ΑΧ. Γ. ΛΑΖΑΡΟΥ
Ρωμανιστῆ – Βαλκανολόγου
Δρ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν
τ. Chargé de cours á lasorbonne (Paris IY)
Προέχει πρωτίστως ἡ ἀπότιση τιμῆς στούς ἀκραιφνεῖς Θρακιῶτες, οἱ ὁποῖοι μέ περισσή ἐπιστημοσύνη ἐπιδόθηκαν στή διαχρονική καί διεπιστημονική διερεύνηση τῆς γενέτειράς τους[1].
Ἤδη κατά τό διάστημα τοῦ μεσοπολέμου κυκλοφορεῖται τριμηνιαῖο ἐπιστημονικό σύγγραμμα, ἐπιγραφόμενο Θρακικά, στό δέ ἐξώφυλλο δέν ἀναγράφεται μόνο ὁ διευθυντής τῆς συντάξεως τοῦ περιοδικοῦ Πολύδωρος Παπαχριστοδούλου, ἀλλά ὅλα τά μέλη τῆς Ἐπιτροπῆς ἐπί τῆς ἐκδόσεως: Χρῆστος Τσούντας, Ἀριστοτέλης Κουρτίδης, Στίλπων Κυριακίδης[2]. Στιβαρό ἐπίσης ἐπιστημονικά εἶναι καί τό Ἀρχεῖον τοῦ Θρακικοῦ Λαογραφικοῦ καί Γλωσσικοῦ Θησαυροῦ μέ τόν ἴδιο διευθυντή. Ἐπιπρόσθετα ὁ Πολύδωρος Παπαχριστοδούλου ἐπιμελεῖται καί τό Λεξικόν Ἱστορικόν καί Γεωγραφικόν τῆς Θράκης ἀπό τῶν ἀρχαιοτάτων χρόνων μέχρι τῆς ἁλώσεως τῆς Κωνσταντινουπόλεως 1453 (Ἔκδοσις Β΄, Ἀθῆναι 1963)[3]. Ἕπεται ἡ Θρακική Ἐπετηρίδα, ἐτήσια ἔκδοση (1959 κ.ἑ.) τοῦ Μορφωτικοῦ Ὁμίλου Κομοτηνῆς μέ διευθυντή τόν Δημήτριο Βασιλειάδη, πρόεδρο τοῦ Κέντρου Θρακικῶν Μελετῶν (1982). Σάν διάττων ἀστήρ διέσχισε τόν πλατύτερο ὁρίζοντα ἡ Θρακολογία (1981) τῆς Ἑταιρείας Θρακολογικῶν Μελετῶν (Θεσσαλονίκη) τοῦ Ἀντωνίου Β. Καψῆ. Τῆς Γενικῆς Γραμματείας Περιφέρειας Ἀνατ. Μακεδονίας-Θράκης, τόμος μεγάλου σχήματος, λιτότατα ἐπιγραφόμενος Θράκη, συνιστᾶ συναντίληψη καί ἔκφανση τῆς ἐργώδους περισκέψεως τῶν Θρακιωτῶν καί ἐξειδικευμένων ἐπιστημόνων τοῦ λοιποῦ Ἑλληνισμοῦ.
Ἡ Θράκη ὡς ἀντικείμενο ἐπιστημονικῆς ἐνασχολήσεως δέν ἀπουσιάζει ἀπό τήν περιοδική ἔκδοση τοῦ Ἱδρύματος Μελετῶν Χερσονήσου τοῦ Αἵμου (ΙΜΧΑ) Βαλκανικά Σύμμεικτα, πού ἐπιμελεῖται ὁ Κωνσταντῖνος Κ. Παπουλίδης. Τό ἴδιο δέ Ἵδρυμα σέ συνεργασία μέ τήν Πανελλήνια Ὁμοσπονδία Συλλόγων Ἀνατολικῆς Ρωμυλίας ἔθεσε στή διάθεση τῶν ἐνδιαφερομένων καλαίσθητο τόμο, ἐπιγραφόμενο Οἱ Ἕλληνες τῆς Βουλγαρίας. Ἕνα ἱστορικό τμῆμα τοῦ περιφερειακοῦ ἐλληνισμοῦ, μέ τήν ἐπιμέλεια τῆς Ξανθίππης Κοτζαγεώργη καί συνεργασίες Γ. Α. Καζαμία, Ἀ. Παναγιωτοπούλου, Ε. Θεοκλίβα-Στοΐτσεβα, Τ. Χατζηαναστασίου, Θεσσαλονίκη 1999. Προηγεῖται μισό αἰῶνα τό ὀγκωδέστερο τοῦ Ἐμμανουήλ Θ. Γρηγορίου, Ἕλληνες καί Βούλγαροι, Θεσσαλονίκη 1953. Προστίθεται καί ὁ πλέον πρόσφατος τόμος τοῦ Ἀποστόλου Π. Εὐθυμιάδη, Ἡ συμβολή τῆς Θράκης εἰς τούς ἀπελευθερωτικούς ἀγῶνας τοῦ Ἔθνους (ἀπό τοῦ 1361 μέχρι τοῦ 1920). Ἀλεξανδρούπολις 2002.
Ὁμολογουμένως μεγάλη ὤθηση στήν ἀκριβέστερη γνώση τῆς Θράκης ἔδωσαν τά διεθνῆ θρακολογικά συνέδρια[4], πού ἐγκαινιάσθηκαν τό 1972 στή Σόφια. Τό 1976 ἀκολούθησε τό 2ο Διεθνές Συνέδριο στό Βουκουρέστι. Συγχρόνως δραστηριοποιήθηκε στόν τομέα τῆς Θρακολογίας τό «Εὐρωπαϊκό Ἵδρυμα Dragan[5]». Τό 1980 ὀργανώθηκε στή Βιέννη τό 3ο. Τό 4ο στό Amsterdam…
Σημαντική εἶναι ἡ συμβολή τῶν Πρακτικῶν συνεδρίων τῆς Διεθνοῦς Ἐπιτροπῆς Σπουδῶν Νοτιοανατολικῆς Εὐρώπης ἤ ἐξ ἀφορμῆς αὐτῶν, ἔστω καί ἐκτυπωτικά πενιχρότατες, ἀλλά ἐπιστημονικά σπουδαιότατες δημοσιεύσεις, ὅπως τῆς Πράγας 1979, πού προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες, σάν τίς ἀναφερόμενες στόν K. Jireček[6]. Ἐπί πλέον διευκολύνουν δημοσιεύματα, πού ἀφοροῦν στή Βουλγαρία καί στή Ρουμανία, γιά τίς ὁποῖες λέγεται ὅτι ἄλλοτε κατοικήθηκαν ἀπό Θράκες. Εὔχρηστα κρίνονται τῶν Hristo Danov, Ἡ ἀρχαία Θράκη (1976)[7]. Ali Foll, Ivan Yenedikov, Ivan Marazov, Dimitre Popov, Θρύλοι θρακικοί (1977)[8], D. M. Pippidi, Οἱ Ἕλληνες στόν Κάτω Δούναβι ἀπό τήν ἀρχαϊκή ἐποχή ἕως τή ρωμαϊκή κατάκτηση (1971)[9], R. Vulpe, Θρακολογικά μελετήματα (1976)[10], Ion Horaţiu Crisan, Ὁ Βορεβίστας καί ἡ ἐποχή του (1977)[11], H. Daicoviciu, Δακικά μελετήματα (1981, συλλογικό)[12].
