Γιά νά ἐκμηδενίσουν τήν ἐπανάσταση οἱ Τοῦρκοι ἀποφάσισαν νά ὀργανώσουν μεγάλη ἐπίθεση ἀπό βορρά μέ ἀρχιστράτηγο τόν βαλῆ τῆς Ρούμελης Μεχμέτ Ρεσίτ πασά, γνωστότερο ὡς Κιουταχῆ, μέ σημεῖο σύγκλισης τό Μεσολόγγι. Στό στράτευμα ὑπό τόν Ἀμπάζ πασᾶ, πού κινήθηκε πρός Ἀλαμάνα, συμμετεῖχε καί ὁ Βελῆ ἀγάς, τοπάρχης τῶν Γρεβενῶν, μέ Λαλιῶτες καί Βαλαάδες τῆς περιοχῆς. Ἄλλο στράτευμα ὑπό τόν Σιλιχτάρ Πόδα κινήθηκε ἀπό τά Τρίκαλα πρός τά Ἄγραφα-Καρπενήσι.[5241087], [40327]. Στό Μεσολόγγι διέμεναν τότε κάτοικοι ἀπό ὅλα τά μέρη τῆς Ἑλλάδος βορείως τοῦ Ἰσθμοῦ. Ἡ πολιορκία ἄρχισε στίς 20 Ἀπριλίου 1825. Οἱ μαρτυρίες γιά τήν παρουσία Γρεβενιωτῶν στήν πολιορκία ἐκείνη εἶναι ἀρκετές. Ὁ Γούλας Ζιάκας γράφει σχετικά στήν ἀναφορά του: «...καί προσκληθείς ἐκ νέου (ὁ Γιαννούλας) παρά τῆς τότε ἑλληνικῆς κυβερνήσεως νά ἔλθει ἐπικουρία παρά ταῖς δειναῖς θέσεσι τοῦ Μεσολογγίου καί ἐκείναις τοῦ Τρίκκερι, ἔπεμψεν ὁ πατήρ μου τούς γραμματεῖς αὐτοῦ καί τούς τῆς ἐμπιστοσύνης του ἀνθρώπους πρός συνεννόησιν μετά τῆς ἐν Ἑλλάδι πολεμούσης κατά τῶν Τούρκων Ἑλληνικῆς ἐξουσίας πρός πρόληψιν μέτρων ἀσφαλῶν κατά τῶν Τούρκων...».[525], [136105]. Ὑπό ἐξέταση εἶναι, ἄν αὐτή τή φορά ὁ Γιαννούλας ἔστειλε πρός Νότο καί κάποιο νέο σῶμα πολεμιστῶν ἤ ἁπλῶς συνεννοήθηκε μέ τόν Κυρίμη, πού ἀποσπάστηκε ἀπό τό σῶμα τοῦ Καρατάσου, νά κινηθεῖ πρός Μεσολόγγι. Εἶναι πολύ πιθανόν νά συνέβη τό πρῶτο, ὅπως ἐμμέσως συνάγεται ἀπό τήν ἀναφορά τοῦ Γούλα Ζιάκα: «...συντρέξας (ὁ Γιαννούλας) τάς ἑλληνικάς δυνάμεις καί τούς πολεμούντας ἐν τῇ πολιορκίᾳ τοῦ Μεσολογγίου μέ ἐκλεκτούς στρατιώτας, ἐπικεφαλῆς αὐτῶν διαθέσας τόν Ἀπόστολον Κυρίμην...». Πότε ὁ Κυρίμης κατέφθασε στό Μεσολόγγι δέν εἶναι γνωστό[23]. Στό Μεσολόγγι εἰσῆλθε σχεδόν ἀπό τήν ἀρχή τῆς πολιορκίας καί τό σῶμα τοῦ Ράγκου, στό ὁποῖο μετεῖχαν Γρεβενιῶτες, κυρίως Βλάχοι. Ἄν καί ὁ Ράγκος ἀποχώρησε σύντομα, τό σῶμα του παρέμεινε ἀγωνιζόμενο.[17588]
Στήν πολιορκούμενη πόλη εἰσῆλθε καί ἀγωνίστηκε καί ὁ Νικόλαος Κασομούλης, ὁ ὁποῖος διέσωσε πολλά ἀπό τά συμβάντα στά «Στρατιωτικά ἐνθυμήματα». Ὁ ἴδιος ἀναφέρει μεταξύ τῶν ἀγωνιστῶν τόν νεαρό Νίκο Τσιάρα[24] στό σῶμα τοῦ Νότη Μπότσαρη.[175206]. Ὁ Νάσος Μάνταλος, ὁ ὁποῖος ὥς τότε ἦταν στήν ὑπηρεσία τῶν Τούρκων, μετακίνησε τήν οἰκογένειά του στήν περιοχή τοῦ Ἀσπροποτάμου, στρατολόγησε σῶμα 50 ἀνδρῶν καί κατῆλθε πρός τήν Δυτική Ἑλλάδα. Εἶχε δώσει τήν ὑπόσχεση στήν ἑλληνική κυβέρνηση νά σπεύσει πρός ἐνίσχυση τοῦ Μεσολογγίου, ἀλλά δέν τήν τήρησε.[17534],[369378]. Τό Μεσολόγγι ἀνακούφιζε ὁ Καραϊσκάκης μέ ἐπιθέσεις κατά τῶν Τούρκων καί Ἀλβανῶν πολιορκητῶν ἀπό ἔξω, καθώς καί μέ ἐπιθέσεις κατά ἄλλων στρατευμάτων πού κινοῦνταν πρός τή Δυτική Στερεά. Ἐπίσης, τούς πολιορκουμένους συνέδραμε ὁ ἑλληνικός στόλος μέ τούς κατά καιρούς ἀνεφοδιασμούς. Κατά τήν πρώτη φάση τῆς πολιορκίας μαρτυρεῖται ὅτι ὁ Θεόδωρος Ι. Ζιάκας ἔλαβε μέρος στίς μάχες τῆς Ἄμφισσας, κατά σώματος ὑπό τόν Κεχαγιάμπεη (Μάιος 1825), καί γύρω ἀπό τό Μεσολόγγι ὑπό τόν Καραϊσκάκη[25]. Ἡ πρώτη φάση τῆς πολιορκίας, ὑπό τόν Κιουταχῆ, διήρκεσε ἀπό τίς 20 Ἀπριλίου ὥς τίς 12 Δεκεμβρίου. Τότε τήν ἐπιχείρηση ἀνέλαβε τό στράτευμα τοῦ Ἰμπραήμ.
Κατά τό θέρος τοῦ 1825 μοναχός τῆς μονῆς Παλιοκαρυᾶς Δισκάτας βγῆκε στό βουνό καί ὀργάνωσε μικρή ἀνταρτική ὁμάδα, ἡ ὁποία συγκρούστηκε μέ τουρκικό ἀπόσπασμα στό Παλιόκαστρο Ἐλασσόνας. Γιά ἀντίποινα οἱ Τοῦρκοι συνέλαβαν τόν ἡγούμενο τῆς μονῆς Στέφανο καί τόν φυλάκισαν στή Λάρισα. Τόν ἀποφυλάκισαν μετά τήν καταβολή ἀπό τή μονή 7.000 γροσίων.[36268]
Η δεύτερη φάση τῆς πολιορκίας τοῦ Μεσολογγίου διήρκεσε ὥς τίς 10 Ἀπριλίου. Κατά τίς πρωινές ὧρες τῆς 11ης πραγματοποιήθηκε ἡ ἡρωική ἔξοδος, κατά τήν ὁποία σώθηκαν περί τούς 1.300 πολεμιστές, σκοτώθηκαν ὅμως περί τούς 1.700 καί ὅλα τά γυναικόπαιδα. Ἀρκετοί ἦσαν καί οἱ Γρεβενιῶτες πού θυσιάστηκαν στό Μεσολόγγι. Ὁ Γούλας Ζιάκας γράφει στήν ἀναφορά του: «...συντρέξας (ὁ Γιαννούλας) τάς ἑλληνικάς δυνάμεις καί τούς πολεμούντας ἐν τῇ πολιορκίᾳ τοῦ Μεσολογγίου μέ ἐκλεκτούς στρατιώτας, ...ἐχάθησαν τέσσερες ἐξάδελφοι τοῦ πατρός μου καί συντρίμματα τῆς ἐκλεκτῆς ἐκείνης δυνάμεως ἐπανέκαμψαν εἰς Γρεβενά».[525],[136105]. Οἱ Ζιακαῖοι εἶχαν λοιπόν κατά τήν πολιορκία αὐτή βαρύ φόρο αἵματος. Μάλιστα ὁ Θεόδωρος Ζιάκας στήν ἀναφορά του γράφει τά ἀκόλουθα: «Ἐκεῖνα δέ τοῦ Μεσολογγίου, τά ἔγγραφα τῶν χιλιαρχιῶν τοῦ τε δολοφονηθέντος αὐταδέλφου μου καί ἐμοῦ ἐνεχείρισα εἰς τήν εἰς τό Ναύπλιον διατελοῦσαν κατά τό ἔτος 1833 ἐπιτροπήν καί ἀναζητήσας αὐτά ἐστάθη ἀδύνατον νά τά ἀνεύρω καί νά μάθω ὁποία μεταβολή καί ὁποία χρῆσις ἐπ’ αὐτοῦ ἐγένετο καί ἀναμφιβόλως ἄγνωστοι οἰκειοποιηθέντες τό ὄνομα ὠφελήθησαν διά τῶν ἐγγράφων».[525],[30154]. Ὁ Κυρίμης διεσώθη μέ λίγους ἀπό τούς ἄνδρες του καί κατέφυγε στήν περιφέρεια Λαμίας[26].[50217]
Μεταξύ τῶν ἀγωνιστῶν πού ἔλαβαν μερος στήν ἄμυνα τοῦ Μεσολογγίου ἀναφέρονται οἱ Μίχος Φλῶρος, ὡς ὁμαδάρχης, Μακρῆς, Μανάκας, Ἀβραμούλης, Συράκος, Μπούσιας, Γιολδάσης καί Τζήμου ἀπό τή Σαμαρίνα.
Συνολικά ἡ παράδοση ἀναφέρει τήν παρουσία 27 Σαμαρινιωτῶν, ἀπό τούς ὁποίους ἐπέζησαν 2 μόνο.[427158],[199],[503]. Γιά τούς Φλῶρο καί Μακρῆ ἀναφέραμε ὅτι ἀγωνίστηκαν ἀρχικά ὑπό τόν ὁπλαρχηγό τοῦ Βάλτου Ράγκο, ὁ ὁποῖος ὅμως εἶχε ἀποχωρήσει ἀπό τό Μεσολόγγι. Ἀναφέρονται ἀκόμη τά ὀνόματα τοῦ Ζιώγα ἀπό τό Περιβόλι καί τῶν Μπρέσιου καί Μπέζα ἀπό τήν Ἀβδέλλα.[334109], [25635]. Ἐπίσης τοῦ Κωνσταντίνου Λόλα ἤ Ψάρια ἀπό τό Ζάλοβο. Αὐτός βρισκόταν στήν ὀπισθοφυλακή κατά τήν ἔξοδο, ἐπέστρεψε στό Μεσολόγγι καί κρύφτηκε μέ ἀποτέλεσμα νά μή γίνει ἀντιληπτός. Ἐπανῆλθε στά Γρεβενά καί κατατάχθηκε στό σῶμα τοῦ Γιαννούλα Ζιάκα.[1707] . Ἄλλος διασωθείς ἦταν ὁ Μήτσιαλος ἀπό τό Βοδεντσκό. Βρισκόταν στήν Κλείσοβα καί διασώθηκε κολυμπώντας, ἄν καί ὀρεσίβιος. Γι’ αὐτό καί τοῦ προσῆψαν τό παρωνύμιο Βίδρας, μέ τό ὁποῖο ἔμειναν γνωστοί οἱ ἀπόγονοί του.[19695]
Τό γνωστό τραγούδι πού παρατίθεται στή συνέχεια ἀναφέρεται κατά μία ἄποψη στούς Σαμαρινιῶτες πού ἔπεσαν στό Μεσολόγγι[27]:
«Ἐσεῖς παιδιά κλεφτόπουλα, παιδιά τῆς Σαμαρίνας
σάν πᾶτ’ ἀπάνω στά βουνά, ψηλά στή Σαμαρίνα,
ντουφέκια νά μή ρίξετε, τραγούδια νά μή πεῖτε.
Κι ἄν σᾶς ρωτήσ’ ἡ μάνα μου κι η δόλια ἡ ἀδερφή μου
μή πεῖτε πώς σκοτώθηκα, πώς εἶμαι λαβωμένος.
Νά πεῖτε πώς παντρεύτηκα, πώς εἶμαι παντρεμένος.
Πῆρα τήν πέτρα πεθερά, τή μαύρη γῆ γυναίκα
κι αὐτά τά λιανολίθαρα, ἀδέρφια καί ξαδέρφια».[20448], [427215]
Πηγή: Απόστολος Ι. Παπαδημητρίου, Σελίδες Ιστορίας των Γρεβενών, Τόμος Β', Γρεβενά 2014, σελ. 26-28.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η κόσμια κριτική και η ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των σχολιαστών είναι σεβαστή. Σχόλια τα οποία υπεισέρχονται σε προσωπικά δεδομένα ή με υβριστικό περιεχόμενο να μην γίνονται. Τα σχόλια αποτελούν καθαρά προσωπικές απόψεις των συντακτών τους. Οι διαχειριστές δεν ευθύνονται σε καμία περίπτωση για τυχόν δημοσίευση υβριστικού ή παράνομου περιεχομένου στα σχόλια των αναρτήσεων.Τα σχόλια αυτά θα διαγράφονται με την πρώτη ευκαιρία.