 |
| O Αλέκος Στράλας και η Fabienne Deroux στην είσοδο του σπιτιού του στο Μοναστήρι. (Φωτ. Βασιλική Χατζηγεωργίου) |
Ο Αλέκος Στράλας ήταν ο τελευταίος δάσκαλος Eλληνικών στο Μοναστήρι, στην Μπίτολα της ΠΓΔΜ. H πληροφορία έχει τη δική της αξία και επιπλέον έχει συναισθηματικό αποτύπωμα. Oταν διάβασα για την πρόωρη απώλεια του Αλέκου Στράλα (1960-2017) στο ιστολόγιο του Φωτογραφικού Αρχείου του Ελληνικού Λογοτεχνικού και Ιστορικού Αρχείου (ΕΛΙΑ) του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης (ΜΙΕΤ) είχα ήδη βυθιστεί στη νοσταλγική περιήγηση στο παλιό Μοναστήρι, έτσι όπως το ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ έχει το χάρισμα να κάνει. Γιατί, η μνήμη του δασκάλου οδήγησε στην ανάγκη να ανασυρθεί αρχειακό υλικό και να αποτυπωθεί άλλη μία σελίδα του ευρύτερου ελληνισμού, κομμάτι της εκπαιδευτικής και αστικής ιστορίας.
«Τον Αλέκο Στράλα τον συνάντησα μία φορά το 1992 πηγαίνοντας για Οχρίδα και μία τελευταία το 2014 στην Μπίτολα», λέει η Βασιλική Χατζηγεωργίου εκ μέρους του Φωτογραφικού Αρχείου ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ. «Την τελευταία φορά είχα πάει με τη Γαλλίδα ξαδέλφη του, Fabienne Deroux και ο Αλέκος μάς φιλοξένησε βασιλικά. Μιλούσε ελληνικά, γαλλικά και φυσικά σλαβομακεδόνικα. Ηταν ένας γαλαντόμος άνθρωπος. Δίδασκε ελληνικά σε νέους που πήγαιναν στη Θεσσαλονίκη για σπουδές. Οπως θα ξέρετε δεν υπάρχουν ελληνικά σχολεία, τα μαθήματα Eλληνικών γίνονται σε φροντιστήρια ή ιδιαίτερα».
Οι ατμοσφαιρικές φωτογραφίες είναι του Γεωργίου Γ. Λιόντα, Μοναστηριώτη φωτογράφου με φωτογραφείο και στη Θεσσαλονίκη στις αρχές του 20ού αιώνα. «Εξετάζοντας τις φωτογραφίες του Αρχείου μας υποθέτουμε ότι η ελληνική κοινότητα του Μοναστηρίου τού ανέθεσε τη φωτογράφιση των εκπαιδευτηρίων της στις αρχές του 20ού αιώνα. Το γεγονός ότι η φωτογράφιση αυτή έγινε μεσούντος του Μακεδονικού Αγώνα δεν πιστεύουμε ότι είναι τυχαίο», λέει η Βασιλική Χατζηγεωργίου. Από τις πληροφορίες που δίνει το ΕΛΙΑ, μαθαίνουμε πως η οικογένεια Στράλα ή Στράλλα ήταν Έλληνες Βλάχοι από τη Μοσχόπολη, που ακολούθησε τους δρόμους της διασποράς: Ελλάδα, Γαλλία, Αίγυπτος. Ο οικογενειακός κλάδος του Αλέκου Στράλα έμεινε στη Μακεδονία, ένας άλλος βρίσκεται σήμερα στη Σλοβενία. «Ο παππούς του Περικλής (1884-1954) ήταν πρόκριτος στο Μοναστήρι, ο μπαμπάς του Ιωσήφ, γιατρός. Η οικογένεια στερήθηκε της περιουσίας της κατά την κομμουνιστική περίοδο αλλά γύρω στο 2003 τους επεστράφησαν τα ακίνητα που ανήκαν στην οικογένεια και ο Αλέκος διήγε πια μία άνετη ζωή».
Η ελληνική αστική σχολή ή Μουσίκειος Αστική Σχολή δημιουργήθηκε στο Μοναστήρι τη δεκαετία 1879-1889, με δαπάνες του εγκατεστημένου στη Ρουμανία ομογενούς Μουσίκου. Την ίδια περίοδο ιδρύθηκε και το γυμνάσιο το οποίο αναγνωρίστηκε από το Πανεπιστήμιο των Αθηνών και οι απόφοιτοί του εισάγονταν σε αυτό χωρίς εξετάσεις. Το ΕΛΙΑ μας φέρνει στη γνώση μας το βιβλίο του Γεωργίου Χατζηκυριακού «Σκέψεις και εντυπώσεις εκ περιοδείας ανά την Μακεδονίαν μετά τοπογραφικών, ιστορικών και αρχαιολογικών σημειώσεων» (εκ των Τυπογραφικών Καταστημάτων Ανέστη Κωνσταντινίδου, Αθήνα 1906). Ο Χατζηκυριακός περιγράφει το ελληνικό σχολείο ως «τέλειον γυμνάσιον, κτίριον ευπρεπές μετ’ ευρέος περιβόλου». Εχουν ενδιαφέρον οι εντυπώσεις του από το Μοναστήρι, έδρα του Μητροπολίτου Πελαγωνείας. Χαρακτηρίζει την πόλη «ειδωλοσκόπιον εθνικοτήτων και θρησκευμάτων, μωσαϊκόν φυσιογνωμιών και αμφιέσεων». «Τον πληθυσμόν αυτής αναβιβάζουσι εις 50.000 ών αι 20.000 Ελληνες, πολλοί των οποίων χρώνται τω βλαχομιγεί γλωσσικώ ιδιώματι...». Ο ιστορικός Βασίλης Γούναρης έχει επίσης εξιστορήσει το παλιό Μοναστήρι στο εξαιρετικού ενδιαφέροντος βιβλίο «Στις όχθες του Υδραγόρα» (εκδ. Στάχυ, 2000).
Πηγή: kathimerini.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η κόσμια κριτική και η ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των σχολιαστών είναι σεβαστή. Σχόλια τα οποία υπεισέρχονται σε προσωπικά δεδομένα ή με υβριστικό περιεχόμενο να μην γίνονται. Τα σχόλια αποτελούν καθαρά προσωπικές απόψεις των συντακτών τους. Οι διαχειριστές δεν ευθύνονται σε καμία περίπτωση για τυχόν δημοσίευση υβριστικού ή παράνομου περιεχομένου στα σχόλια των αναρτήσεων.Τα σχόλια αυτά θα διαγράφονται με την πρώτη ευκαιρία.