Βλάχικες λιχουδιές από το Λιμνοχώρι Φλώρινας

Η Πρωτοχρονιάτικη πίτα με τα ''σημάδια''

Άψητη ακόμη...

Ψαλλίδα Βούλα

Νηπιαγωγός

Πρωτοχρονιάτικη τυρόπιτα

Την συγκεκριμένη τυρόπιτα την κόβουμε μετά τον εκκλησιασμό της 1ης Ιανουαρίου. Σε άλλες περιοχές αντί για τυρόπιτα φτιάχνουν κρεατόπιτα ή τραχανόπιτα γλυκιά. 

Στην πίτα μέσα βάζουμε το νόμισμα, το μάσου νιίκου (μαντρί μικρό), το μάσου μάρι (μεγάλο μαντρί), τη στιούα (σπίτι) και το κουρίγκου (γκλίτσα)... όλα τα κάνουμε με ξυλαράκια. Όποιος βρει το νόμισμα είναι ο τυχερός της χρονιάς, όποιος βρει την γκλίτσα θα φυλάει για τη χρονιά αυτή το κοπάδι, όποιος βρει το σπίτι, θα είναι ο νοικοκύρης του σπιτιού, όποιος βρει το μικρό μαντρί θα έχει στην αποκλειστικότητα του μόνο τα αρνιά, και τέλος όποιος βρει το μεγάλο μαντρί θα 'ναι αρχηγός στα πρόβατα. Η τυρόπιτα αυτή είναι φτιαγμένη με πολλά φύλλα γύρω στα 30.

Βάζουμε σε μια λεκανίτσα αλεύρι, λίγο αλάτι, λίγο ξύδι και περίπου 1 και 1/2 νερό και τα ζυμώνουμε όλα αυτά μαζί. Αφήνουμε τη ζύμη να "σταθεί" για περίπου 1 ώρα. Στη συνέχεια τη χωρίζουμε σε μικρές μπάλες όσα και τα φύλλα που θέλουμε να ανοίξουμε με τον πλάστη σε αλευρωμένη επιφάνεια και το μέγεθος τους να είναι ίδιο με αυτό του ταψιού. Απλώνουμε 3 φύλλα σε λαδωμένο ταψί, λαδώνοντας τα ένα ένα και πασπαλίζουμε με τυρί. Η διαδικασία αυτή  επαναλαμβάνεται μέχρι να τελειώσουμε όλα τα φύλλα. Καλύπτουμε με τα τελευταία 3 φύλλα λαδώνοντας τα ένα ένα και γυρνάμε τις άκρες του προς τα μέσα. Για την επάλειψη των φύλλων χρησιμοποιούμε 2 κουταλιές βούτυρο λιωμένο και 2 κουταλιές λάδι. Παλιά ψήναμε τα φύλλα στο τσιρκέου (σάτσι). Ψήνουμε στους 200 βαθμούς για 1 ώρα περίπου.

Κάς-τηγάν ή Γκέλου ρόσου

Κάς-τηγάν ή γκέλου ρόσου.

Υλικά:

2 κουταλιές πρόβειο βούτυρο

6 κουταλιές αλεύρι

1 κουταλιά κοφτή κόκκινο πιπέρι

μπόλικο τυρί

λίγο αλάτι.

Εκτέλεση:

Τσιγαρίζουμε το βούτυρο, ρίχνουμε το αλεύρι και το τσιγαρίζουμε καλά να πάρει ένα έντονο χρώμα και στη συνέχεια ρίχνουμε το πιπέρι. Το κατεβάζουμε από τη φωτιά και αφού κρυώσει λίγο προσθέτουμε κρύο νερό (προσοχή να μην σβωλιάσει). Αφού έχουμε τρίψει το τυρί, το ρίχνουμε μέσα στο μείγμα με το αλεύρι και το ξαναβάζουμε στη φωτιά για να πάρει άλλη μια βράση. Έτοιμο το γκέλου ρόσου ή κας-τηγάν.

Τζάμα (το φαγητό της στιγμής)

Πολυάσχολη η ζωή των βλάχων και όταν δεν προλάβαιναν να φτιάξουν φαγητό έφτιαχναν τη τζάμα.

Για 10 περίπου άτομα θα χρειαστούμε τα εξής υλικά:

3 κουταλιές γεμάτες πρόβειο βούτυρο

2 κιλά νερό

1 καλούπι τυρί.

Εκτέλεση

Τσιγαρίζουμε το βούτυρο και προσθέτουμε το νερό, το αλάτι και το τυρί, αφού το έχουμε θρυμματίσει.

Σε ένα ταψί κόβουμε ζυμωτό ψωμί μπουκιές-μπουκιές και ρίχνουμε τη τζάμα πάνω στις μπουκιές ψωμιού. Το σκεπάζουμε σ' αμπουρέτζου (άμπουρου-ατμός) και είναι έτοιμο.

Πρόβατο με κριθαράκι 

Υλικά:

2 κιλά κρέας σε κομμάτια 

1 κιλό κριθαράκι

2 κουταλιές πρόβειο βούτυρο

πιπέρι κόκκινο

1 κρεμμύδι για το τσιγάρισμα με το κρέας

αλάτι, πιπέρι, λίγο δυόσμο.

Εκτέλεση:

Σε μια κατσαρόλα λιώνουμε το βούτυρο και βάζουμε το κρέας να τσιγαριστεί με το κρεμμύδι,  ρίχνουμε το πιπέρι και προσθέτουμε νερό για να βράσει. Μόλις βράσει το κρέας ρίχνουμε το κριθαράκι και στο τέλος το αλάτι. Δεν το φτιάχνουμε πολύ πηχτό, το αφήνουμε με λίγο ζουμάκι. Το σερβίρουμε ζεστό.

Τηγανίτες (Τιγκένιι)

Τιγκένιι (τηγανίτες) για λεχώνες.

Υλικά:

1 αυγό

1 ποτηράκι τσίπουρο

1 ποτήρι νερό

1/2 ποτήρι αλεύρι 

λίγο αλάτι

λίγο ζάχαρη.

Εκτέλεση:

Χτυπάμε το αυγό, ρίχνουμε το νερό, το αλάτι, τη ζάχαρη, το τσίπουρο και τα χτυπάμε όλα μαζί. Στη συνέχεια ρίχνουμε το αλεύρι και ανακατεύουμε ώστε να γίνει ένας μαλακός χυλός. Στο τηγάνι καίμε αρκετό λάδι και ρίχνουμε κάθε φορά 1/2 κουτάλι της σούπας από το χυλό. Κάθε φορά που βουτάμε το κουτάλι στο χυλό το βρέχουμε με νερό για να μην κολλάει ο χυλός.Τηγανίζουμε τα τιγκένιι μέχρι να πάρουν ένα ροδαλό χρώμα και από τις δυο πλευρές, τα  τοποθετούμε σε μια πιατέλα και περιχύνουμε με ζάχαρη ή μέλι και καρύδια με κανέλα.

Ρεβιθοκουλούρα

Πίνικου τσέτσερι (ρεβιθόψωμο)

Το έφτιαχναν στους γάμους και το έλεγαν  κουλάκου (κουλούρα)

.

Υλικά για μια κουλούρα:

3 κιλά αλεύρι

1/2 κιλό ρεβίθι.

Εκτέλεση 

Στην αρχή πιάνουμε τη μαγιά του ρεβιθιού: Αφού σπάσουμε το ρεβίθι με το γουδί, το βάζουμε σε ένα πήλινο σκεύος και το γεμίζουμε μέχρι τη μέση περίπου με χλιαρό νερό, στη συνέχεια  ρίχνουμε λίγο αλεύρι και βασιλικό και το σκεπάζουμε κοντά σε μια ζεστή γωνιά .Το αφήνουμε όλη τη νύχτα να φουσκώσει (το μυστικό για να μην χαλάσει το ρεβίθι είναι να μην κρυώσει γιατί διαφορετικά δε θα γίνει καλή η μαγιά ρεβιθιού). Σε μια ξύλινη λεκάνη (κιπστέρα) ρίχνουμε το υπόλοιπο αλεύρι, ανοίγουμε μια λακουβίτσα και ρίχνουμε τη μαγιά του ρεβυθιού και αρχίζουμε το ζύμωμα. Αφού έχουμε αλείψει το ταψί μας, κεντάμε την κουλούρα με μικρά κορδονάκια από ζυμάρι.