Ο πρώτος πανηγυρικός για τον εορτασμό της επετείου απελευθέρωσης του Άργους Ορεστικού από τον τουρκικό ζυγό - Πέτρος Κυριαζής

Πέτρος Κυριαζής

Ο πρώτος πανηγυρικός εκφωνηθείς την 11η/11/1913 από τον αείμνηστο δάσκαλο Πέτρο Νικ. Κυριαζή κατά την 1ην επέτειο της απελευθερώσεως του Άργους Ορεστικού από τον τουρκικό ζυγό που συνετελέσθη την 11η Νοεμβρίου 1912.

« Κύριοι,

Έτος συνεπληρώθη από της ευτυχούς, της αλησμονήτου εκείνης ημέρας, καθ' ήν επιτροπή Ελλήνων ιππέων υπό τον ανθυπίλαρχο κ. Ζαχαρακόπουλον, προηγουμένη της σιδηράς ΙΙΙης μεραρχίας του νικηφόρου ελληνικού στρατού, εζήτησε παρά των τότε αρχών την παράδοσιν της Χρουπίστης και ταύτης γενομένης, έστησεν εν τω Διοικητηρίω την ποθητήν γαλανόλευκον σημαίαν.

Οπόσον σημαντική, οπόσον αξιομνημόνευτος είνε, όντως, δια την Χρούπισταν, η 11η Νοεμβρίου του σωτηρίου έτους 1912!

Κατά την ημέραν εκείνην συνετρίβησαν τα δεσμά της δουλείας και εσκορπίσθησαν τα ουράνια άνθη της Ελευθερίας! Κατά την ημέραν εκείνην ετέθη τέρμα εις τα βάσανα του ραγιαδισμού με την αστραπηβόλον νίκην των ελληνικών όπλων! Κατά την ημέραν εκείνην ελύθησαν τα σκότη της μαύρης σκλαβιάς πεντακοσίων χρόνων και ανέτειλε λαμπρός και χρυσοστέφανος ο ήλιος της μυριοποθήτου ελληνικής ελευθερίας!

Ευλόγως δια τούτο αισθάνονται πάντες σήμερον ιεράν συγκίνησιν επί τη αναμνήσει της ιστορικής, της επισημοτάτης εκείνης ημέρας, καθ' ήν συνετελέσθη το μέγα, το χαρμόσυνον, το ένδοξον και βαρυσήμαντον γεγονός της απολυτρώσεως ημών από του τυραννικού ζυγού. 

Ευλόγως δε θα πανηγυρίζονται εν ευφροσύνη και εις το μέλλον η επέτειος της απελευθερώσεως της Χρουπίστης κατά την εορτήν του Αγίου Μηνά, καθόσον από της ημέρας ταύτης εξέλιπε δια παντός το σκοτεινόν και πένθιμον παρελθόν της δουλείας και ανέλαμψε νέα περίοδος ζωής υπό την ζωογόνον πνοήν της Ελευθερίας!

Η Ελευθερία, κύριοι, είνε το κάλλιστον, το υπέρτατον των επί γης αγαθών. Είνε κατά τον Ελβετόν Νουμάν Δροζ η ιερά εικών, το μαγικόν ίνδαλμα, το οποίον λατρεύει ο άνθρωπος. 

Υπέρ ταύτης ο άνθρωπος, θυσιάζει παν άλλο αγαθόν εις τον κόσμον.

Η Ελευθερία είνε όρος απαραίτητος της ζωής, διότι είνε άνευ αξίας η ζωή, την οποία δεν δύναταί τις ν' απολαύσει ελευθέρως. 

Το σώμα, το οποίον επιζητεί την κίνησιν, το πνεύμα το σκεπτόμενον, η καρδία η παλλομένη, εις τί θα εχρησίμευον εις τον άνθρωπον, εάν όλας αυτάς τα θείας δυνάμεις, τας οποίας μετέδωκεν ο Δημιουργός, δύναται να τας συντρίψη και μηδενίση μία εξωτερική θέλησις; 

Η Ελευθερία είνε η ζωή, η δύναμις, η κίνησις* είνε το μόνον μέσον, δια του οποίου ο άνθρωπος δύναται να φθάση τον υψηλόν αυτού προορισμόν, όστις είνε η δικαιοσύνη πάντων, υπέρ πάντων! Είχεν, άρα, πληρέστατα δίκαιον ο πρωτομάρτυς της Ελληνικής Επαναστάσεως Ρήγας Φερραίος αναφωνών ποιητικώς: 

Κάλλια μιας ώρας μόνο ελεύθερη ζωή

παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή.

Χρούπιστα, νυν Άργος Ορεστικό

Την αληθή ελευθερίαν, πλην όχι την ψευδή, ήτις είνε ακολασία, ελάτρευσε κατ' εξοχήν και απεθέωσεν ο ευφυής, ευφάνταστος και μεγαλοπράγμων Ελληνικός λαός και κατά την αρχαιότητα και κατά τον καιρόν της επαναστάσεως και κατά την παρούσαν κοσμοϊστορικήν εποχήν, καθ' ήν εξηγέρθη σύσσωμος ο πανταχού γης Ελληνισμός και επεζήτησε δια των όπλων την εθνικήν αποκατάστασιν. 

Και ο Ύψιστος επευλόγησεν το έργον του Πανελληνίου και επέστρεψε δι' επιτυχίας λαμπράς τους πόθους τους προαιωνίους των υποδούλων Ελλήνων, οίτινες εμμένοντες πιστοί εις τα πάτρια και τα πάνδεινα υποστάντες, υπό την σκληράν του δυνάστου πτέρναν, ηξιώθησαν να πανηγυρίσωσι την ένωσίν των μετά της Μητρός Ελλάδος.

Αλλ' η ανάκτησις της ελευθερίας κατωρθώθη, ως γνωστόν, δια μεγάλων αγώνων και θυσιών. Εδέησε χάριν αυτής ν' αναπτύξη ο ελληνικός στρατός έκτακτον και πρωτοφανή ανδρείαν και αντοχήν κατά τας ιστορικάς μάχας του Σαρανταπόρου και των Γενιτσών και να ρεύση άφθονον το ελληνικόν αίμα κατά τας μάχας του Ναλμπάνκοϊ (Περδίκκα), του Σόροβιτς (Αμυνταίου), της Φλωρίνης και της Κορυτσάς. 

Εξηγοράσθη επίσης η ελληνική ελευθερία εις την εύανδρον, αλλά πολυπαθή Ήπειρον διά πλείστων εκατομβών εις φοβεράς πολυνέκρους μάχας διαφόρων μερών, αλλ' ιδίως πέριξ του οχυρωτάτου και δυσαλώτου φρουρίου της θρυλικής πόλεως των Ιωαννίνων, του τρομερού, λέγω, Μπιζανίου, ούτινος οι εκπορθηταί, με φυσιογνωμίαν ομηρικών ηρώων, ανεδείχθησαν εφάμιλλοι των Μαραθονομάχων και Σαλαμινομάχων προγόνων των, και των ενδόξων ηρών της εποποιϊας του '21. Εδέησε προσέτι ο των Ελλήνων στόλος, αωηφών τα κύματα και τας θυέλλας του Αιγαίου επί μήνας ολοκλήρους να δώση, υπό τον περικλέα ναύαρχον Παύλον Κουντουριώτη, καίριον τραύμα εις την εχθρικήν αρμάδα, ίνα εξασφαλισθή η επιτυχία του ιερού, αλλά δεινού απελευθερωτικού αγώνος των τουρκομάχων ελευθερωτών μας. Εδέησε περιπλέον να ποτισθή δαψιλώς το ιερόν χώμα της περιμαχήτου Χώρας του Αλεξάνδρου με αίμα ελληνικόν κατά τας τιτανομαχίας του Κιλκίς, Λαχανά, της Κρέσνας και της Τζουμαγιάς, υπό την ηγεσίαν του δαφνοστεφούς τροπαιοφόρου στρατηλάτου, διαδόχου μεν κατά τον πρώτον πόλεμον, σεπτού δε και ευκλεούς βασιλέως ημών κατά τον δεύτερον πόλεμον, Κωνσταντίνου του ΙΒ', του επικληθέντος Βουλγαροκτόνου, ίνα εξασφαλισθή η ελευθερία εν τη Μακεδονική Γη, απηλλαγμένη πάσης κατακτητικής βλέψεως επιβούλων του Γένους εχθρών!

Ταύτα, λοιπόν, αναλογιζόμενοι, κύριοι, μυρίας πρέπει να οφείλωμεν χάριτας εις τους απελευθερώσαντας ημάς αδελφούς, τηρούντες εν τη καρδία άσβεστον την λαμπάδα της αϊδίου ευγνωμοσύνης προς τα ένδοξα και τετιμημένα ταύτα τέκνα της Μεγάλης Πατρίδος, προς τους θαυμαστούς και ηρωικούς τούτους εργάτας της Ελληνικής Ιδέας, οίτινες αναπτύξαντες όλην την ζωτικότητα της αθανάτου ημών Φυλής και μεγαλύναντες την Ελλάδα διπλασίως κατ' έκτασιν και πληθυσμόν, απέδωκαν εις αυτήν, την αρχαϊκήν λάμψιν της δόξης και του μεγαλείου, ώστε ν' αξιώται σήμερον τιμής παρά σύμπαντος του πεπολιτισμένου κόσμου.

Δια της εσχάτως δε συνομολογηθείσης ειρήνης εξησφαλίσθη πλέον η ελληνική ελευθερία εν τη ανακτηθείση Μακεδονία και ήδη αποκαλούμεθα υπερηφάνως ελεύθεροι Έλληνες πολίται. 

Αλλά δια να φέρωμεν επαξίως το υψηλόν και ευγενές τούτο όνομα, πρέπει απεκδυόμενοι τον παλαιόν άνθρωπον της δουλείας, τον μικρόψυχον, τον στάσιμον, τον εμπαθή, να ενδυθώμεν, κατά τον Απόστολον των Εθνών, τα όπλα του φωτός, την εν ομονοία και αγάπη συνεργασίαν πάντων υπέρ του καλού της Πατρίδος, μη περιοριζόμενοι εγωιστικώς εις το ατομικόν συμφέρον μόνον, αλλ' εντείνοντες τας προσπαθείας ημών και δαπανώντες το πυρ της ενεργητικότητος υπέρ αναπτύξεως του εμπορίου, της γεωργίας, της βιομηχανίας και των γραμμάτων.

Τα παιδιά του Πέτρου Κυριαζή

Την δόξαν ενός έθνους, κύριοι, δεν απεργάζονται μόνον αι περίλαμπροι νίκαι των όπλων εν καιρώ πολέμου, αλλά και η εις τα ειρηνικά έργα επίδοσις των κατοίκων και η πρόοδος αυτών εν τη εκπαιδεύσει και εν παντί βιομηχανικώ κλάδω. 

''Παρά την δάφνην της νίκης, δέον, να θάλλη η ελαία της Ειρήνης''.

Μέλλον σημαίνει πρόοδος. Ιδού, λοιπόν, καιρός ευγενούς αμίλλης. Αποκτήσαντες την ελευθερίαν ας φανώμεν άξιοι αυτής δι' έργων ανδρικών και προοδευτικών, ίνα μη υπολειφθώμεν των λοιπών προηγμένων λαών. ''Οι υστερούντες'', είπεν ο ολύμπιος Περικλής, ''ου στεφανούνται''.

Ο στέφανος της τιμής ανήκει μόνον εις τον νομίμως αθλούντα.

Εάν εθνικόν ιδεώδες τρέφωμεν να καταστή η Ελλάς ο κύριος εκπολιτιστικός παράγων εν τη Ανατολή, οφείλομεν πάντες να συνενώσωμεν τας δυνάμεις ημών πάσας, προς τον μέγαν τούτον σκοπόν. Τρέφοντες δε χρηστάς ελπίδας, ότι υπό την σώφρονα πατρικήν μέριμναν της ανορθωτικής Κυβερνήσεως του μεγαλουργού Προέδρου αυτής Ελευθερίου Βενιζέλου, θα βαίνωμεν ασφαλώς εν τη οδώ της προόδου και του πολιτισμού.

Ας αναφωνήσωμεν κατά την χαρμόσυνον ταύτην πρώτην επέτειον εορτήν της απελευθερώσεως ημών:

- Ζήτω, ο γενναίος Ελληνικός Στρατός!

- Ζήτω η Νέα Ελλάς!

- Ζήτω η Ελληνική Χρούπιστα! »

Πέτρος Νικ. Κυριαζής

Πηγή: Αρχείο Μορφωτικού Συλλόγου ''Η Ορεστίς''. Επιμέλεια Κων/νου Αδάμ, προέδρου του Μορφωτικού Συλλόγου.  

Παρατίθεται το χειρόγραφο κείμενο του αείμνηστου Μοναστηριώτη 

δασκάλου, λογίου και ποιητή Πέτρου Κυριαζή: