Εκδήλωση για την τουριστική προβολή της Ηπείρου στα Σκόπια

Το τουριστικό προϊόν της Ηπείρου, προκειμένου να αυξηθεί περαιτέρω ο αριθμός των επισκεπτών και τα τοπικά προϊόντα της περιοχής προβλήθηκαν σε εκδήλωση που διοργάνωσε η Περιφέρεια Ηπείρου σε κεντρικό ξενοδοχείο των Σκοπίων. 

Στην εκδήλωση μίλησε, μεταξύ άλλων, ο περιφερειάρχης Ηπείρου Αλέξανδρος Καχριμάνης, ο οποίος αναφέρθηκε στις φυσικές ομορφιές της Ηπείρου, ενώ σημείωσε ότι τα τελευταία χρόνια μεγάλος αριθμός πολιτών της ΠΓΔΜ προτιμά να περάσει τις διακοπές του στην Ήπειρο. 

Στην εκδήλωση αναφέρθηκε ότι η Ήπειρος είναι ένας προορισμός για όλες τις εποχές, καθώς πέραν από τις δυτικές ακτές της περιοχής που καλωσορίσουν εκατομμύρια επισκέπτες κάθε χρόνο από την Ελλάδα και το εξωτερικό, υπάρχει και η ηπειρωτική χώρα που προσφέρεται για χειμερινό τουρισμό, τα παραδοσιακά χωριά της, όπως και το αρχαίο θέατρο και μαντείο της Δωδώνης.

Ακόμη, τονίστηκε ότι μέσω της Εγνατίας οδού, ο ταξιδιώτης μπορεί να φτάσει πολύ εύκολα στην Ήπειρο και ένα από τα μεγάλα πλεονεκτήματα της Ηπείρου, είναι ότι ο επισκέπτης μπορεί να ταξιδέψει εύκολα εντός της Περιφέρειας, από τη μία περιοχή στην άλλη σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. 

Στο πλαίσιο της εκδήλωσης πραγματοποιήθηκαν και συναντήσεις μεταξύ ταξιδιωτικών πρακτόρων από την Ήπειρο και τα Σκόπια, ενώ στους καλεσμένους προσφέρθηκαν τοπικά προϊόντα της Ηπείρου. Η Περιφέρεια Ηπείρου πραγματοποίησε ανάλογες παρουσιάσεις, το προηγούμενο διάστημα, στα Τίρανα και στο Βελιγράδι, ενώ το επόμενο διάστημα θα υπάρξει και παρουσίαση στο Βουκουρέστι.

Ο Γρηγόριος Σταυρίδης (Παραλίτσας), μετέπειτα Grigor Parlicev

Ο Γρηγόριος Σταυρίδης (Παραλίτσας) από την Αχρίδα, φοιτητής της Φιλοσοφικής σχολής Αθηνών,  κερδίζει το 1860 βραβείο στον Ράλλειο ποιητικό διαγωνισμό της Αθήνας με το ποίημα του "Ο Αρματωλός" (βλ. anemi). 

~ Φωτο: Γρηγόριος Στ. Σταυρίδης (Parlicev). Η φωτογρα­φία εκ της εκδόσεως του «Σκενδέρμπεη» υπό Η. Kodov.

Κατά τη βράβευσή του, του χορηγείται υποτροφία στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης αλλά αρνείται.

Μεταξύ των δεκατεσσάρων ποιητών που πήραν τότε μέρος συγκαταλέγονταν ο Γ. Ορφανίδης και ο καθηγητής του πανεπιστημίου Αθηνών Γ. Βερναρδάκης. Όμως, οι όροι του διαγωνισμού απαιτούσαν ανωνυμία. Την 25η Μαρτίου σε πανηγυρική τελετή ο πρόεδρος της ελλανόδικης επιτροπής Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής ανήγγειλε ότι το πρώτο βραβείο του ποιητικού διαγωνισμού του έτους εκείνου απονεμήθηκε στο έπος ''Ο Αρματωλός''. Ο Σταυρίδης παρουσιάστηκε αργότερα στον εισηγητή και δήλωσε το όνομά του, καθώς και την πατρότητα του ποιήματος. Το 1860 αναφέρει εγγράφως ότι, θεωρεί πατρίδα του την Ελλάδα, εργάζεται και κοπιάζει χάριν της Ελλάδας και μόνον και ποθεί ευόδωση του μεγάλου έργου της ελληνικής παλιγγενεσίας. Τίποτε δεν αναφέρει περί βουλγαρικών εθνικών ιδεωδών.

Ο στεφανωθείς ποιητής. Του βραβευθέντος κατά την προχθεσινήν του ποιητικού διαγωνισμού τούτου του έτους ημέραν ποιήματος «ο Αρματωλός» συγγραφεύς είναι ο φοιτητής της Ιατρικής Σχολής Γρηγόριος Σταυρίδης (Παραλίτσας) εξ Αχρίδας (Λυχνιδιού) της Μακεδονίας ορμώμενος, ως εβεβαιώθη εκ διαφόρων τεκμηρίων δοθέντων ενώπιον του Πρυτάνεως και ιδίως εκ της ομοιότητος της γραφής και διαφόρων στροφών, ἄς απήγγειλεν ο ποιητής εκ στήθους. Μετά τη βεβαίωσιν ταύτην ο Πρύτανις ενεχείρισε τω ποιητή την τε δάφνην της νίκης και το ήμισυ του χιλιοδράχμου γέρατος, του άλλου ημίσεως δοθέντος κατά την παραγγελίαν του ποιητού εις τον φοιτητήν της θεολογικής Σχολής κύριον Δημήτριον Ζομπουλίδην.

— Εν Αθήναις, τη 27 Μαρτίου 1860

Ο Γραμματεύς του Οθωνείου Πανεπιστημίου Γ. ΔΟΚΟΣ

Βάλια Κάλντα: Η πανέμορφη ζεστή κοιλάδα των Βλάχων και οι 2 δρακολίμνες της Φλέγγας - Σταύρου Π. Καπλάνογλου

Βάλια Κάλντα

Πριν από λίγες μέρες παρουσιάσαμε στην εκπομπή “Αειφορία”, στο Flash tv, τις 2 δύο λίμνες της περιοχής των Γρεβενών, στο πλαίσιο της σειράς, “Δυτική Μακεδονία, Η περιφέρεια των 50 λιμνών”.

Ήδη, από τις ημέρες των εορτών, πριν από 2,5 περίπου μήνες, είχαμε δώσει, μέσω 3 εκπομπών, ένα δείγμα των ανεκμετάλλευτων πηγών, που υπάρχουν στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας. Αυτές δεν είναι άλλες από τις 17 φυσικές λίμνες, τις 7 Δρακολίμνες και τις 33 τεχνητές, που δημιουργήθηκαν στην περιοχή μας, είτε για παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας, είτε για άρδευση, είτε λόγω εγκατάλειψης ανενεργών ορυχείων, αλλάζοντας το τοπίο. Αυτές κρύβουν μέσα τους δυνατότητες οικονομικής εκμετάλλευσης, διαφορετικού τύπου από αυτόν για τον οποίο είχαν δημιουργηθεί, κάτι που έχει γίνει σε πολύ μικρή έκταση, με την πρωτοβουλία τοπικών, κυρίως, παραγόντων (τουρισμός, αλιεία, αθλητικές δραστηριότητες κ.α.). Τίποτε από αυτά, βέβαια, δεν έγινε προγραμματισμένα και με ένα μελετημένο σχέδιο, κάτι που θα απογείωνε την περιοχή μας, οικονομικά, όπως έγινε στην περίπτωση της λίμνης Πλαστήρα.

Centaurea vlachorum

~ Φωτο: Ο Κένταυρος των βλάχων (Centaurea vlachorum) δεν συναντάται πουθενά σ΄ όλον τον κόσμο παρά μόνο στον Δρυμό. Το ενδημικό φυτό του δρυμού, ονομάστηκε vlachorum προς τιμή των βλάχων που μένουν στα γύρω χωριά. (Τσούνης, 1998), βλ. εδώ.

Η περιοχή των 50 λιμνών διαθέτει εκπληκτικής ομορφιάς τοπία, αλλά και μια μοναδική χλωρίδα, με φυτά, που δεν μπορείς να τα βρεις, σε κανένα μέρος του κόσμου, τα οποία ελκύουν, κατά καιρούς, επιστήμονες για μελέτη. Δυστυχώς, είναι άγνωστη στον πολύ κόσμο και κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με την πανίδα της περιοχής. Αυτήν την προσπάθεια ξεκινήσαμε και πέρα από τον προσδιορισμό της θέσης της λίμνης ή του βουνού, που περιγράφουμε, παραθέτουμε και ιστορικό της περιοχής, αλλά και κάποια βιντεάκια με φωτογραφίες και επιστημονικά και τοπικά ονόματα, από την χλωρίδα και την πανίδα της μελετούμενης περιοχής.

Ξεκινήσαμε με την Κοιλάδα Βάλια Κάλντα, μια περιοχή των Γρεβενών, γιατί εκεί συνυπάρχουν η χλωρίδα και η πανίδα βουνού-λιμνών και παραπόταμων και είναι μια περιοχή, που κινδύνεψε να καταστραφεί από έργα ανθρώπων, κατά την κατασκευή της Εγνατίας οδού.

Σας παραθέτουμε αυτήν την εκπομπή, σε 2 μέρη. Όποιος σχολιασμός είναι επιθυμητός, με σκοπό την βελτίωσή της.

"Anagennesis". A Renaissance of the Hellenic Psyche Is Well Overdue - Marcus A. Templar

"Anagennesis". 

A Renaissance of the Hellenic Psyche Is Well Overdue.

By Marcus A. Templar, March 23, 2016. 

It is common sense for a country (regardless of the political ideology of its people) to unite on issues of importance regarding national security and national interests. Political divisions are expected, but, to my knowledge, in no other country in the world do domestic political quarrels transcend common sense to the point of stupidity as in Greece. It seems as though the national goal of the ‪Greek people is the obliteration of Greece. Local political divides should and must stop at the borders of the country! 

‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬

Because foreign policy encompasses a country’s national security and its national interests, it should be national, cohesive, and coherent, with all parties adhering to it. International law based on diplomatic instruments affects domestic policies and legislation and, of course, the life of the citizens of a country. Such important documents usually do not see the light of day in the Greek Parliament. In my view, the most important document of modern Greece that has hit the heart of Greece’s national security and territorial integrity – the 1995 Interim Agreement between Greece and the FYROM – in violation of Article 28 of the Constitution was bypassed and never ratified by the Parliament. To my knowledge, not one politician of any party yelled, “Foul.” The Constitution provides for ministerial decisions only when referring to secondary rules of law or administrative matters such as recruitment, dismissal, promotion, transfer agents, definition guarantees, etc. These are simply executive decisions. But the Parliament must ratify treaties, conventions and such! 

Every single political party has had its own ideas on how to save the country by essentially staying on the sidelines and using emotion and ideology instead of knowledge, experience, and critical thinking. By remaining on the sidelines, the Greeks have allowed others to write the rules, leaving the Greek people to swallow the excuse: “We are a small country; the great powers write the rules!”

No party should monopolize Greece’s foreign policy! 

We pride ourselves on the fact that we gave ‪Democracy‬ to the world. Although I agree that this is the case, I would argue that we never kept that idea for ourselves. Demagoguery, anarchy, personal attacks are not part of democracy; they are part of the chaos‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬, and it is why Greece has not only failed: she has defeated herself! ‬‬‬

Ευαγγελισμός - Ελληνισμός, Αριστοτέλης Βαλαωρίτης

Με μιας ανοίγει ο ουρανός, τα σύγνεφα μεριάζουν,

οι κόσμοι εμείνανε βουβοί, παράλυτοι κοιτάζουν.

Μια φλόγα αστράφτει... ακούονται ψαλμοί και μελωδία...

Πετάει έν' άστρο... σταματά εμπρός εις τη Μαρία...

«Χαίρε της λέει αειπάρθενε, ευλογημένη χαίρε!

Ο Κύριός μου είναι με σε. Χαίρε Μαρία, Χαίρε!»

Επέρασαν χρόνοι πολλοί... 

Μια μέρα σαν εκείνη 

αστράφτει πάλι ο ουρανός... 

Στην έρμη της την κλίνη

λησμονημένη, ολόρφανη, χλωμή κι απελπισμένη,

μια κόρη πάντα τήκεται, στενάζει αλυσωμένη.

Τα σιδερά είναι ατάραγα, σκοτάδι ολόγυρά της.

Η καταφρόνια, η δυστυχιά σέπουν τα κόκαλά της.

Τρέμει με μιας η φυλακή και διάπλατη η θυρίδα

φέγγει κι αφήνει και περνά έν' άστρο, μιαν αχτίδα.

Ο Άγγελος εστάθηκε, διπλώνει τα φτερά του...

«Ξύπνα, ταράζου, μη φοβού, χαίρε, Παρθένε, χαίρε.

Ο Κύριός μου είναι με σε, Ελλάς ανάστα, χαίρε».

Cilët luftojnë Suliotët dhe Arvanitët? - Ποιοὶ πολεμοῦν τοὺς Σουλιῶτες καὶ τοὺς Ἀρβανίτες;

~ Μετά το αλβανικό κείμενο, 

ακολουθεί το ελληνικό

Propaganduesit në krah të armikut si shtrembërues të Historisë Greke kundrejt Helenëve të Epirit. Cilët luftojnë Suliotët dhe Arvanitët?

Një prej simptomat e priudhës që jetojmë 10 vjeçarin e fundit është ajo e deformimit të ndërgjegjshëm të historisë Helene. Bëhet fjalë për një sjellje sistematike që ka marrë dimensione provokative. Shumë ja ngarkojnë këtë mentalitet dhe tendencë disa Qëndrave të errëta që të sheshohet ndërgjegjia Historike e Popullit tonë dhe shndërrimit tonë në një Popull pa dëshirë, konsumator-klientelist të sistemit politik.

Në këtë lojë rënditet dhe deformimi i Historisë e cila i përket çasteve të mëdha të Helenizmit, siç është prezenca dhe oferta e grupimeve të mëdha të Kombit Helen, si Suliotët. Suliotët sipas argumenteve antishkencore të shumë personave, nuk janë Grekë, por ... Shqiptarë që ... rastisën të marrin pjesë në Kryengritjen Helene dhe të .... helinizoheshin!

Përdorin si ... vërtetim për këtë se ishin Helenë dygjuhësh, dmth flisnin dhe “romaishten” (siç quheshe greqishtja në shumë zona të Greqisë gjatë pushtimit osman) bashkë me arvanitasen (një gjuhë që sot nuk karakterizon ndonjë grupim etnik). Dhe që flisnin një dialekt tjetër, do të thotë që nuk ndjeheshin Helenë? Një koncept shkencor “politikisht i drejtë” përpiqet që të mbizotërojë si e vetmja e saktë. Në krye të këtyre opinioneve janë Profesorë Universitetesh që kanë si zakon të marrin pjesë në format publike shkencore që financohen nga “Institucione” dhe OJQ, të interesave të brendshme dhe të jashtme.

Këtë mendim, natyrisht, e përgënjeshtron në mënyrë panigjirike realiteti Historik. Vetë Suliotët besonin se i përkisnin Kombit Helen dhe për këtë arsye ndodhen në një përplasje luftarake të vazhdueshme me Osmanët, si me Ali Pashën (nga i cili si përfundim me dinakëri u mundën më 1803 në skena vetësakrifikimi). Nga çasti i parë i shpërthimit të Kryengritjes të 1821 Suliotët u gjendën në betejë që të rifitojnë fshatrat e tyre në Sul, por mgjth heroizmin e tyre zhvillimi i ngjarjeve u kthye kundër tyre. Më pas, me kryesorë përfaqësuesit e Xavellës dhe Bocarit, Suliotët, përforcuan Betejën Helene. Vërtetim i kësaj janë me mijëra beteja dhe të vdekurit që dhuruan jetën në të gjithë Greqinë për ta çliruar.

Një shënjestrim të ngjashëm pësuan dhe Arvanitët, këta luftëtarë dygjuhësh të Helenizmit.

Fatkeqësisht propagandën që adoptojnë Shqiptarët në librat e tyre shkollorë (duke guxuar që të thonë se ... falë Shqiptarëve u çliruan Helenët!) pranojnë dhe profesorët Helenë, që shpesh herë me para shtetërore ose buxhete nga Ambasada të huaja (ose Institucione si ai i Soros-it) përsëritin pozicionet e tyre antihistorike dhe kombëtarisht të turpshme.

Μαντινάδα του Κρητικού οπλαρχηγού Παύλου Γύπαρη για τους Βλάχους Μακεδονομάχους του Πισοδερίου Φλώρινας

Τον Σεπτέμβριο του 1904, το σώμα του καπετάν Ευθύμιου Καούδη ενεπλάκη σε μάχη με τα Βουλγάρικα αντάρτικα σώματα του Μήτρο-Βλάχου και του Αθανάς Καρσάκωφ στο Ανταρτικό (Ζέλοβο). Στη μάχη πήραν μέρος και Πισοδερίτες, με επικεφαλής τον παπα-Σταύρο Τσάμη και τον αδελφό του Λάζαρο, με αποτέλεσμα τον θάνατο 9 ανταρτών της βουλγαρικής οργάνωσης ΕΜΕΟ και την αποχώρηση των υπολοίπων. 

Αργότερα για την συμμετοχή του παπα-Σταύρου στη Μάχη του Ζελόβου, ο Κρητικός οπλαρχηγός Παύλος Γύπαρης του αφιέρωσε τη μαντινάδα:

Μετά αναχωρήσαμε δια το Πισοδέρι,

τους Βλάχους πάλι εβρήκαμε και κάμαμε λημέρι,

Εμπιστοσύνη είχαμε πολύ σε Ελληνοβλάχους

είχαν και τα καλύβια των στους λόφους και στους βράχους,

έδειξαν πάντ΄ ανθρωπιά οι Βλάχοι στον αγώνα,

οι φίλοι διακρίνονται στα σκλαβωμένα χρόνια.

Είχανε εθνική ψυχή σαν τον Πισοδερίτη,

τον παπα-Σταύρο, που 'πεσεν με σφαίρες του κομίτη.

Ελληνόβλαχος κι ο Παπάς, μα Έλληνας στ΄ αλήθεια.

γι΄ αυτό δύο σφαίρες έφαε εις τα ανδρικά του στήθεια.

Κι ο αδελφός του ήτανε, ο Λάζος, παλληκάρι,

Κι΄ οι δυό αποτελούσανε το πιο ανδρικό ζευγάρι.

Τους είδα εγώ να πολεμούν στο Ζέλοβο μια μέρα

και συνεχάρην τσ΄ αδελφούς, τον έσφιξα την χέρα.

Τώρα, τραγούδι εις αυτούς μόνο μπορώ να γράψω,

Και έμαθα να τραγουδώ όλους τους ανδρειωμένους,

προ πάντων κείνους που έχουνε με σφαίρες σκοτωμένους.

Mihali Mageiria: Gjuha Vllahe është vetëm gjuhë e folur!

~ Για ελληνικά:

Μιχάλης Μαγειρίας: Τα Βλάχικα είναι αποκλειστικά και μόνον προφορική γλώσσα!

Kryetari i Amfiktionisë Botërore Vllahe dhe i Federatës Panhellenike të Vëllehëve Mihail Mageirias foli për gazetën “Proino Logo”.

Deklaratë – “bombë” pas përpjekjes së maqedonoarmanëve që të ndrëtojnë një dialekt “kombëtar”... Intervistë e Kosta Agorit.

- “Gjuha vllahe e cila flitet nga grekët, nuk është gjuhë e huaj por as gjuhë e një minoriteti. Është një gjuhë tjetër, një gjuhë e folur sigurisht, që përbën element të trashëgimisë gojore kulturore të më tepër së njëmijëvjet, të atdheut tonë helen”. Këtë thekson me forcë në intervistën e tij në (P.L) kryetari i Amfiktionisë Botërore Vllahe, z Mihali Mageiria, duke dhënë me këtë mënyrë një përgjigje të fortë dhe gojëmbyllëse, ndaj përpjekjeve të Maqdonoarmanëve, që të ndërtojnë një gjuhë “kombëtare” me bazë dialektin vllah. Kjo përpjekje është pjesë e një politike më të gjërë propagandistike, e cila ka si qëllim të nxjerrë në dritë një komb të veçantë vllah në Ballkan dhe natyrisht ritrazimin e çështjes mbi gjoja minoritetit vllah në vendin tonë. “Nuk ekzistonte kurrë një lëvizje e veçantë vllahe dhe një program gjuhor respektiv ose kërkesë”, sqaron z Mageiria, ndërsa duke folur mbi gjuhën vllahe, nënvizon, ndër të tjera, se vllehët Grekë gjithmonë përdornin si gjuhë të shkruar për të gjitha nevojat e tyre, administrative, kishtare dhe arsimore e jo vetëm, gjuhën greke.

Në të njejtën kohë ai është dakort për një rregjistrim shkencor të bazuar në fakte, në lidhje me traditën gojore vllahe, me qëllim bazë që të shpëtonte kjo gjuhë e caktuar dhe në të ardhmen. Intervista:

PY- Zoti kryetar, duke marrë shkasë nga publikimet në shtypin e shkruar dhe elektronik, si dhe disa artikuj në faqe elektronike apo votimet në facebook, në lidhje me gjuhën vllahe, cili është mendimi i Federatës Panhelenike të Shoqatave Kulturore?

- Përgj: Si fillim të sqarojmë diçka. Ajo që quajmë gjuhë vllahe është vllaçja. Dmth, tërërsia e dialekteve gojore vllahe. Kur flasim për gjuhën vllahe (neologjizma: aromune, armëne) në zonën e Ballkanit Jugor nënkuptojmë vllaçen, që është vetëm një gjuhë gojore.

The Impact of Germans in the East

Klaus Johannis

The incumbent President of Romania

~ Για ελληνικά:

Ο αντίκτυπος των Γερμανών 

στην Ανατολή

2009/10/16

SIBIU/BUKAREST (Own report) - The chairman of one of the "Germandom" organizations in the German foreign policy network is the focus of a Rumanian government crisis. The Rumanian opposition wants to name the mayor of Sibiu, Klaus Johannis, to fill the vacancy left by the prime minister, who was toppled by the opposition at the beginning of the week. Rumanian President, Traian Băsescu has rejected this plan and nominated a financial expert for prime minister. Johannis heads the "Democratic Forum of Germans in Rumania" (DFDR), an associated member of the "Federal Union of European Nationalities" (FUEN), which from its headquarters in Northern Germany also coordinates Europe's German language minorities - with government support. The FUEN, founded by former Nazi racists, is working with Johannis as well as with Germany's Hermann Niermann Foundation, which was the target of large protests in Eastern Belgium, because of its covert lobbying efforts for "Germandom" organizations. Johannis' nomination is the second exceptional step taken in behalf of Rumanian "Germandom" within a week. The first was the awarding of the Nobel Prize in Literature to a "Rumanian German" author.

The Rumanian opposition parties, which toppled the Prime Minister with a no-confidence vote at the beginning of the week, have nominated the current mayor of Sibiu ("Hermannstadt"), Klaus Johannis, to fill the post of transitional prime minister. Rumanian President, Traian Băsescu has rejected this intention and named the financial expert, Lucian Croitoru, to be the new prime minister. Croitoru would have to be confirmed by parliament, which seems very unlikely, because the opposition has a majority and insists on its candidate, Johannis. The outcome is open.

Ethnic Policy

Klaus Johannis comes from the Rumanian "Germandom" milieu, to which he attests such secondary virtues "as correctness, reliability, pragmatism and efficiency."[1] He is the chairman of the local "Germandom" organization, the "Democratic Forum of Germans in Rumania" (DFDR), which, like many other associations of German language minorities in Eastern and Southeastern Europe, was founded in the immediate aftermath of the upheavals in 1989. The DFDR, like its chairman, Johannis, is closely associated with the networks of "Germandom" spread all over Europe. The DFDR is an associated member of the "Federal Union of European Nationalities" (FUEN), an organization, bringing together numerous European and Central Asian minorities, founded along the lines of the traditional German ethnic policy in the aftermath of World War II by ex-Nazi racists.[2] Within the FUEN, the DFDR, is also a member organization of the "Working Group of German Minorities" (AGDM), that stands in constant contact with the German Interior Ministry.[3] The party of Rumania's Hungarian speaking minority, the Uniunea Democrată Maghiară din România (UDMR) is also a FUEN member *. It is one of the parliamentary parties proposing Johannis for the post of prime minister.

Ο Κρουσοβίτης ευεργέτης Αλέξανδρος Αθανασίου Καρίπης

Αλέξανδρος Αθανασίου Καρίπης

Νευρολόγος-Ψυχίατρος εκ Κρουσόβου 

1927-2007 

Απεβίωσε στη γενέτειρα του Θεσσαλονίκη και το Σάββατο 17 Νοεμβρίου 2007 εκηδεύθη από την εμβληματική Αγία Σοφία, υπό τις ευλογίες του Πανα­γιότατου Μητροπολίτου Θεσσαλονίκης Ανθίμου, ο Αλέξανδρος Αθανασίου Καρίπης, μέγας ευεργέτης της Μακεδονίας και επιφανής Εταίρος μας. 

Το Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών εξέδωσε και εδημοσίευσε Ψήφισμα, κατέθεσε στέφανον τιμής, παρέστη στην εξόδιο ακο­λουθία και δια του Προέδρου του, που εξεπροσώπησε και το Καρίπειον Ίδρυ­μα Μελετών Μακεδονίας-Θράκης, εξεφώνησε τον επικήδειον λόγον. 

Ανιδιοτελής και προσφιλής, ευγενής εξ ιδιοσυγκρασίας και εκ καταγωγής, φιλόπατρις και φιλάνθρωπος, γενναιόδωρος και ταπεινός, ιατρός αποτελεσμα­τικός και παραγωγικός, εκ των έργων του παντοτινά ζωντανός ο Αλέξανδρος Αθανασίου Καρίπης, αμιγής βλαχόφωνος Ακρίτας Μακεδών εκ Κρουσόβου της Ανω Μακεδονίας, υπήρξε επιφανής Θεσσαλονικεύς. Είναι ρίζα και πολύτιμη παρακαταθήκη της Θεσσαλονίκης όπου η οικογένεια του ενεργεί και ευεργετεί επί δύο τουλάχιστον πλήρεις συνεχείς αιώνες. 

Ο προπάππος του και αρχηγέτης της μοσχοπολιάνικης πατριάς, μέσω Κρουσόβου, Καρίπης είναι ένας εκ των προκρίτων Θεσσαλονικέων που κατά την εθνεγερσία του 1821 οι Οθωμανοί κρέμασαν στα τσιγκέλια. Ο Δήμος του α­φιέρωσε την ομώνυμη οδό Καρίπη, την άλλοτε οδό των Παλαιοπωλών. 

Ο ομώνυμος πάππος του Αλέξανδρος, γιος του εθνομάρτυρος προκρίτου Καρίπη, φέρων το εμβληματικό όνομα Αλέξανδρος, επεδόθη στο καπνεμπόριο και διετέλεσε Διευθυντής του Οθωμανικού Μονοπωλίου Καπνού, της περίφη­μης «Ρεζί», στις ιστορικές Κυδωνιές της Μικράς Ασίας. Νυμφευμένος εκεί με την επίσης βλαχόφωνη Μακεδόνισσα γιαγιά Σοφία, απέκτησε τρία αγόρια: τον Αθα­νάσιο, τον Γεώργιο και τον Άτταλο. 

Ο Αθανάσιος κατετάγη εθελοντής στη Στρατιά Μικράς Ασίας, εβίωσε ολό­κληρη την επική Μικρασιατική Εκστρατεία πολεμώντας στην πρώτη γραμμή του πυρός μέχρι τη θρυλική μάχη του Ουσάκ, αιχμαλωτίσθηκε, μαρτύρησε και μόλις το 1923 επέτρεψε στη Θεσσαλονίκη. Εδώ το 1925 νυμφεύεται τη Δάφνη Γρίζου-Μελίδου, καταγόμενη από το Κρούσοβο, και αναπτύσσει μεγάλη βιομη­χανία κοντά στα άλλοτε Σφαγεία. Το 1927 γεννιέται ο μοναχογιός τους Αλέξαν­δρος. 

Η εμπορική και οικονομική δραστηριότητα του ελληνισμού στο βόρειο τμήμα του δυτικομακεδονικού χώρου

Ελληνικά Κεραμοποιεία Μοναστηρίου: Αφοι Χατζηλία

Το Μοναστήρι υπήρξε η μεγαλύτερη πόλη του βιλαετίου Μοναστηρίου και δεύτερη σε πληθυσμό έπειτα από την Θεσσαλονίκη σε ολόκληρη την Μακεδονία. Η στρατηγική σημασία της θεωρούνταν πολύ μεγάλη εφόσον η γεωγραφική θέση της επέτρεπε στα τουρκικά στρατεύματα να ελέγχουν ολόκληρο τον μακεδονικό και τον νότιο σερβικό χώρο. Το Μοναστήρι ήταν το δεύτερο σε εμπορική σημασία οικονομικό κέντρο της Μακεδονίας μετά την Θεσσαλονίκη. Το ύψος των εμπορικών συναλλαγών που πραγματοποιύνταν στο Μοναστήρι, διατηρήθηκε σε υψηλό επίπεδο σε ολόκληρη την διάρκεια του δευτέρου μισού του 19ου αιώνα. 

Στα μέσα του 19ου αιώνα μνημονεύονται στο Μοναστήρι 116 Έλληνες έμποροι, οι οποίοι αποκόμιζαν τεράστια κέρδη από την εισαγωγή αγγλικών βιομηχανικών προϊόντων και θεωρούνταν οι κύριοι φορείς του εξωτερικού εμπορίου σε ολόκληρη την Βορειοδυτική Μακεδονία. Η Τεργέστη, το Δυρράχιο και το Βελιγράδι αποτελούσαν σημαντικά οικονομικά κέντρα του αυστριακού εμπορίου, από την παρουσία των οποίων επωφελούνταν κυρίως οι Έλληνες έμποροι του Μοναστηρίου, οι οποίοι διέθεταν εμπορικά καταστήματα στην Βιέννη, στην Κωνσταντινούπολη, στην Γερμανία, στο Manchester, στην Μασσαλία και σε άλλα ευρωπαϊκά κέντρα. 
Στην Βιέννη έδρευε ο σημαντικός εμπορικός οίκος των αδελφών Νιτσιώτα του Κρουσόβου, ο οποίος έφτασε στα μέσα του 19ου αιώνα στο υψηλότερο πεδίο της οικονομικής δραστηριότητας του. Οι αδελφοί Νιτσιώτα συνήθιζαν κάθε χρόνο να συναντιούνται στο Κρούσοβο, για να μετρήσουν το κεφάλαιο τους, να εκτιμήσουν τα κέρδη και τις ζημιές τους και να υπογράψουν όλοι μαζί νέο συμφωνητικό.

Οι συντεχνίες στην μητροπολιτική περιφέρεια Κορυτσάς

Κορυτσά 1910

Μετά τήν πτώση τοῦ Βυζαντίου εἶναι γνωστή ή καταστροφή τοῦ πολιτισμοῦ ἀλλά καί ἡ φυγή στήν ∆υτική Εὐρώπη τῶν διανοουμένων ὅπου εὗρον ἄσυλον σέ διάφορες αὐλές τῶν ἡγεμόνων. Οἱ διάφορες πόλεις οἱ ὁποῖες φιλοξένησαν τούς Ἕλληνες διανοουμένους, ἐμπόρους, καλλιτέχνες, τεχνῖτες κ.τ.λ. εἶναι πολλές, ὅπως: Βενετία, Τεργέστη, Βιέννη, Βουδαπέστη, Βουκουρέστι κ.ἄ. Ἕλληνες στήν Βενετία ἔχουμε σίγουρα πρό τοῦ 1400. «Στίς ἀρχές τοῦ 1400 εὑρισκόταν στήν Βενετία ὁ παπᾶ-Μιχάλης ἀπό τήν Χαλκίδα πού λειτουργοῦσε στόν ναό τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου στήν γειτονιά Bragora»[76]. Στή συνέχεια εὑρίσκουμε στά 1430 ἄλλους δύο[77] ἀκόμη λειτουργούς ἱερεῖς. «Ἡ Ἑλληνική Ἀδελφότητα τῆς Βενετίας ἱδρύθηκε στά τέλη τοῦ 15ου αἰῶνος (1498) καί κατά τόν 16ο καί 17ο αἰῶνα ἔφτασε στό ἀνώτερο σημεῖο τῆς ἀκμῆς της. Ἔτσι οἱ ἀπόδημοι Ἕλληνες ἀγόρασαν σέ κεντρικό σημεῖο ἕναν χῶρο, τόν γνωστό ὡς Campo dei Greci (= πλατεῖα τῶν Ἑλλήνων) ὅπου μέ δωρεές καί συνεισφορές τῶν μελῶν τῆς Κοινότητας ὅσο καί τῶν Ἑλλήνων ναυτικῶν, οἱ ὁποῖοι ἔφταναν στό λιμάνι τῆς Βενετίας καί πλήρωναν εἰδικό φόρο στήν Ἑλληνική Κοινότητα ὡς εἰσφορά, ἔκτισαν τήν μεγαλόπρεπη ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Γεωργίου (1573). Ἀργότερα στήν ἴδια περιοχή ἔκτισαν καί θαυμάσια σπίτια, μέ πρόσοψη στό κανάλι καί αὐτό εἶναι γνωστό ὡς Rio dei Greci (= Κανάλι τῶν Ἑλλήνων)»[78]. 

Ἡ ἀνθοῦσα ἑλληνική παροικία ἀνέπτυξε ἰσχυρό ἐμπόριο μέ τήν Ἤπειρο[79] καί οἱ κάτοικοι τῶν πόλεων τῆς Ἄρτας, Ἰωαννίνων, ∆υρραχίου, Μοσχοπόλεως συνεργάστηκαν μέ Ἕλληνες ἐμπόρους τῆς Βενετίας. 

Μία χειρόγραφος διαθήκη τοῦ Τρικαλινοῦ Λάνθου[80] Μουδάνου τό 1611 ἡ ὁποία ἔγινε στά Ἰωάννινα ἀναφέρει καί τόν ἔμπορο Γεώργιο Κωθώνη ὁ ὁποῖος εἶναι ἕνας ἀπό τούς μεγαλυτέρους ἐμπόρους αὐτή τήν ἐποχή· τό 1645 ἦταν πρόεδρος[81] τῆς Ἑλληνικῆς παροικίας Βενετίας. Τό ἐμπόριο πού ἀνέπτυξε ὁ Γεώργιος καί οἱ οἰκογένειες τῶν Cottoni (= Κωθωναίων, Κωθωνιατῶν) ἀπό τό χωριό Κωθώνη ἤ Κωθώνι[82] (σημ. Πολυνέρι) Τρικάλων, εἶναι ἐνδιαφέρον νά μελετηθῆ. Ἡ Βενετία ἀπό ἐποχῶν ἤδη ἀρχαιοτέρων δέν ἦτο ἄγνωστος εἰς τούς πληθυσμούς τῆς ἀνατολικῆς παραλίας τοῦ Ἀδριατικοῦ πελάγους καί ἀπό τό 1300 καί μετά πολλοί ἔμποροι, λόγιοι ἀλλά καί βιοπαλαισταί κοινωνικῶν διαφόρων κοινωνικῶν τάξεων, ζητοῦσαν ἄσυλον[83]. Ἡ μεγάλη οἰκογένεια τῶν Κωθωναίων[84] ἐμπορευόταν μέ τήν Μοσχόπολη ὡς πληρεξούσια μεγάλων Μοσχοπολιτῶν ἐμπόρων στήν Βενετία. Κατά τόν 17ον αἰώνα ἡ Μοσχόπολις, ἡ Σιάτιστα, ἡ Σκόδρα, τό Ἐλβασάνιον, ἡ Θεσσαλονίκη εἶχαν ἀντιπροσωπεία ἑκατό ἐμπόρων οἱ ὁποῖοι ἀντήλλασσαν προϊόντα μέ τούς «(...) Κοττόνην, Γεώργιον Κούμανον, Σταματέλλον, Καραγιάννην, Ἰωάννην Βαλαῆν, Μιχαήλ Περούλην, Ἰωάννην Ἱερώνυμον καί ἄλλους»[85]. 

Ἡ Μοσχόπολις δέν ἀντήλλασσε μόνον προϊόντα μέ τήν Βενετία ἀλλά καί λογίους. Τά ἔτη (1694–1707 καί 1710–1718) εὑρίσκομεν Γυμνασιάρχην στήν Φλαγγίνειο Σχολή τόν Μοσχοπολίτη λόγιο Ἰωάννη Χαλκέα[86] «(...) ἐξεπαιδεύθησαν δέ πατριωτικῇ αὐτοῦ προνοίᾳ ἱκανοί κατά καιρούς Μοσχοπολῖται»[87] οἱ ὁποῖοι ἐπέστρεψαν στήν Μοσχόπολη καί μετέφεραν ἐκεῖ τήν παιδεία τήν ὁποία ἕκαστος εἶχε ἀποκτήσει. 

Ἡ ἀνθοῦσα Μοσχόπολις συγκέντρωνε ὅλο τό ἐμπόριο τῆς περιοχῆς, ἀλλά καί ἀπό ὅλη τήν χερσόνησο τοῦ Αἵμου καί ἐμπορευόταν ὄχι μόνο μέ τήν Βενετία, ἀλλά καί ὅλα τά ἄλλα ἐμπορικά κέντρα. Ἡ εὐμάρεια αὐτή ἔδωσε ὤθηση καί στήν δική της βιοτεχνία γιά νά ἀναπτύξη τήν παραγωγή της καί νά τήν ἐξαγάγη. Παρ' ὅλες τίς καταστροφές τίς ὁποῖες ὑπέστη ἀπό τούς Τουρκαλβανούς, ἐχάθησαν πολύτιμα ἀρχεῖα, ἐν τούτοις ἀπό τά λίγα τά ὁποῖα διεσώθησαν, θαυμάζει κανείς σήμερα ὅτι κατ' ἐκείνη τήν ζοφερή περίοδο ἀναπτύχθηκε ἰσχυρά βιοτεχνία σέ πολλούς τομεῖς. Ὑφίσταντο, τότε δέκα ἑπτά συντεχνίαι[88] τουλάχιστον στήν Μοσχόπολη στίς ἀρχές τῆς τελευταίας δεκαετίας τοῦ 17ου αἰῶνος καί τίς πρῶτες δεκαετίες τοῦ 18ου αἰῶνος. 

Οἱ συντεχνίες ἦταν ὀργανωμένες κατά θαυμαστόν τρόπο, ἀνεπτύχθησαν ἀρκετά, ἀπέκτησαν κολοσσιαῖα κεφάλαια καί προχώρησαν σέ διάφορες ἐπιχειρήσεις, ἐμπορικές καί βιοτεχνικές· βοηθοῦσαν δέ προθυμότατα εἰς οἱανδήποτε ἀνάγκην τῆς Πατρίδος των[89]. Τέτοιες συντεχνίες ἔχουμε: τῶν Μπακάληδων, Ραπτάδων, Χρυσοχόων, Χασάπηδων, Χαλκιάδων, Κοντακτσήδων (= ὁπλοποιῶν), Παπουτζήδων, Ταγιακτσήδων (= ραπτῶν) [90], Καλαντζήδων, Καζαντζήδων[91] κ.ἄ. 

Οἱ συντεχνίες τῆς Μοσχοπόλεως προσέφεραν πολλά στήν ἰδιαιτέρα τους πατρίδα Μοσχόπολιν. ∆είγματα δωρεῶν ἀπό τά ἐλάχιστα σωζόμενα ἔγγραφα, τόν κώδικα τῆς Ἱ. Μονῆς Τιμίου Προδρόμου Μοσχοπόλεως κ.λπ., ἔχομε πολλά ἀπό τίς συντεχνίες τῆς Μοσχοπόλεως[92]. 

Συρράκο και Καλαρρύτες: Εξωπραγματική ομορφιά

Δεκέμβρης του ’96. Μέρα μουντή, απειλητική, σκέτο ψυχοπλάκωμα. Οι κορυφές των ορεινών απολήξεων των Τζουμέρκων γύρω και πάνω μας, καλυμμένες με χιόνι. Μας ωθεί η επιτακτική ανάγκη να ανακαλύψουμε ένα Ηπειροχώρι χωρίς κίτρινα, κόκκινα και μπλε πούλμαν στην πλατεία του. Και, κυρίως, χωρίς το σύνηθες παρδαλό και φωνακλάδικο πλήθος των εκδρομέων του τάδε εξωραϊστικού, της τάδε συνοικίας. Εντάξει, δε λέω, αλλά...

Του Κώστα Ζυρίνη

Η πινακίδα μπροστά μας με το βέλος στραμμένο δεξιόθεν δηλώνει: "Συρράκο... χιλιόμετρα". Ωραίο όνομα. Υπόσχεται. Πλην ο δρόμος είναι καλυμμένος από τραχύ χιόνι. Ακόμα και με το τζιπάκι μας το Σαμουράι δεν είναι να το ρισκάρεις. Μη θέλοντας όμως, ως συνήθως, να παραδεχτώ ότι φοβάμαι, ορμώ δήθεν αδιστάκτως εναντίον της παγωμένης ανηφόρας κι ότι βρέξει ας κατεβάσει.

"... Συρράκο. Ορεινός οικισμός εβδομήντα εφτά κατοίκων. Υψόμετρο χιλίων εκατόν πενήντα μέτρων. Ανήκει στην επαρχία Δωδώνης του νομού Ιωαννίνων και είναι έδρα της ομώνυμης κοινότητας. Ήταν άλλοτε ανθηρή κωμόπολη που το φημισμένο τυρί της, το μανούρι, εξαγόταν σε μεγάλες ποσότητες στην Ιταλία..."

Ανεβαίνοντας, ο δρόμος γίνεται ολοένα και πιο εχθρικός, η δυνατότητα της επιτόπιας μεταβολής εκμηδενίζεται βαθμηδόν και η προοπτική του να φάω μανούρι σ'ένα χωριό φάντασμα ποσώς μ'ενδιαφέρει. Όλο λέω ότι δεν θα το ξανακάνω αλλά, να...

Η βλάχικη γαλατόπιτα της κυρά Χριστίνας

Εύκολη και νόστιμη συνταγή για γαλατόπιτα από το Παλαιοχώρι Συρράκου!

Της Ελευθερίας Μπούτζα

~ Υλικά: 

1 1/2 lit γάλα πλήρες

3 φλ .τσ. καλαμποκάλευρο

4 αυγά χωριάτικα

4 κ.σ. βούτυρο τύπου Κέρκυρας 

1 κ.γ αλάτι

~ Εκτέλεση:

Βάζουμε το γάλα σε μια κατσαρόλα να ζεσταθεί και προσθέτουμε το καλαμποκάλευρο, το αλάτι και μια κ.σ. βούτυρο. Ανακατεύουμε συνεχώς βράζοντας καλά το μείγμα μας για να μη μυρίζει το αλεύρι μέχρι να γίνει αρκετά πηχτός χυλός. Χτυπάμε τα αυγά και τα ρίχνουμε στο χυλό μας.

Βουτυρώνουμε ένα ταψί και ρίχνουμε τον χυλό και τις 2 κ.σ. βούτυρο και ψήνουμε στους 200 βαθμούς για 40 με 50 λεπτά περίπου μέχρι να ροδίσει.

Πινακοθήκη Ευάγγελου Αβέρωφ: Η κληρονομιά ενός ευεργέτη

Το κτίριο που δημιούργησε ο Ε. Αβέρωφ
για την Πινακοθήκη

Η πινακοθήκη Ευάγγελου Αβέρωφ, με έργα των κορυφαίων Ελλήνων δημιουργών των τελευταίων δύο αιώνων, είναι ένα απρόσμενο δώρο για τον επισκέπτη και μια ζωντανή κοιτίδα πολιτισμού για τους μόνιμους κατοίκους του Μετσόβου.

Kοιτάζοντας τον χάρτη, δύσκολα φαντάζεται κανείς πως σ' αυτήν την εσχατιά της χώρας υπάρχει ένας τόσο σημαντικός πολιτιστικός θησαυρός. Kαι όμως, στην απόκρυμνη καρδιά της Πίνδου, στο ορεινό Mέτσοβο, βρίσκεται ένα από τα σημαντικότερα μουσεία νεοελληνικής τέχνης. H Πινακοθήκη E. Aβέρωφ φιλοξενεί 250 αντιπροσωπευτικά έργα των μεγάλων Eλλήνων ζωγράφων, χαρακτών και γλυπτών του 19ου και 20ου αιώνα. H απρόσμενη «συνάντηση» με τα έργα των Λύτρα, Iακωβίδη, Xατζηκυριάκου-Γκίκα, αλλά και των Πανιάρα, Σόρογκα και Tέτση υπενθυμίζει στον επισκέπτη την αυτονόητη σχέση της τέχνης με τη φύση.

«Σκαρφαλωμένη» σε έναν από τους κεντρικούς δρόμους, χτισμένη με την παραδοσιακή ηπειρώτικη τεχνική των μαστόρων της πέτρας, η Πινακοθήκη είναι τέλεια εναρμονισμένη με την τοπική αρχιτεκτονική. Eτσι την ήθελε ο εμπνευστής της, ο αείμνηστος Eυάγγελος Aβέρωφ-Tοσίτσας, δεμένη με τον τόπο, «ενταγμένη στον φυσικό της χώρο, με τελικό αποδέκτη το κοινωνικό σύνολο». Οραματίστηκε μια μικρή, εκλεκτή Πινακοθήκη στον τόπο καταγωγής του. Στη συλλογή, που απόκτησε με αυτόν τον απώτερο σκοπό, βασίστηκε ο κορμός του μουσείου. «Mου άρεσε η σκέψη να υπάρχει σ' ένα μακρινό, ορεινό χωριό μια τέτοια νότα πολιτισμού», έλεγε.

Η ξυλογλυπτική τέχνη στο Μέτσοβο και οι Μετσοβίτες ταλιαδόροι

Τριαντάφυλλος Σιούλης, 

Δρ. Βυζαντινής Αρχαιολογίας,

Σχολικός Σύμβουλος ΔΕ

Η λαϊκή τέχνη σ’ όλες της τις μορφές ασκούσε και ασκεί ιδιαίτερη γοητεία για την πρωτοτυπία της και την πηγαία έμπνευσή της. Περιζήτητοι ήταν οι κάτοικοι ορισμένων περιοχών της Ηπείρου, οι οποίοι είχαν αποκτήσει ειδικότητα σε ορισμένες μορφές της. Αναφέρουμε για παράδειγμα τους Χιονιάδες της επαρχίας Κόνιτσας στην εικονογραφία, το Τουρνόβου και το Μετσόβου για τους ξυλογλύπτες «ταγιαδόρους» (αντί του σωστού ταλιαδόρους από το taliu = κόβω και κατ’ επέκταση σκαλίζω σε ξύλο), την Πυρσόγιαννη και τη Βούρμπιανη για τους κτίστες, τους κουδαρέους, τους Καλαρύτες για τους ξακουστούς ασημιτζήδες και χρυσοκεντητάδες.

Μάλιστα οι Ηπειρώτες τεχνίτες, επειδή οι συνθήκες της ζωής τους ανάγκαζαν να ξενιτευτούν, μετέβαιναν στην υπόλοιπη Ελλάδα, την Βαλκανική και στην Ευρώπη ακόμη, είτε για να εργασθούν για όσο καιρό χρειαστεί σ’ έναν τόπο, είτε και για να εγκατασταθούν ακόμη. Κατ’ αυτόν τον τρόπο συνετέλεσαν στο να μεταδοθεί η τέχνη τους σ’ όλο τον Ελλαδικό και Βαλκανικό χώρο κ.ά.

Μια κατεξοχήν λαϊκή μορφή τέχνης αποτέλεσε η ξυλογλυπτική, η οποία χρησιμοποιήθηκε για την διακόσμηση σπιτιών και εκκλησιών. Κυρίως ο ξυλόγλυπτος διάκοσμος έφτασε να αποτελεί απαραίτητο και αναπόσπαστο στοιχείο της λειτουργικής ζωής της εκκλησίας, ιδίως κατά τη διάρκεια της μεταβυζαντινής περιόδου.

Στο Μέτσοβο η ξυλογλυπτική τέχνη ξεκίνησε από πολύ παλιά. «Η μεγάλη ακμή και το άνθισμα της Μετσοβίτικης λαϊκής τέχνης άρχισε μετά το 1659, με τα εξαιρετικά πολιτικά και εκκλησιαστικά προνόμια, που απέσπασε απ' την Πύλη ο Μετσοβίτης αρχιτσέλιγκας Κύργος Φλόκας και καθιστούσαν το Μέτσοβο αυτόνομη δημοκρατία. Τότε και η ξυλογλυπτική ξέφυγε απ' τη χειροτεχνία κι ανέβηκε στο χώρο της τέχνης με τα τέμπλα, τους δεσποτικούς θρόνους, τους άμβωνες, τα προσκυνητάρια, τα κουβούκλια των επιταφίων, τ' αναλόγια, τα μανουάλια, τα μπαγκάρια και τα τόσα άλλα "ειδίσματα" των εκκλησιών, συνεχίστηκε απ' τον 17ο αιώνα ως τα σήμερα, κι έφτασε από γενιά σε γενιά στα χέρια των σημερινών ταλιαδόρων. Οι "κομπανίες" των ταλιαδόρων του Μετσόβου φτάνανε στις πιο αλαργινές πόλεις, για ν' αναλάβουν τα σπουδαιότερα έργα της ξυλογλυπτικής και να μεταλαμπαδεύσουν έτσι την τέχνη τους... Απ' τα "τεφτέρια" που κρατούσαν φαίνεται πως είχαν θαυμαστή συντεχνιακή οργάνωση, ενώ απ' τα άλλα βιβλία που κουβαλούσαν συμπεραίνουμε, πως είχαν και μια εκκλησιαστική παιδεία μαζί με τη λαχτάρα στην καρδιά, σαν εκείνους τους κραδασμούς των αγιογράφων, που στον τρουβά τους υπήρχε πάντοτε κάποια "Ερμηνεία της Ζωγραφικής Τέχνης", αλλά και τα "συναξάρια" των αγίων».

Έφυγε από τη ζωή ο αγαπημένος σκηνοθέτης Κώστας Κουτσομύτης

Κώστας Κουτσομύτης

Έφυγε από τη ζωή ένας από τους σημαντικότερους δημιουργούς της ελληνικής τηλεόρασης με καταγωγή
από το Δίστρατο Κόνιτσας και εκ
μητρός από την οικογένεια Νασίκα 
της Σμίξης Γρεβενών. 

Πριν λίγη ώρα άφησε την τελευταία του πνοή στο «Σιμανόγλειο» νοσοκομείο, ο σκηνοθέτης Κώστας Κουτσομύτης.

Χθες το βράδυ μεταφέρθηκε στην Εντατική του«Σιμανόγλειου» Νοσοκομείου με προβλήματα στο αναπνευστικό και πριν από λίγο άφησε την τελευταία του πνοή.

Η τελευταία του εμφάνιση ήταν στην ΕΡΤ πριν λίγο καιρό, όπου ο ίδιος είχε μιλήσει σε ειδική εκπομπή της ΕΡΤ για τα πενηντάχρονα της ελληνικής τηλεόρασης.

Ο γνωστός σκηνοθέτης στον Λ.Σ.Βλάχων Βέροιας στα
πλαίσια επίσκεψης του στην πόλη. Πηγή φωτο: εδώ 

Γεννημένος στα Γρεβενά, σπούδασε κινηματογράφο στην Ανώτατη Σχολή Κινηματογράφου της Βιέννης και το 1965 γύρισε την πρώτη του μικρού μήκους ταινία. Έναν χρόνο μετά υπογράφει, σε συνεργασία με τον Βασίλη Βασιλικό, το σενάριο «Θύματα Ειρήνης», βασισμένο στο ομώνυμο βιβλίο του συγγραφέα.

Η καριέρα του, που έμελλε να είναι μεγάλη και ξεχωριστή, ξεκίνησε από τη θέση του βοηθού σκηνοθέτη στην Φίνος Φιλμ.

Στη συνέχεια έγινε ιδιαίτερα γνωστός από τα τηλεοπτικά του σίριαλ τόσο από την κρατική τηλεόραση στη δεκαετία του '80 με το «Καπνισμένος ουρανός» όσο και από την ιδιωτική με δουλειές όπως «Βαμμένα κόκκινα μαλλιά», «Πρόβα νυφικού», «Κίτρινος φάκελος» , οι "Μάγισσες της Σμύρνης" κ.α.

Η ιστορία του Γεωργίου Καστριώτη ή Σκεντέρμπεη - Μέρος II

Το ξίφος και η περικεφαλαία του Γεωργίου Καστριώτη

~ Διαβάστε: 

Η ιστορία του Γεωργίου Καστριώτη ή Σκεντέρμπεη - Μέρος I

Ο Γ. Καστριώτης θα συντρίψει τις δυνάμεις των Ανδεγαυών και των Ιταλών συμμάχων τους που είχαν επικεφαλής τον προαναφερθέντα πρίγκιπα του Τάραντα Ιωάννη Αντώνιο Ορσίνι στις μάχες της Μπαρλέττα (Barletta) και του Τράνι (Trani), δυο κωμοπόλεις της Απουλίας στα βόρεια του Μπάρι και με αυτόν τον τρόπο διεσφάλισε οριστικά τον θρόνο του Φερδινάνδου Ι.[353] Αμέσως μετά επέστρεψε στην χώρα του.

Ο Φερδινάνδος Ι δεν λησμόνησε ποτέ την ανεκτίμητη βοήθεια που του πρόσφερε ο Γ. Καστριώτης και μετά τον θάνατο του ένδοξου πολεμιστή παρεχώρησε στους απογόνους του το κάστρο του Τράνι και τα χωριά Μόντε Γάργανον (Monte Sant’ Angelo) και Σαν Τζιοβάννι Ροτόντο (San Giovanni Rotondo) ως φέουδα.[354]

Η κάπως εσπευσμένη επιστροφή του Γ. Καστριώτη ήταν αποτέλεσμα των πληροφοριών για κινήσεις του οθωμανικού στρατού στα σύνορα της Λίγκας, οι οποίες σύντομα επιβεβαιώθηκαν. Δύο πολυάριθμες οθωμανικές στρατιές πλησίαζαν και στα τέλη του καλοκαιριού του 1462 ήσαν έτοιμες να εισβάλουν στα εδάφη της Λίγκας, αλλά ο Γ. Καστριώτης ήταν πανέτοιμος και αντέδρασε κατάλληλα: Η πρώτη, με επικεφαλής τον Σινάν-πασά, ηττήθηκε στις 27 Αυγούστου 1462 στην Μόκρα (Mokra, στην περιοχή της Δίβρης-Debar), η δεύτερη υπό τις διαταγές του Χουσεΐν-μπέη κατανικήθηκε την ίδια μέρα στην μάχη της Αχρίδος (αλβαν. Ohër), ο δε Τούρκος διοικητής συνελήφθη αιχμάλωτος.[355]

Τον επόμενο χρόνο, το 1463, ο Μωάμεθ ΙΙ έχοντας ήδη καταλάβει μεταξύ 1460-1461 το Δεσποτάτο του Μυστρά και τα τελευταία υπολείμματα της αυτοκρατορίας της Τραπεζούντος, εισέβαλε στην Βοσνία, την οποία κατέκτησε εντός λίγων μηνών, αλλά ενεπλάκη σε πόλεμο με τους Βενετσιάνους, στον Α΄ Οθωμανο-Ενετικό πόλεμο (1463–1479). Είχε φροντίσει όμως να προτείνει δεκαετή Συνθήκη Ειρήνης στην Λίγκα, πιθανότατα λόγω των φημών περί επικείμενης σταυροφορίας που προετοίμαζε ο Πάπας Πίος ΙΙ και στην οποία επικεφαλής θα τοποθετούσε τον Γ. Καστριώτη ως αρχιστράτηγο. Η Συνθήκη υπογράφτηκε τελικώς στις 27 Απριλίου 1463 παρά τις αντιρρήσεις του ίδιου του Γ. Καστριώτη στην Συνέλευση της Λίγκας του Αλέσιο, όπου πλειοψήφισαν αυτοί που επιθυμούσαν την ειρήνη με επικεφαλής τον Αθανάσιο Θώπια (Tanush Thopia), έναν από τους ισχυρότερους τοπάρχες και συνιδρυτή της Λίγκας.

Στο μεταξύ, η στάση της Βενετίας απέναντι στον Γ. Καστριώτη είχε μεταβληθεί ριζικά, λόγω της προαναφερθείσης εμπλοκής της «Γαληνοτάτης Δημοκρατίας» σε πόλεμο με τους Οθωμανούς. Ο ηρωϊκός πολέμαρχος ήταν πλέον ένας ανεκτίμητος σύμμαχος για τους Ενετούς και τούτο επιβεβαιώθηκε με την Συνθήκη που υπογράφηκε στις 20 Αυγούστου 1463, με την οποία ανανεώθηκε η Συνθήκη Ειρήνης του 1448 μεταξύ της Λίγκας και Βενετίας, αλλά τώρα, μετα από απαίτηση του Γ. Καστριώτη, προστέθηκαν νέοι όροι: Το δικαίωμα να παρέχεται άσυλο σε εδάφη της Βενετίας σε όσους κατοίκους κατέφευγαν εκεί από περιοχές της Λίγκας και η υποχρέωση των Ενετών να περιλαμβάνουν την αναγνώριση της ανεξαρτησίας της Λίγκας σε κάθε συμφωνία που θα υπέγραφαν με τους Τούρκους.

Τον Νοέμβριο του 1463 ο Πάπας Πίος ΙΙ ξεκίνησε τις προετοιμασίες της πολυαναμενόμενης Σταυροφορίας εναντίον των Οθωμανών, που είχαν επιδιώξει και οι προκάτοχοί του Πάπες Νικόλαος V και Κάλλιστος ΙΙΙ και στην οποία προσκλήθηκαν να συμμετάσχουν όλοι οι Χριστιανοί βασιλείς και ηγεμόνες. Οι Βενετσιάνοι ήσαν οι πρώτοι που άμεσα αναταποκρίθηκαν στην έκκληση του Πάπα. Το ίδιο έκανε και ο Γ. Καστριώτης, ο οποίος με την βοήθεια απεσταλμένων του Πάπα, των Ενετών και του Αρχιεπισκόπου Δυρραχίου πέτυχε να πείσει τα μέλη του πολεμικού συμβουλίου της Λίγκας να ακυρώσουν την Συνθήκη με τους Οθωμανούς και να κηρύξουν τον πόλεμο στις 27 Νοεμβρίου 1463, ξεκινώντας άμεσα τις εχθροπραξίες.[356] 

Σύμφωνα με τις επιδιώξεις και τους σχεδιασμούς του Πάπα Πίου ΙΙ έπρεπε να συγκεντρωθούν 20.000 στρατιώτες στην Αγκώνα και άλλες 20.000 θα συγκέντρωνε η Λίγκα. Όλη αυτή η στρατιωτική δύναμη θα ξεκινούσε από το Δυρράχιο με αρχιστράτηγο τον Γ. Καστριώτη και θα αποτελούσε την βασική δύναμη κρούσης στις επιχειρήσεις εναντίον των Οθωμανών. 

Δυστυχώς, ο Πίος ΙΙ απεβίωσε τον Αύγουστο του 1464 στην διάρκεια της πλέον κρίσιμης φάσης, κατά την οποία τα στρατεύματα είχαν αρχίσει να συγκεντρώνονται στην Αγκώνα για να επιβιβασθούν στα πλοία που θα τους μετέφεραν στο Δυρράχιο, με αποτέλεσμα η σταυροφορία να ματαιωθεί και ο Γ. Καστριώτης να συνεχίσει τον πόλεμο και πάλι μόνος του.[357]

Τον Απρίλιο του 1465 στην πρώτη μάχη της Βαχαλίας (Βαϊκάλ-Vaikal, μεταξύ Αχρίδος και Ελμπασάν) ο Γ. Καστριώτης νίκησε τα στρατεύματα του Μπαλλαμπάν πασά Μπαντέρα (Ballaban Pasha Badera), του αλβανικής καταγωγής Οθωμανού διοικητή στο σαντζάκι* της Αχρίδας. Εν τούτοις, στην διάρκεια μιας ενέδρας και ενώ η μάχη συνεχιζόταν, οι Οθωμανοί πέτυχαν να συλλάβουν αιχμαλώτους ορισμένους σημαντικούς στρατιωτικούς διοικητές της Λίγκας, όπως τον σπουδαίο πολέμαρχο και άρχοντα της Δίβρης Μωϋσή Αριανίτη Γολέμη, Διοικητή του ιππικού, τον Βλάνταν Γκιουρίτσα (Vladan Gjurica), επικεφαλής της επιμελητείας του στρατεύματος, τον Άγγελο Μουζάκη, ανιψιό του Γ. Καστριώτη, καθώς και 18 ακόμη ανώτατους αξιωματικούς. Όλοι αυτοί στάλθηκαν αμέσως στην Κωνσταντινούπολη, όπου αφού υπέστησαν απάνθρωπα βασανιστήρια (τους έγδερναν ζωντανούς αργά-αργά) επί 15 ημέρες, στο τέλος τους τεμάχισαν και τα κομμάτια τους ρίχτηκαν στα σκυλιά (!), ενώ οι εκκλήσεις του Καστριώτη για την απελευθέρωσή τους είτε με καταβολή λύτρων είτε με ανταλλαγή αιχμαλώτων απέβησαν άκαρπες.[358]

Η ιστορία του Γεωργίου Καστριώτη ή Σκεντέρμπεη - Μέρος I

Γεώργιος Καστριώτης

Οι Οθωμανοί Τούρκοι επεξέτειναν τις κτήσεις τους από την Μικρά Ασία στην χερσόνησο του Αίμου κατά την διάρκεια του δεύτερου μισού του 14ου αιώνα, κυρίως με τις κατακτήσεις των Σουλτάνων Μουράτ Ι (1361-1389) και Βαγιαζήτ Ι (1389-1402). Όπως προαναφέρθηκε σε προηγούμενο Κεφάλαιο, την περίοδο 1415-1419, ο Σουλτάνος Μωάμεθ Ι (Mehmed I Çelebi, 1413-1421) πέτυχε να εκδιώξει τους τοπικούς ηγεμόνες από την νότια Αλβανία, να τους απογυμνώσει από τα εδάφη τους και να εγκαταστήσει το οθωμανικό τιμαριωτικό σύστημα. Η μόνη παραχώρηση που έκανε ήταν η αναγνώριση της υποτέλειας των μεγάλων φατριών στην κεντρική και βόρεια Αλβανία, οι επικεφαλής των οποίων όμως υποχρεώθηκαν, εκτός από τον ετήσιο φόρο υποτελείας που έπρεπε να καταβάλουν, να στέλνουν τους γιους τους στην Αυλή του Σουλτάνου ως ομήρους και να παρέχουν στον οθωμανικό στρατό βοηθητικά στρατεύματα. 

Ο Μουράτ ΙΙ (1421-1451) ήταν αυτός που εξαπέλυσε την τελική επίθεση κατάκτησης των υπολοίπων περιοχών της χερσονήσου, που είχαν μείνει έξω από την οθωμανική κυριαρχία. Το 1431 κατέλαβε τα Ιωάννινα και το 1449 την Άρτα, ενώ το 1430 είχε ήδη καταληφθεί η Θεσσαλονίκη, μετά από την πολυετή (1422-1430) δεύτερη πολιορκία της και την τελική άλωση.

Με την άνοδο στον θρόνο του γιου του Μουράτ ΙΙ, του Μωάμεθ ΙΙ του Πορθητή (Mehmed II Fatih, 1451-1481), οι Οθωμανοί θα αλώσουν το 1453 την Κωνσταντινούπολη εξαλείφοντας οριστικά την Βυζαντινή αυτοκρατορία.

Ο Μωάμεθ ΙΙ θα επιχειρήσει αλλεπάλληλες εκστρατείες στην χερσόνησο του Αίμου (Πελοπόννησο, Μολδοβλαχία, Βοσνία, Σερβία) με μέτρια αποτελέσματα, ενώ θα υποστεί και ταπεινωτικές ήττες. Στην Αλβανία θα αποτύχει επίσης να καταπνίξει την ανταρσία του περίφημου Γεωργίου Καστριώτη, παρ’ όλο που ηγήθηκε προσωπικά δύο φορές (το 1466 και το 1467) του εκστρατευτικού σώματος.

Στο σημείο αυτό θεωρούμε σκόπιμο να δοθούν περισσότερες λεπτομέρειες για τον μεγάλο αυτόν Έλληνα στην συνείδηση και Ελληνο-Σέρβο στην καταγωγή πολέμαρχο, του οποίου η ηρωϊκή αντίσταση εναντίον της πανίσχυρης οθωμανικής αυτοκρατορίας αναπτέρωσε το ηθικό σε ολόκληρη την Ευρώπη και έδωσε ελπίδες στους λαούς της, είτε ήδη υπόδουλους, είτε σε αυτούς που διέτρεχαν άμεσο κίνδυνο υποταγής στον αλλόθρησκο και βάρβαρο εισβολέα.

Όπως αναφέρει ο συγγραφέας Γρηγόρης Ν. Κοσσυβάκης στο ενδιαφέρον βιβλίο του «ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟΣ ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ» (Εκδόσεις ΚΑΔΜΟΣ 20092): 

«...Ο Γεώργιος Καστριώτης, γεννημένος το έτος 1405 μ.Χ. ήταν ο νεότερος (4ος κατά σειρά) γιος του Ιωάννη Καστριώτη, γόνου γνωστής από τα ιστορικά αρχεία ελληνοβυζαντινής οικογένειας και στρατιωτικού άρχοντα, στις αρχές του 15ου αιώνα, της Κρόιας ή Κρούγιας (Krujë), πόλεως της σημερινής μέσης Αλβανίας (λίγα χιλιόμετρα βόρεια των Τιράνων) και της γύρω από αυτήν περιοχής. Ο μεσαιωνικός ιστορικός συγγραφέας «Σίλβιος Αινείας», ο οποίος δεν ήταν άλλος από τον -μετέπειτα- Πάπα της Ρώμης Πίο Β' (1405-1464) όντας σύγχρονος του Γεωργίου Καστριώτη και έχοντας σπάνια δυνατότητα συλλογής πληροφοριακών στοιχείων, τόσο για την εποχή του όσο και για προγενέστερα ιστορικά συμβάντα, επιβεβαιώνει ρητά ότι οι Καστριώτες ήσαν Έλληνες Μακεδόνες και ότι -πιο συγκεκριμένα- κατάγονταν από την περιοχή της Ημαθίας. 

Πράγματι, ο παππούς του Κωνσταντίνος Καστριώτης, ο οποίος φέρεται να απεβίωσε το έτος 1390 μ.Χ., ιστορείται ως άρχοντας των μακεδονικών πόλεων Βέροιας και Καστοριάς. Μια δε βάσιμη εκδοχή προελεύσεως του επιθέτου του είναι η παραφθορά εκ του «Καστ(ο)ριώτης». 

Εκλογές και Νέο Διοικητικό Συμβούλιο στην ΠΟΠΣΒ

Διεξάχθησαν σήμερα σε άριστο κλίμα οι εκλογές της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων. 

Η επικράτηση του προέδρου Μιχάλη Μαγειρία υπήρξε καθολική, καθώς τόσο ο ίδιος όσο και οι στενοί του συνεργάτες υπερψηφίστηκαν με συντριπτικό τρόπο από το σώμα, το οποίο ανανέωσε την εμπιστοσύνη του στην ηγεσία της ΠΟΠΣΒ.

Συγχαρητήρια, καλή δύναμη στο νέο Δ.Σ και καλή επιτυχία στο έργο του!

Αποτελέσματα

Εκλέγονται για το Δ.Σ:

Μαγειρίας Μιχάλης ψήφοι 154 (Μηλιά Μετσόβου)

Μαρία Τσιαλέρα ψήφοι 97 (Αβδέλλα)

Γιάννης Μπατζοτάσιος ψήφοι 89 (Κοκκινοπλός)

Καλλιόπη Γκαμπέτα ψήφοι 74 (Ελασσόνα)

Δημήτρης Τύρης ψήφοι 74 (Κλεισούρα)

Κωνσταντίνος Μπέης ψήφοι 73 (Καρίτσα)

Γεωργία Νιτσιάκου ψήφοι 71 (Αετομηλίτσα/Λάρισα)

Δημήτρης Τσάπος ψήφοι 68 (Μηλιά Μετσόβου/Τρίκαλα)

Δημήτρης Γκάμας ψήφοι 66 (Μηλιά Μετσόβου/Τρίκαλα)

Γιάννης Τσιλιμίγκας ψήφοι 66 (Καρίτσα)

Αλεξία Αλεξίου ψήφοι 63 (Παναγιά/Αθήνα)

Οι κόρες του Σίμωνα Σίνα

Οι κόρες και οι γαμπροί του Σίμωνα Σίνα

Ο βαρώνος Σίμωνας Σίνας και η Ιφιγένεια Γκίκα απέκτησαν τέσσερις θυγατέρες. 

Η Αναστασία παντρεύτηκε τον κόμητα Βίκτορα φον Βίμπφεν, η Ιφιγένεια, το δούκα Εντμόντ Ντε Καστρί σε πρώτο γάμο και τον υποκόμη Εμμανουέλ Ντ’ Αρκούρ σε δεύτερο, η Ειρήνη το Γεώργιο Μαυροκορδάτο, γιο του Έλληνα πρωθυπουργού Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου και η Ελένη το Γρηγόριο Υψηλάντη, γόνο της ιστορικής οικογένειας των Υψηλάντηδων. 

Ο Σίνας διάλεξε ο ίδιος τους γαμπρούς του, οι οποίοι προέρχονταν μεν από μεγάλες οικογένειες, όμως οι γάμοι αυτοί δεν ήταν όλοι τους επιτυχημένοι, αντίθετα μάλιστα.

~ Φωτο: Σίμων και Ιφιγένεια Σίνα, φωτογραφία του Φελίξ Ναντάρ, Εθνική Βιβλιοθήκη, Βιέννη.

Πρίγκηπας Γρηγόριος Υψηλάντης (1835-1886)

Αριστοκρατικής καταγωγής και ανεψιός του Αλέξανδρου Υψηλάντη. Μορφωμένος, διπλωμάτης και κοσμοπολίτης προσκολήθηκε στο Σίμωνα Σίνα και κατόρθωσε να γίνει τελικώς και γαμπρός του. Ο γάμος του με την Ελένη, την κόρη του ευεργέτη, έγινε στη Βιέννη και αποτέλεσε το γεγονός της χρονιάς για την αυστριακή πρωτεύουσα. 

Ο Σίνας του είχε ιδιαίτερη αδυναμία και τον προώθησε στη θέση του Πρέσβη της Ελλάδας σε Βιέννη και Βερολίνο. Απέκτησε με τη σύζυγό του τρία παιδιά. Πήρε, όπως άλλωστε και οι άλλοι γαμπροί του Σίνα, γιγαντιαία προίκα, την οποία όμως κατασπατάλησε στη χαρτοπαιξία (όπως και ο άλλος γαμπρός του Σίνα υποκόμης Εμμανουέλ Ντ΄Αρκούρ) και καταστράφηκε οικονομικά. Πέθανε 51 χρόνων, ενώ η Ελένη τον ακολούθησε 7 χρόνια αργότερα, σε ηλικία 47 ετών.