Δημοτικά τραγούδια των βλαχόφωνων (3)

Στο παρόν μας σημείωμά μας συνεχίζουμε να παραθέτουμε την πλειάδα των ντοκουμέντων, των μαρτυριών και των στοιχείων, όπου διαπιστώνεται ότι οι βλαχόφωνοι προτιμούσαν περισσότερο την ελληνική γλώσσα στα δημοτικά τους τραγούδια. Είναι φυσιολογικό να υπήρχαν τραγούδια και στα βλάχικα, ωστόσο δεν έχουμε μαρτυρίες τέτοιων γραπτών δημοτικών τραγουδιών από το απώτερο παρελθόν.

Ο Γρηγόριος Βέλκος στην έκδοσή του ‘Τα δημοτικά τραγούδια της Σαμαρίνας', έκδοση Α. Φουστάνου, Ελασσόνα 1975, 6’ διαπιστώνει ότι: οι 'κουτσόβλαχοι χρησιμοποιούν την ελληνικήν γλώσσαν στα τραγούδια τους’, ο δε Κ. Κούμας, ο πρώτος νεοέλληνας ιστορικός στις αρχές του 19ου μας λέει: 

‘Δεν είναι βλάχος, εάν εξαιρέσει κανείς γυναίκας τινάς, όστις δεν ομιλεί την γραικικήν’ (Κ.Μ. Κούμας, Ιστορίαι των ανθρωπίνων πράξεων, 12, Βιέννη 1832, 531).

Ο καθηγητής Σπυρίδων Λάμπρος στις αρχές του 20ου αιώνα αντέκρουσε την προσπάθεια του προσεταιρισμού των αρμάνων-βλάχων της Βορείου Ηπείρου στους ρουμανικούς μεγαλοϊδεατισμούς της εποχής εκείνης (Ρουμάνος διπλωμάτης N.Burileanu). Σε άρθρο του δε, που δημοσιεύει το Δεκέμβριο του 1913 με τίτλο ‘Ηπειρωτικά’, αναφέρει μεταξύ άλλων τα εξής:

ΠΟΠΣΒ - Εκδηλώσεις στη Θεσσαλονίκη, Ιανουάριος 2012

Πανελλήνια Ομοσπονδία 

Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων 

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ 

Σας προσκαλούμε να τιμήσετε με την παρουσία σας τις εκδηλώσεις οι οποίες θα λάβουν χώρα στη Θεσσαλονίκη, το Σάββατο 21 και την Κυριακή 22 Ιανουαρίου 2012

Σάββατο 21 Ιανουαρίου 2012

'Ώρα 18:30 μ.μ.: Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών Εθνικής Αμύνης 4

Ημερίδα 

Κυριακή 22 Ιανουαρίου 2012 

Ώρα 10:00 π.μ.: Ιερός Ναός Παναγίας Δεξιάς- Δοξολογία

Ώρα 11:45 π.μ.: Κεντρική εκδήλωση αίθουσα τελετών του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης (Κόψιμο πίτας της Π.Ο.Π.Σ.Β). Παραδοσιακοί χοροί με τη συμμετοχή των χορευτικών συγκροτημάτων Βλάχικων Συλλόγων μελών της Ομοσπονδίας μας.

Η παρουσία σας θα μας τιμήσει ιδιαίτερα 

Ο Πρόεδρος της Π.Ο.Π.Σ.Β 

Μιχάλης Μαγειρίας

Περί Βλάχων - Απόστολος Παπαδημητρίου

Απόσπασμα από το βιβλίο του 

Απόστολου Παπαδημητρίου με τίτλο 

''Σελίδες Ιστορίας των Γρεβενών'', Τόμος Α'.

Για πλήρη μελέτη του βιβλίου: 

~ Εδώ.

Ὁ Ἀπόστολος Παπαδημητρίου γεννήθηκε στή Σιάτιστα Κοζάνης τό 1948 καί ἔζησε στά Γρεβενά ὡς τό πέρας τῶν γυμνασιακῶν του σπουδῶν (1966).

Εἶναι διπλωματοῦχος ἠλεκτρολόγος - μηχανολόγος μηχανικός τοῦ Ἐθνικοῦ Μετσοβίου Πολυτεχνείου (1971) καί ἀπό τό 1974 ὥς τό 2006 ἐργάστηκε στή Δημόσια Ἐπιχείρηση Ἠλεκτρισμοῦ στήν πόλη τῆς Κοζάνης.

Εἶναι νυμφευμένος μέ τήν Ἄννα τό γένος Στεφάνου ἀπό τήν Κοζάνη, ὀφθαλμίατρο, καί πατέρας τεσσάρων τέκνων.

Ἀσχολήθηκε ἐπί εἰκοσιπενταετία μέ τήν ἐπιστημολογία καί τρεῖς ἐργασίες του ἐπί τοῦ θέματος αὐτοῦ ἔχουν ἐκδοθεῖ.

Ἀπό τίς ἀρχές τῆς δεκαετίας τοῦ 1990 τό ἐνδιαφέρον του στράφηκε πρός τήν τοπική ἱστορία. Ἐργασίες του παρουσιάστηκαν σέ τοπικά συνέδρια καί δημοσιεύθηκαν σέ πρακτικά.

Ἀρθρογραφεῖ σέ διάφορα περιοδικά καί ἐφημερίδες. Tά ἄρθρα του εἶναι ἀναρτημένα σέ διαφόρους ἱστοτόπους. Διευθύνει ὡριαία κατά ἑβδομάδα τηλεοπτική ἐκπομπή μέ τίτλο “Μαρτυρία” στόν τοπικό σταθμό ΤΟΡ.

Εἶναι ἐπί σειρά ἐτῶν πρόεδρος τοῦ συλλόγου “Μακρυγιάννης” τῆς Κοζάνης καί μέλος τοῦ διοικητικοῦ συμβουλίου τοῦ Συνδέσμου γραμμάτων καί τεχνῶν νομοῦ Κοζάνης.

Ἐπικοινωνία:  apostpapadim@gmail.com
Ευχαριστούμε τον κ. Απ. Παπαδημητρίου για την αποστολή του αποσπάσματος!

Δημοτικά τραγούδια των βλαχόφωνων (2)

Στο σημερινό μας σημείωμα παραθέτουμε ντοκουμέντα, μαρτυρίες και στοιχεία, όπου διαπιστώνεται ότι οι βλαχόφωνοι προτιμούσαν περισσότερο την ελληνική γλώσσα στα δημοτικά τους τραγούδια. Είναι φυσιολογικό να υπήρχαν τραγούδια και στα βλάχικα, ωστόσο δεν έχουμε μαρτυρίες τέτοιων γραπτών δημοτικών τραγουδιών από το απώτερο παρελθόν.

Ο Ρουμάνος λαογράφος Παουνέσκου καθώς διενεργούσε έρευνα στους Αρμάνους-βλάχους οι οποίοι είχαν μεταναστεύσει στις αρχές με μέσα του 20 αιώνα στην διεκδικούμενη και από τους Βουλγάρους Δοβρουτσά (Ν. Ρουμανία) αιφνιδιάστηκε όταν, ζητώντας από τις γυναίκες να τραγουδήσουν στα βλάχικα, άκουσε πεντακάθαρο ελληνικό τραγούδι (πληροφορία Ηπειρωτικό Ημερολόγιο (ΗΗ) 1988, 337-374).

Ο G.Weigand Γερμανός ερευνητής του 20 ου αιώνα, ο οποίος γνωρίζουμε από μαρτυρία του σύγχρονου του Κώστα Κρυστάλλη, βλαχόφωνου ποιητή από το Σιράκο ότι ήταν (ο Weigand) μισθωτός της ρουμανικής προπαγάνδας (βλέπε «Οι βλάχοι της Πίνδου» εκδ. Δαμιανός σελ. 191), παραδέχεται μεταξύ άλλων ότι σε όλο το νότο της Ελλάδας και επάνω στον Όλυμπο επικρατεί ήδη το ελληνικό τραγούδι. Επίσης ο ίδιος στο βιβλίο του «Οι Αρωμούνοι-Λαογραφία γλώσσα» τόμος Β’, εκδόσεις αδελφών Κυριακίδη α.ε. στην εισαγωγή του σελ. 51 στα βόρεια της περιοχής (Ελλάδα) λέει επί λέξη:

«Η αναγέννηση του δημοτικού (αρωμουνικού) τραγουδιού στα βόρεια είναι μόνο επιφανειακή και οφείλεται στην εθνικιστική κίνηση της τελευταίας δεκαετίας».

Βέβαια υπαινίσσεται μια άλλοτε πλούσια λογοτεχνία των Αρωμούνων για την οποία ασφαλώς και δεν έχει στοιχεία να την αποδείξει. 

Αρβανιτόβλαχοι (2)

Απόστολος Αρσάκης

Του Αχ. Λαζάρου

Ρωμανιστή-Βαλκανολόγου

Αναντίρρητα μεταξύ των διακεκριμένων Αρβανιτοβλάχων ιδιάζουσα μορφή λογίζεται ο Λούπος Βασίλειος. Ψευδώνυμο είναι το επώνυμο, Κώτσης το αληθινό, προφανέστατα ηπειρωτικό, το δε όνομα Βασίλειος συμβολίζει τη Βασιλεία του Βυζαντίου. Ως ηγεμόνας της Μολδαβίας το πρώτο μέτρο, που λαμβάνει, αφορά στην αντικατάσταση της σλαβωνικής από την τοπική Εκκλησία και βαθμιαία από τη Διοίκηση με την εισαγωγή της ελληνικής γλώσσας, μετακαλώντας από την Ήπειρο και την λοιπή Ελλάδα κληρικούς ως ιερουργούς και διδασκάλους. Η ελληνομάθεια απλώθηκε και πέραν της μολδαβικής ηγεμονίας. Η θυγατέρα του αλληλογραφεί ελληνιστί με ηγετικά στελέχη της τσαρικής Ρωσίας. Προπάντων ο Βασίλειος Λούπος αναδεικνύεται υπέρμαχος του Οικουμενικού Πατριαρχείου και διεκδικητής του Βυζαντινού θρόνου ως Έλληνας!

Αρβανιτόβλαχος είναι και ο Απόστολος Αρσάκης. Γεννήθηκε στη Χοταχόβα της Βορείου Ηπείρου το 1797 και απεβίωσε στο Βουκουρέστι το 1874. Σπούδασε ιατρική στη Γερμανία και αναγορεύτηκε διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Άλλης. Στον Αρσάκη οφείλεται η πρώτη συγγραφή ιστορίας της ιατρικής στη Ρουμανία (Εκθεσις συνοπτική της ιατρικής ιστορίας,1813). Ανέστειλε την άσκηση της Ιατρικής και επιδόθηκε στην ενασχόληση με κρατικές υποθέσεις. Ουσιαστικά έγινε συνειδητός πολιτικός στη Ρουμανία. Θιασώτης των ελευθέρων θεσμών και διακρατικών συνεργασιών διακρίνεται ως ρήτορας και δημοσιογράφος. Αναδείχθηκε αρχηγός του ρουμανικού συντηρητικού κόμματος. Εκλέχθηκε υπουργός Εξωτερικών και σε κρίσιμη συγκυρία πρόεδρος του υπουργικού συμβουλίου, δηλαδή διετέλεσε και υπηρεσιακός πρωθυπουργός.

1η Συνάντηση της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων και των Βλάχων του Κρουσόβου στα Σκόπια

Οι Βλάχοι της Ελλάδας έκαναν άνοιγμα στους Βλάχους των Σκοπίων. Συναντήθηκαν για πρώτη φορά και τα είπαν στο Κρούσοβο της πΓΔΜ. Επικεφαλής της ελληνικής βλάχικης αντιπροσωπείας ήταν ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων Μιχαήλ Μαγειρίας, ενώ συμμετείχαν οι σύλλογοι: Τζούρτζιας Αθαμανίας, Θεσπρωτίας και Κλεισούρας Πτολεμαϊδος. 

Οι Βλάχοι των Σκοπίων εκπροσωπήθηκαν από τους συλλόγους "Άγιος Νικόλαος" Κρουσόβου" και "Μοσχόπολη". Στη συνάντηση, παρόντες ήταν η πρέσβυς της Ελλάδος στα Σκόπια Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου, ο πρόξενος της Ελλάδος στο Μοναστήρι (Μπιτόλια) Μάρκος Τριπολιτάκης, τοπικοί παράγοντες και πλήθος βλαχόφωνων Κρουσοβιτών. Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων τίμησε στον τόπο καταγωγής του τον κρουσοβίτη πρώην Πρόεδρο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών και πανεπιστημιακό Κωνσταντίνο Βαβούσκο, για το πολυδιάστατο και ογκώδες έργο του, καθώς και για την πολύχρονη προσφορά του στο βλαχόφωνο ελληνισμό.