Ένα μικρό αφιέρωμα, λόγω της ημέρας, στη μνήμη του Νίκου Παπατάκη με μια ξεχωριστή φωτογραφία...
Νίκος Παπατάκης και Τζον Κασσαβέτης, από την ταινία ''Σκιές''.
Σαν σήμερα, στις 17 Δεκεμβρίου 2010, πέθανε στο Παρίσι ο μεγάλος σκηνοθέτης της διασποράς Νίκος Παπατάκης, γιός του Στέργιου Παπατάκη από το Περιβόλι της Πίνδου (βλαχοχώρι του Ν. Γρεβενών στη δυτική Μακεδονία) που είχε εγκατασταθεί το 1908 στην Αντίς Αμπέμπα της Αιθιοπίας όπου ανέπτυξε μεγάλη εμπορική δραστηριότητα[1]. Εκεί γεννήθηκε ο Νίκος Παπατάκης από μητέρα ντόπια, μια καλλονή από την Αβησσυνία[2].
Το 1958, ο Νίκος Παπατάκης βρέθηκε στη Νέα Υόρκη, όπου τον ενδιέφερε να ανακαλύψει την αντισυμβατική πλευρά της αμερικανικής καλλιτεχνικής ζωής. Οι αναζητήσεις του τον έφεραν στα χνάρια ενός άλλου Έλληνα, του Τζον Κασσαβέτη, ο οποίος τότε είχε αρχίσει να γυρίζει στους δρόμους της πόλης, με άγνωστους ηθοποιούς του εργαστηρίου του, την πρώτη του ταινία, «Σκιές» («Shadows»). Η ιστορία έχει να κάνει με τον ρατσιστικό τρόπο που αντιμετωπίζεται μια μαύρη γυναίκα από τον λευκό εραστή της. Ο Παπατάκης βρήκε τα χρήματα και βοήθησε τον Κασσαβέτη να ολοκληρώσει την ταινία του, η οποία αποτελεί σταθμό στην ιστορία του ανεξάρτητου αμερικανικού κινηματογράφου[3].
Ο σκηνοθέτης Τζον Κασσαβέτης (9 Δεκεμβρίου 1929-3 Φεβρουαρίου 1989) ήταν γιός του Νικόλαου Κασσαβέτη από το Βρυσοχώρι, βλαχοχώρι του Ζαγορίου στην Ήπειρο (συγχωριανός της μητέρας του Μάικλ Δουκάκη, που ήταν υποψήφιος πρόεδρος των ΗΠΑ το 1988). Ο Νικόλαος Κασσαβέτης ασχολήθηκε ενεργά με το Βορειοηπειρωτικό και διετέλεσε Πρόεδρος της Πανηπειρωτικής Ενωσης Αμερικης (Pan-Epirotic Union in America). Υπό αυτή την ιδιότητα, ήταν αυτός που έγραψε το υπόμνημα της Πανηπειρωτικής Ένωσης Αμερικής για το Συνέδριο Ειρήνης στο Παρίσι (1919). Αγωνίστηκε με σθένος για τα δικαιώματα των συμπατριωτών μας στη Βόρεια Ηπειρο, με προσωπικές εκκλήσεις προς τους Αμερικανούς πολίτες να βοηθήσουν ώστε να απελευθερωθούν οι συμπατριώτες μας από τον αλβανικό ζυγό[4].
Ο Τζον Κασσαβέτη ήταν σκηνοθέτης, σεναριογράφος, παραγωγός και ηθοποιός. Ο Κασσαβέτης ήταν ένας από τους πρώτους σκηνοθέτες που ασχολήθηκαν με τον ανεξάρτητο κινηματογράφο. Σπούδασε υποκριτική με τον Ντον Ρίτσαρντσον, ο οποίος χρησιμοποιούσε μια τεχνική υποκριτικής βασισμένη στη μυική μνήμη. Συνόδευσε την υποκριτική του με την κινηματογραφική έρευνα και αφήγηση από τις αρχές της καριέρας του και το δείγμα της δουλειάς χαρακτηρίζεται από τον πειραματισμό, το ρεαλισμό, τον αυτοσχεδιασμό, την έλλειψη μέσων παραγωγής και τη μορφή ντοκιμαντέρ των ταινιών[5].
Το 1958, ο Νίκος Παπατάκης γνώρισε στη Νέα Υόρκη τον Τζον Κασσαβέτη και τον βοήθησε να ολοκληρώσει την πρώτη του ταινία που σημείωσε μεγάλη επιτυχία. Σε συνέντευξη του αναφέρει:
«Ο Κασσαβέτης ήταν εξαιρετικός. Έκανε πράγματα που κανένας δεν τολμούσε τότε, π.χ. το να γυρίζει με κάμερα στο χέρι. Στην Αμερική τουλάχιστον αυτός το άρχισε και έπειτα τον μιμήθηκαν πολλοί. Τον αυτοσχεδιασμό στο γύρισμα αυτός τον πρωτοέκανε. Το αποτέλεσμα ήταν πολύ ωραίο και μου άρεσε πάρα πολύ. Τα παιδιά που έπαιζαν στην ταινία του ήταν μαθητές της σχολής του και τους ζήτησε αυτοσχεδιασμούς ενώ ο ίδιος τραβούσε με την κάμερα. Αυτό το υλικό μου το έδειξε και για να το τελειώσει ήθελε χρήματα. Τότε του είπα ότι θα τα βρω εγώ και με πήραν για τρελό. Όντως του βρήκα τα χρήματα και τελείωσε την ταινία του και ήταν υπερήφανος που συμμετείχα σε αυτή τη δουλειά γιατί ήταν εξαιρετική»[6].
Δύο απόγονοι Ελλήνων της διασποράς, με κοινές ρίζες από τα βλαχοχώρια της οροσειράς της Πίνδου, συναντιούνται τυχαία στο εξωτερικό, συνεργάζονται και το αποτέλεσμα είναι μοναδικό. Η συμβολή του Νίκου Παπατάκη στην ταινία ''Σκιές'' ήταν καθοριστικής σημασίας.
Πηγές
[1] Απόστολος Ι. Παπαδημητρίου, Σελίδες Ιστορίας των Γρεβενών, Τόμος Β', σελ. 367.
[2] «Ολοι οι δρόμοι...» του Νίκου Παπατάκη, βλ. www.kathimerini.gr
[3] Νίκος Παπατάκης: Ο Έλληνας αναρχικός της Σεν Ζερμέν Ντε Πρε, βλ. www.lifo.gr / Nikos Papatakis (Nico Papatakis), βλ. en.wikipedia.org
[4] The Religious Affiliation of Director John Cassavetes, βλ. www.adherents.com / Μ.Ο.Σ Βρυσοχωρίου, βλ. www.mosv.gr
[5] John Cassavetes, βλ. en.wikipedia
[6] Νίκος Παπατάκης, βλ. www.tovima.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η κόσμια κριτική και η ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των σχολιαστών είναι σεβαστή. Σχόλια τα οποία υπεισέρχονται σε προσωπικά δεδομένα ή με υβριστικό περιεχόμενο να μην γίνονται. Τα σχόλια αποτελούν καθαρά προσωπικές απόψεις των συντακτών τους. Οι διαχειριστές δεν ευθύνονται σε καμία περίπτωση για τυχόν δημοσίευση υβριστικού ή παράνομου περιεχομένου στα σχόλια των αναρτήσεων.Τα σχόλια αυτά θα διαγράφονται με την πρώτη ευκαιρία.