Διακήρυξη Βορειοηπειρωτών από τις επαρχίες Κορυτσάς και Κολώνιας για ένωση με την Ελλάδα - Πανηπειρωτική Ένωση Αμερικής, 1919

Νόμισμα του βασιλιά Πύρρου
(3ος αι. π.Χ.)

Στήν Μητροπολιτική περιφέρεια Κορυτσᾶς, οἱ ἀπόδημοι Βορειοηπειρῶτες τῶν Ἡνωμένων Πολιτειῶν συνέταξαν τόν Μάιον τοῦ 1919 τήν περίφημη «∆ιακήρυξη τῶν Βορειοηπειρωτῶν ἀπό τίς ἐπαρχίες τῆς Κορυτσᾶς καί Κολώνιας, οἱ ὁποῖοι ἀπαιτοῦν ΕΝΩΣΗ τῶν ντόπιων ἐπαρχιῶν τους μέ τήν Ἑλλάδα» ἡ ὁποία ἐξεδόθη ἀπό τήν Πανηπειρωτική Ἕνωση στήν Ἀμερική ὑπογεγραμμένη ὀνομαστικά μέ τήν διεύθυνση τοῦ καθενός. Στήν πολυσέλιδο διακήρυξή τους ἡ ὁποία δείχνει τήν ἑλληνική τους συνείδηση καί τήν προσυπογράφουν <1.920> ἀρχηγοί οἰκογενειῶν, ὅπου ἀναγράφεται ἡ γενέτειρα τοῦ καθ’ ἑνός. 

Ἀναφέρονται μεταξύ τῶν ἄλλων:

«Ἡμεῖς οἱ αὐτόχθονοι κάτοικοι τῶν ἐπαρχιῶν Κορυτσᾶς, Κολώνιας καί Μοσχοπόλεως ἔχοντας πληροφορηθεῖ ὅτι ἡ ἐπιτροπή γιά τίς Ἑλληνικές ∆ιεκδικήσεις ἔχει ἀποφασίσει ὑπέρ τῆς ἑνώσεως τῆς Χειμάρρας, Ἀργυροκάστρου καί ∆ελβίνου μέ τήν μητέρα χώρα τήν Ἑλλάδα, συγχαίρουμε τούς ἀδελφούς αὐτῶν τῶν ἐπαρχιῶν γιά τήν καλή τους τύχη καί τούς Ἀντιπροσώπους Εἰρήνης γιά τήν σοφία καί τήν δικαιοσύνη τους. Ἀλλά διαμαρτυρόμεθα ἐντόνως ἐναντίον τῆς γνωστοποιήσεως ὅτι προοριζόμεθα γιά τό μελλοντικό Ἀλβανικό Κράτος. Λυπούμεθα γιά τό Συμβούλιο Εἰρήνης πού ἐπέτρεψε στόν ἑαυτό του νά ἐξαπατηθῆ καθώς καί γιά τίς διαψευσμένες ἐλπίδες τῆς συντριπτικῆς πλειοψηφίας τῶν κατοίκων Κορυτσᾶς καί Κολωνίας».

Στό ὑπόμνημά τους οἱ Βορειοηπειρῶτες τῆς Ἀμερικῆς ἀναφέρουν τήν Μοσχόπολιν ὡς ἐπαρχία. Ἡ ἐπαρχία Μοσχοπόλεως περιλαμβάνει τίς ὀρεινές ἐπαρχίες Ὀπάρεως καί Γκόρας–Μόκρας. Οἱ Βορειοηπειρῶτες τῆς Ἀμερικῆς γράφουν τήν διακήρυξή τους διότι ἔχουν ὑπ’ ὄψιν τους τήν πρόταση τῆς ὁριοθετήσεως τῶν συνόρων πού προτείνουν οἱ Ἡνωμένες Πολιτεῖες. Ἐπίσης στήν διακήρυξή τους συγχαίρουν τήν Γαλλική Κυβέρνηση πού πρότεινε σχέδιο ὁριοθετήσεως πού περιελάμβανε καί τήν ἐνσωμάτωση τῆς Ἀνατολικῆς Βορείου Ἠπείρου στήν Ἑλλάδα.

Στήν ∆ιακήρυξή τους διαψεύδουν τήν ἐθνολογική ἀλλοίωση πού παρουσιάζουν οἱ Ἀλβανοί ἀντιπρόσωποι στήν Ἐπιτροπή τοῦ Ἀνωτάτου Συμμαχικοῦ Συμβουλίου ὅτι δηλ. «στίς Η.Π.Α. ὑπάρχουν <70.000> Ἠπειρῶτες πού ἐπιθυμοῦν Ἕνωση μέ τήν Ἀλβανία. Ἐπί πλέον οἱ Ἀλβανοί Ἀντιπρόσωποι ἰσχυρίζονται ὅτι σχεδόν ὅλοι αὐτοί προέρχονται ἀπό τίς ἐπαρχίες τῆς Κορυτσᾶς καί τῆς Κολώνιας. 

Στά 1908, σύμφωνα μέ τουρκικές στατιστικές ὑπῆρχαν συνολικά 95.762 κάτοικοι σ’ αὐτές τίς δύο περιφέρειες. Ἄν <70.000> ἔχουν μεταναστεύσει στήν Ἀμερική, θά ἔχουν ἀπομείνει τώρα μόνο <25.762> κάτοικοι. Ἀλλά σύμφωνα μέ ἐπίσημη πληροφορία μόνο ἡ πόλη τῆς Κορυτσᾶς, ἀπό μόνη της, ἔχει περισσότερους ἀπό <30.000> κατοίκους αὐτή τήν στιγμή. Εἶναι πολύ φανερό ὅτι ἡ Ἀλβανική Ἀντιπροσωπεία ἔχει ἐπίτηδες αὐξήσει τόν ἀριθμό τῶν Ἀλβανῶν σ’ αὐτή τή χώρα (τήν Ἀμερική). Ἡ ἀπογραφή τοῦ 1910 στίς Η.Π.Α. ἡ ὁποία ἔγινε μέ βάση τήν μητρική γλῶσσα δείχνει ὅτι οἱ Ἀλβανόφωνοι στήν Ἀμερική ἦταν 2.235 ἄτομα. Καθώς ὅλοι οἱ Βορειοηπειρῶτες ἀπό τήν Κορυτσᾶ καί τήν Κολώνια μέ ἑλληνική συνείδηση ἔχουν τήν ἀλβανική ὡς μητρική τους γλῶσσα, μπορεῖ εὔκολα νά φανεῖ τό συμπέρασμα ὅτι ἕνας πολύ μεγάλος ἀριθμός ἀπό αὐτούς τούς 2.235 ἀλβανόφωνους δέν μποροῦν νά θεωρηθοῦν Ἀλβανοί. Τό Γραφεῖο Μεταναστεύσεως ἀναφέρει ὅτι στά ἀρχεῖα του δέν ὑπάρχει καταγεγραμμένη Ἀλβανική Ἐθνικότητα. Αὐτό μπορεῖ εὔκολα νά ἐξηγηθῆ. Ὅλοι οἱ Βορειοηπειρῶτες πού μετανάστευσαν στήν Ἀμερική εἶχαν ἑλληνική συνείδηση. Ἀφοῦ ἐγκατασταθοῦν ἐδῶ, ἡ ἀλβανική προπαγάνδα πού ἐπιχορηγεῖται ἐπισήμως ἀπό τήν Αὐστρία καί τώρα καί ἀπό τήν Ἰταλία προσπαθεῖ νά μεταστρέψη τούς Ἕλληνες Βορειοηπειρῶτες στήν ἀλβανική Ἐθνικότητα. Ἔτσι ὑπάρχουν σήμερα πολλά παραδείγματα δύο ἀδελφῶν ἀπό τήν Κορυτσᾶ, ἀπό τούς ὁποίους ὁ ἕνας ἔχει διατηρήσει τήν ἑλληνική του ἐθνικότητα καί ὁ ἄλλος, καταλαμβάνοντας μιά προσοδοφόρα θέση στόν ἀλβανικό ὀργανισμό, ἔχει μεταβληθεῖ σέ φανατικό Ἀλβανό στή συνείδηση. Αὐτό εἶναι ἀλήθεια στήν περίπτωση νέων ἀνθρώπων οἱ ὁποῖοι ἐξαπατοῦνται μέ ὑποσχέσεις ὅτι ὅταν ἡ Ἀλβανία συσταθεῖ σέ ἐλεύθερο κράτος, αὐτοί οἱ νέοι ἄνθρωποι θά διοριστοῦν δήμαρχοι, κυβερνῆτες καί ἄλλοι τέτοιοι ἀξιωματοῦχοι.

Συνεχίζοντας τήν «∆ιακήρυξή τους» διαμαρτύρονται οἱ Βορειοηπειρῶτες τῆς Μητροπολιτικῆς Περιφέρειας Κορυτσᾶς καί γράφουν: «(…) Θά ἦταν πολύ νά ζητήσουμε ἀπό τούς Ἀλβανούς νά ὑποβάλλουν μιά παρόμοια λίστα (ἐννοοῦν ὅπως τήν δική τους) μέ τίς γνήσιες ὑπογραφές τῶν γηγενῶν τῆς Κορυτσᾶς καί Κολωνίας καθώς καί μέ τίς διευθύνσεις των στήν Ἀμερική καί νά τήν δώσουν στήν δημοσιότητα ἔτσι ὥστε ἡ ἐπαλήθευση νά εἶναι δυνατή;».

Συνεχίζει ἡ πολυσέλιδος διαμαρτυρία μέ τήν πληροφορία τῆς Πανηπειρωτικῆς Ἑνώσεως ὅτι οἱ Ἀλβανοί εἶναι συγκεντρωμένοι στήν «Ἀλβανική Ὀρθόδοξο Ἐκκλησία μέ ἕνα περιορισμένο ποίμνιο πού δέν ξεπερνᾶ τά <150> μέλη».

Οἱ Βορειοηπειρῶτες τῆς Μητροπολιτικῆς Περιφέρειας Κορυτσᾶς ἀνατρέπουν ὅλα τά ἐπιχειρήματα τῶν Ἀλβανῶν Ἀντιπροσώπων ὁλοφάνερα ὡς ψευδῆ καί συνεχίζουν:

«(…) Ἡμεῖς διακηρύττουμε καί ἐπίσημα ὁρκιζόμεθα ὅτι θά ἀντισταθοῦμε μέχρι θανάτου σέ ὅποια δήποτε ἄλλη λύση τοῦ προβλήματός μας ἐκτός τῆς Ἑνώσεως μέ τήν μητέρα Πατρίδα τήν Ἑλλάδα (…)».

Καί καταλήγει ἡ διαμαρτυρία τῶν Βορειοηπειρωτῶν τῆς Μητροπολιτικῆς Περιφέρειας Κορυτσᾶς ἀποδήμων στίς Ἡνωμένες Πολιτεῖες ὅπως προστάζει σέ τέτοιες περιπτώσεις ἡ ἀπόφαση τοῦ γνησίου Ἕλληνα: «(…) Ἡμεῖς καί ὁ λαός τῆς Κορυτσᾶς καί τῆς Κολωνίας, εἴμεθα Ἕλληνες καί ἀποφασίσαμε νά παραμείνουμε Ἕλληνες ἤ νά πεθάνουμε».

Ἀκολουθοῦν οἱ ὑπογραφές μέ τίς διευθύνσεις των καί πιστοποιοῦν τήν καταγωγή τους. Αὐτά τά στοιχεῖα ἦταν δυνατόν νά ἐλεγχθοῦν ἀπό τήν Ἐπιτροπή τοῦ Ἀνωτάτου Συμμαχικοῦ Συμβουλίου γιά νά ἀποδοθῆ δικαιοσύνη στούς Ἕλληνες πού μέσα στήν χιλιετῆ ἱστορία τους ὑπερασπίστηκαν μέ πράξεις τήν Ἐλευθερία τους.

Αὐτό ὅμως δέν συνέβη. 

[Πηγή: Ο ελληνισμός της μητροπολιτικής περιφέρειας Κορυτσάς, Ελευθέριος Απ. Καρακίτσιος, σελ 284, εδώ.]

Η Διακήρυξη των Βορειοηπειρωτών από τις επαρχίες Κορυτσάς και Κολώνιας για 

Ένωση με την Ελλάδα - Πανηπειρωτική Ένωση Αμερικής. Ντοκουμέντο του 1919:

εδώ