Η οικογένεια Σπίρτα στο Σεμλίνο (Zemun)

Γεώργιος Παύλος Σπίρτας (†1909),
ο τελευταίος απόγονος.

Η οικογένεια Σπίρτα καταγόταν από την Κλεισούρα. Ο Γεώργιος Σπίρτα, γιος του Κωνσταντίνου, εγκαταστάθηκε στο Σεμλίνο το 1739. Ο Γεώργιος Κωνσταντίνου Σπίρτα παντρεύτηκε τη συμπατριώτισσά του Χριστίνα με την οποία απέκτησε τέσσερις γιους, τον Γεώργιο Κωνσταντίνο, τον Πέτρο, τον Παύλο και τον Δημήτριο. 

Ο Παύλος Γεωργίου Σπίρτας παντρεύτηκε την Αναστασία (Anastasija Bukovalo), και το ζεύγος απέκτησε οκτώ παιδιά, τον Γεώργιο (1836-1909), την Χριστίνα (1838- 1885), τον Κωνσταντίνο (1839-1881), την Μαρία (1841- ), την Οτίλιγια (Ζέμουν, 1848 – Μπάντεν, 1852), τον Πέτρο (Ζέμουν, 1848 – Μπάντεν, 1852), τον Δημήτριο (1851-1852) και την Σοφία (1853-1867)[48]. Ο γιος του Γεώργιος ζει στο Σεμλίνο, παίρνει ως γυναίκα του την Sofija Georgijević, και πεθαίνει το 1909[49]. Η κόρη του, Χριστίνα Παύλου Σπίρτα, παντρεύεται τον Georgije Ćyričko με τον οποίο αποκτά τέσσερα παιδιά. Την Μαρία, την Ελένη, τη Σοφία και τον Νίκολα.

Για τον άλλο γιο του Γεωργίου Κωνσταντίνου Σπίρτα, Πέτρο, γνωρίζουμε ότι πήρε ως γυναίκα του την Άννα Αποστόλου που καταγόταν από την Κλεισούρα, με την οποία απέκτησε τη Χριστίνα (1813-), τον Γεώργιο (1816-1830), την Ελένη (1818-1835), την Αικατερίνη (1819- ), την Μαρία (1821-1833), τον Κωνσταντίνο (1822-1830), τον Δημήτριο (1824-1885), τον Γιόβαν (1826-1830) και τον Παύλο (1828-1828). 

Διάταγμα του αυτοκράτορα Franz Joseph I,
δίνοντας στους Σπίρτα τον τιμητικό τίτλο von

Ο λόγος για τον οποίο τα παιδιά των Σπίρτα πέθαιναν σε μικρή ηλικία, ήταν εξαιτίας της φυματίωσης. Σε έγγραφα για τους Σπίρτα δεν αναφέρεται πουθενά ότι έπασχαν ποτέ από αυτήν την αρρώστια, οπότε οι γυναίκες των Σπίρτα ήταν αυτές που κληρονομούσαν την ασθένεια στα τέκνα[50]. 

Για τον τρίτο γιο, Κωνσταντίνο Κωνσταντίνου Σπίρτα, γνωρίζουμε ότι είχε άρρενες απογόνους, εκ των οποίων μόνο του ενός γνωρίζουμε το όνομά του, Γεώργιος, ο οποίος ζει στο Σεμλίνο το 1845[51]. 

Η οικογένεια των Σπίρτα ασχολούνταν με επιτυχία με το διαμετακομιστικό εμπόριο. Για την μεταφορά των εμπορευμάτων χρησιμοποιούσε δεκατρία μεταφορικά πλοία και ένα ατμόπλοιο που έφερε το όνομα «Αρχιμήδης». Οι Σπίρτα προσέφεραν τεράστιες οικονομικές και άλλες υπηρεσίες στην Αυτοκρατορία των Αψβούργων, γι’ αυτό και τους ανακήρυξε ευγενείς (von)[52]. Στις αρχές του 19ου αιώνα μέλη της οικογένειας Σπίρτα αποτελούσαν ήδη τους καλύτερους εμπόρους και ιδιοκτήτες τραπεζών στο Ζέμουν. Ήταν αξιοσέβαστοι πολίτες, των οποίων οι εταιρείες άκουγαν τα καλύτερα λόγια. Διακρίνονταν για τις εμπορικές τους διασυνδέσεις όχι μόνο με τις πόλεις της Τουρκίας, αλλά και με τη Βιέννη, το Τριστ. 

Το μέγαρο των Σπίρτα

Η κοινωνική θέση των Σπίρτα στο Σεμλίνο φαίνεται από το μεγαλοπρεπές μέγαρο για το οποίο κάναμε αναφορά αρκετές φορές μέχρι τώρα. Κτίστηκε γύρω στο 1850 (όπως νεότερες πηγές αναφέρουν) και είναι ένα κτίριο ψευδογοτθικού ρυθμού, το οποίο αρχιτεκτονικά διαφέρει από τα άλλα κτίρια του Ζέμουν. 

Σώζεται ακόμη έως σήμερα και πρόκειται μέχρι το τέλος του χρόνου να γίνει μουσείο της πόλης. Τα υλικά κατασκευής του είναι ακριβά, και στην κεντρική είσοδο, δεξιά και αριστερά, οι τοίχοι αναπαριστούν τέσσερις χαρακτήρες από την ελληνική μυθολογία. Στο τέλος του χολ, οι σκάλες που οδηγούν στο εσωτερικό του σπιτιού, είναι από κόκκινο μάρμαρο. Από το καθιστικό, που είναι η κύρια είσοδος για το σαλόνι και τα άλλα δωμάτια, υπάρχει μία τεράστια λευκή σόμπα για θέρμανση και στους τοίχους υπάρχουν ζωγραφιές που παρουσιάζουν εικόνες από διακοπές στην Αυστρία (Badgastein) όπου προφανώς μέλη της οικογενείας ήταν για ξεκούραση ή θεραπεία. Τα πατώματα είναι ξύλινα μωσαϊκά από το Βέλγιο. Όλα τα δωμάτια είχαν ταπετσαρίες, από τα οποία σήμερα σώζονται τρία. Τα έπιπλα της οικογενείας ήταν παλαιού, αλλά και μοντέρνου τύπου. Μελετώντας το επίπεδο κουλτούρας του Ζέμουν, είναι σημαντικό να επισημάνουμε ότι η οικογένεια είχε ξεχωριστό δωμάτιο μπάνιου και στους τοίχους του που δεν υπήρχαν παράθυρα, ζωγραφίστηκαν εικόνες από την ελληνική μυθολογία, με νύμφες και τρεχούμενα νερά[53].

Οι Σπίρτα, παράλληλα με το μεγαλοπρεπές μέγαρό τους, έκτισαν επιβλητικό οικογενειακό τάφο στο κοιμητήριο του Σεμλίνου. Πρόκειται για ένα καλλιμάρμαρο οκταγωνικό κτήριο, στην ανατολική πλευρά του οποίου υπάρχει το οικόσημο της οικογενείας.

Παρεκκλήσι στον οικογενειακό τάφο της
οικογένειας Σπίρτα.

To οικόσημο της οικογένειας Σπίρτα

Στην ελληνική παροικία του Σεμλίνου η οικογένεια προσέφερε πολλές υπηρεσίες. Ο Πέτρος Γεωργίου Σπίρτας αναλαμβάνει τη διεύθυνση του ελληνικού σχολείου της πόλης και διατηρεί τη θέση από το 1828 ως το 1836. Στις αρχές του 20ου αιώνα, πρόεδρος της ελληνικής σχολικής αδελφότητας είναι ο Γεώργιος, γιος του Πέτρου Γεωργίου Σπίρτα.

Πηγή (Κείμενο-Φωτογραφίες): 

Θεοδωρίδου Σόνια, Ο Ελλληνισμός στο Σεμλίνο, Θεσ/νίκη 2010, απόσπασμα σελ. 39-43, βλ. εδώ.