Οι ιερόσυλοι των γκαλερί

Γράφει η Βίκυ Κώστα

Από το μακροχρόνιο στάδιο της έρευνας, στα χέρια της Θέμιδας έχει περάσει πλέον η υπόθεση αρχαιοκαπηλίας που ταλάνισε την Ήπειρο τα τελευταία χρόνια, καθώς πλησιάζει η ώρα της απόδοσης ευθυνών στο κύκλωμα που φέρεται να εμπλέκεται.

Πρόκειται για ανθρώπους που «πλήγωσαν» και «τραυμάτισαν» ανεπανόρθωτα τον θρησκευτικό μας πλούτο, με τη δράση τους από τα μέσα της δεκαετίας του 2000 μέχρι και τις μέρες μας.

Σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες της εφημερίδας «Πρωινά Νέα» της Ηπείρου, σχηματίστηκε δικογραφία, μετά από εισαγγελική παραγγελία, για κακουργηματικού χαρακτήρα πράξεις, μεταξύ των οποίων και της κλοπής μνημείων, κατά συρροή ή μη, τελεσθείσα από κοινού ή μη, κατ’ εξακολούθηση ή μη, κατά συνήθεια από πρόσωπα, που έχουν ενωθεί για να διαπράττουν κλοπές. Μάλιστα, η κλοπή, χαρακτηρίζεται ως στρεφόμενη σε βάρος του Ελληνικού Δημοσίου, με την αξία της να υπερβαίνει το ποσό των 150.000 ευρώ. Nομικές πηγές αναφέρουν ότι η «ζημιά» του Δημοσίου δικαιολογείται λόγω του θρησκευτικού χαρακτήρα των κλοπιμαίων, που ανήκουν στην Εκκλησία ως Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου.

Τον πρόδωσε η εικόνα της Γέννησης

Να θυμίσουμε πως έρευνες για την εξάρθρωση του κυκλώματος έγιναν και τον Απρίλιο στην Ήπειρο, υπό τις εντολές της ανακρίτριας Ιωαννίνων, με επίκεντρό τους ιδιοκτήτη γκαλερί στο Μέτσοβο. Πρόκειται για 44χρονο άνδρα που έχει απασχολήσει ξανά για υποθέσεις κλοπής και διακίνησης αρχαίων κειμηλίων, όχι μόνο την Ελληνική Αστυνομία, αλλά και τη βρετανική Scotland Yard.

O ίδιος, φέρεται να προμήθευσε γκαλερί του Λονδίνου με εικόνες που είχε αφαιρέσει από μοναστήρια της περιοχής του Ζαγορίου, παρουσιάζοντάς τες ως οικογενειακά κειμήλια. Τον Δεκέμβριο του 2014 συνελήφθη ύστερα από έρευνα αστυνομικών της Ασφάλειας Τρικάλων σε σπίτι του στο Περτούλι, καθώς στην κατοχή του είχε βρεθεί εικόνα κλεμμένη το 2005 από τη Μονή Κοιμήσεως Βισικού Καλουτάς. Επρόκειτο για εκκλησιαστική εικόνα Μεταβυζαντινής Περιόδου που απεικονίζει τη Γέννηση, διαστάσεων 44x32 εκατοστών.

Ο φερόμενος ως δράστης, που τα τελευταία χρόνια είχε αναπτύξει επαγγελματικές δραστηριότητες στο Μέτσοβο, οδηγήθηκε την παραμονή της Πρωτοχρονιάς αρχικά στα Κρατητήρια της Αστυνομικής Διεύθυνσης Τρικάλων και αργότερα με την κατηγορία της αρχαιοκαπηλίας στην Εισαγγελέα Τρικάλων. Ο ίδιος, είχε κληθεί και τον περασμένο Σεπτέμβριο από την ανακρίτρια Ιωαννίνων ως ύποπτος για την τέλεση κακουργηματικών πράξεων και αφέθηκε ελεύθερος με χρηματική εγγύηση 3.000 ευρώ, καθώς και την υποχρέωση να εμφανίζεται δύο φορές τον μήνα στο αστυνομικό τμήμα της περιοχής του.

Μάλιστα, είχε κατονομαστεί από τον Ρίτσαρντ Τεμπλ, ιδιοκτήτη της Temple Gallery του Λονδίνου, όπου εντοπίστηκαν οι πρώτες κλεμμένες εικόνες από την περιοχή του Ζαγορίου, ως ο προμηθευτής του, υποστηρίζοντας ότι ο ίδιος δεν γνώριζε ότι αποτελούν προϊόν κλοπής, αφού δήλωνε ότι αποτελούν τμήμα οικογενειακών του κειμηλίων.

Σύμφωνα με την τότε επίσημη ανακοίνωση της Γενικής Αστυνομικής Διεύθυνσης Θεσσαλίας, οι αστυνομικοί πραγματοποίησαν νομότυπη έρευνα στο σπίτι του, όπου βρέθηκε και κατασχέθηκε μία εκκλησιαστική εικόνα Μεταβυζαντινής Περιόδου, που απεικονίζει τη Γέννηση, διαστάσεων 44 x 32 εκατοστών, η οποία όπως εξακριβώθηκε είχε κλαπεί το Σεπτέμβριο του 2005 από την Ιερά Μονή Κοιμήσεως Βισικού Καλουτάς.

Επίσης, βρέθηκαν ένα δερματόδετο βιβλίο διαστάσεων 29 x 26 x 10 εκατοστών, δύο παλάσκες με ανάγλυφο διάκοσμο διαστάσεων 9 x 10 x 3 εκατοστών, ένα σπαθί Οθωμανικής Περιόδου με τη θήκη του, μία μεταλλική πόρπη, 53 φωτοβολίδες-πυροτεχνήματα, καθώς και δύο κυνηγετικά όπλα (ένα δίκαννο και μία καραμπίνα) των οποίων η ισχύς των αδειών είχε λήξει.

Σε δικαστικά έγγραφα που τέθηκαν υπόψη της εφημερίδας «Καθημερινή», ο 44χρονος εμφανίζεται ως μέλος κυκλώματος αρχαιοκαπήλων στο οποίο συμμετέχουν τουλάχιστον επτά άτομα, μεταξύ των οποίων δύο ιερείς.

Οι θησαυροί του... βιβλιοδέτη

Έτσι, η ανακρίτρια τον περασμένο Μάιο, παρήγγειλε τη διεξαγωγή έρευνας όχι μόνο στα σπίτια και στους επαγγελματικούς χώρους που διατηρούν οι ύποπτοι αλλά και σε πλωτά μέσα (σκάφη), καθώς φέρεται να έχουν προκύψει ενδείξεις ότι αποθηκεύουν εκεί κλεμμένα θρησκευτικά κειμήλια.

Οι έρευνες έγιναν το πρωί της 14ης Μαΐου και είχαν ως αποτέλεσμα τη σύλληψη τριών ατόμων, ενός 41χρονου κτηνοτρόφου και της μητέρας του 64 ετών, στην Καλαμπάκα και ενός 54χρονου ιδιοκτήτη εργαστηρίου βιβλιοδεσιών στο κέντρο της Αθήνας. Στο σπίτι του κτηνοτρόφου και στην κτηνοτροφική μονάδα που διατηρεί με τη μητέρα του, αστυνομικοί της Ασφάλειας Τρικάλων βρήκαν τρία πιστόλια, μία κυνηγετική καραμπίνα, ανιχνευτές μετάλλων, έναν αστυνομικό φάρο και μπλε καπέλο τζόκεϊ με το έμβλημα της ΕΛ.ΑΣ., σύστημα παρακολούθησης με μικροκάμερα κ.ά.

Στο σπίτι και στις αποθήκες του κτηνοτρόφου δεν βρέθηκαν αρχαία κειμήλια, αντίθετα με ό,τι συνέβη στην περίπτωση του 54χρονου βιβλιοδέτη. Στο διαμέρισμα και το κατάστημά του στο κέντρο της Αθήνας, αστυνομικοί του τμήματος Δίωξης Αρχαιοκαπηλίας βρήκαν οκτώ βιβλία και ευαγγέλια που χρονολογούνται από το 1747 έως το 1921. Ενδεικτικά, κατάσχεσαν ένα βιβλίο με τίτλο «Αρχιερατικόν» τυπωμένο το 1779 στη Βενετία, ένα βιβλίο με τίτλο «Χρυσοστόμου περί Ιεροσύνης» χρονολογούμενο το 1810, καθώς και βιβλίο που χρονολογείται στο 1747 με τίτλο «Λόγοι πανηγυρικοί και εγκωμιαστικοί μεγάλης Τεσσαρακοστής».

Σύμφωνα με πληροφορίες από την αστυνομία, ο βιβλιοδέτης υπέδειξε τον 44χρονο γκαλερίστα του Μετσόβου ως το άτομο που του προμήθευσε τα εκκλησιαστικά βιβλία, προκειμένου, όπως ισχυρίστηκε, να τα συντηρήσει και να τα επισκευάσει.

Το χρονικό της υπόθεσης

Το κουβάρι της υπόθεσης άρχισε να ξετυλίγεται μετά τις κλοπές εικόνων τα Χριστούγεννα του 2009 στο Κουκούλι Ιωαννίνων. Ο ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου λεηλατήθηκε και οι θρασύτατοι δράστες αφαίρεσαν συνολικά 40 εικόνες.

Αμέσως μετά, ο τότε Νομάρχης Ιωαννίνων και νυν Περιφερειάρχης Ηπείρου Αλέξανδρος Καχριμάνης ζήτησε φωτογραφίες από τις κλεμμένες εικόνες, και όσες συγκεντρώθηκαν αναρτήθηκαν στην ιστοσελίδα της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης (υπάρχουν σήμερα στην αντίστοιχη της Περιφέρειας Ηπείρου). Αρχικά, ένας ιερωμένος εντόπισε μια από τις εικόνες στο Μοναστηράκι. Στη συνέχεια, έπειτα από ηλεκτρονική αναζήτηση της Περιφέρειας Ηπείρου, εντοπίστηκαν εικόνες σε γκαλερί του Λονδίνου και του Άμστερνταμ.

Οι εικόνες που εντοπίστηκαν στο Λονδίνο βρίσκονταν στην κατοχή του Ρίτσαρντ Τεμπλ, του Άγγλου ιδιοκτήτη της Temple Gallery. Σε κατάθεσή του στη Σκότλαντ Γιαρντ, ο Τεμπλ έδωσε το όνομα του ανθρώπου από τον οποίο προμηθεύτηκε τις εικόνες αυτές.

Σε όλες τις περιπτώσεις ήταν ο ίδιος «συλλέκτης», ένας Έλληνας γύρω στα 40, ο σημερινός δράστης, τον οποίο εμπιστευόταν τα τελευταία χρόνια και ο οποίος του είχε πει ότι οι εικόνες ήταν οικογενειακά κειμήλια. Ανέφερε ακόμη ότι, παρότι δεν ήταν υποχρεωμένος να τις επιστρέψει, αποφάσισε να τις δώσει στο ελληνικό κράτος για να μην πληγεί το κύρος της γκαλερί του, ενώ διέκοψε τη συνεργασία με τον συγκεκριμένο προμηθευτή.

Από τις 11 εικόνες που εντοπίστηκαν στην γκαλερί Temple, οι 10 προέρχονταν από τον ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου στο Κουκούλι Ιωαννίνων, ενώ η άλλη από τον Άγιο Τρύφωνα Βίκου Ιωαννίνων.

Μετά τον εντοπισμό των πρώτων εικόνων, οι Βρετανοί σε συνεργασία με την Ελληνική Αστυνομία, άρχισαν να ψάχνουν τα αρχεία του Τεμπλ. Η έρευνα αυτή οδήγησε τον ιδιοκτήτη της εν λόγω γκαλερί να «κατεβάσει» από την ιστοσελίδα της πολλές από τις εικόνες που διατίθεντο προς πώληση, ενδεικτικό ίσως της παράνομης διακίνησής τους. Κλεμμένες εικόνες, όμως, εντοπίστηκαν και στην γκαλερί HWC Dullaert στο Αμστερνταμ και κατασχέθηκαν λίγο πριν διατεθούν προς πώληση.

Έπειτα από σκληρές διαπραγματεύσεις, πήραν κι αυτές τον δρόμο της επιστροφής. Έτσι, επέστρεψαν από την ολλανδική πρωτεύουσα 10 μεταβυζαντινές εικόνες που είχαν εντοπιστεί στην Dullaert. Από αυτές, οι έξι προέρχονταν από μοναστήρια και ξωκλήσια της Ηπείρου -κυρίως της περιοχής Ζαγορίου- και μαζί με τις 11 που επιστράφηκαν από την Temple Gallery βρίσκονται πλέον στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού των Ιωαννίνων. Ωστόσο, ενώ τα στοιχεία έδειχναν προς συγκεκριμένη κατεύθυνση, η διαλεύκανση της υπόθεσης, με τον εντοπισμό και τη σύλληψη των ενόχων, τότε δεν κατέστη δυνατή.

Το διαβάσαμε: protagon.gr