, 1 κ.γ. αλάτι

1 αυγό, 350 γρ. νερό χλιαρό

1 φλ. τσ. ελαιόλαδο

200 γρ. τυρί φέτα τριμμένη

ντοματάκια ή ντομάτα κομμένη σε κυβάκια

1 κ.σ. σουσάμι, 1 κ.γ. ρίγανη

~ Εκτέλεση:

Ανακατεύουμε τα 6 πρώτα υλικά με 1/2 φλυτζάνι ελαιόλαδο. Τοποθετούμε το μπωλ σε αερόθερμο φούρνο για 30 λεπτά στους 50 βαθμούς. Ρίχνουμε το μίγμα σε λαδομένο ταψί της κουζίνας, απλώνουμε από πάνω το τριμμένο τυρί, σκορπάμε τα ντοματάκια, το σουσάμι και τη ρίγανη και ραντίζουμε με το υπόλοιπο 1/2 φλυτζάνι ελαιόλαδο. Το ξαναβάζουμε στο φούρνο για μισή ώρα στους 50 βαθμούς να ξαναφουσκώσει. Ψήνουμε στους 230 βαθμούς για περίπου 30 λεπτά.

Ο Κόντας (Конда) και η συμβολή του στην απελευθέρωση του Βελιγραδίου

Η οδός Κόντα στο Βελιγράδι

Ο Κόντας (κυριλλικά: Конда) είναι ήρωας των Σέρβων, συνεργάστηκε με το απόσπασμα του Uzun Mirko Apostolović και έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην απελευθέρωση του Βελιγραδίου από τους Τούρκους. 

Γεννήθηκε το 1775 στα Ιωάννινα της Ηπείρου και ήταν Ελληνοβλαχικής καταγωγής[1]. Πήγε στη Σερβία, στο σαντζάκι του Σμεντέρεβο, ως μέλος των μισθοφόρων γενίτσαρων του Αλή Gušanac, μαζί μ' έναν ακόμη Έλληνα επαναστάτη τον Παπαζώλη (Папазоглија), και κατά τη διάρκεια της πρώτης σερβικής εξέγερσης (1804-13) εγκατέλειψε τα τουρκικά στρατεύματα, συνεργάστηκε με το απόσπασμα του Uzun Mirko Apostolović και ένωσε τους Σέρβους αντάρτες. 

Ο Κόντας, ως το 1806, ήταν μπουλούμπασης (καπετάνιος αρματολών) στον στρατό του Αλή Gušanac. Φορώντας οθωμανική στολή, μαζί με κάποιους άντρες ακόμη, σκότωσε τους Τούρκους φρουρούς και άνοιξε την πύλη του ποταμού Σάβα στο φρούριο Βελιγραδίου, επιτρέποντας στους Σέρβους αντάρτες να πολιορκούν το Βελιγράδι (1806), απελευθερώνοντας το, τελικά, το 1807. Του απονεμήθηκε ο τίτλος του bimbaša*, και είναι γνωστός ως Konda Bimbaša (Конда Бимбаша).  

Η φορεσιά της Δάρδας Κορυτσάς - Από το βιβλίο ''Ήπειρος'' του Αλ. Χ. Μαμμόπουλου

Γυναίκες από τη Δάρδα Κορυτσάς, 1908

Από το βιβλίο "ΗΠΕΙΡΟΣ" (2ος τόμος) του Αλέξανδρου Χ. Μαμμόπουλου μεταφέρω την περιγραφή της γυναικείας φορεσιάς του βλάχικου χωριού Δάρδα στην περιφέρεια της Κορυτσάς, καθώς και όσες φωτογραφίες είχε συλλέξει ο ακούραστος ερευνητής - λαογράφος της Ηπείρου και όχι μόνο. Ακολουθείστε τον παρακάτω σύνδεσμο: 

φίλ.π.γ.: '' λ.μ.''

Ένα μεγάλο ευχαριστώ στην παραπάνω ιστοσελίδα για 

την προσφορά της στους αναγνώστες μας!!

Ο Τόσε Πρόεσκι τραγουδάει Γιάννη Πλούταρχο: ''Καρδιά μου ήσουν γυάλινη''

Ο Τόσε Πρόεσκι τραγουδάει Γιάννη Πλούταρχο: ''Καρδιά μου ήσουν γυάλινη''

Ο  Todor ''Tose'' Proeski (κυριλλικά Тодор "Тоше" Проески) ήταν μεγάλος τραγουδιστής της FYROM. Γεννήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 1981 στο Πρίλεπ και μεγάλωσε στο Κρούσοβο της Πελαγονίας απ' όπου προέρχονταν η οικογένειά του. Ήταν εν μέρει ελληνοβλαχικής καταγωγής, γόνος της οικογένειας Πρώιου.

Στις 16 Οκτωβρίου 2007, ο Τόσε χάνει τη ζωή του σε τροχαίο δυστύχημα κοντά στη Νόβα Γκραντίσκα της Κροατίας. Ήταν μόνο 26 ετών... Περισσότερα: Με τα μάτια της ψυχής..

Δείτε το βίντεο που ακολουθεί:

Η ''Περιπατητική Σχολή'' Κορυτσάς του καθηγητή Σπύρου Κόντα

Η πιο όμορφη φωτογραφία από την Κορυτσά μιας άλλης εποχής...

Στην μέση (τρίτος από δεξιά) είναι ο τότε διευθυντής του ελληνικού Γυμνασίου Κορυτσάς, ο Σπύρος Κόντας, κορυφαίος Φιλόλογος που είχε σπουδάσει στην Αθήνα, διανοούμενος που γνώριζε και σανσκριτικά. Είχε δημιουργήσει στην Κορυτσά ''Περιπατητική Σχολή'' κατά τα πρότυπα του Αριστοτέλη. Η αναμνηστική φωτογραφία είναι τραβηγμένη σε μια τέτοια στιγμή. Διακρίνεται δίπλα του (αριστερά) ο Κορυτσαίος, γόνος εξέχουσας Μοσχοπολίτικης οικογένειας, Β. Βαλαούρης.  [Πηγή: Η. Β. Βαλαούρης]

Σπυρίδων Ν. Κόντας
Καθηγητής της Φιλολογίας, απόφοιτος του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εχρημάτισε πρώτον επί δυο έτη εις το εν Καισαρεία Γυμνάσιον και κατόπιν εις το εν Κορυτσά τοιούτον ένθα από 25ετίας και πλέον διδάσκει διακριθείς ως εις των ικανωτέρων Καθηγητών του Γυμνασίου τούτου [Μπαγκείου]. Κατά τα πρώτα έτη κατήρτησε και Φιλαρμονικόν Σύλλογον εν Κορυτσά τον οποίον επί ικανά έτη διηύθυνε και εδίδασκε την μουσικήν. 
[Πηγή: Από το βιβλίο του παπα Σπύρου Ν. Ζέγκου ''Σύντομος Περιγραφή της Δάρδας'' (βλ. εδώ, σελ. 67) - Δαρδαίοι Επιστήμονες]

~ Δείτε: Σπυρίδων Ν. Κόντας, pandektis.ekt.gr

«Στο διάβα» - Ανακαλύπτοντας τη μεταβατική και νομαδική κτηνοτροφία στη Μεσόγειο

Η φωτογραφική έκθεση «στο διάβα» είναι αφιερωμένη στη ζωή και τον πολιτισμό των μετακινούμενων και νομάδων κτηνοτρόφων της Μεσογείου. Τα έργα έξι εξαιρετικών φωτογράφων από την Ελλάδα, το Μαρόκο, την Τυνησία, την Ισπανία, την Τουρκία και το Λίβανο αναδεικνύουν τα διαφορετικά τοπία και την καθημερινότητα αυτών των θαυμαστών γυναικών, ανδρών και παιδιών. Μας μιλούν για τη ζωή τους, τις απολαύσεις τους, τις δυσκολίες και τις κακουχίες που αντιμετωπίζουν.

Από τα ψηλά βουνά της Πίνδου, πεδίο μελέτης για τη μεταβατική κτηνοτροφία στην Ελλάδα, η έκθεση «στο διάβα» θα ταξιδέψει στην Αθήνα όπου θα φιλοξενηθεί στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης από τις 21 Οκτωβρίου έως και τις 10 Νοεμβρίου 2015.

Στην Ελλάδα, η έκθεση «στο διάβα» διοργανώνεται από το Μεσογειακό Ινστιτούτο για τη Φύση και τον Άνθρωπο (Med-INA) σε συνεργασία με το Φορέα Διαχείρισης Εθνικών Δρυμών Βίκου-Αώου και Πίνδου, την Πίνδος Περιβαλλοντική και το Οικομουσείο του Ποταμού Αώου. Η έκθεση είναι αποτέλεσμα μιας ευρύτερης πρωτοβουλίας για τη μελέτη και ανάδειξη της μεταβατικής και νομαδικής κτηνοτροφίας στη Μεσόγειο στο πλαίσιο του προγράμματος του Μεσογειακού Δικτύου για τη Φύση και τον Πολιτισμό (Mediterranean Consortium of Nature and Culture).

Στα Ζωγράφεια Διδασκαλεία

Του Σπύρου Μαντά

- Ελάτε να σας δείξω, έχω το κλειδί…

Η πρόσκληση ήταν από τον παππού Νίκο, 93 χρονών σήμερα, σκυφτό από τον καιρό και το παράπονο.

Τον ακολουθήσαμε. Τον κρατούσα και με κρατούσε από το χέρι και, σιγά - σιγά, πλησιάζαμε σ’ ένα τεράστιο πέτρινο οίκημα, φανερά εγκαταλελειμμένο.

- Εδώ ήταν τα σχολεία, τα Ζωγράφεια διδασκαλεία, θα τα ’χετε ακουστά -τρεμόπαιξε η φωνή του παππού. Κάποτε εδώ, μπροστά, στέκονταν και η εκκλησία του Αγίου Νικολάου· την γκρέμισε ο Χότζας…

- Μην τον ακούτε, όπως θέλει τα λέει… 

Μας ξάφνιασε ένας μεσόκοπος, άλλος κάτοικος, που ερχόταν προς το μέρος μας. Ο παππούς έκανε έναν μορφασμό και θέλησε να συνεχίσει. Για να σπάσω την αμηχανία, απευθυνόμενος και στους δύο, ρώτησα...

- Κι αυτό το άγαλμα τίνος είναι; Ο Ζωγράφος είναι;

- Όχι.., χαμήλωσε το κεφάλι ο παππούς.

- Ο Κότο Χόντζι.., πετάχτηκε ο νεοφερμένος επισκέπτης. Ήταν δικός μας αυτός, ας φτιάχνατε και εσείς τον δικό σας…

Ήταν πρωί Δευτέρας, 7 Σεπτέμβρη 2015 και βρισκόμαστε στο Κεστοράτι. Κάποτε ήταν το κεφαλοχώρι της Λιουντζουριάς, πλούσιας περιοχής απέναντι από το Αργυρόκαστρο, σήμερα όμως μόνο ερείπια που, ανάμεσά τους, ελάχιστοι γερόντοι τριγυρνούνε σαν φαντάσματα.

Ο Νίκος Ζωγράφος θυμάται…

«Πίσω μου είναι το διδασκαλείο. Είχε 35 παράθυρα με τόξα. Πάνω τους ήταν γραμμένες οι 10 εντολές. Πιο εδώ, το οικοτροφείο θηλέων. Εδώ που στεκόμαστε τώρα, ο Αϊ-Νικόλας. Μας τον γκρέμισαν…»

Ἡ διακοπὴ τῶν διπλωματικῶν σχέσεων μεταξύ Ἑλλάδος και Ρουμανίας

Σὰν σήμερα στὰ 1905, ὁ Ἕλληνας πρέσβυς στὴν Ῥουμανία, ἀναχώρησε ἀπό τὸ Βουκουρέστι, ἐνῶ τὴν ἐπομένη, ἀναχώρησε καὶ ὁ ῥουμάνος πρέσβυς ἀπό τὴν Ἀθήνα κατόπιν ἐντολῆς ποὺ ἔλαβε ἀπό τὴν κυβέρνησί του.

Οἱ σχέσεις τῶν δύο χωρῶν ἐντάθηκαν ἐπικίνδυνα, ὅταν τὶς προηγούμενες ἡμέρες εἶχαν συμβεῖ ἐπεισόδια κατὰ τῆς Ἑλλάδος στὴν ῥουμανία. Κατὰ τὴν διάρκεια παιανίσματος τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἐθνικοῦ Ὕμνου ἀπό στρατιωτικὴ μουσικὴ «μπάντα», παρευρισκόμενοι ῥουμάνοι ἔκαψαν μία Ἑλληνική Σημαία καὶ ξέσπασαν σὲ ὑβριστικές κραυγὲς ἐναντίον τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἔθνους.

Ὁ Ἕλλην πρέσβης στὸ Βουκουρέστι, Τομπάζης, ἐπέδωσε γραπτὴ διαμαρτυρία στὴν ῥουμανικὴ κυβέρνησι ζητῶντας τὴν τιμωρία τῶν ἀστυνομικῶν ποὺ δὲν προστάτευσαν τὴν Ἑλληνική Σημαία. Οἱ ῥουμάνοι ὄχι μόνο δὲν ἰκανοποίησαν τὸ αἴτημα, ἀλλὰ ἀντ’ αὐτοῦ ἐξέδωσαν διαταγὴ ἐξορίας μερικῶν Ἑλλήνων τῆς ῥουμανίας, μεταξὺ τῶν ὁποίων καὶ τοῦ διευθυντὴ τῆς ἐκδιδομένης στὸ Βουκουρέστι ἑλληνικῆς ἐφημερίδας «Πατρίς», ἁπλᾶ καὶ μόνο διότι παρουσίασε στὴν ἐφημερίδα ἕνα σκίτσο μὲ τὴν Μακεδονία νὰ στηρίζεται ἐπάνω σ’ ἕνα νέο Ἕλληνα ποὺ ἀπό κάτω ἔγραφε: «Ἡ Μακεδονία εἶναι Ἑλληνική».

Γνωστὴ εἶναι ἡ στάσι τῆς ῥουμανίας σ’ ὅ,τι ἀφορᾶ τοὺς λεγόμενους «Κουτσόβλαχους», καὶ ἡ προσπάθειά της νὰ θεωρηθοῦν ὡς ξεχωριστὴ ῥουμανικὴ ἐθνότητα μέσα στὴν Μακεδονία.

Σύντομος περιγραφή της Δάρδας - Σπύρος Ν. Ζέγκος

Ι. Ν. Αγίου Γεωργίου Δάρδας Κορυτσάς

Βιογραφία Πολυκάρπου του Δαρδαίου μητροπολίτου Λαρίσης καρατομηθέντος υπό του Μαχμούτ-Πασά τω 1821, Σύντομος περιγραφή της Δάρδας μετά εικόνων / Παπα-Σπύρου Ν. Ζέγκου. Εν Αθήναις Τύποις Ι. Βάρτσου, 1927.

Κατά τον 15ο-18ο αι. αναδεικνύονται σε σημαντικά οικονομικά και πνευματικά κέντρα πολλοί βλαχόφωνοι οικισμοί στην Ήπειρο αλλά και την Βόρειο Ήπειρο, όπως ο Αυλώνας, το Βεράτι, η Καβάια, η Φιέρη αλλά και η Μοσχόπολη που βρίσκεται κοντά στην Κορυτσά. 

Η Μοσχόπολη με τις 22 εκκλησιές, την περίφημη Νέα Ακαδημία και το τυπογραφείο της, δικαίως, αποκαλείται ''Αθήνα του Βορρά''. 

Άλλοι βλαχόφωνοι οικισμοί που ακολούθησαν την πρόοδο της Μοσχόπολης είναι η Σίπισκα, η Γκραμπόβα, η Λάγκα, η Νίτσα, η Νικολίτσα, η Δάρδα, το Λινοτόπι, η Φράσερη και η Γράμμοστα. 

Το παρακάτω βιβλίο δίνει μια σύντομη περιγραφή της Δάρδας από τα χρόνια της τουρκοκρατίας μέχρι την εποχή του εξαλβανισμού μέρους των εναπομείναντων Ελλήνων σ' εκείνη την περιοχή.

~ Ακολουθήστε τον παρακάτω σύνδεσμο:

anemi

Greek vlach cemetaries, Bukovo Bitola - Ελληνοβλαχικό κοιμητήριο, Μπούκοβο Μοναστηρίου

Greek Vlach Cemetaries, Bukovo Bitola 

Ελληνοβλαχικό Κοιμητήριο, Μπούκοβο Μοναστηρίου 

Grcko cincarsko groblje – Bukovo Bitolj

~ See the following relevant publication:

here

Γκόπεσι (Gopesh) Πελαγονίας - φωτογραφίες

Γκόπεσι 1912

Γκόπεσι, Ι.Ν. Μεταμορφώσεως Του Σωτήρος.

Παλαιοχωρίτικα κουλούρια της κυρα-Χριστίνας

Πεντανόστιμα, τραγανά και 

αφράτα κουλουράκια από το 

Παλαιοχώρι Συρράκου!

Της Ελευθερίας Μπούτζα

~ Υλικά:

10 αυγά

1 ποτήρι χλιαρό γάλα

3 ποτήρια ζάχαρη

250 γρ. φρέσκο βούτυρο

1 φακελάκι αμμωνία

2 βανίλιες, ξύσμα λεμονιού

1.200 γρ. αλεύρι γοχ

1/2 ποτήρι κρασιού ελαιόλαδο

Χτυπάμε το βούτυρο με τη ζάχαρη και τ' αυγά, ξεχωριστά τους κρόκους από τα ασπράδια. Ανακατεύουμε τη βανίλια με το αλεύρι. Διαλύουμε την αμμωνία μέσα στο γάλα και ανακατεύουμε με τα υπόλοιπα υλικά. Αφήνουμε τη ζύμη να ξεκουραστεί για μια ώρα. Λαδώνουμε τα χέρια μας, παίρνουμε ένα κομμάτι ζύμης (σε μέγεθος βερύκοκου), το βάζουμε στο ταψί και με λαδωμένο δάχτυλο ανοίγουμε μια τρύπα στο κέντρο φροντίζοντας να δώσουμε ένα στρογγυλό σχήμα. Τα τοποθετούμε αραιά επειδή φουσκώνουν. Αλείφουμε με λίγο γάλα και τα ψήνουμε σε αερόθερμο φούρνο, στους 160-170 βαθμούς για 14 λεπτά.

Glumac Taško Načić - Ο ηθοποιός Τάσκο Νάτσιτς

~ Μετά το σερβικό ακολουθεί 
το ελληνικό κείμενο

Velikan srpskog glumišta Taško Načić (Kruševac, 7. april 1934 — Beograd, 26. mart 1993) ostaće zapamćen u srcima pozorišne i filmske publike kao pravi gorostas – ljudski i glumački. Visina je, u svakom smislu, bila sudbina ovog vrsnog glumca. Karakteristični likovi koje je tumačio i osoben fizički izgled obeležili su njegovu karijeru i jugoslovensku i srpsku kinematografiju.

Nasuprot Taškovoj tihoj, mirnoj i jednostavnoj prirodi, njegovo ime i fizički izgled su bili zaista neobični i budili su interesovanje i radoznalost. Za Grke, to je uobičajeno ime i prezime*. Bio je, naime, grčko cincarskog porekla. Rodjen je u Kruševcu, 7. aprila 1934. godine.

U Kruševcu postoji ulica (Grčki šor) sa starim gradskim kućama i kaldrmom, koja je u samom centru grada ali zaklonjena od pogleda neupućenih (danas, Karadžićeva ulica). Skoro je čitava spomenik starim kruševačkim grčkim i grčko cincarskim trgovačkim porodicama koje su se tu doselile u 19. veku, i značajno ekonomski unapredile grad. 

Svojim likom i stasom, Taško Načić je gotovo bio predodredjen za uloge u komedijama. Izrazito visok, krupan, izraženih, tamnih obrva i spuštenih očnih kapaka, lako se mogao uklopiti u komične likove. Na početku karijere bio je član pozorišra „Boško Buha“, a kasnije je prešao u Atelje 212 i tu ostao trideset godina.

Taško Načić je, takodje, snimio i brojne televizijske drame i ekranizacije pozorišnih komada. Medju najpoznatijima su: „Cipelice od krokodilske kože“, „Arsenik i stare čipke“, „Svinjski otac“… Ostvario je i zapažene uloge u serijama „Bolji život“, „Kamiondžije“, „Filip na konju“, „Dome, slatki dome“, „Diplomci“…

Fizički izgled, ali i divna duša Taška Načića bili su savršen spoj i za rad u serijama, filmovima i predstavama za najmladje. Poznate su njegove uloge u seriji za decu „Hajde da rastemo“ i „Vaga za tačno merenje“.

Gluma u filmovima:

Srbi u Zagrebu (1) - Dejan Medaković

Dejan Medakovic

Notar deli građane

Jačanje crkvene opštine odrazilo se ne samo u duhovnim poslovima, već i u poboljšanju materijalnog položaja Srba. Patent o toleranciji Josifa Drugog išao je naruku pravoslavnom življu.

ISTINSKI preokret za život Srba u Zagrebu predstavljao je Patent o toleranciji Josifa Drugog od 29. oktobra 1781, kojim je ovaj prosvećeni vladar preobrazio celokupni verski život u Austriji. Tu veliku povlasticu su Srbi odmah iskoristili, posebno trgovci, koji su i ranije počeli da se stalno naseljavaju u Zagrebu, iako njihov položaj nije bio pravno regulisan. Osećajući da su sa ovim pravoslavnim življem, među kojima su pored Srba bili i Grci, stekli konkurente, zagrebački trgovci su odmah pokušali da spreče njihovo stalno naseljavanje. 

Takav zahtev uputili su na tri strane: kr. Namesničkom veću, svom episkopu Josifu Galufu i gradskom poglavarstvu na brdu Gradec. Nabrajajući imena doseljenih trgovaca, tužioci navode da ih ima "već 28, ali će ih uskoro biti i do 30, koji su sad pripremljeni samo kao stranci (gosti), no ubrzo će oni dovesti i svoje žene i djecu, pa će naposletku tražiti da u mjestu podignu i svoju vlastitu crkvu, da imaju i svoje sveštenike, i to će i dobiti".

Otpor starosedelaca, koji su teško primali državne reforme, nezadovoljni zbog gubitka monopolskog položaja, nije mogao da spreči izvršenje carske volje. Uzalud su bile borbe protiv pravoslavnih trgovaca koji su sa sobom doneli i kapital, kao što je to bio slučaj u Trstu i Beču... Pravoslavni žitelji Zagreba, Srbi i Grci, dobili su dozvolu za obavljanje verske službe, a naročito krštenja, venčanja i sahrane, "a taj obred imao se vršiti ne javnim sprovodom, već na samom groblju". Patent je dozvoljavao i obavljanje službe Božje u privatnim kućama, čime je svešteniku ukinuta zabrana vršenja dužnosti, što je bilo učinjeno na zahtev biskupa i župnika.

PRAVOSLAVNI žitelji Zagreba dobili su svog prvog sveštenika, kojeg im je 18. aprila 1784. uputio pakrački vladika Pavle Avakumović. Bio je to monah Gerasim Marković. 

Duhovni život zagrebačkih Srba otpočeo je u kući Hrvata Ivana Mikloušića, purgera i čizmara na staroj Harmici (danas Jelačićev trg br. 1), koju je posle njegove smrti kupio Srbin Jakov Sužnjević. U godini 1785, u Zagrebu ima samo 8 pravoslavnih domova sa 40 duša, dok 1821. u 19 domova živi 158 duša, i to 95 Srba, 48 Grka i 15 Makedovlaha ili Cincara.

Za razvoj srpske crkvene opštine u Zagrebu bilo je od velike važnosti to duhovno jedinstvo Srba i Grka, tj. Cincara. U prvoj fazi, koja počinje osnivanjem zajedničke crkvene opštine, njihovi međusobni nesporazumi nisu postojali. Tako je to bilo i u Trstu, Zemunu, Mitrovici, Beču, Miškolcu, Budimu i Sent Andreji. U 19. veku nastupile su trzavice izazvane mahom pitanjem broja mesečnih bogosluženja na crkvenoslovenskom ili grčkom jeziku, što je često dovodilo do nacionalnog razdvajanja, kao što se to desilo i u Trstu i Beču.

Crkva Sošestvija Svetog Duha (Svih Svetih ili Grčka Crkva), Ruma - Ο Ναός του Αγίου Πνεύματος (Αγίων Πάντων ή Ελληνική Εκκλησία) της Ruma

~ Μετά το σερβικό ακολουθεί 

το ελληνικό κείμενο

U samom gradu Rumi (Vojvodina, Serbia) nalazi se pet crkava: Niko­la­jevska crkva, Vaz­ne­sen­jska crkva, crkva Sošestvija Sve­tog Duha (Grčka crkva), Hram Sab­ora Srp­skih Svetitelja i rimoka­tolička crkva Uzvišenje Svetog Križa.

Crkva Sošestvija Svetog Duha 

(Svih Svetih ili Grčka crkva)

Osamde­setih god­ina 18. veka, veliki broj pravoslavnih

trgo­v­aca kupo­vao je kuće u cen­tru varoši. Mnogi od 

njih su bili Grčkog (i Grčko-cincari) - pravoslavne vere. Stara crkva, kao i dve nove, su bile podaleko od

njihovih domova, pa su želeli da izgrade novu bogomolju.

Treća rumska pravoslavna crkva Svih Svetih pominje se još krajem 18. veka, ali je tada bila izgrađena od čamovih dasaka, te stoga i trošna i sklona rušenju. Crkva se nije nalazila na mestu na kome se nalazi danas, u centru grada, ali se i dalje ne zna njeno prvobitno mesto. 

Kako se centar Rume razvijao i naseljavao novim stanovništvom, tako su pravoslavne crkve ostale podaleko od centra i krajem 18. veka javila se inicijativa za izgradnju nove crkve u samom centru, prvenstveno od strane grčkih trgovaca. 

Oni su se žalili mitropolitu, jer su stara crkva i dve nove bile daleko od njihovih domova, pa su u vreme zime teško dolazili do nje, a i ostavljali su dugo prazne domove, koji su bili pokradeni.

Razne prepreke su dugo kočile izgradnju nove pravoslavne svetinje: austrijsko-turski rat, kuga, administrativni problemi i mnogi drugi.

Crkva je tek polovi­nom 19. veka stavl­jena pod krov.

Ren­ovi­rana je 1905. godine, kada je i osvećena. Od tada se zove Sošestvija Sve­tog Duha. U njoj se nalazi

ikonos­tas, čiji je nacrt ura­dio bečki arhitekta Her­man Bole, a oslikao ga je poz­nati slikar Uroš Predić. Konzerva­torski radovi su izve­deni 1980. godine, a radovi na zameni pokri­vača crkve 2006. godine.

Το Ξέφωτο - Τατιάνα Αβέρωφ

Το Ξέφωτο, Μεταίχμιο Pocket, 2015

TΟ ΞΕΦΩΤΟ είναι ένα ιστορικό μυθιστόρημα που εκτυλίσσεται στα τέλη του 19ου αιώνα, στο τουρκοκρατούμενο ακόμα Μέτσοβο της Ηπείρου. Η ζωή είναι δύσκολη στο ορεινό χωριό, τα πάθη οξυμένα και οι παραδόσεις πεισματικά αναλλοίωτες μες στους αιώνες.

Στη δίνη των πολιτικών και κοινωνικών αντιθέσεων, δυο νέοι αγωνίζονται να βρουν το δρόμο τους - σε ξεχωριστούς κόσμους ο καθένας: Είναι η Ιφιγένεια, κόρη του τοπικού άρχοντα Κολάκη, ανιψιά του εθνικού ευεργέτη Γεωργίου Αβέρωφ, και ο Τέγος, γιος αγωγιάτη, γεννημένος με ορίζοντες ήδη κλειστούς από τη φτώχεια και την κοινωνική προκατάληψη.

Μέσα από μια πορεία μακρόχρονη όσο και οδυνηρή, οι κεντρικοί ήρωες αναζητούν το δικό τους Ξέφωτο στη ζωή, εκείνο που θα τους οδηγήσει πέρα απ' τα διλήμματα και τις συγκρούσεις, πέρα από το φόβο, τα μίση, πέρα κι απ' τα βουνά της πατρίδας.

Διαβάστε ένα απόσπασμα: εδώ

Nymfaio, One of the Ten Most Beautiful Mountain Villages in Europe

On the heel of the mountain Vitsi, at 1350m of altitude, lies one of the most important traditional settlements of Greece, and one of the ten most beautiful villages of Europe.

It became known for the beautiful architecture and the peaceful beech forests that surround it.

~ See the following publication: here

31ο Πανελλήνιο Αντάμωμα - Δελτίο Τύπου ΠΟΠΣ Βλάχων

Ανταμώσαμε φέτος στην Αθήνα, την πρωτεύουσα του Νέου Ελληνισμού. Την ευεργετηθείσα πολύτροπα από τους Βλάχους Μεγάλους Εθνικούς Ευεργέτες και έκτοτε έως και σήμερα φιλόξενη, για χιλιάδες επώνυμους κι ανώνυμους συντοπίτες μας, πόλη, όπου εργάζονται και προκόβουν γενιές εσωτερικών οικονομικών μεταναστών βλαχικής καταγωγής από την ελλαδική περιφέρεια. 

Με ξεχωριστή και πανθομολογούμενη επιτυχία ολοκληρώθηκαν οι εκδηλώσεις του 31ου Πανελλήνιου Ανταμώματος της ΠΟΠΣ Βλάχων, που πραγματοποιήθηκαν το τριήμερο 11, 12 και 13 Σεπτεμβρίου στο Δήμο Πειραιά στις 11 και στο Δήμο Αθηναίων στις 12 και 13 αντίστοιχα. Την ευθύνη της διοργάνωσης και διεξαγωγής του 31ου Ανταμώματος είχε η Πανελλήνια Ομοσπονδία Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων. Οι παράλληλες εκδηλώσεις στον Πειραιά διεξήχθησαν σε συνεργασία με το Συλλόγου Γαρδικιωτών και το Δήμο Πειραιά.

Το Αντάμωμα ξεκίνησε την Παρασκευή 11 Σεπτεμβρίου. Το βράδυ της ίδιας ημέρας παρουσιάστηκαν στην πλατεία του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά, από το Σύλλογο Κοκκινοπλιτών με έδρα την Κατερίνη, τα έθιμα του βλάχικου γάμου όπως παραδίδονται στους Κοκκινοπλίτες. Ενώ ο Πολιτιστικός Σύλλογος Αγίου Σπυρίδωνα Πιερίας παρουσίασε κατά την εκδήλωση παραδοσιακούς βλάχικους χορούς. Την εκδήλωση χαιρέτησαν ο πρόεδρος της ΠΟΠΣΒ και ΠΒΑ Μιχάλης Μαγειρίας και ο Δήμαρχος Πειραιά κ. Μόραλης. Το δίωρο πρόγραμμα παρακολούθησαν με ιδιαίτερη ικανοποίηση κι εμφανή ενθουσιασμό χιλιάδες Πειραιώτες βλαχικής και μη καταγωγής. Παραβρέθηκαν επίσης αποστολές Συλλόγων Βλάχων μελών της ΠΟΠΣΒ που είχαν φθάσει νωρίτερα. 

Η απήχηση των εκδηλώσεων στους Πειραιώτες κι οι θετικές αντιδράσεις του κοινού πιστοποιούν, μέσα από τις εκδηλώσεις έκφρασης της ικανοποίησης και του θαυμασμού τους τόσο την αξιόλογη δουλειά των Συλλόγων που πλαισίωσαν το πρόγραμμα των εκδηλώσεων όσο και την ενεργό παρουσία του Συλλόγου Γαρδικιωτών στα πολιτιστικά και κοινωνικά δρώμενα της πόλης. Την εκδήλωση παρακολούθησαν το ΔΣ της ΠΟΠΣΒ, και τίμησαν με την παρουσία τους η δημοτική αρχή Πειραιά με επικεφαλής το δήμαρχο κ. Μόραλη. 

Χιλιάδες Βλάχοι... κατέκλυσαν την Αθήνα

Στις εκδηλώσεις του 31ου Πανελληνίου Ανταμώματος της ΠΟΠΣΒ

Με επιτυχία ολοκληρώθηκαν οι εκδηλώσεις του 31ου Πανελλήνιου Ανταμώματος της ΠΟΠΣ Βλάχων, που πραγματοποιήθηκαν το τριήμερο 11, 12 και 13 Σεπτεμβρίου στο Δήμο Πειραιά στις 11 και στο Δήμο Αθηναίων στις 12 και 13 αντίστοιχα.

Την ευθύνη της διοργάνωσης και διεξαγωγής του 31ου Ανταμώματος είχε η Πανελλήνια Ομοσπονδία Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων, ενώ οι παράλληλες εκδηλώσεις στον Πειραιά διεξήχθησαν σε συνεργασία με το Σύλλογο Γαρδικιωτών και το Δήμο Πειραιά.

Το Αντάμωμα άρχισε την Παρασκευή 11 Σεπτεμβρίου, ενώ το βράδυ της ίδιας ημέρας παρουσιάστηκαν στην πλατεία του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά, από το Σύλλογο Κοκκινοπλιτών με έδρα την Κατερίνη, τα έθιμα του βλάχικου γάμου όπως παραδίδονται στους Κοκκινοπλίτες.

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Αγίου Σπυρίδωνα Πιερίας παρουσίασε κατά την εκδήλωση παραδοσιακούς βλάχικους χορούς. Την εκδήλωση χαιρέτησαν ο πρόεδρος της ΠΟΠΣΒ και ΠΒΑ Μιχάλης Μαγειρίας και ο Δήμαρχος Πειραιά κ. Μόραλης.

Το δε δίωρο πρόγραμμα παρακολούθησαν με ιδιαίτερη ικανοποίηση κι εμφανή ενθουσιασμό χιλιάδες Πειραιώτες βλαχικής και μη καταγωγής, ενώ παραβρέθηκαν, επίσης, αποστολές Συλλόγων Βλάχων μελών της ΠΟΠΣΒ που είχαν φθάσει νωρίτερα.

Βόρειος Ήπειρος ή Αλβανία: Ένα γραμματόσημο αποκαλύπτει μια πτυχή της ιστορίας

Όταν η Ελλάδα απελευθερώθηκε από την γερμανική κατοχή, το 1944, ετέθη το θέμα έκδοσης μίας αναμνηστικής σειράς γραμματοσήμων για την συμβολή της Ελλάδας στην νίκη των συμμαχικών δυνάμεων κατά των δυνάμεων του άξονα. Όλες οι άλλες χώρες που είχαν εμπλακεί με τους συμμάχους, και όχι μόνο, ετοίμαζαν ή είχαν ήδη θέσει σε κυκλοφορία παρόμοιες εκδόσεις. Αποφασίστηκε λοιπόν από την Ελληνική κυβέρνηση η έκδοση να πραγματοποιηθεί στην Αγγλία με την μέθοδο της χαλκογραφίας για ένα πιο άρτιο αισθητικά αποτέλεσμα.

Ένα από τα γραμματόσημα που σχεδιάστηκαν εικόνιζε μια ελληνική στρατιωτική μονάδα σε πορεία κατά τον Ελληνοιταλικό πόλεμο.

Πράγματι στις 24 Οκτωβρίου 1946 ο αγγλικός εκτυπωτικός οίκος Thomas de la Rue στέλνει στην Ελληνική κυβέρνηση το δοκίμιο του σχετικού γραμματοσήμου για έγκριση ώστε να προχωρήσει στην ΕΚΤΥΠΩΣΗ. Στις 11 Νοεμβρίου 1946 το Υπουργείο των ΤΤΤ εξετάζει το δοκίμιο και αποφαίνεται «Εγκρίνεται ως τελικόν δοκίμιον, υπό τον όρον αλλαγής της ένδειξης ΑΛΒΑΝΙΑ εις τοιαύτην ΒΟΡΕΙΟΣ ΗΠΕΙΡΟΣ».

Την 1η Μαΐου 1947 τίθεται όμως σε κυκλοφορία με την ένδειξη «Αλβανία».

Ήταν η εποχή που η Ελλάδα είχε καταθέσει στην διάσκεψη των Παρισίων το αίτημα περί ενσωμάτωσης της Βορείου Ηπείρου και της Δωδεκανήσου στην Ελλάδα. Ήταν τότε που οι Η.Π.Α., η Βρετανία και η Γαλλία είχαν αποδεχθεί το αίτημα και μόνο η Σοβιετική Ένωση, για να μην στενοχωρήσει την κομμουνιστική τότε Αλβανία, είχε ζητήσει να παγώσει το θέμα αυτό, μαζί με το Γερμανικό και το Αυστριακό, αποδεχόμενη παράλληλα της απόδοσης της Δωδεκανήσου στην Ελλάδα. 

Το ερώτημα, γιατί δεν υλοποιήθηκε από το Αγγλικό εργοστάσιο η εντολή για την αλλαγή της ένδειξης σε Βόρειος Ήπειρος; ΑΝ δεν ευθύνεται ο δαίμων του τυπογραφείου τότε ο δάκτυλος πρέπει να είναι βρετανικός.

Η Τυροκομία (Μέρος 2ο)

Η Τυροκομία (Μέρος 1ο)

Γράφει ο Ευριπίδης Καπέτης

Για το γιαούρτι το γάλα πρέπει να βράσει και να φουσκώσει. Τότε το κατεβάζουν από τη φωτιά και σε κατάλληλη θερμοκρασία 55 - 60ο C πυτιάζεται με ίδιο παλιό γιαούρτι σαν μαγιά που έχεις κρατήσει από πριν. Οι νοικοκυρές έχουν τον τρόπο τους. Εμπειρικά, αν αντέχει το δάκτυλό σου μέχρι να μετρήσεις 12–16, το πυτιάζεις σε ειδικά δοχεία, πήλινα συνήθως, το σκεπάζεις για να κρατηθεί η θερμοκρασία σταθερή, ώσπου να στερεοποιηθεί. Άριστο φαγητό και πολλαπλά ωφέλιμο για τον ανθρώπινο οργανισμό. 

Απαραίτητα σε κάθε σπίτι για τη διατροφή του χειμώνα ήταν τα πέτουρα -χυλοπίτες- και τα ψιρούδια. Για την παρασκευή όλων αυτών, εκτός από το γάλα και τα αυγά, απαραίτητο ήταν και το αλεύρι. Κάνεις ζυμάρι, το απλώνεις σε φύλλα και τα κόβεις σε λωρίδες ή τα αφήνεις να στεγνώσουν και τα σπάζεις. 

Εκτός από την πατάτα, που ήταν το πιο διαδεδομένο και συχνό τοπικό φαγητό, απαραίτητο σε κάθε σπίτι (τριάντα κιλά και πάνω) ήταν ο τραχανάς ο γλυκός. Η πρώτη ύλη είναι το στάρι, το οποίο αλέθονταν στο χειρόμυλο, όπου σπαζόταν κυρίως σε μικρότερους κόκκους, πιο ψιλό από το πλιγούρι. Από αυτό το σπασμένο στάρι και με γάλα σε αναλογία ένα προς δύο ή περισσότερα μέρη γινόταν ο τραχανάς. Έβραζε το γάλα και μόλις άρχιζε να φουσκώνει έριχνε η νοικοκυρά το σιτάρι σιγά-σιγά να μην κολλήσει και με τη βοήθεια μιας ξύλινης κουτάλας, από πλατάνι συνήθως, ο χειροδύναμος άντρας της τον ανακάτωνε, ώσπου γινόταν μίγμα ομοιόμορφο και δεν κολλούσε στον πάτο. Κατόπιν κατέβαζε το καζάνι από τη φωτιά και, αφού κρύωνε, το έβγαζε κομματάκια μικρά να στεγνώσουν. Στη συνέχεια με το δερμόνι (κόσκινο με σήτα δερμάτινη) τον κοσκίνιζε και άπλωνε τον τραχανά (φράση που τη λέμε και σήμερα) ψιλό-ψιλό για να στεγνώσει. Ο τραχανάς ήταν πρωινό ή βραδινό φαγητό για κάθε οικογένεια. Μετά τα Χριστούγεννα γινόταν πιο πλούσιος με τσιγαρίδες από τα χοιρινά. Ένα άλλο είδος τραχανά είναι ο ξινός. Άφηναν το γάλα και ξίνιζε και κατόπιν γινόταν η ανάμιξη με το αλεσμένο στάρι. Στη συνέχεια ακολουθούνταν η ίδια τεχνική. Σε άλλα μέρη αντί για στάρι ρίχνουν αλεύρι. 

Η Τυροκομία (Μέρος 1ο)

Γράφει ο Ευριπίδης Καπέτης

Πριν σχεδόν τρεις χιλιάδες χρόνια : 

«Ύστερα γονατίζοντας πήρε να αρμέγει πρόβατα και γίδια που βελάζουν όλα με τη σειρά, βάζοντας κάτω από τη μάνα τους και τα μικρά για να βυζάξουν. Μετά μαζεύοντας πυκνώνει το μισό λευκό τους γάλα γρήγορα, και το αποθέτει σε πλεχτά πανέρια» 

Οδύσσεια {244-247, ραψωδία Ι} 

Μετάφραση Δ. Ν. ΜΑΡΩΝΙΤΗ

Ο μεγάλος αγώνας και η μεγάλη ανταμοιβή του κτηνοτρόφου είναι το γάλα. Το γάλα είναι το λευκό χρυσάφι. Είναι ένα από τα βασικά είδη διατροφής του ανθρώπου και όχι μόνο. Από αυτό παρασκευάζονται και πολλά προϊόντα κύριας διατροφής. H τυροκομία είναι ο τομέας μεταποίησης του γάλακτος και αποτελεί βασική συνιστώσα της οικονομίας και της κοινωνικής ζωής. 

Όταν μεγαλώσουν τα αρνιά και γίνουν για πούλημα ή για ανανέωση του κοπαδιού, ο τσοπάνης αρμέγει πλέον τα γαλάρια και κρατάει το γάλα για τον εαυτό του. Το τυροκομείο ίδιος ή το πουλάει στον έμπορα. Το άρμεγμα είναι μια από τις πιο δύσκολες δουλειές γιατί γίνεται δυο και τρεις φορές με τα χέρια. (Σήμερα υπάρχουν αρμεχτήρια). Ο τσομπάνης κάθεται έξω από την πόρτα του μαντριού και περνάνε μια - μια οι προβατίνες με τη σειρά σαν στρατιωτάκια και τις αρμέγει (μούρτζι). Πολλές φορές, όταν τα πρόβατα είναι δύσκολα χρειάζεται και δεύτερο άτομο για να βάλει στη σειρά τα πρόβατα (σι ντα του στρούγκα) και να περάσουν από τον αρμεχτή. 

Το γάλα στραγγίζεται καλά και συγκεντρώνεται σε ένα μεγάλο καζάνι, το οποίο παλιότερα ήταν μπακιρένιο (χάλκινο). Συνήθως χωρίς να ζεσταθεί με φωτιά τυροκομούνταν στη θερμοκρασία που έβγαινε από την προβατίνα. Λόγοι όμως υγιεινής τους ανάγκασαν αργότερα να το βράζουν σε μια καλή θερμοκρασία 35ο C έως 60ο C. 

Για να μετατραπεί το γάλα σε τυρί ή σε οτιδήποτε άλλο πρέπει να βοηθήσει η πυτιά, η μαγιά που έχει το κατάλληλο ένζυμο. Στην αρχή πυτιά έβρισκαν από τα ίδια τους τα νεογέννητα αρνιά ή κατσίκια, τα οποία στα στομαχάκια τους περιέχουν αυτό το ένζυμο. Μάζευαν τις κοιλίτσες των ζώων, τις έδεναν και τις κρεμούσαν ώστε να ξεραθούν και να γίνουν σκόνη για να τη χρησιμοποιήσουν ως πυτιά. Εάν τα αρνιά ή τα κατσίκια είναι καλοταϊσμένα και προσεγμένα και μεγαλύτερα ακόμη περιέχουν στο στομάχι τους τυροπυτιά (αράτζα). Η πυτιά είναι φυσική ή μικροβιακή (από μύκητα ή μανιτάρι). Περιέχει πρωτεολυτικά ένζυμα, χυμοσίνη και πεψίνη, που χρειάζονται για το πήξιμο του γάλακτος. Βρίσκεται στο μύκητα Rhizonikor όπου λειτουργεί καλλίτερα, χωρίς παρεξήγηση επί το «επιστημονικότερο».

Κολοκυθοκεφτέδες από το Παλαιοχώρι Συρράκου

Νόστιμα, παραδοσιακά και υγιεινά με αγνά υλικά από τα Τζουμέρκα της Ηπείρου!

Της Ελευθερίας Μπούτζα

~ Υλικά:

Κολοκυθανθοί από 10 κολοκύθια ψιλοκομμένα

1 τριμμένη πατάτα, 1 τριμμένο κολοκύθι

3 φρέσκα κρεμμυδάκια ψιλοκομμένα

μισό ματσάκι δυόσμο και μισό άνηθο, ψιλοκομμένα

150-200 γραμμάρια τυρί φέτα τριμμένη

2-3 κουταλιές σούπας αλεύρι για όλες τις χρήσεις για το μείγμα και 1 αυγό

αλάτι, πιπέρι, ελαιόλαδο για το τηγάνισμα

Για το πανάρισμα: 1 φλυτζάνι εξτρα αλεύρι για όλες τις χρήσεις

~ Εκτέλεση:

Ανακατεύουμε όλα τα υλικά μαζί, εκτός από τις 2-3 κουταλιές αλεύρι, τις οποίες ρίχνουμε σιγά-σιγά μέχρι να έχουμε μια ζύμη όχι πολύ σφιχτή, απλά να πλάθεται, για να μπορέσουμε στη συνέχεια να τα πανάρουμε! Πλάθουμε τους κολοκυθοκεφτέδες και τους βουτάμε στο εξτρα αλεύρι. Τινάζουμε απαλά να φύγει το περιττό αλεύρι και τηγανίζουμε σε μπόλικο ελαιόλαδο εως ότου ροδίσουν ομοιόμορφα. Έπειτα, τοποθετούμε τους κολοκυθοκεφτέδες μας σε πιατέλα στρωμένη με χαρτί κουζίνας για να απορροφήσει όσο περισσότερο λάδι γίνεται! Αν θέλουμε να τους κάνουμε στο φούρνο, στρώνουμε λαδόκολλα σ' ένα ταψί και παίρνουμε κουταλιές από το μείγμα μας και τις τοποθετούμε στη σειρά πάνω στη λαδόκολλα. Ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 200 βαθμούς για 20 με 25 λεπτά. Σερβίρουμε με γιαούρτι.

Ο Ελληνισμός της Τρανσυλβανίας - Αθανάσιος Ε. Καραθανάσης

Με τον παραπάνω τίτλο εξεδόθη μελέτη του διαπρεπούς καθηγητή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Αθανασίου Ε. Καραθανάση σε έναν ιδιαίτερα καλαίσθητο τόμο 271 σελίδων, διαστάσεων 17Χ24 εκ. Την έκδοση ανέλαβε, επιμελήθηκε και έφερε εις αίσιον πέρας η ILP PRODUCTIONS (υπό τη διεύθυνση του Γιάννη Παπακαρμέζη), η οποία, όπως στις προηγούμενες δουλειές της έτσι και σ’ αυτήν, προφανώς δεν εφείσθη χρόνου, μόχθου και εξόδων, προκειμένου να παρουσιάσει το στέρεο αυτό πνευματικό έργο, που αποτελεί νομίζω, απόκτημα με πολύσημη αξία, τόσο για τους ειδικούς όσο και για τους λοιπούς πνευματικούς ανθρώπους που θα σπεύσουν να το προμηθευτούν. 

Το θέμα του βιβλίου θα μπορούσε να εκληφθεί ως ειδική μονογραφία· καλώς! Όμως αναρωτιέμαι, γιατί ένα τόσο σαφές, καλογραμμένο και απολύτως τεκμηριωμένο, άρα ενδιαφέρον, βιβλίο να… χαρισθεί μόνο στους διατρίβοντες περί τα “εξειδικευμένα ιστορικά” και τα “διακεκριμένα ιστορικά ζητήματα” ή στους απασχολούμενους με την ανάλυση των κυρίων και μόνον παραγόντων επιρροής που διαμόρφωσαν μία συγκεκριμένη πραγματικότητα της περιοχής; Το περιεχόμενο του βιβλίου ενδιαφέρει όλους τους Έλληνες ή συγκεκριμένα, καλύτερα όλους τους Ευρωπαίους, ειδικούς και μη. Για να αποκατασταθεί η αλήθεια, για να γνωστοποιηθούν τα πραγματικά γεγονότα, για να δικαιωθούν οι λαοί. 

Η Τρανσυλβανία είναι ιστορική και γεωγραφική περιοχή της Ρουμανίας, παραδοσιακή πρωτεύουσα της οποίας είναι η πόλη Κλουζ-Ναπόκα. Προσδιορίζεται βόρεια και ανατολικά από τα Καρπάθια , νότια από τις Τρανσυλβανικές Άλπεις και δυτικά από τα όρη Μπιχόρ. Η τοπική οικονομία στηρίζεται στη γεωργία, την κτηνοτροφία, την εξόρυξη και τη βιομηχανία. Στην περιοχή ζουν τρεις εθνικές ομάδες: Ρουμάνοι (οι περισσότεροι), Ούγγροι και Γερμανοί.

Η Τρανσυλβανία ήταν ενσωματωμένη στην Ουγγαρία από τον 11ο-16ο αι. Υπήρξε αυτόνομο πριγκιπάτο στο πλαίσιο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας από τον 16ο -17ο αι. Το 1683 οι Τούρκοι ηττήθηκαν έξω από τη Βιέννη από τους Αψβούργους (αυστριακή δυναστεία), τα στρατεύματα των οποίων εισέβαλαν στην Τρανσυλβανία, την οποία ανάγκασαν να προσαρτηθεί στην ελεγχόμενη από τους Αψβούργους Ουγγαρία. Το 1947 ολόκληρη η περιοχή παραχωρήθηκε τελικώς ξανά στη Ρουμανία. 

Από το 17ο αι. η Τρανσυλβανία, λόγω της καίριας θέσης της (πρόσβαση στην κεντρική Ευρώπη από την Κωνσταντινούπολη και τη νότια Βαλκανική) υπήρξε πόλος έλξης Ελλήνων εμπόρων. Το 1636 ιδρύθηκε στο Μπρασόβ (ρουμανική πόλη που ιδρύθηκε το 1211 από τους Τεύτονες ιππότες) η πρώτη ελληνική εμπορική “κομπανία” (συντροφία) που μαζί με την αντίστοιχη του Σιμπίου (πόλη της Ρουμανίας που επανιδρύθηκε από τους Σάξονες το 12ο αι.) διακινούσαν τα προϊόντα προς και από την Αυστρία. 

Църквата „Успение на Св.Богородица“ посреща миряни вече 150 години

Написано от Величка Ачева

Пещера.

Днес църквата „Успение на Св.Богородица” в Пещера чества храмовия си празник, както и отбелязва 150 години от създаването си. Тази година юбилей чества и свещеникът Иван Каменаров, който служи в църквата от 1980 година.

От него научихме, че храмът е построен от гърци-цинцари, които наброявали стотина семейства и се занимавали основно с търговия и скотовъдство. Тъй като българите в Пещера вече имали две свои църкви, те пожелали да си имат своя. Така малцинството с единодушие решава да си построи църква на сегашното и място през 1865 година. Дават и името „Свето Успение Богородично”.

Първият свещеник, който започва да служи тук е грък от Цариград- Атанас Туртов. Естествено и службите са на гръцки език, защото когато държавата е била под турско робство, същевременно е била под духовно гръцко робство [?], припомня отец Иван. След него идват Аргириос, архимандрит Симеонос, Николас – отново грък.

През 1900-та година обаче, българите в Пещера, взимат църквата „Свето Успение Богородично” и назначават свой свещеник- Петър Константинов. Сменят и името на храма на „Св.Св. Кирил и Методий”, разказва отец Иван. Но според преданието една религиозна баба сънувала, че ако не се върне името на Св. Богородица ще има поличби по целия град. Тя разказала съня си на свещеника и отново върнали старото име на храма. 1909 година идва свещеникът Георги Пунчев, по неизвестни причини той остава само 1 година. От 1910 до 1939 година служи свещеник Димитър Копринаров, който е бил архиерейски наместник на пещерската духовна околия.

След неговата смърт идва свещ.Костадин Трендафилов, който остава в църквата до 1979 г. Аз лично го заварих, той беше пример за мен, спомня си отец Иван. Имаше хубав глас, служеше добре, обединяваше енорията си, но за съжаление църквата я заварих в лошо състояние, на последното място в града, с тъга си припомня свещеникът. Сградата беше с изгнило дюшеме, стара ел.инсталация, дъските по таваните бяха счупени, стенописът не можеше да се види.