Κουτσούφλιανη (Παναγία Τρικάλων)

Η Κουτσούφλιανη (Παναγία Τρικάλων), βλαχοχώρι της ορεινής Καλαμπάκας του νομού Τρικάλων, βρίσκεται στα σύνορα Θεσσαλίας-Ηπείρου-Μακεδονίας, στις πηγές του Πηνειού, σαράντα χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Καλαμπάκας και τριανταπέντε χιλιόμετρα ανατολικά του Μετσόβου. Έχει πλούσιο δάσος, οξιάς και πεύκης με όλες τις αποχρώσεις του πρασίνου, σπαρμένο με ξωκλήσια. 

Το χωριό αυτό απελευθερώθηκε από τους Τούρκους το 1881 μετά τη συνθήκη του Βερολίνου μαζί με όλη τη Θεσσαλία.

Τον Μάρτιο-Απρίλιο του 1897 η Κουτσούφλιανη έγινε το ορμητήριο και το καταφύγιο των 2600 αγωνιστών της Εθνικής Εταιρείας οι οποίοι εισέβαλαν στην Τουρκοκρατούμενη τότε Μακεδονία και έδωσαν σκληρές μάχες με τους Τούρκους.

Το γεγονός αυτό ήταν η αφορμή (αιτία ήταν η Κρητική επανάσταση) να επιτεθούν και να καταλάβουν οι Τούρκοι ολόκληρη τη Θεσσαλία τον Απρίλιο του 1897. Κατά την διάρκεια του πολέμου αυτού η Κουτσούφλιανη δεν καταλήφθηκε από τους Τούρκους. Έγιναν βέβαια επιθέσεις τουρκικών στρατιωτικών αποσπασμάτων το καλοκαίρι του 1897 με σκοπό να καταλάβουν το χωριό αλλά οι κάτοικοι αντιστάθηκαν πολεμώντας γενναία διατηρώντας την ελευθερία τους.

Με την συνθήκη της Κωνσταντινούπολης τον Νοέμβριο του 1897 και την νέα διαρρύθμιση των Ελληνοτουρκικών συνόρων, η Ευρωπαϊκή διπλωματία τιμωρεί την Κουτσούφλιανη (την μοναδική κατοικημένη περιοχή της Θεσσαλίας) και την ρίχνει πάλι στην Τούρκικη σκλαβιά. Σ' αυτό συνέβαλε και η στρατηγική θέση του χωριού αλλά και η Ρουμάνικη προπαγάνδα που οργίαζε την εποχή εκείνη αμφισβητώντας την ελληνικότητα των Βλάχων της Πίνδου.

Όμως οι ηρωικοί Κουτσουφλιανιώτες (700 ψυχές) στις 13 Μαΐου 1898, παρουσία της διεθνούς επιτροπής για την οριοθέτηση των συνόρων, πυρπόλησαν τις πατρογονικές εστίες, έκαψαν τις σωρούς των πρόσφατα ταφέντων για να μη βεβηλωθούν από τους Τούρκους, πήραν τα οστά των προγόνων, τις ιερές εικόνες, τα ζωντανά και ότι άλλο πολύτιμο, και αφήνοντας πίσω ερείπια και στάχτες, πήραν το δρόμο της Ελευθερίας δίνοντας μάθημα φιλοπατρίας, ηρωισμού και αυταπάρνησης. Αναπτέρωσαν έτσι το ηθικό όλων των Ελλήνων και προσέφεραν στην Πατρίδα μας την μεγαλύτερη των αποδείξεων για την Ελληνικότητα των Βλάχων.

Έφυγαν οι "Hρωες της Κουτσούφλιανης", όπως σύσσωμος ο Τύπος της εποχής εκείνης τους χαρακτήρισε, και εγκαταστάθηκαν γύρω από την Ιστορική Μονή Λιμποχόβου (Γέννησης της Θεοτόκου) μόλις 8 χιλιόμετρα από το πυρπολημένο χωριό στην ελεύθερη Ελλάδα, ιδρύοντας την Νέα Κουτσούφλιανη (σημερινή Παναγία Καλαμπάκας).

Το ολοκαύτωμα της Κουτσούφλιανης και ο εκπατρισμός των ηρωικών Κουτσουφλιανιτών έγινε πηγή έμπνευσης για τους μεγαλύτερους ποιητές της εποχής εκείνης. Μικρό δείγμα των ποιημάτων παραθέτουμε εδώ:

«Εσύ διαβάτη που κοιτάς με βουρκωμένο μάτιτα έρμα τα χαλάσματα, πονετικέ διαβάτη,

σύρε να πείς στους δυνατούς, διαλάλησε στη σφαίρα

πως κάηκε η Κουτσούφλιανη μονάχη πέρα - πέρα,

σύρε να πείς στη μάννα της, πονετικέ διαβάτη

στη μάννα της Κουτσούφλιανης, την χιλιοπικραμένη

πως ήταν άξια κόρη της για νάναι δοξασμένη.»

Πολύβιος Δημητρακόπουλος

«Στην Κουτσούφλιανη τη σκλάβα

που σκορπά φωτιές και λάβα.Ω! χωριό που καις τα σπίτια, τους σταυρούς, τα μνήματα σουτι ντροπές ασπρίζει μαύρες η καπνίλα της φωτιάς σου.Μες στη στάχτη σου της Λόξας θεμελιώνετ' εκκλησιά,κάθε σπίθα κι ένας ήλιος, κάθε φλόγα και δροσιά.»Γεώργιος Σουρής

«Με το πύρινο το δάκρυ, φλόγα γίνετ' υψηλή κι αγκαλιάζει

πυρπολεί το χωριό απ' άκρη σ' άκρη σαν θριάμβου ανατολή.

Κι η μαρτυρική πατρίδα σκοτισμένη από ντροπή

ένοιωσε μιαν αστραπή να περνά σαν την ελπίδα στην καρδιά της χαρωπή.

Λόξα στο χωριό που χύνει στα σκοτάδια τα βαρεία, φλογερή παρηγοριά

κι ολοκαύτωμα έχει γίνει για τη θεία λευτεριά.»

Αριστομένης Προβελέγγιος

«Χωρικοί Κουτσονφλιανίται, μη λυπήσθε,

μη θρηνήτε μάλλον θα δεδοξασθήτε !

Ιδού υπάρχουν κι άλλοι Κρήτες! Εύγε σας Κουτσουφλιανίτες !»

Χρήστος Φωτιάδης

«Αχ αδέρφια δεν γυρεύω το ψωμί σας διακονιά

μια πατρίδα διακονεύω, διακονεύω ελευθερία

Εις την ίδια γη να ζούμε οπού Τούρκος την πατεί

τέτοια γη την απαρνιούμαι, είπα στάχτη να γένη.

Βάρβαρε το μάτι στρέφε στον Κουτσονφλιανό

να τα σύνορα χαράττει με αναμένο το δαυλό.»

Ανδρέας Μαρτζώκης

«Στην έρμη την Κουτσούφλιανη θνητού μιλιά δεν πιάνει

μόν' τρέξε, αν είσαι Χριστιανός, στα μαύρα τα παιδιά μου

πάρε μια φούχτα στάχτη μου να κάνουν προσκεφάλι

πάρε και την ευχούλα μου βοήθεια να την έχουν.

Κι εδώ που βλέπεις χόβολη μονάχα να καπνίζη

θα ιδής, ελπίζω στο Θεό, να ξεβλαστήση δάφνη.»

Ιωάννης Τσακασιάνος

«Σ' όλο τον κόσμο ξαστεριά, σ' όλο τον κόσμο ήλιος

στη δόλια την Κουτσούφλιανη, καπνός κι αντάρα βγαίνει.

Παίρνουν και τα 'κονίσματα, βαγγέλια και καμπάνες

κατέβκαν στο Λιμπόχοβο, έξω απ' το μοναστήρι.

Εμείς ήμαστε Έλληνες, Τούρκο δεν προσκυνάμε

στη θάλασσα πηγαίνουμε και πίσω δεν γυρνάμε.»

Τραγούδι Κουτσονφλιανιώτικο.

Πηγή: fatsimare.gr