Πέμπτη 27 Νοεμβρίου 2014

Κεφαλόβρυσο Πωγωνίου: Με το οριστικό κλείσιμο των συνόρων το χωριό μας κόπηκε στα δύο


[ ] Εν τω μεταξύ η αντίσταση είχε φουντώσει σε Ελλάδα και Αλβανία. Πολλοί χωριανοί μας και από τις δύο πλευρές συμμετείχαν στην αντίσταση κατά των Γερμανών. Δυστυχώς όμως στην Ελληνική πλευρά, με την αποχώρηση των Γερμανών το ’44, η αντίσταση εξελίχτηκε σε εμφύλιο πόλεμο. Τα όσα διαδραματίστηκαν στο χωριό μας από το ’44 μέχρι το ’49, φτάνουν και περισσεύουν να γίνουν ολόκληρο βιβλίο από μόνα τους.
Δε θα ‘θελα να αναφερθώ σ’ αυτή την περίοδο, που πονάει όσο καμία άλλη.
Στην Αλβανική πλευρά, οι δυνάμεις των ανταρτών, υπό την ηγεσία του Κομμουνιστικού Κόμματος και του Εμβέρ Χότζα, επικράτησαν σχεδόν αμέσως. Έδιωξαν τον μέχρι τότε βασιλιά Ζώγο και εγκαθίδρυσαν λαϊκή δημοκρατία (ο Θεός να την κάνει), που τελικά αποδείχθηκε στυγνό δικτατορικό καθεστώς.
Αυτό το καθεστώς δημιούργησε μια από τις μελανότερες περιόδους στην ιστορία των χωριανών μας. Μέχρι το 1946, έστω και με κάποια δυσκολία, γινόταν η μετακίνηση από και προς τα χειμαδιά που ήταν κύρια σε Αλβανικό έδαφος. Οι χωριανοί μας και από τις δύο πλευρές των συνόρων βλέπονταν, και δεν μπορούσαν να φανταστούν αυτά που θα ακολουθούσαν. Οι σχέσεις της Ελλάδας με την Αλβανία άρχισαν να οξύνονται με αποτέλεσμα το 1947, το Αλβανικό καθεστώς ξαφνικά να κλείσει ερμητικά τα σύνορα. Δεν πέρναγε πλέον ούτε κουνούπι. Όποιος προσπαθούσε να περάσει τα σύνορα εκτελούνταν επί τόπου. Το κακό προαίσθημα που είχαν οι γονείς μας τα τελευταία χρόνια επαληθεύτηκε.
Οι χωριανοί μας έμειναν εκεί όπου βρίσκονταν ο καθένας.

Κλείνουν οριστικά τα σύνορα

Με το οριστικό κλείσιμο των συνόρων, το χωριό μας κόπηκε στα δύο, με περισσότερους μάλλον στην αλβανική πλευρά. 
Το μέγα δράμα είχε αρχίσει. Τότε έχασε η μάνα το παιδί και το παιδί τη μάνα, όχι σαν σχήμα λόγου, αλλά στην απόλυτη κυριολεξία. Έμειναν εδώ μανάδες, από εκεί παιδιά και αντιθέτως. Από εκεί αδέρφια από εδώ αδερφές, από εδώ γυναίκες από εκεί άντρες και τ’ ανάποδα. Μια κατάσταση, ένα δράμα που δεν το χωράει ανθρώπινος νους. Αυτό συνεχίστηκε για 45 περίπου χρόνια. Πέθαναν από εδώ και από εκεί άντρες και γυναίκες χωρίς να ξαναδούν το ταίρι τους. Πέθαναν μανάδες χωρίς να ξαναδούν τα παιδιά τους και παιδιά χωρίς να δουν τις μανάδες. Αδερφές χωρίς να δουν τους αδερφούς και αδερφοί τις αδερφές. Τα πρώτα χρόνια δεν υπήρχε καμία απολύτως επικοινωνία. Η μισή οικογένεια δεν ήξερε αν ζει η άλλη μισή. Οι μεν είχαν για πεθαμένους τους δε. Τους έκλαιγαν άθαφτους. Στον κάθε άνθρωπο που χάνει αγαπημένο του πρόσωπο, με τον καιρό η καρδιά σκληραίνει και ο πόνος μαλακώνει. Για τον ζωντανό–πεθαμένο όμως το κλάμα δεν σταματάει ποτέ. Αυτό το δράμα αν μπορούσε να γίνει σενάριο για ταινία, σίγουρα θα ήταν η πιο πονεμένη ιστορία που είδε άνθρωπος. Μετά από αρκετά χρόνια άρχισαν να γίνονται κάποιες ελάχιστες ανταλλαγές γραμμάτων. Η λογοκρισία ήταν αυστηρότατη, σπάνια πέρναγε γράμμα στην απέναντι πλευρά. Να ‘ταν και μακριά; Ένα βουνό τους χώριζε. Αν το βουνό χαμήλωνε θα έρχονταν φάτσα μπάλα που λένε.
Σοκάρει την καρδιά και το νου, συγκλονίζει την ανθρώπινη φύση η περίπτωση της μάνας που άφησε την μοναχοκόρη της, μωρό, στην άλλη πλευρά. Το κοριτσάκι της όταν το είδε για τελευταία φορά, ίσια που είχε σηκωθεί και έκανε τα πρώτα της βηματάκια. Είχαν περάσει 20 χρόνια, όταν σε γράμμα έλαβε μια φωτογραφία τη κορούλας της, με τον άντρα της και ένα μωρό στην αγκαλιά της. Η δόλια μάνα κοίταζε, φιλούσε την φωτογραφία και τα δάκρυά της έτρεχαν σαν βρύσες. Σαν να έβλεπε το παιδί της που γύρισε από τον Άδη. 
«Ου λέλε λα Μερούσιε σούφλιτου αλί άτι. Μερούσιε όκιε αλί άτι κα μάρτζινα ντι αμάρι». Ωχ Μαιρούλα ψυχούλα της μανούλας. Μαιρούλα ματάκια της μανούλας σαν την άκρη της θάλασσας (γαλαζοπράσινα).
Έκλαιγε όλη τη νύχτα ώσπου αποκοιμήθηκε με την φωτογραφία στον κόρφο της. Το πρωί την βρήκαν πεθαμένη, με τα ρούχα της και την φωτογραφία στον κόρφο της μούσκεμα. Είχε αποκοιμηθεί μα χωρίς να σταματήσει να κλαίει και μέχρι που ξεψύχησε είχαν μουσκέψει όλα. Ίσως συνέχισε να κλαίει και αφού είχε ξεψυχήσει....

[Πηγή: Απόσπασμα από το βιβλίο του Χαράλαμπου Κ. Μεντή, Μηντζηντέη Βρούτε - ο τόπος μας, 2011].

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η κόσμια κριτική και η ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των σχολιαστών είναι σεβαστή. Σχόλια τα οποία υπεισέρχονται σε προσωπικά δεδομένα ή με υβριστικό περιεχόμενο να μην γίνονται. Τα σχόλια αποτελούν καθαρά προσωπικές απόψεις των συντακτών τους. Οι διαχειριστές δεν ευθύνονται σε καμία περίπτωση για τυχόν δημοσίευση υβριστικού ή παράνομου περιεχομένου στα σχόλια των αναρτήσεων.Τα σχόλια αυτά θα διαγράφονται με την πρώτη ευκαιρία.