 |
| Πηγή φωτο: www.tempofradi.hu |
Του Dr Gyorgy Antal Dioszegi
Αναφορικά με τις πολύπλευρες φιλελληνικές και φιλοουγγρικές σχέσεις, οι δράσεις των Ελλήνων της Πέστης στην συνοικία Φερεντσβάρος είναι άξιες μνήμης ακόμα και σήμερα. Η οικογένεια Malaky υπήρξε μέλος της ελληνικής εκκλησιαστικής κοινότητας της Πέστης από το 19ο αιώνα, πράγμα για το οποίο διαθέτω τεκμήρια έως το 1913.
Με αφορμή των 115 ετών από την ίδρυση του Αθλητικού Ομίλου Ferencvaros (FTC) το 2014 φυτεύτηκαν 11 σφένδαμοι προς τιμήν ταλαντούχων νέων αθλητών του 19ου αιώνα, της ιδρυτικής ενδεκάδας δηλαδή της ποδοσφαιρικής ομάδας του Ferencvaros. Ανάμεσα τους ήταν και τα τρία ελληνικής καταγωγής αδέλφια Malaky: ο Mihaly, ο Janos (τον φώναζαν Γιάννη, με την ελληνική μορφή του ονόματος του) και ο Szilard (ελλ. Κωνσταντίνος, γι' αυτό τον αποκαλούσαν Κώστα).
Η ενδεκάδα έγινε γνωστή ως ''οι Νέοι της οδού Mester'', ''Η συντροφιά των έντεκα'', και αργότερα αποτέλεσαν τον ''πυρήνα του αθλητισμού της συνοικίας αυτής''. Ένας απ' αυτούς ήταν και ο ''Γιάννης''. Τα ''αδέλφια Malaky ήταν μέλη της εξαιρετικά φιλαθλητικής κοινότητας του Φερεντσβάρος'', η οποία στις 15 Απριλίου του 1899 ''αποφάσισε να ιδρυθεί ο Όμιλος'': ένας από τα πέντε μέλη του Δ.Σ ήταν ο Janos Malaky.
Η ενδεκάδα έγινε γνωστή ως ''οι Νέοι της οδού Mester'', ''Η συντροφιά των έντεκα'', και αργότερα αποτέλεσαν τον ''πυρήνα του αθλητισμού της συνοικίας αυτής''. Ένας απ' αυτούς ήταν και ο ''Γιάννης''. Τα ''αδέλφια Malaky ήταν μέλη της εξαιρετικά φιλαθλητικής κοινότητας του Φερεντσβάρος'', η οποία στις 15 Απριλίου του 1899 ''αποφάσισε να ιδρυθεί ο Όμιλος'': ένας από τα πέντε μέλη του Δ.Σ ήταν ο Janos Malaky.
Η θέση για τη διεξαγωγή ιδρυτικής συνέλευσης ορίστηκε το κτίριο του Συλλόγου Πολιτών του Ferencvaros. Απόφαση της συνέλευσης ήταν ο όμιλος να ονομάζεται FTC, το σύνθημα να είναι ''ΗΘΟΣ-ΙΣΧΥΣ-ΟΜΟΝΟΙΑ'' και τα επίσημα χρώματα να είναι λευκό και πράσινο.(1) Ο Mihaly Malaky (1878-1932) και ο Janos Malaky (1876-1922) ως ποδοσφαιριστές του Φερεντσβάρος υπήρξαν εξέχουσες προσωπικότητες.
Ο FTC έπαιξε φιλικό αγώνα απέναντι στον Α.Ο της Obuda στις 25 Μαρτίου 1900, μπροστά σε 1500 θεατές. Η ενδεκάδα του Φερεντσβάρος αποτελείτο από τους: Weisz, Gabrowitz E., Gabrowitz K., Taffel, Bekes A., Bekes G., Papai, Horvath, Malaky M., Maros, Malaky J.''(2)
Ο Mihaly Malaky πήρε μέρος με επιτυχία και σε διεθνή αγώνα ως επιθετικός! Στις 13 Απριλίου 1901 η FTC φιλοξένησε την Servette της Ελβετίας με τελικό σκορ 4-4. Το πρώτο γκολ σημειώθηκε από τον Mihaly Malaky.(3) Ο ίδιος ως μέλος της ομάδας FTC το 1901 κατέκτησε την Τρίτη θέση του ουγγρικού πρωταθλήματος. Συμμετείχε σε οκτώ αγώνες του Φερεντσβάρος (5 του πρωταθλήματος και 3 διεθνείς) και σημείωσε 1 τέρμα, καθώς το 1925 του απονεμήθηκε ο τίτλος του Αιωνίου Πρωταθλητή της FTC.(4)
Την άνοιξη του 1911 η ομάδα English Wanderers έκανε περιοδεία στην Ουγγαρία και επικράτησε του ΜΤΚ και του BTC, στην λεωφόρο Ulloi όμως ηττήθηκε από την Φερεντσβάρος με σκορ 3-0. Χάρη στη λαμπρή νίκη αυτή η FTC ξεκίνησε μια περιοδεία στην Γερμανία και την Αγγλία. ''Ο αρχηγός Mihaly Malaky και οι 16 παίκτες πέρασαν μήνες στο εξωτερικό βγάζοντας πέρα με δικά τους χαρτζιλίκια, επειδή ο όμιλος πλήρωνε μόνο τη διαμονή και τη διατροφή. Η FTC έπαιξε τέσσερις αγώνες στη Γερμανία και σε όλες βγήκε νικήτρια, μεταξύ άλλων επικράτησε και της Hertha Berlin. Ακολούθησαν δυο αγώνες στο Λονδίνο, όπου νίκησε το Working με σκορ 3-2. Τον Ιανουάριο 15000 κόσμος περίμενε τους επιστρέφοντες ήρωες στο σιδηροδρομικό σταθμό Keleti, οι πανηγυρισμοί κρατούσαν μια ολόκληρη εβδομάδα.''(5)
 |
Mihaly Malaky
Πηγή φωτο: www.tempofradi.hu
|
Αξίζει να αναφερθούν οι λαμπερές ικανότητες του Mihaly Malaky στην διαχείρηση και τη διεύθυνση της ομάδας του. Υπήρξε ηγέτης ''με καλό μάτι'': ανακάλυψε δυο ταλέντα, αγόρια 16 χρονών, τα οποία τα πήρε μαζί του στο γήπεδο της λεωφόρου Soroksari, τον Imre Schlosser και τον Gyula Rumbold, που ήταν από τους κορυφαίους ποδοσφαιριστές της εποχής. ''Σαν έφηβοι έπαιζαν όλη μέρα στο οικόπεδο ''Bogyi'' με μια πάνινη μπάλα, παρέα τα άλλα παιδιά.'' Είναι σημαντικό ότι το οικόπεδο αυτό βρισκόταν δίπλα στην πλατεία Petofi, όπου ο Malaky πήγαινε συχνά για δουλειές(6) Δεν ήταν τυχαία ότι, ο Mihaly Malaky βρισκόταν συχνά για δουλειές στην πλατεία αυτή, όντας ενεργό μέλος της ελληνορθόδοξης κοινότητας, έτσι είναι σημαντικό να αναφερθούν οι οικογενειακές σχέσεις αυτής της ελληνικής οικογένειας.
Ο Miklos Malaky ο νεότερος (1836-1912), γιός του Miklos Malaky του πρεσβύτερου (?-1859) παντρεύτηκε την Maria Gregor, με την οποία απόκτησαν τρεις γιους, τους ποδοσφαιριστές της FTC, καθώς και τρεις κόρες, Maria, Anna και Helena (ή Ilona). Αναφορές για τον πατέρα τους Miklos τον νεότερο διαθέτουμε από το 1904: υπήρξε ιεροφύλακας και εξέχον μέλος της ελληνικής εκκλησιαστικής κοινότητας της Πέστης. Ο αδελφός του Antal Malaky (1840-1878) απεβίωσε τον Νοέμβριο του 1878 και υπήρξε ιεροφύλακας της κοινότητας επί 20 χρόνια. Στις 22 Νοεμβρίου έλαβε χώρα η κηδεία του σύμφωνα με το ελληνορθόδοξο τυπικό στο ειδικό κτίριο στην οδό Aldunasor 4 (σήμερα πλατεία Petofi 3). Κατά τα 16 χρόνια γάμου του ο Antal Malaky απόκτησε τους Gyula, Miklos, Anna, Zsofia, Helena, Lucretia και Iren. Η Maria Malaky, χήρα, μητέρα των Antal και Miklos, απεβίωσε τον Οκτώβριο του 1861 σε ηλικία 59 ετών, κηδεύτηκε επίσης στα πλαίσια ορθόδοξης τελετής. Η Ilona Malaky Kovacs Jozsefne ήταν ήδη χήρα τον Οκτώβριο του 1948, όταν απεβίωσε η χήρα του αδελφού της, Mihaly Malaky. Η νεκρολογία του Mihaly (1880-1932) δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nemzeti Sport (ελλ. Εθνικός Αθλητισμός) στος τεύχος της 27ης Μαρτίου 1932.(7)
 |
Αφίσα του 1930, έργο του Μιλτιάδη Μάνου
Πηγή φωτο: Manno Miltiades
|
Οι πλέον σημαντικές προσωπικότητες της ελληνικής κοινότητας της Πέστης μετά το 1918 ήταν οι Mihaly Malaky (1878-1932) και Gyorgy Malaky (κατοικία: Βουδαπέστη, πλατεία Petofi 4), καθώς και οι Leonidasz Manno και Miltiadesz Manno (1879-1935). Κατάφερα να βρω ένα έγγραφο (ψηφοδέλτιο της ελληνικής εκκλησιαστικής κοινότητας) στα αρχεία της εκκλησίας, στο οποίο τα ονόματα των Mihaly Malaky και Miltiadesz Manno αναφέρονται μαζί.
Διασταυρώνοντας τα παραπάνω στοιχεία έγινε ξεκάθαρο ότι, το έργο του Miltiadesz Manno ''Πράσινοι αετοί'' από το 1928 εξηγείται με την στενή φιλική και πατριωτική σχέση που διατηρούσε με τους Szilard και Mihaly Malaky, πρωταθλητή και πασίγνωστο, επιτυχημένο ηγέτη του Φερεντσβάρος. Φέτος κλείνουν τα 80 χρόνια από τον θάνατο του Miltiadesz Manno (1879-1935) εξαιρετικού καλλιτέχνη και επιτυχημένου αθλητή.
Από το 1902 ήταν μέλος του Συλλόγου Κωπηλασίας ''Παννονία'' και αναδείχθηκε 11 φορές πρωταθλητής Ουγγαρίας έως το 1906 σε μονό σκιφ. Στο διεθνή στίβο ήταν επίσης επιτυχημένος: ως εκπρόσωπος της Ουγγαρίας επικράτησε του πρωταθλητή Ευρώπης Fitzgerald στον αγώνα Molsey του 1906. Το 1912 στους Ολυμπιακούς της Στοκχόλμης υπήρξε μέλος της ουγγρικής οκτάδας. Ήταν σημαντικό γεγονός επίσης ότι ήταν απόγονος παλαιών Ελλήνων εμπόρων της Ουγγαρίας. Ο γιος του Istvan Manno, Dömötör Manno, έμπορος δημητριακών, ήταν κάτοικος της Πέστης στην οδό Regiposta 11, και απεβίωσε σε ηλικία 82 χρονών τον Απρίλιο του 1917.
 |
| Μιλτιάδης Μάνου Πηγή φωτο; εδώ |
Ο Μιλτιάδης Μάνου (1879-1935), γιος του εμπόρου Dömötör (Δημητρίου) Manno, υπήρξε εξαιρετικός καλλιτέχνης και αθλητής, δημοφιλέστατο πρόσωπο της εποχής του σε κάθε του ιδιότητα. Ήταν και κορυφαίος εκπρόσωπος διαφόρων αθλημάτων. Ο όμιλος BTC στα πλαίσια του πρώτου ουγγρικού πρωταθλήματος ποδοσφαίρου του 1901 κατέκτησε την πρώτη θέση χωρίς καμία ήττα, με πρώτο σκόρερ τον Miltiadesz Manno(1), ο οποίος ήταν σέντερ-φορ της ομάδας.
Τα έτη 1901 και 1902 υπήρξε πρώτος σκόρερ των πρώτων ουγγρικών δυο πρωταθλημάτων, καθώς με την ομάδα BTC αναδείχθηκε πρωταθλητής και μέλος της Εθνικής Ουγγαρίας. Το ρεκόρ του υφίσταται μέχρι και σήμερα: το 1901 τερμάτησε 17 φορές μέσα σε 6 μόνο αγώνες! Κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο αγωνίστηκε ως αξιωματικός του Α' συντάγματος ουσάρων και τραυματίστηκε πολλές φορές.
Φιλοτέχνησε και διάφορα μνημεία του Α' Παγκοσμίου, τα έργα του μ.ά. στις πόλεις Esztergom, Pecs, Nyergesujfalu και Dalmand υπάρχουν μέχρι και σήμερα.
Εις μνήμην των πεσόντων του Α' Παγκοσμίου Πολέμου.
Έργο Μιλτιάδη Μάνου
Στα τελευταία χρόνια του εργαζόταν ως υπεύθυνος του Ιδρύματος Αθλητισμού του στρατού ως λοχαγός. Απεβίωσε στα 55 του στις 16 Φεβρουαρίου 1935 στη Βουδαπέστη.
 |
| Ληξιαρχική πράξη θανάτου του Μιλτιάδη Μάνου |
Ο θάνατος του Μιλτιάδη Μάνου καταχωρήθηκε και σε ληξιαρχική πράξη, φωτογραφία της οποίας μου παρείχε ο κ. Σπύρος Μπ. Αγκάρντι, καθώς ο φωτογράφος Janos Ilku την μετέτρεψε στην παρούσα μορφή. Μια είδηση της εποχής αναφέρει τα εξής:
''Υπήρξε ένας από τους κορυφαίους αθλητές. Σε ηλικία 18 ετών αναδείχθηκε πρωταθλητής ποδηλασίας της Ουγγαρίας. Απέκτησε μεγάλο κύρος και ως ποδοσφαιριστής σέντερ-φορ, μέλος της τότε πρωταθλήτριας ομάδας BTC. Πέρα από τον αθλητισμό ήταν πασίγνωστος κι ως ένας από τους κορυφαίους ζωγράφους με τις μοναδικού στυλ αφίσες του και στο εξής κανένας παγκόσμιος και ουγγρικός αθλητικός αγώνας -ειδικά στην Σουηδία- δεν θα μπορούσε να διαφημιστεί χωρίς τα έργα του Μάνου. Το άγαλμα του κατέκτησε δεύτερη θέση στους Ολυμπιακούς του Λος Άντζελες το 1932. Απέκτησε μεγάλη φήμη και ως γελοιογράφος. Κατά τα τελευταία του χρόνια διετέλεσε καθηγητής του Ιδρύματος Κατάρτισης Εκπαιδευτικών Αθλητισμού και Στρατού ''Toldy Miklos''. Έλαβε μέρος στον Παγκόσμιο Πόλεμο ως λοχαγός ουσάρων και αποκτώντας πολλές διακρίσεις.''(2)
Πηγή: Περιοδικό ''Ελληνισμός''
Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας
Τεύχος Μαϊου 2015
Σχετικές αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η κόσμια κριτική και η ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των σχολιαστών είναι σεβαστή. Σχόλια τα οποία υπεισέρχονται σε προσωπικά δεδομένα ή με υβριστικό περιεχόμενο να μην γίνονται. Τα σχόλια αποτελούν καθαρά προσωπικές απόψεις των συντακτών τους. Οι διαχειριστές δεν ευθύνονται σε καμία περίπτωση για τυχόν δημοσίευση υβριστικού ή παράνομου περιεχομένου στα σχόλια των αναρτήσεων.Τα σχόλια αυτά θα διαγράφονται με την πρώτη ευκαιρία.