Αδάμ Ιωάννη Μπάλλας

Χρυσός σταυρός «Για το εξαιρετικό θάρρος»
(για την κατάληψη του Ιζμαΐλ)

«Αδάμ Ιωάννη Μπάλλας» (1764–1812) — Υποστράτηγος του στρατού της Ρωσικής Αυτοκρατορίας

Ο Αδάμ Μπάλλας γεννήθηκε το 1764 στη Μοσχόπολη. Στα δέκα του χρόνια, την περίοδο 1774–1775, μεταφέρθηκε στη Ρωσία μαζί με τους άλλους Έλληνες, οι οποίοι διασώθηκαν από τις διώξεις των Οθωμανών που διαπράχθηκαν μετά τα Ορλοφικά. Εκεί πήγε στο νεοσύστατο γυμνάσιο ξένων ομοδόξων, στο σώμα δοκίμων Πυροβολικού και Μηχανικής, το οποίο ήταν περισσότερο γνωστό ως Ελληνικό σώμα.

Μετά την αποφοίτησή του, ο Μπάλλας, το 1782, με το βαθμό του ανθυπολοχαγού μπήκε στο 31ο σύνταγμα πεζικού της Αλεξούπολης και αμέσως βρέθηκε να πολεμά τους Τάταρους στασιαστές στην Κριμαία. Μετά την κατάπνιξη της εξέγερσης, ήταν παρών στον όρκο υποταγής των κατοίκων της Κριμαίας στο ρωσικό θρόνο, και για την άψογη εκτέλεση των καθηκόντων που του είχαν ανατεθεί προήχθη σε υπολοχαγό.

Στις 21 Ιουλίου 1786 μεταφέρθηκε στο σώμα στρατιωτών κυνηγών (γνωστών με το γερμανικό όρο Jäger) της Λιβονίας και από το 1787 έως το 1791 συμμετείχε στον Ρωσοτουρκικό πόλεμο με το βαθμό του λοχαγού. Διακρίθηκε στις αιματηρές μάχες στο Οτσακόφ και στο Ιζμαΐλ και προήχθη σε ταγματάρχη και έλαβε πιστοποιητικό Επαίνου από τον κόμη Αλεξάντρ Σουβόροφ.

Ο Μπάλλας, επίσης, βραβεύτηκε με χρυσούς σταυρούς «Για την υπηρεσία και το θάρρος» (για την κατάληψη του Οτσακόφ) και «Για το εξαιρετικό θάρρος» (για την κατάληψη του Ιζμαΐλ). Συμμετείχε, επίσης, στην εκστρατεία κατά της εξέγερσης της Πολωνίας, το 1792 και το 1793, ως επικεφαλής του 4ου Τάγματος των Στρατιωτών Κυνηγών της Λιβονίας.

Στις 2 Μαρτίου 1800 ο Αδάμ Μπάλλας προήχθη πρόωρα σε υποστράτηγος για την εξαιρετική κατάσταση του τάγματός του.

Την ίδια χρονιά ο υποστράτηγος Μπάλλας παντρεύτηκε την συμπατριώτισσά του, την Ουλιάνα Στασινού. Απέκτησαν τρία παιδιά: δύο κόρες και ένα γιο, ο οποίος έλαβε εκπαίδευση στο 1ο σώμα Δοκίμων.

Το 1806 ο Μπάλλας συμμετείχε ξανά στον νέο πόλεμο που ξέσπασε εναντίον της Τουρκίας. Έδωσε πολλές μάχες, ανάμεσα στις οποίες ήταν και η μάχη για την κατάληψη του οχυρού Μπεντέρ. Ειδικότερα, διακρίθηκε κατά την πολιορκία του Ιζμαΐλ, την περίοδο 1806–1809. Κατά την απόκρουση της εξόρμησης 5.000 Τούρκων, στις 7 Μαρτίου 1809, ο Μπάλλας, προσωπικά ο ίδιος, οδήγησε τους στρατιώτες κυνηγούς του στην επίθεση και τραυματίστηκε σοβαρά στον δεξιό ώμο. Για την επίδειξη ανδρειοσύνης βραβεύτηκε με το παράσημο «Τάγμα της Αγίας Άννας» Β΄ τάξεως και διορίστηκε διοικητής στολίσκου, ο οποίος ήταν σταθμευμένος στη χερσόνησο Τσατάλ. Και σε αυτό το πόστο, απέκρουσε πολλές φορές εξορμήσεις των Τούρκων.

Τις διαπραγματεύσεις για την παράδοση του Ιζμαΐλ (1809) τις ανέλαβε ο ίδιος ο Μπάλλας, και το 11ο Τάγμα Στρατιωτών Κυνηγών του κατέλαβε το οχυρό.

Για το θάρρος που επέδειξε κατά την κατάληψη του Μπαζαρτζίκ, ο Μπάλλας έλαβε το 1810 σταυρό «Για το εξαιρετικό θάρρος» και το παράσημο «Τάγμα της Αγίας Άννας» Α΄ τάξεως. Τον ίδιο χρόνο ο Μπάλλας ορίστηκε διοικητής της 3ης ταξιαρχίας του 7ου Συντάγματος στο 6ο Σώμα Πεζικού του στρατηγού Ντοχτούροφ.

Υπηρετώντας σε αυτό το σώμα, την περίοδο του Πατριωτικού πολέμου, στη Μάχη του Σμόλενσκ, στις 5 Αυγούστου 1812, ο Μπάλλας, ευρισκόμενος στην πρώτη γραμμή πυρός, χτυπήθηκε τρεις φορές και πέθανε.

Η Μάχη του Σμόλενσκ

Στα «Απομνημονεύματα για τον πόλεμο του 1812…» του υπολοχαγού Νικολάι Μιταρέφσκι περιλαμβάνεται και περιγραφή της κηδείας του υποστράτηγου.

Σύμφωνα με μαρτυρία του Ν. Μιταρέφσκι, ο Μπάλλας κηδεύτηκε σε νεκροταφείο δίπλα σε μία πέτρινη εκκλησία, η οποία βρισκόταν 10 βιόρστι (1 βερστά=1.066,8 μέτρα) μακριά από Σμόλενσκ. Μετά το θάνατο του Μπάλλα, ο Αλέξανδρος Α΄ παραχώρησε στην οικογένειά του την ιδιοκτησία του Μαλιβόνοβο, στη διοικητική περιφέρεια του Ανάνιεφ του κυβερνείου της Χερσώνας

Σύγχρονοι της εποχής χαρακτήριζαν τον υποστράτηγο Μπάλλα ως έναν θαρραλέο και καλό άνθρωπο.

Πορτρέτο του Φιόντορ Γκλίνκα

Ο Ρώσος αξιωματικός Φιόντορ Γκλίνκα έγραψε για αυτόν: «Όλοι λυπούνται για το θάνατο του υποστράτηγου Μπάλλα, που ήταν εξαιρετικός στην μακρόχρονη θητεία του, που αναδείχτηκε για το ασυνήθιστο θάρρος του και για την πνευματική του καλοσύνη• για εκείνον που έχασε τη ζωή του στις 5 του μήνα στην πρώτη γραμμή του πυρός».

Ο υπολοχαγός Νικολάι Μιταρέφσκι στα απομνημονεύματά του διηγείται ότι «όλοι χαρακτήριζαν τον υποστράτηγο Μπάλλα ως έναν καλό γέροντα και θαρραλέο στρατηγό».

Ανάμεσα στα πολλά βραβεία του, ο Μπάλλας είχε δεχτεί και το παράσημο «Τάγμα του Αγίου Βλαδίμηρου» Γ΄ τάξεως, το παράσημο «Τάγμα του Αγίου Γεωργίου» Δ΄ τάξεως και χρυσό ξίφος με διαμάντια με την επιγραφή «Για το θάρρος».

Κατ' εντολή του Αλέξανδρου Α΄, συγκεντρώθηκαν πορτρέτα για την Πολεμική Πινακοθήκη των Χειμερινών Ανακτόρων, όμως, δεν βρέθηκε κανένα πορτρέτο του Μπάλλα. Γι' αυτό και σε αυτήν την πινακοθήκη υπάρχει μόνο ένα επιχρυσωμένο κάδρο με το όνομα αυτού του ήρωα. Για την εξωτερική εμφάνιση του υποστράτηγου είναι γνωστό μόνο ότι ήταν ψηλός και λίγο αδύνατος.

Για τη σύνταξη της βιογραφίας χρησιμοποιήθηκε υλικό από τη ρωσική έκδοση της ιστοσελίδας www.rusgreek.ru.

Μετάφραση του υλικού από τη ρωσική γλώσσα: Κώστας Τσενκελίδης.

Πηγή: Έλληνες της Ρωσίας

Σημείωση: στην αρχική πηγή, που αποτελεί μετάφραση από τη ρωσική γλώσσα, εσφαλμένα αποδίδεται ως Μπαλάς ενώ στα ρωσικά είναι Адам Иванович Балла (δηλ. Αδάμ Μπάλλας του Ιωάννη). Το επώνυμο Μπάλλας άλλωστε είναι γνωστό και στο Κρούσοβο όπου είχαν εγκατασταθεί, μεταξύ των άλλων, και Μοσχοπολίτες, βλ. Νικόλαος Μπάλλας, Ιστορία του Κρουσόβου, εκδ. Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη 1962.