Ο Λαζάρ Πάτσου (Lazar Pacu) σπούδασε ιατρική αλλά καταξιώθηκε στην σερβική ιστορία ως σπουδαίος εξυγιαντής της οικονομίας.
Ορισμένοι ίσως πουν ότι έγινε θρύλος λόγω του πείσματος του. Όμως, η αλήθεια είναι πως εκείνα τα χρόνια που στην Σερβία ήταν φυσιολογικό να αναμειγνύονται οι κρατικές υποθέσεις μ' αυτές των ιδιωτών, και συχνά θεωρούνταν κοινές, ήταν ο πρώτος που κατάφερε να βάλει φρένο σε όλους, ακόμη και στον βασιλιά Petar, λέγοντας ότι ''δεν υπάρχουν χρήματα και δεν γίνεται να δανειοδοτηθούν!''
Πράγματι, ο Λαζάρ Πάτσου ήταν ένας υπουργός που θα τον ήθελαν όλες οι κυβερνήσεις και, ειδικά τώρα, η Σερβία (και όχι μόνο) χρειάζεται κάποιον σαν αυτόν. Σπούδασε ιατρική αλλά στην σερβική ιστορία έμεινε ως πολιτικός και ιδιοφυής υπουργός οικονομικών, που ανέλαβε καθήκοντα τρεις φορές και κατάφερε να βάλει φρένο σε όλους, από τους κυβερνητικούς αξιωματούχους ως και τον βασιλιά, λέγοντάς τους πως δεν μπορεί κανείς να βάζει χέρι στο ταμείο του κράτους και να παίρνει όποτε θέλει όσα χρήματα χρειάζεται.
Ο γιατρός που θεράπευσε την σερβική οικονομία
 |
| Η οικία του Λαζάρ Πάτσου στο Dorćol του Βελιγραδίου |
Τελείωσε το γυμνάσιο στο Νόβι Σαντ και πήγε στην Ζυρίχη το 1870 να σπουδάσει ιατρική. Συναντά την Λένκα Ζάχο (Lenka Zaho), που σπούδασε εκεί παιδαγωγικά, και αργότερα παντρεύεται. Η Λένκα Ζάχο ήταν κι αυτή ελληνικής καταγωγής από το Μελένικο, αξιόλογο κέντρο του ελληνισμού στο βόρειο τμήμα της ανατολικής Μακεδονίας που επιδικάστηκε το 1913 (με τη συνθήκη Βουκουρεστίου) στη Βουλγαρία και τότε οι Έλληνες αναγκάστηκαν να το εγκαταλείψουν και να εγκατασταθούν στην Ελλάδα. Ο Ντούσαν Πόποβιτς αναφέρει για την οικογένεια της τα εξής: ''Oι Zάχο είναι από το Mελένικο. O πατέρας Aναστάς γεννήθηκε περί το 1798. Ήρθε στο Bελιγράδι γύρω στο 1821. Eίχε σιδηροπωλείο στην περιοχή του Σάβου. Ήξερε ελληνικά και με πολλή ευχαρίστηση διάβαζε Όμηρο, ιδιαίτερα τις Kυριακές «Πέθαινε με τον Όμηρο στα χέρια». Ήταν και δάσκαλος. Aυτός και ο Άντουλα ήταν «έφορος» στις εξετάσεις του ελληνικού σχολείου. Oι δυο τους ήξεραν και αρχαία ελληνικά. Γιόρταζε ονομαστική εορτή, όχι σλάβα. Aπό τους Zάχο κανένας σήμερα δεν μιλάει ελληνικά, αλλά και ούτε γιορτάζει σλάβα. Eίχε γιο Περικλή. H κόρη του είναι παντρεμένη με τον Λάζο Πάτσιου. (Kα Λ. Πάτσιου).''
Ο Λ. Πάτσου γνώρισε ανθρώπους που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην μετέπειτα πορεία της ζωής του (τα μέλη του Ριζοσπαστικού Κόμματος, Νικόλα Πάσιτς, Πέρο Τοντόροβιτς και Πέρο Βελιμίροβιτς και άλλους νέους αναρχο-σοσιαλιστές), ανέπτυξε έντονο ενδιαφέρον για την πολιτική και την οικονομία και διέκοψε τις σπουδές του το 1878. Εκείνη την περίοδο, η Ελβετία ήταν η μόνη ελεύθερη χώρα που αποτελούσε παράδειγμα για το πως ένας λαός μπορεί να ζει σε ήρεμο καθεστώς αυτοδιοίκησης και, ταυτόχρονα, να προσφέρει καταφύγιο σε πολιτικούς εξόριστους της Ευρώπης και της Ρωσίας. Στα ελβετικά εδάφη, ήδη από το 1848, είχαν πέσει οι σπόροι του κομμουνισμού και του σοσιαλισμού από γερμανούς μετανάστες.
 |
| Ο βασιλιάς της Σερβίας Πέταρ Ι Καρατζόρτζεβιτς |
Όταν η Ριζοσπαστική κυβέρνηση, το 1889, εθνικοποίησε τα μονοπώλια καπνού και αλατιού, ο Πάτσου έγινε επικεφαλής των κρατικών μονοπωλίων. Στην συνέχεια διορίσθηκε κρατικός επίτροπος της Εθνικής Τράπεζας και διευθυντής του Συνεταιρισμού Βελιγραδίου (τράπεζα) όπου τελειοποίησε τις γνώσεις του στις τραπεζικές εργασίες.
Μετά την ανατροπή του Μαϊου και την αλλαγή της δυναστείας το 1903, το Ριζοσπαστικό Κόμμα τοποθετεί τον Πάτσου στην θέση του υπουργού οικονομικών, όπου παρέμεινε για τρεις περιόδους (Ιανουάριος 1904 - Μάιος 1905, Απρίλιος 1906 - Ιανουάριος 1908 και Αύγουστος 1912 - Οκτώβριος 1915).
Σφιχτός όσο άλλος κανείς
Μνημονεύεται ως σφιχτός και αυστηρός υπουργός οικονομικών αλλά, από την άλλη πλευρά, θεωρήθηκε ιδιαίτερα τίμιο και αξιόπιστο πρόσωπο, προτερήματα που επιβεβαιώθηκαν κι από το γεγονός ότι, μετά τον θάνατο του, δεν άφησε καμία κληρονομιά στην οικογένεια του.
Υπό την ηγεσία του Λαζάρ Πάτσου ο προϋπολογισμός της Σερβίας ήταν πλεονασματικός. Ο "Gos'n Laza" (Κύριος Λάζα), όπως τον αποκαλούσαν οι πολίτες του Βελιγραδίου, χωρίς συμβιβασμούς κατεύθυνε την οικονομία σε συνεχή ανοδική πορεία.
Η πρόταση του Πάτσου να αυξηθεί η αξία του εθνικού νομίσματος, ακόμη και πριν από το Αυστρο-Ουγγρικό τελεσίγραφο του 1914, ήταν κρίσιμη και έσωσε την Σερβία από την πτώχευση. Μέσω του Κρούσεβατς και της Θεσσαλονίκης, κατατέθηκε χρυσός αξίας 57 εκατομμυρίων δηναρίων στην Μασσαλία της Γαλλίας όπου βρισκόταν η έδρα της Εθνικής Τράπεζας κατά την διάρκεια του πολέμου. Ο συγκεκριμένος χρυσός χρησίμευε ως εγγύηση για την έκδοση τραπεζογραμματίων κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Επίσης, παρείχε την δυνατότητα στους Σέρβους πρόσφυγες να αλλάζουν, με ασφάλεια, το δηνάριο με άλλα παγκόσμια νομίσματα.
Και ο θάνατος του έγινε θρύλος
 |
| Ο τάφος του Λαζάρ Πάτσου |
Πηγές
- Στέφανος Ν. Σωτηρίου, Οι Βλαχόφωνοι του Ευρωπαϊκού και Βαλκανικού Χώρου, Εκδόσεις Πελασγός, 1998.
- Милан Јовановић-Стојимировић, Силуете старог Београда, Просвета, Београд, 2008, стр. 367.
- Αικατερίνη Βερυκίου, Οι απαρχές του σερβικού σοσιαλισμού: Πολιτική σκέψη του Σβετοζάρ Μάρκοβιτς, Θεσ/νίκη 2008, σελ. 17, βλ. ikee.lib.auth.gr
- Ντούσαν Πόποβιτς, Αρμάνοι Βλάχοι στα Βαλκάνια ''O Cincarima'', Εκδ. Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, Θεσ/νίκη 2010, σελ. 384.
- Αικατερίνη Βερυκίου, Οι απαρχές του σερβικού σοσιαλισμού: Πολιτική σκέψη του Σβετοζάρ Μάρκοβιτς, Θεσ/νίκη 2008, σελ. 17, βλ. ikee.lib.auth.gr
- Ντούσαν Πόποβιτς, Αρμάνοι Βλάχοι στα Βαλκάνια ''O Cincarima'', Εκδ. Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, Θεσ/νίκη 2010, σελ. 384.
Παπαστεργίου Δέσποινα
Vlahofonoi@gmail.com
Σχετικές αναρτήσεις:
~ Πατριάρχης Σόφιας και πάσης Βουλγαρίας Κύριλλος
~ Ο παπά Κλήμης Πάτσο από την Γκραμπόβα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η κόσμια κριτική και η ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των σχολιαστών είναι σεβαστή. Σχόλια τα οποία υπεισέρχονται σε προσωπικά δεδομένα ή με υβριστικό περιεχόμενο να μην γίνονται. Τα σχόλια αποτελούν καθαρά προσωπικές απόψεις των συντακτών τους. Οι διαχειριστές δεν ευθύνονται σε καμία περίπτωση για τυχόν δημοσίευση υβριστικού ή παράνομου περιεχομένου στα σχόλια των αναρτήσεων.Τα σχόλια αυτά θα διαγράφονται με την πρώτη ευκαιρία.