Γκέκηδες εναντίον Τόσκηδων

Δημητρίου Ε. Ευαγγελίδη

Η καταγωγή των Αλβανών και οι αρβανιτόφωνοι Έλληνες

Εκδόσεις Ινφογνώμων. Προσαρτήματα, σελ. 415-418:

''Γκέκηδες εναντίον Τόσκηδων'', της Μαίρης Πίνη.

Δημοσιεύθηκε στην Ελευθεροτυπία, Τετάρτη 2 Απριλίου 1997.

Μπάγκας Ιωάννης «Το Πρότυπο της Ανιδιοτέλειας»

Όλοι οι ευεργέτες είναι αναμφίβολα άξιοι της εθνικής ευγνωμοσύνης. Κάποιοι όμως από αυτούς προκαλούν πραγματικό δέος με την παθιασμένη λατρεία τους προς την Ελλάδα. Τέτοιος εθνικός ευεργέτης ήταν και ο Ιωάννης Μπάγκας. Το εντυπωσιακό της βιογραφίας του είναι πως διέθεσε ολόκληρη την περιουσία του στην πατρίδα όχι με διαθήκη, δηλαδή μετά το θάνατό του, αλλά ενόσω ήταν ακόμα εν ζωή.

Βιογραφικά στοιχεία

Ο Ιωάννης Μπάγκας (ή Πάγκας) γεννήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 1814 στην Κορυτσά της Βορείου Ηπείρου. Το 1833, σε ηλικία 19 ετών έφυγε από το σπίτι του, για να αποφύγει τον γάμο στον οποίο τον εξανάγκαζε ο πατέρας του. Αρχικά εγκαταστάθηκε στη Θήβα, από εκεί στη Χαλκίδα και στη συνέχεια ξενιτεύτηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Η συνεχής αναζήτηση καλύτερης τύχης τον οδήγησε αργότερα στο Κάιρο και τέλος στη Ρουμανία.

Από μικρή ηλικία επαγγελλόταν τον ράφτη και για 14 χρόνια εργάστηκε στην Αίγυπτο ως ράφτης εγχώριων ελληνοαλβανικών ενδυμάτων. Αργότερα εργάστηκε ως επιστάτης και έτσι ασχολήθηκε με κτηματικές επιχειρήσεις επί μία ολόκληρη 34ετία. Ανήσυχο πνεύμα καθώς ήταν, όταν καταπιάστηκε με τη γεωργία, αναζήτησε πιο ευνοϊκές κλιματικές συνθήκες και έτσι αποφάσισε να μεταβεί στη Ρουμανία. Εκεί, κατά συμβουλή και μίμηση του Ευάγγελου Ζάππα, απέκτησε σημαντική περιουσία ως ενοικιαστής αγροτικών μεγαλοκτημάτων. Με την εργατικότητα και τις ικανότητές του, ευδοκίμησε και επέστρεψε πλουσιότατος στην Ελλάδα.

Το ταπεινό του ντύσιμο, το βραχύ ανάστημά του και το σπινθηροβόλο βλέμμα του ήταν τα κύρια χαρακτηριστικά που επισήμαιναν όλοι όσοι τον γνώριζαν. Σχεδόν αγράμματος, αλλά ολιγαρκής, φιλόπονος και ευσεβής, δεν άργησε να θησαυρίσει. Ο Μπάγκας, βαθιά θρησκευόμενος, είχε βάλει σκοπό της ζωής του να πλουτίσει, για να διαθέσει όλη του την περιουσία υπέρ του Έθνους.

Ο οπλισμός των Ελλήνων κατά την επανάσταση του 1821

καριοφίλι

Η σύνδεση των Ελλήνων με τα όπλα έχει βαθιές ρίζες, όπως έχει επισημανθεί. Από τους προεπαναστατικούς χρόνους, αρχές του 19ου αιώνα, τα όπλα της ηπειρωτικής Ελλάδας προέρχονταν κυρίως από την Ανατολή. Αντίθετα οι νησιώτες προμηθεύονταν όπλα, τρομπάνια και πιστόλες από την αγορά της Ευρώπης και συγκεκριμένα από τη Μασσαλία, Ιταλία, Αγγλία και Ισπανία.

Εκτός από το καριοφίλι οι κλέφτες και αρματολοί έφεραν επιπρόσθετο οπλισμό 1 ή 2 πιστόλες και επιπλέον μαχαίρα, γιαταγάνι (χαντζάρα) και πάλα (σπάθα). Οι πιστόλες ήταν κοντόκανα, με λεπτή κάνη όπλα με μηχανισμό πυρόλιθου και ανάλογα με την προέλευσή τους, διακρίνονται σε ευρωπαϊκές, ανατολίτικες ή αρβανίτικες. Φοριόντουσαν στη ζώνη, το γνωστό «σελάχι» του πολεμιστή σε ειδικά διαμορφωμένες θήκες. Το γιαταγάνι ήταν ελαφρά κυρτή σπάθα με λαβή χούφτας απλή. Η πάλα ήταν πολύ κυρτή σπάθα με σταυροειδή λαβή, το κυρίως επιθετικό όπλο στις μάχες σώμα με σώμα (γιουρούσια) και φοριόταν από τους αγωνιστές στη μέση τους ή στην ωμοπλάτη περασμένη με κορδόνια. Πολλές φορές τα γιαταγάνια και οι πάλες καθώς και οι θήκες τους ήταν περίτεχνα διακοσμημένες με ασήμι ή χρυσό. Τα όπλα συμπλήρωναν οι παλάσκες, θήκες που είχαν τα πυρομαχικά (βόλια) καθώς και διάφορα άλλα εξαρτήματα.

Την προεπαναστατική περίοδο υπάρχει ποικιλία οπλισμού. Το κυρίαρχο όπλο όμως που δεσπόζει στον ελλαδικό χώρο και κράτησε στα χέρια του ο Έλληνας μέχρι την απελευθέρωσή του ήταν το «καριοφίλι». Η ονομασία του προέρχεται κατά μία εκδοχή από το φυτό καρυόφυλλον που σκαλιζόταν στη μια πλευρά της κάνης ενώ μια δεύτερη από το οπλοποιείο της Βενετίας Carlo e figli (Καρόλου και υιών) όπου κατασκευάζονταν πολλά καριοφίλια και ίσως αυτή να είναι η πιο πιθανή. Το καριοφίλι ήταν όπλο εμπροσθογεμές, με λεπτή κάνη και λειτουργούσε με μηχανισμό πυρόλιθου (τσακμακόπετρα). Το μήκος του ήταν μεταξύ 1,20 και 1,70 με ιδιόμορφο κοντάκι. Η μακριά κάνη επέτρεπε αρκετό βεληνεκές, αλλά για ευστοχία το όπλο έπρεπε να στηρίζεται. Το καριοφίλι ήταν βαρύ και δύσχρηστο όπλο, ο δε μηχανισμός του πυρόλιθου πολλές φορές δεν πυροδοτούσε εξαιτίας κυρίως των καιρικών συνθηκών. Τα παλαιότερα καριοφίλια τοποθετούνται χρονικά περίπου το 1750 και οι μηχανισμοί πυροδότησης τους ήταν Ιταλικής προέλευσης. 

Ο εορτασμός της 25ης Μαρτίου στην Κορυτσά

Μετά τη Θεία Λειτουργία στον επιβλητικό ναό της Αναστάσεως, που ανεγέρθη μετά την κατάρρευση του αθεϊστικού καθεστώτος Χότζα, οι βουλευτές κκ. Μάξιμος Χαρακόπουλος, Γιώργος Κασαπίδης και Τιμολέων Κοψαχείλης, μαζί με τους Περιφερειάρχες Ηπείρου κ. Αλέκο Καχριμάνη και Δυτικής Μακεδονίας κ. Θεόδωρο Καρυπίδη, συνοδευόμενοι από τον Γενικό Πρόξενο της Ελλάδος κ. Ιωάννη Πεδιώτη επισκέφθηκαν στο επισκοπικό μέγαρο τον Μητροπολίτη Κορυτσάς κ. Ιωάννη.

Ο βουλευτής Λαρίσης εξήρε το έργο που επιτελεί η Αλβανική Εκκλησία, υπό τον Αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο, και ζήτησε ενημέρωση για τους Ορθόδοξους που ζουν στην Αλβανία. Όπως είναι γνωστό τα αποτελέσματα της πρόσφατης απογραφής δεν αναγνωρίζονται από την ελληνική μειονότητα και την ορθόδοξη αλβανική εκκλησία. Πριν τους διωγμούς του αθεϊστικού καθεστώτος, οι Ορθόδοξοι αποτελούσαν το 24% του αλβανικού πληθυσμού. Ο μητροπολίτης Κορυτσάς ευχήθηκε Χρόνια Πολλά για την εθνική επέτειο της Ελλάδος και ευχαρίστησε τους Έλληνες για τη βοήθεια που προσφέρουν στην Αλβανική Εκκλησία. Ταυτόχρονα, προέτρεψε, με βάση την οδυνηρή εμπειρία της Αλβανίας, η Ελλάδα να μην απομακρυνθεί από την εκκλησία.

Κριτική έκδοση επιγραφών συνεργείων από το Λινοτόπι στις περιφέρειες της ορθόδοξης Εκκλησίας της Αλβανίας

 Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Κριτική έκδοση επιγραφών συνεργείων από το Λινοτόπι στις 

περιφέρειες της ορθόδοξης Εκκλησίας της Αλβανίας

Κωνσταντίνος ΓΙΑΚΟΥΜΗΣ

Περίοδος Δ', Τόμος ΚΑ' (2000) • Σελ. 249-266
ΑΘΗΝΑ 2000

~ Ακολουθήστε  τον παρακάτω σύνδεσμο

Εδώ

Η ανάπτυξη του αλβανικού εθνικισμού και οι επιπτώσεις επί του Βορειοηπειρωτικού

Το 1901 τυπώθηκε στην Αθήνα από το τυπογραφείο του Υπουργείου Στρατιωτικών, κατά μετάφραση εκ του γερμανικού από τον ίλαρχο Ευγένιο Ρίζο Ραγκαβή το βιβλίο του Αυστριακού αντιστράτηγου και Ιππότη του «Τάγματος του Φραγκίσκου Ιωσήφ», Αντωνίου Τούμα φον Βάλδκαμπφ με τίτλο «Ελλάς, Μακεδονία και Νότιος Αλβανία, ήτοι η Μεσημβρινή Ελληνική Χερσόνησος». Από το βιβλίο αυτό αποσπώ μερικές φράσεις που ενδιαφέρουν το θέμα μας:

«Το μέγιστον μέρος των κατοίκων του προς νότον της Χερσονήσου του Αίμου ανήκει εις το ελληνικόν στοιχείον. Εις τούτο δέον να καταλογισθώσι και αι εξελληνισθείσαι ήδη φυλαί των νοτιοαλβανών ή Τοσκων...» (σ. 176). «Οι Ηπειρώταί εισι σήμερον έτι επίσης γενναίοι, ως και κατά την εποχήν του Πύρρου, και η ανάμειξις αυτών μετʹ Αλβανών ουδόλως επηρέασεν επί της αρετής ταύτης...» (σ. 178).«Η νεοελληνική γλώσσα ωμοίαζε, προ 60 ετών ιδίως, εν Ηπείρω εγγύτατα προς την αρχαίαν ελληνικήν...» (σ. 180).«Οι Αλβανοί έπονται αριθμητικώς των Ελλήνων.» «Το εγχώριον όνομα των Αλβανών είναι ʺΣκιπιτάρʺ (κάτοικοι των βράχων), υπό δε των κυριάρχων αυτών Τούρκων καλούνται ʺΑρναούταιʺ» (σ. 184).«Υπό το όνομα Αρβανίται αναφέρονται οι Αλβανοί κατά πρώτον τον 11ov αιώνα» (σ. 184).«Οι Αλβανοί υποδιαιρούνται εις δύο κυρίως φυλάς, προς βορράν μεν των Γκέκιδων και προς νότον των Τόσκων, ους χωρίζει αρκούντως ακριβώς ο ποταμός Σκούμπης, όστις αποτελεί και το προς βορράν όριον της χώρας περί ης πραγματεύεται το παρόν βιβλίον.» (σ. 185).«Οι Γκέκαι και οι Τόσκαι διαφέρουσιν αλλήλων περισσότερον αφʹ ότι συνήθως υποθέτει τις. Καίτοι η γλώσσα αυτών είναι η αυτή, μετά δυσχερείας εννοούσι αλλήλους και τρέφουσιν αμοιβαίον μίσος, βέβαιον δʹ είναι ότι οι βόρειοι Γκέκαι δύνανται έτι να θεωρηθώσιν ως ημιβάρβαροι, ενώ οι νότιοι Τόσκαι, και ιδίως οι Αλβανοί της Ελλάδος, ίστανται επί ανωτέρας βαθμίδος πολιτισμού.» (σ. 185).«Περίεργον είναι ότι τους εν μεσημβρία Τόσκους χαρακτηρίζει ιδίως ξανθή κόμη και φαιοί οφθαλμοί, ενώ αι βόρειαι φυλαί εισί μάλλον μελαψαί...» (σ. 185).«Οι Αλβανοί αγνοούσιν τον θρησκευτικόν φανατισμόν των Οθωμανών, ηδύνατό τις μάλιστα να θεωρήση αυτούς ως αδιαφόρως έχοντας προς την εξωτερικήν αυτών λατρείαν. Τα πλείστα των μωαμεθανικών αλβανικών χωρίων δεν έχουν τεμένη, οι δʹ οπαδοί της θρησκείας ταύτης δεν απαξιούσι να συνεορτάζωσι μετά των χριστιανών εορτήν του Πάσχα, καθώς οι ορθόδοξοι Αλβανοί προθύμως συμμετέχουσι της μωαμεθανικής εορτής του Ραμαζανίου.» (σ. 186).«Άπαντες οι Αλβανοί, είτε χριστιανοί, είτε μωαμεθανοί, μισούν εν τούτοις, εξ ίσου τους Τούρκους, το μίσος δε τούτο εξηγεί το γεγονός ότι μέχρι τούδε ευκολώτερον αφομοιώθησαν μετά των Ελλήνων και των Σλάβων ή μετά των Οθωμανών.»

Ο ρόλος των Βορειοηπειρωτών στην Επανάσταση του 1821

Γράφει ο ΝΙΚΟΣ Θ. ΥΦΑΝΤΗΣ

Οι Βορειοηπειρώτες στον πανελλήνιο ξεσηκωμό του ’21 δεν έμειναν αμέτοχοι. Αρκετοί ήταν αυτοί από τις περιοχές της Χειμάρας, του Αργυροκάστρου, της Μοσχόπολης, της Πρεμετής, που είχαν μυηθεί στα σχέδια της Φιλικής Εταιρείας.

Αναφέρουμε μερικά ονόματα φιλικών, όπως τα κατέγραψαν στα βιβλία τους οι: Α. Παπακώστας και Ν. Πατσέλης: Ο Μιχαήλ Λαζάρου Στέλιος, ο Ελευθεριάδης Βενιαμίν από τη Σέλτση Αργυροκάστρου, ο Επίσκοπος Ευρίπου Γρηγόριος ο Αργυροκαστρίτης (ο κυριότερος εμπνευστής της εξέγερσης της Εύβοιας), οι Στέφανος και Αδάμ. Δούκας από την Πρεμετή, ο Δρύσης, ο Γούλας και ο Κανούσης από το Λεσκοβίκι και πολλοί άλλοι. Τολμηροί μαχητές ξεκίνησαν από τις προφυλακές του έθνους και κατέβηκαν στην επαναστατημένη Ελλάδα.

Στη Ρούμελη συμμετείχαν Σουλιώτες και Βορειοηπειρώτες. Ο Χειμαριώτης Σπυρομήλιος με τα αδέρφια του Ζάχο, Νικόλαο και Ιωάννη και εθελοντικό σώμα Χειμαριωτών, έλαβαν μέρος στην άμυνα του Μεσολογγίου και στην κατάληψη της ακρόπολης των Αθηνών. Η οικογένεια των Σπυρομηλαίων πρόσφερε πολλά στην Επανάσταση του ’21. Ο Σπυρομήλιος, επιστρέφοντας από τη Σικελία όπου ζούσε, οργάνωσε στρατιωτικό σώμα από 200 Χειμαριώτες και τον Αύγουστο του 1824 έφτασε στην Ακαρνανία και παρουσιάστηκε στον Μαυροκορδάτο. Εντυπωσίασε με την εμφάνισή του, την σεμνότητα και αξιοπρέπεια.

Θα γράψει ο Κ. Μπίρης (Αρβανίτες, Αθήναι 1960, σ. 301): «Ήταν γενναίος και ανιδιοτελής και κάθε φιλέλλην που τον γνώριζε δεν μπορούσε να μη φωνάξει: Θα ήταν ευτυχής η Ελλάς, αν είχε περισσότερους άνδρας σαν αυτόν». Ήταν παρών και κατά την δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου. Ο αδελφός του Νικόλαος σκοτώθηκε κατά την Έξοδο του Μεσολογγίου (10 Απριλίου 1826), ενώ ο Ζάχος σώθηκε και υπηρέτησε ως στρατιωτικός ακόλουθος στην απελευθερωμένη Ελλάδα.

Λίγο αργότερα τον Σπυρομήλιο τον βρίσκουμε στη Ρούμελη με τον Καραϊσκάκη. Μετά τον θάνατο του Καραϊσκάκη, έλαβε μέρος στη μάχη της Πέτρας, κάτω από τις διαταγές του Δημ. Υψηλάντη. Μετά την απελευθέρωση έγινε διοικητής της Σχολής των Ευελπίδων και αργότερα υπουργός των Στρατιωτικών.

Οι Βορειοηπειρώτες Βλάχοι

Αχ. Γ. Λαζάρου
Ρωμανιστή – Βαλκανολόγου

Πρὸ  δε­κα­ε­τί­α­ς  στὴν  ἐ­φη­με­ρί­δα «Χριστιανική» δη­μο­σι­εύτη­κε  ἄρθρο τοῦ Ἀπ. Π. Παπαδόπου­λου, ἐ­πι­γρα­φό­με­νο: Οἱ Βλαχό­φω­νοι Βο­ρει­ο­η­πει­ρῶ­τες καὶ πά­λι στὸ στόχα­στρο τῆς ρου­μα­νι­κῆς προ­πα­γάν­δας.
Ἐκτε­νεῖς ἀ­να­φο­ρὲς στὶς παν­το­ει­δεῖς ἐπιπτώσεις της ἔ­κα­με ἡ καθη­γή­τρια τοῦμ Πανεπιστημίου Ἰω­αν­νί­νων Ἐ­λευ­θε­ρί­α Ἰ. Νικολαΐδου σὲ δι­α­δο­χι­κὰ συγγράμματά της: 

α) Ξέ­νες προ­πα­γάν­δες καὶ ἐ­θνι­κὴ ἀλ­βα­νι­κὴ κίνη­ση στὶς μη­τρο­πο­λι­τι­κὲς ἐπαρχί­ες Δυρραχίου καὶ Βε­λε­γρά­δων κα­τὰ τὰ τοῦ 19ου καὶ τὶς ἀρ­χὲς τοῦ 20οῦ αἰ­ῶνα. (Ἐκδόσεις ΙΜΙΑΧ, Ἰ­ω­άν­νι­να 1978). β) Ἡ ρου­μα­νι­κὴ προ­πα­γάν­δα στὸ βι­λα­έ­τι Ἰ­ω­αν­νί­νων καὶ στὰ βλα­χό­φω­να χωριὰ τῆς Πίν­δου (τ. Α’, μέ­σα 19ου-1900. Ἰ­ω­­άν­νι­να 1995). Στὸ δεύ­τε­ρο, ἡ Νι­κο­λαΐδου γνωστοποι­εῖ ὅ­τι ἡ ἑλ­λη­νι­κό­τη­τα τῶν Βλά­χων ἦ­ταν ἀ­πο­δε­δειγ­μέ­νη καὶ δη­μο­σι­ευ­μέ­νη ἤ­δη ἀ­πὸ τὸν πρῶ­το Νε­ο­έλ­λη­να ἱ­στο­ρι­κὸ Κων­σταν­τῖ­νο Μ. Κού­μα (1777-1836), δι­δά­κτο­ρα τοῦ Πανεπιστημί­ου Λει­ψί­ας καὶ ἀντεπιστέλλον μέ­λος τῶν Ἀ­κα­δη­μι­ῶν Βε­ρο­λί­νου καὶ Μο­νά­χου, στὸν 12ο τό­μο, κυ­κλο­φο­ρού­με­νο καὶ αὐ­το­τε­λῶς μὲ τὸ συμ­βο­λι­κὸ τί­τλο, Οἱ Ἕλ­λη­νες, τῆς συγ­γρα­φῆς του. Ἱ­στο­ρί­αι τῶν ἀνθρωπίνων πρά­ξε­ων.  (Βι­έν­νη 1832).

Κα­τά τήν κα­θη­γή­τρια Νι­κο­λαΐ­δου, τὴν ἑλ­λη­νι­κό­τη­τα τῶν Βλά­χων τὴν ὁ­ποί­α πρῶ­τος κα­τέ­γρα­ψε ὁ Κού­μας, «ὑ­πο­στη­ρί­ζει σθε­να­ρὰ καὶ ὁ Ἀπ. Ε. Βα­κα­λό­που­λος, Ἱ­στο­ρί­α τοῦ Νέ­ου Ἑλ­λη­νι­σμοῦ, τ.1, Θεσ­σα­λο­νί­κη 1974, β΄ ἔκδ. σ. 35 κ.ἑξ. καὶ ἐ­πα­να­βε­βαι­ώ­νει μὲ σο­βα­ρὰ ἐ­πι­χει­ρή­μα­τα ὁ Λαζά­ρου, Ἡ Ἀ­ρω­μου­νι­κή, ὅ.π. σ. 91-114 καὶ ἡ Μα­ρί­α Νυ­στα­ζο­πού­λου-Πε­λε­κί­δου, Συμ­βο­λὴ στὴν ἔ­ρευ­να γιὰ τὴν ἐ­θνο­λο­γι­κὴ κα­τά­στα­ση τῆς Μα­κε­δο­νί­ας πρὶν ἀ­πὸ τοὺς βαλ­κα­νι­κοὺς πολέ­μους, Δω­δώ­νη, τεῦχ. Α΄ τ.20 (1991) σ. 351». Γιὰ τὸν δεύ­τε­ρο, προ­σθέ­τει, «Στὶς ἐρ­γα­σί­ε­ς  τοῦ Λα­ζά­ρου δη­μο­σι­εύ­ε­ται πλή­ρης ἑλ­λη­νι­κὴ καὶ ξέ­νη βι­βλι­ο­γρα­φί­α γύ­ρω ἀ­πὸ κά­θε πτυ­χή τοῦ  Κου­τσο­βλα­χι­κοῦ ζη­τή­μα­τος. Συν­τρι­πτι­κὰ ἐ­πι­χει­ρή­μα­τα γιὰ «ἀν­τί­πα­λες» θέ­σεις 7 κ.ἑξ. πε­ρι­έ­χει ἡ πρό­σφα­τη με­λέ­τη του, Κα­τα­γω­γὴ καὶ ἐ­πί­το­μη ἱ­στο­ρί­α τῶν Βλά­χων τῆς Ἀλ­βα­νί­ας, Ἠ­πει­ρω­τι­κό Ἡμε­ρο­λό­γιο τ.15 (1993- 994) σ. 427 κ.ἑξ.

Τά ἐ­πι­χει­ρή­μα­τά του ἀ­να­φέ­ρον­ται­ τό­σο στὴν κα­τα­γω­γὴ τῶν Κου­τσο­βλά­χων ὅ­σο καὶ στὴν πλη­θυ­σμια­κὴ κα­τα­νο­μή τους, ἰ­δι­αί­τε­ρα στὸν χῶ­ρο τῆς Ἀλ­βα­νί­ας».

Από τη Μακεδονία στη Ρωσία: εικόνες «σλαβοβουλγαρικής» ταυτότητας στο έργο του Rajko Žinzifov (1839-1877) - Άννα Αγγελοπούλου

Rajko Žinzifov

Το άρθρο που ακολουθεί καταδεικνύει μεταξύ άλλων την ρωσική ανάμιξη στην δημιουργία του σύγχρονου μακεδονικού ζητήματος. Είναι χαρακτηριστικό ότι η χήρα του Μιλαντίνωφ, πρωτοπόρου της βουλγαρικής εθνικής αφύπνισης στη βόρεια Μακεδονία ο οποίος είχε καταγωγή εν μέρει ηπειρωτική, έζησε με επίδομα της ρωσικής κυβέρνησης. Το σκεπτικό των Ρώσων αξιωματούχων ήταν ότι ο σύζυγός της πέθανε "στην Υπηρεσία του Τσάρου" και για αυτό δεν θα έπρεπε να αφεθεί αβοήθητη. Στη ρωσική πολιτική βουλγαροποίησης του συνόλου της Μακεδονίας συμμετείχαν κυρίως σλαβόφωνοι αλλά και ορισμένοι βλαχόφωνοι, ελληνόφωνοι και αλβανόφωνοι ακτιβιστές, οι οποίοι σήμερα παρουσιάζονται από τους ρεβιζιονιστές των Σκοπίων ως "ντόπιοι, εθνοτικά Μακεδόνες", ακόμα και αν αυτοί κατάγονταν από την Αλβανία, την Ήπειρο και τη Θράκη, περιοχές δηλαδή που δεν είχαν καμία σχέση με τον γεωγραφικό χώρο της Μακεδονίας.

Άννα Αγγελοπούλου

Από τη Μακεδονία στη Ρωσία: εικόνες «σλαβοβουλγαρικής» ταυτότητας στο 

έργο του Rajko Žinzifov (1839-1877) 

O Rajko Žinzifov (1839-1877) θεωρείται ως ένας από τους εκπροσώπους του βουλγαρικού εθνικού κινήματος κατά την περίοδο αμέσως μετά τον Κριμαϊκό πόλεμο (1856) και έως τη σύσταση του νέου βουλγαρικού κράτους (1877-1878), αφού συμπεριλαμβάνεται, λόγω των κειμένων του, στον κατάλογο των λογίων που συνέβαλαν στη γένεση της νεότερης βουλγαρικής λογοτεχνίας και την εκδήλωση της επονομαζόμενης «βουλγαρικής εθνικής αναγέννησης», της πνευματικής εκείνης κίνησης η οποία ανέδειξε, εξέφρασε και καλλιέργησε εθνικά αισθήματα στη συλλογική συνείδηση των Βουλγάρων1. Η μακεδονική, όμως, καταγωγή και οι εικόνες για τη Μακεδονία, που αποτυπώθηκαν στα κείμενά του, είχαν ως αποτέλεσμα να του αποδοθεί και μία ξεχωριστή θέση ανάμεσα σ’ εκείνους τους Μακεδόνες εγγραμμάτους, οι οποίοι, υπό την επίδραση του πανσλαβισμού, απαρνήθηκαν την ελληνική ταυτότητα και έγιναν φορείς της βουλγαρικής εθνικής ιδέας2. Πιο συγκεκριμένα, θεωρείται ως «ένας από τους πρώτους ποιητές της Μακεδονίας», στους στίχους του οποίου για πρώτη φορά γίνεται λόγος για τη Μακεδονία και τα «πάθη» της3. Έτσι, ο Rajko Žinzifov συγκαταλέγεται μαζί με τους αδελφούς Dimităr και Konstantin Miladinov, τον Grigor Părličev, τον Partenij Zografski, τον Kuzman Šapkarev στους κυριότερους εκπροσώπους της «βουλγαρικής εθνικής Αναγέννησης» στη Μακεδονία4. 

Βραβεία Ευποιϊας 2015: Βράβευση του Συνδέσμου Μοναστηριωτών και των Πέριξ ''η Καρτερία'' και της Προέδρου κ. Βιολέτας Παπαθανασίου

Ο Ροταριανός Όμιλος Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με τον Ρ.Ο. Ανατολικής Θεσσαλονίκης, τον Ρ.Ο. Πανοράματος και τον Ρ.Ο. «Άριστα Τελείν», με εκατοντάδες μέλη, εξέχοντες και διακεκριμένες προσωπικότητες της πόλης μας, έχουν καθιερώσει εδώ και 62 χρόνια (από το 1953) έναν κορυφαίο θεσμό , την επιβράβευση των Έργων Ευποιϊας, Προσφοράς, Αυτοθυσίας, Αλτρουισμού και Κοινωνικής Δράσης οργανωμένων κοινωνικών ομάδων (Στρατού, Αστυνομίας, Πυροσβεστικής, Λιμενικού Σώματος κλπ) ή μεμονωμένων ατόμων, κατά τα πρότυπα των βραβεύσεων της Ακαδημίας Αθηνών..

Η τελετή βράβευση πραγματοποιείται σε δημόσια πανηγυρική εκδήλωση, παρουσία των Αρχών της Πολιτείας, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, των Δικαστικών Αρχών, των Αρχών της πόλης, εκπροσώπων της οικονομικής και κοινωνικής ζωής και εκατοντάδων πολιτών. Στους βραβευόμενους απονέμονται βραβεία με χρυσά, αργυρά μετάλλια και δημόσιους επαίνους.

Η 63η διοργάνωση της απονομής των Βραβείων Ευποιϊας που υποστηρίζεται φέτος από την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και την ΔΕΘ Helexpo πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 8 Μαρτίου 2015 και ώρα 11 π.μ. στο ξενοδοχείο The MEΤ (26ης Οκτωβρίου 48) με κεντρικό ομιλητή τον Πρύτανη του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Περικλή Μήτκα, καθηγητή Ηλεκτρολόγων – Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών και με θέμα «Η συμβιωτική σχέση Ανθρώπου – Υπολογιστή: Είμαστε χρήστες ή υπηρέτες της τεχνολογίας;».

Στην εκδήλωση συμμετείχε επίσης, η πολυμελής χορωδία του Ελληνικού Κολλεγίου Θεσσαλονίκης υπό την διεύθυνση της μαέστρου κ. Μαρίας Μελιγκοπούλου. Μετά το πέρας της τελετής, οι τέσσερεις Ροταριανοί Όμιλοι Θεσσαλονίκης παρέθεσαν γεύμα προς τιμήν των βραβευμένων.

Ο Πρόεδρος του Ροταριανού Ομίλου Θεσσαλονίκης κ. Θεόδωρος Ασπασίδης αναφερόμενος σχετικά με την διοργάνωση, τόνισε ότι « Είναι πολύ σημαντικό γεγονός για τη Θεσσαλονίκη, αλλά και πιο ευρύτερα για την κοινωνία και τον πολιτισμό μας, ένας κορυφαίος θεσμός -όπως αυτός των Βραβείων Ευποιϊας, να πραγματοποιείται αδιαλείπτως εδώ και 62 χρόνια Είναι επίσης πολύ σημαντικό, να επιβραβεύουμε κάθε φορά, εκείνους που πραγματικά προσέφεραν και προσφέρουν, εκείνους που έδειξαν αυτοθυσία και αλτρουϊσμό κι εκείνους που προσφέρουν με την συνεχή και ανιδιοτελή δράση, βοήθεια, συμπαράσταση και αλληλεγγύη ειδικά σε αδύναμες ομάδες του πληθυσμού. Με κεντρικό μήνυμα αυτής της διοργάνωσης το «Ειρήνη, μέσα από την προσφορά» οι Ροταριανοί Όμιλοι Θεσσαλονίκης για μια ακόμη χρονιά επιβραβεύουν εκείνες τις οργανωμένες ομάδες της πολιτείας και της κοινωνίας, αλλά και μεμονωμένες προσωπικότητες και απλούς ανθρώπους, που με τις πράξεις τους επέδειξαν ήθος, αυτοθυσία, προσφορά και σημαντικό έργο.»

Ελληνικά Εκπαιδευτήρια Κλεισούρας: Ενδεικτικό προαγωγής της 3ης Ιουλίου 1891

Ελληνικά Εκπαιδευτήρια Κλεισούρας:

Ενδεικτικό προαγωγής, της 3ης Ιουλίου 1891, εκ της Β' τάξεως Γυμνασίου 

Στην Κλεισούρα Καστοριάς λειτουργούσε από το 1891, ίσως και πιο παλιά, Ελληνικό Γυμνάσιο. Όσο για τα μαθήματα που διδάσκονταν αναφέρονται με σαφήνεια πάνω στον τίτλο του ενδεικτικού. Εκείνο που δεν αναφέρεται πουθενά είναι ο αριθμός των τάξεων πέρα των τριών που προκύπτει από την αναφερόμενη προαγωγή, από την Β΄ στην επόμενη.

Γ. Τσούγκας - Κρούσοβο Πελαγονίας

Είναι γνωστό, ιδιαίτερα σ' εκείνους που έλκουν την καταγωγή τους από τα βλαχοχώρια, το ετυμολογικό λεξικό της Κουτσοβλαχικής του διαπρεπούς Έλληνα Γυμνασιάρχη, με καταγωγή από το Λιβάδι Ολύμπου, Κων/νου Νικολαϊδη, που εκδόθηκε το 1909. Το λεξικό αποτέλεσε ένα από τα ισχυρά όπλα των βλαχόφωνων Ελλήνων στον αγώνα για την απελευθέρωση της Μακεδονίας αφού αναζήτησε για πρώτη φορά την ετυμολογική προέλευση των λέξεων της κουτσοβλαχικής αντιπαραβάλλοντας τες με τις αντίστοιχες της δακορουμουνικής και τεκμηρίωσε επιστημονικά την ελληνικότητα του βλαχόφωνου στοιχείου. 

Ο Κ. Νικολαϊδης αντιμετώπισε με ευθύνη το έργο του και μετά το πέρας της συγγραφής του απέστειλε όλα τα στοιχεία που είχε σε 6μελή επιτροπή στο Βόλο την οποία αποτελούσαν διακεκριμένοι Βλάχοι στην καταγωγή, μεταξύ των οποίων ήταν και ο Γρεβενιώτης Ιωάννης Γραμματικός, δικηγόρος από το Περιβόλι. Τα άλλα μέλη υπήρξαν: ο Ν. Παπανικολάου, Πρωτοδίκης από το Μέτσοβο, ο Δ. Γενή-Σεβδάς, τελωνιακός από το Βλαχολίβαδο Ολύμπου, ο Ν. Σακελλαρόπουλος, έμπορος από το Βλαχολίβαδο, ο Γ. Τσούγκας, ωρολογοποιός από το Κρούσοβο και ο Σ. Ζουρναζόπουλος από το Μοναστήρι. [β.π: εδώ]

Ο Γ. Τσούγκας από το Κρούσοβο ήταν ένας από τους διακεκριμένους Βλάχους 
της 6μελούς επιτροπής που αξιολόγησε το Ετυμολογικό Λεξικό Κουτσοβλαχικής 

του Κ. Νικολαϊδη το οποίο, αναμφισβήτητα, αποτέλεσε σπουδαίο έργο για 

τον ελληνισμό και παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές.

Σπυρίδων Σφέτας - Το τέλος της Βαλκανικής Αντάντ και η διάσταση του Κουτσοβλαχικού στις Ελληνορουμανικές σχέσεις 1939-1941

Σπυρίδων Σφέτας, αναπληρωτής καθηγητής του 

Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας ΑΠΘ.

Ομιλία με θέμα: 

'' Το τέλος της Βαλκανικής Αντάντ και η διάσταση του 

Κουτσουβλαχικού στις Ελληνορουμανικές σχέσεις 1939-1941.''

15ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Ιστορίας, Λαογραφίας, Βλάχικης 

Παραδοσιακής Μουσικής και Χορών.

Νάουσα 6 & 7 Σεπτεμβρίου 2014.

Φωτογραφίες Βλάχων της Άνω Μπεάλας (Μπελίτσας)

1885: Από την ημέρα που έβαλαν θεμέλια στον Ναό της 

Αγίας  Παρασκευής στην Άνω Μπεάλα

1889: Ζάχος, Τόλης, Κίμα και Βάντσο Γκροσντάν [Γκροσδάνης]

Οικογένεια Στέργιου Στεργίου - Γκόπεσι Πελαγονίας

Ο Ιωάννης Χατζής (παλαιό επώνυμο Στεργίου) με ομπρέλα και λαιμοδέτη, κοντά στα τριάντα, με μια θεία του και την κόρη της. Από το σόι του Γκοπεσίου - Η φωτογράφηση έγινε στη Θεσσαλονίκη, Ιούλιος 1912.

"Ενθύμησις, Θεσσαλονίκη, Ιωάννης και Φανή και Ελένη''.

Ο Ιωάννης ήταν γιός του Στέργιου Στεργίου, φραγκοράπτη που έραβε σε πολλές περιοχές, από τα Βελεσσά έως τις αλβανικές ακτές αλλά είχε μαγαζί στο Μοναστήρι. Ο γιός του Ιωάννης έφυγε από το Γκόπεσι, περί το 1895 και έζησε στην Πράγα, στο Βουκουρέστι και αλλού. Εγκαταστάθηκε με τη μάνα και τα αδέρφια του στη Θεσσαλονίκη στα τέλη της δεκαετίας του 1910 και παντρεύτηκε την Ελένη Μητσοπούλου το 1912.

Αρχιερατικό Μνημόσυνο των Μεγάλων Εθνικών Ευεργετών και άξιων τέκνων του Μετσόβου

Λαμβάνουμε την τιμή να σας προσκαλέσουμε στο 

Αρχιερατικό Μνημόσυνο των 

Μεγάλων Εθνικών Ευεργετών και άξιων τέκνων του Μετσόβου 

που θα τελεστεί την Κυριακή 22 Μαρτίου 2015 και ώρα 9.30 π.μ στον 

Ιερό Ναό Ζωοδόχου Πηγής στην οδό Ακαδημίας 67. 

Για τους Εθνικούς Ευεργέτες θα μιλήσει ο καθηγητής της 

Θεολογίας του Α.Π.Θ. κ. Μιχαήλ Γ. Τρίτος. Κατόπιν ο Σύλλογος θα δεξιωθεί 

τους προσκεκλημένους του για καφέ στο Ξενοδοχείο Τιτάνια, Πανεπιστημίου 52. 

Η παρουσία σας θα αποτελέσει μεγάλη τιμή για το Μέτσοβο και το Σύλλογο μας.

Για το Διοικητικό Συμβούλιο

                Ο Πρόεδρος                                            Ο Γενικός Γραμματέας

      Απόστολος Κ. Μπίσας                                        Ιωάννης Κ. Τσίμπας

Πηγή: romianews

''Το Άδοξο τέλος της οικογένειας του Γεωργάκη Ολυμπίου'' του Γρηγόρη Βέλκου - Παρουσίαση βιβλίου

Την Δευτέρα 23 Μαρτίου 2015, ώρα 7.00 μ.μ.

Στην αίθουσα εκδηλώσεων της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών

Εθνικής Αμύνης 4, Τ.Κ. 54621

(απέναντι από τον Λευκό Πύργο & την Λέσχη Αξιωματικών),

Τηλ. 2310271195 - Fax. 2310271501

Θα γίνει η παρουσίαση του βιβλίου του 

συγγραφέα-εκπαιδευτικού Γρηγόρη Βέλκου με τίτλο:

“Το Άδοξο τέλος της οικογένειας του Γεωργάκη Ολυμπίου”

Το βιβλίο θα παρουσιάσουν οι πανεπιστημιακοί

Νίκος Βαρμάζης και Γιώργος Συνεφάκης

Είναι μία ακόμη έκδοση του Συλλόγου Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης 

«Ο Γεωργάκης Ολύμπιος»,

στον οποίο ο συγγραφέας παρεχώρησε ευγενώς τα δικαιώματα.