"Το αρχείο της ΦΑΤΑ και η ψηφιοποίησή του από το ΚΕΕΛ της Ακαδημίας Αθηνών" - Παρουσίαση του βιβλίου στην αίθουσα του δημοτικού συμβουλίου του δήμου Τρικκαίων.

Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε η παρουσίαση του βιβλίου "Το αρχείο της ΦΑΤΑ και η ψηφιοποίησή του από το ΚΕΕΛ της Ακαδημίας Αθηνών" στα Τρίκαλα την Παρασκευή 27 Μαίου 2011. 

Με την παρουσία τους τίμησαν την εκδήλωση ο Μητροπολίτης Αυλώνος Χριστόδουλος, ο Βουλευτής Τρικάλων κ. Ν. Λέγκας, ο Αντιπεριφερειάρχης κ. Μιχαλάκης, ο Δήμαρχος Τρικάλων κ. Λάππας, ο Δήμαρχος Καλαμπάκας κ. Σακελλαρίου, ο Αντιδήμαρχος Καλαμπάκας κ. Αλμπάνης, ο πρώην Δήμαρχος Τρικάλων κ. Παπαστεργίου, ο πρώην Αντιδήμαρχος Τρικάλων κ. Κούτσιας, ο πρόεδρος της ΠΟΠΣΒ κ. Μαγειρίας, η κα Τσαλιέρα και ο κ. Κωνσταντινίδης επίσης από την ΠΟΠΣΒ, ο πάτερ Γεώργιος Μπαράκος, ο πάτερ Αντώνιος Μπίλας, ο πάτερ Αθανάσιος Κουμπής, οι μοναχοί της Μονής Πέτρας (του γέροντα Διονύσιου) Αγάπιος και Ειρηναίος, η κα Κάκλα Αντιδήμαρχος Πολιτισμού του Δήμου Τρικάλων, η κα Χήτα Πρόεδρος Ηπειρωτών Νομού Τρικάλων, ο κ. Καλτσούδας του πολιτιστικού συλλόγου Μηλιάς, ο κ. Πολύσης του πολιτιστικού συλλόγου Κρανιάς, ο κ. Μπουντούρης του πολιτιστικού συλλόγου Γαρδικίου.

Διαβάστε τις ομιλίες του Προέδρου της ΠΟΠΣΒ κ. Μιχάλη Μαγειρία, της Προέδρου της ΦΑΤΑ κ. Αποστολίας Κούτσια και του Επίτιμου Προέδρου της ΦΑΤΑ κ. Αθ. Μουστάκα.

Ομιλία Προέδρου της Π.Ο.Π.Σ. Βλάχων κ. Μιχάλη Μαγειρία στην παρουσίαση του βιβλίου της Φ.Α.Τ.Α, στην αίθουσα του δημοτικού συμβουλίου του δήμου Τρικκαίων.

Κυρίες και κύριοι,

Παρουσιάζεται σήμερα το ψηφιοποιημένο αρχειακό υλικό της Φιλεκπαιδευτικής Αδελφότητας  Τζούρτζιας Αθαμανίας. Η εργασία έγινε από το Κέντρο Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών. Θα σταθώ σε ορισμένα σημεία, που κατά τη γνώμη μου είναι ιδιαίτερα σημαντικά.

Διορθώθηκε το λάθος με την κατάταξη των Ποντιακών, Αρβανίτικων και Βλάχικων στην κατηγορία "Ξένες Γλώσσες".

Ο Αναπληρωτής Υπεύθυνος του Τομέα Πολιτικής Ευθύνης Εσωτερικών και Δημόσιας Διοίκησης της Νέας Δημοκρατίας, Βουλευτής N. Λακωνίας, κ. Γρηγόριος Αποστολάκος, σχετικά με την απόσυρση από το Πολιτικό Γραφείο του Πρωθυπουργού των Ποντιακών, Αρβανίτικων και Βλάχικων από την κατάταξή τους στην κατηγορία Ξένες Γλώσσες στο διαδικτυακό τόπο http://opengov.gr «Ανοικτή Διακυβέρνηση», έκανε την ακόλουθη δήλωση:

«Βαρύτατο ατόπημα του Πολιτικού Γραφείου του Πρωθυπουργού κ. Γ. Παπανδρέου αποτελεί η καταγραφή στο διαδικτυακό τόπο http://opengov.gr των Ποντιακών, Αρβανίτικων και Βλάχικων ως ξένων γλωσσών.

Μετά από την Ερώτηση που κατέθεσα τη Δευτέρα 23 Μαΐου 2011 και τη σημερινή μετατροπή της σε Επίκαιρη Επερώτηση που υπογράφεται από 15 Βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας, έσπευσαν ως απόδειξη της ενοχής και των ολέθριων ενεργειών τους, να διορθώσουν το διαδικτυακό τόπο.
Τα ερωτήματα όμως παραμένουν, όπως και η υποχρέωση του κου Πρωθυπουργού να δώσει εξηγήσεις στον Ελληνικό λαό για τις κοινωνικά και εθνικά επιζήμιες μεθοδεύσεις των συνεργατών του».

Σχετικό θέμα: Ξένες γλώσσες Τα Ποντιακά, Αρβανίτικα και Βλάχικα σύμφωνα με το opengov.gr!

Πηγή: http://www.news.935radio.gr/

Τα τρία βιβλία του δημοσιογράφου Δημήτρη Στεργίου για τους Ελληνόβλαχους της Ακαρνανίας

Ο δημοσιογράφος Δημήτρης Στεργίου (γεννήθηκε στην Παλαιομάνινα Αιτωλοακαρνανίας από Ελληνόβλαχους γονείς και διετέλεσε διευθυντής μεγάλων αθηναϊκών εφημερίδων και περιοδικών). Ο Δημήτρης Στεργίου, εκτός από τα έξι βιβλία για τη λεηλασία της ελληνικής οικονομίας μετά το 1972 κι ένα μυθιστόρημα («τα Βράχια») έγραψε (κυκλοφόρησαν και κυκλοφορούν) άλλα τρία βιβλία για τους Ελληνόβλαχους της Ακαρνανίας, του χωριού του, της Παλαιομάνινας, τον πολιτισμό και την παράδοση.

Το 1997 ίδρυσε την Εταιρεία Φίλων των Μνημείων της Παλαιομάνινας, η οποία έχει αναπτύξει σημαντική δραστηριότητα με πρωτοβουλίες για τη διάσωση, ανάδειξη και αξιοποίηση της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς και βλάχικης παράδοσης του χωριού του. 

Είναι κατά σειράν τα ακόλουθα: 

«Παλαιομάνινα: Από τα βάθη των αιώνων μέχρι σήμερα». Έκδοση του ιδίου για λογαριασμό του πολιτιστικού σωματείου του χωριού του «Σύλλογος Παλαιομανιωτών Σαυρία». Αθήνα 1996 (έχει εξαντληθεί). 

Πρόκειται για ένα βιβλίο ωδή και θρήνο για το κατάντημα της απέραντης αρχαίας πόλης της Παλαιομάνινας, το οποίο προκάλεσε στη συνέχεια το ενδιαφέρον της Πολιτείας και χορηγών για τη διάσωση, ανάδειξη και ανάπτυξη από την Εταιρεία Φίλων των Μνημείων της Παλαιομάνινας, την οποία ο ίδιος ίδρυσε το 1997.

Αργυροπούλι (Καρατζιόλι) Λάρισας

Καρατζιόλι χόρε μπούνε, σκιντιλιάστι τις κα λούνε - Καρατζιόλι χωριό καλό, λάμπει σαν το φεγγάρι

Το Αργυροπούλι (παλιότερες ονομασίες Ηλώνη και Καρατζόλι) του Δήμου Τυρνάβου, απέχει μόλις 13 χλμ από τον Τύρναβο και 29 χλμ από τη Λάρισα σε υψόμετρο 164μ. 

Η μυκηναϊκή πόλη, Ηλώνη, που αναφέρει ο Όμηρος για τη συμμετοχή της στον Τρωικό πόλεμο, είναι η Λειμώνη των κλασικών χρόνων, πόλη με εύφορο λιβάδια, που ποτιζόταν από τα νερά της πηγής Μάτι. Τα ερείπια της αρχαίας ακρόπολης σώζονται στο Καστρί Αργυροπουλίου. Η τοπική παράδοση θέλει την προέλευση της τούρκικης ονομασίας «Καρατζόλι» (=μαύρο ρέμα) ν' αναφέρεται στη δράση του Νικοτσάρα στην περιοχή. 

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι εκκλησίες της Ζωοδόχου Πηγής (πολιούχος) στην πλατεία του χωριού (1884), στον τύπο της βασιλικής 2 χλμ από το Αργυροπούλι στις όχθες του ποταμού, του Αγίου Δημητρίου και της Αγίας Παρασκευής του19ου αι., στον τύπο της βασιλικής, χτισμένη πάνω σε λόφο απ' όπου η θέα στον κάμπο είναι γοητευτική. 

Το πέτρινο γεφύρι Μωραΐτη κατασκευασμένο το 1908 συνδέει το χωριό με την ομώνυμη περιοχή. Από την εποχή της Τουρκοκρατίας διατηρείται τζαμί στην ομώνυμη περιοχή με μιναρέ, όπου υπάρχει και πέτρινη βρύση.

Δελτίο Τύπου Ιεράς Μητρόπολης Δρυϊνουπόλεως για την επέτειο του Πρωτοκόλλου της Κερκύρας στο Δελβινάκι

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΔΡΥΪΝΟΥΠΟΛΕΩΣ ΠΩΓΩΝΙΑΝΗΣ ΚΑΙ ΚΟΝΙΤΣΗΣ

Ἐν Δελβινακίῳ τῇ 22ᾳ Μαΐου 2011

Ἀριθ. Πρωτ. 49 

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Σήμερα, Κυριακή, 22 Μαΐου 2011, πραγματοποιήθηκε στὸ ἡρωϊκὸ Δελβινάκι ἡ καθιερωμένη ἐκδήλωση γιὰ τὴν Ἐπέτειο τοῦ Αὐτονομιακοῦ Ἀγῶνος τῆς Βορείου Ἠπείρου καὶ γιὰ τὴν ὑπογραφὴ τοῦ «Πρωτοκόλλου τῆς Κερκύρας» (Φεβρουάριο καὶ Μάϊο ἀντίστοιχα), κατὰ τὸ ἔτος 1914.

Ὁ ΠΑΣΥΒΑ , οἱ νέοι τῆς ΣΦΕΒΑ, Βορειοηπειρῶτες καὶ λαὸς πολὺς προσῆλθε στὸ προσκλητήριο τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως. Μετὰ τὴν ἀρχιερατικὴ Θεία Λειτουργία, ἐψάλη τὸ Μνημόσυνο τῶν πρωτεργατῶν τῆς Αὐτονομίας, καθὼς καὶ τῶν κατὰ καιροὺς ἀδίκῳ θανάτῳ θανατοθέντων Βορειοηπειρωτῶν καὶ κατετέθη στέφανος στὸν τάφο τοῦ ἀοιδίμου Μητροπολίτου Δρυϊνουπόλεως ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ποὺ βρίσκεται στὸν περίβολο τοῦ Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ. Ἀκολούθησε ἡ ὁμιλία τοῦ Σεβασμιωτάτου κ. ΑΝΔΡΕΟΥ καὶ ἡ εἰρηνικὴ πορεία μέχρι τὸ ἡρῶον τῆς κωμοπόλεως. Μετὰ τὸ τρισάγιο καὶ τὸν Ἐθνικὸ Ὕμνο ἐγκρίθηκε διὰ βοῆς τὸ ἀκόλουθο 

Βλάχικα, Αρβανίτικα και Ποντιακά στις ξένες γλώσσες (;;;) στον διαδικτυακό τόπο του Πρωθυπουργού Γ. Παπανδρέου

Στην κατηγορία των ξένων γλωσσών, συμπεριλαμβάνονται τα Ποντιακά, τα Αρβανίτικα και τα Βλάχικα, στην σελίδα opengov.gr και στο πεδίο των αιτήσεων που καλούνται να υποβάλλουν οι ενδιαφερόμενοι για διάφορες θέσεις που προκηρύσσονται. Το θέμα αποκάλυψε με ερώτηση που κατέθεσε στον πρωθυπουργό και τον Υπουργό Εσωτερικών Γιάννη Ραγκούση ο βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας στο νομό Λακωνίας Γρηγόρης Αποστολάκος.

Το πλήρες κείμενο της Ερώτησης έχει ως εξής :

Ο διαδικτυακός τόπος http://opengov.gr 

«Ανοικτή Διακυβέρνηση» δημιουργήθηκε από την Κυβέρνηση και τον Πρωθυπουργό κ. Γ. Παπανδρέου. 

Η αρμοδιότητα χρήσης του ανήκει στο ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΟΥ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. Η δημιουργία και η λειτουργία του συγκεκριμένου διαδικτυακού τόπου σκοπεύει στην προσφορά υπηρεσιών ενημέρωσης, συμμετοχής, διαβούλευσης και τεχνολογικών εφαρμογών που αφορούν την «Ανοικτή Διακυβέρνηση». Μία εξ αυτών των υπηρεσιών είναι η δημοσιοποίηση προσκλήσεων ενδιαφέροντος για την πλήρωση καίριων θέσεων ευθύνης στον κυβερνητικό και στον κρατικό μηχανισμό. Ενδεικτικά αναφέρονται Γενικοί και Ειδικοί Γραμματείς Υπουργείων, Διοικήσεις δημόσιων οργανισμών και φορέων, επιστημονικό προσωπικό κ.α.

ΕΚΔΗΛΩΣΗ & ΕΚΘΕΣΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ: «ΣΥΡΡΑΚΟ: ΠΕΤΡΑ και ΜΝΗΜΗ και ΦΩΣ»

23 Μάη, στις 8.00 μ.μ

Την Δευτέρα 23 Μάη, στις 8.00 μμ, στο Πνευματικό Κέντρο Ιωαννίνων, διοργανώνουμε ΕΚΔΗΛΩΣΗ & ΕΚΘΕΣΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ με τίτλο:

«ΣΥΡΡΑΚΟ: ΠΕΤΡΑ και ΜΝΗΜΗ και ΦΩΣ». 

Ένα ταξίδι στο χθες και το σήμερα, μέσα από το λόγο, την εικόνα και τον ήχο, σε συνεργασία με το Πνευματικό Κέντρο Ιωαννίνων και το Δήμο Βορείων Τζουμέρκων. 

Η διάρκειά της εκδήλωσης θα είναι περίπου μία ώρα και περιλαμβάνει εισήγηση, τραγούδια, φωτογραφίες και μέρος ντοκιμαντέρ για το Συρράκο. Λεπτομέρειες μπορείτε να δείτε στο διαφημιστικό τρέιλερ:

http://www.youtube.com/enxoro#p/a/u/0/usMQzMgyt2g και το http://ekthesisyrrako.blogspot.com/ (όπως και στο κείμενο που ακολουθεί). 

Θα ήταν ιδιαίτερη χαρά μας να έρθετε να μοιραστούμε αυτή τη στιγμή Πολιτισμού και γι’ αυτό σας προσκαλούμε.

Αν και η είσοδος είναι ελεύθερη για το κοινό, επισυνάπτουμε την προσωπική πρόσκληση.

                                                                                                                Με εκτίμηση

                                                                                                       Τα μέλη της «Μέθεξις»

Δύο πόλεις - Δύο λίμνες - Μία ιστορία

Ο Μητροπολίτης Φλωρίνης, Πρεσπών και  Εορδαίας κ. Θεόκλητος, ο Δήμαρχος Φλώρινας κ. Ιωάννης Βοσκόπουλος και η ΑΝΦΛΩ, έχουν την ιδιαίτερη τιμή να σας προσκαλέσουν στην παρουσίαση του τόμου-λευκώματος:

«Δύο πόλεις - Δύο λίμνες - Μία ιστορία»,

εκδόσεως της Ιερας Μητροπόλεως Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας.

Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί την Δευτέρα 23 Μαίου 2011 και ώρα 7.30 μ.μ.

στο κινηματοθέατρο «ΑΡΙΣΤΌΤΕΛΕΙΟΝ» της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών

στη Θεσσαλονίκη (Εθνικής Αμύνης 2).

Επί περίπου δέκα χρόνια, κατόπιν εντολής της Ιεράς  Μητρόπολης Φλωρίνης–Πρεσπών & Εορδαίας, «οργώναμε» κυριολεκτικά την ''Άνω Μακεδονία*'' και αποτυπώσαμε σε φωτογραφίες και βίντεο την ενότητα του χώρου και την συνέχεια της ιστορίας του,  με την Ελληνικότητα να θριαμβεύει επί χιλιάδες χρόνια. Εκατοντάδες επιγραφές και μνημεία διατρανώνουν τους πραγματικούς Κυρίους του τόπου καθώς επίσης και τους εισβολείς (Σλάβους – Αβάρους – Γότθους), οι οποίοι, μέχρι να εκχριστιανιστούν από τους Έλληνες Ιεραπόστολους Κύριλλο και Μεθόδιο, ερήμωσαν με πρωτοφανή βαρβαρότητα τον τόπο και οδήγησαν στην αφάνεια περίλαμπρες ελληνικές  πόλεις. Το χειρότερο από όλα, διεκδικείται σήμερα, όχι μόνο η πατρότητα του χώρου αλλά και του πολιτισμού της περιοχής της «Άνω Μακεδονίας»,   η οποία επί χιλιάδες χρόνια ήταν μέρος  της Ελληνικής Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και οι κάτοικοι της οι Έλληνες Μακεδόνες είχαν γίνει  Ρωμαίοι Πολίτες (Ρωμιοί).

Ιδιαίτερα καταδεικνύεται μέσα από φωτογραφικά ντοκουμέντα η Ελληνορθόδοξη Παράδοση του Χώρου, η εξέλιξη της τέχνης στα χριστιανικά μνημεία, η ενότητα της λατρείας, παράδοσης και γενικότερα του πολιτισμού της, που δεν είναι άλλος από Ελληνικός.

Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Βλάχων τιμά την 113η Επέτειο του ολοκαυτώματος της Κουτσούφλιανης

Ο Πρόεδρος της ΠΟΠΣΒ κ.Μιχάλης Μαγειρίας

Πραγματοποιήθηκαν στον οικισμό Πλατάνιστο (παλιά Κουτσούφλιανη) οι εορταστικές εκδηλώσεις της επετείου του ολοκαυτώματος της Κουτσούφλιανης - 13 Μαΐου 1898.

Κατά την εκδήλωση, απηύθυνε χαιρετισμό ο Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων Μιχάλης  Μαγειρίας: 

«Η σημερινή μέρα είναι μέρα μνήμης όχι μόνο για σας τους απογόνους των Κουτσουφλιανιτών του 1898. Είναι μέρα μνήμης όλου του Βλαχόφωνου Ελληνισμού. Τα γεγονότα είναι γνωστά. Αυτό που έχει ξεχωριστή σημασία είναι η εκδήλωση της Αντίστασης των Κουτσουφλιανιτών Βλάχων στον επιχειρούμενο βιασμό της εθνικής τους συνείδησης. Για αιώνες οι κάτοικοι της περιοχής συνδέονταν με τη Θεσσαλία, τις Μονές των Μετεώρων, τα Τρίκαλα. Πρωτοστάτησαν στους εθνικούς αγώνες. Γεύτηκαν σύντομα τη λεύτερη πατρίδα. Και προσδοκούσαν την απελευθέρωση και των άλλων αδελφών τους στην ηπειρωτική και μακεδονική γη. Είχαν την «ατυχία» να βρίσκονται στο πέρασμα του δρόμου που οδηγούσε αγωνιστές της λευτεριάς απʼ το ελεύθερο στο σκλαβωμένο κομμάτι του Ελληνισμού. Καταφύγιο Ελλήνων ανταρτών του Μακεδονικού Αγώνα που είχε ήδη ξεκινήσει. Για τους Οθωμανούς τυράννους και τους  Πρώσους και Αυστριακούς προστάτες των Ρουμάνων πρακτόρων στην Πίνδο δεν ήταν απλά ενοχλητικοί. Ήταν εχθροί που έπρεπε να συντριβούν. 

Ως Έλληνες, οι Βλάχοι της Κουτσούφλιανης απάντησαν μόνοι τους στην μίζερη πρόκληση της οριοθέτησης. Έβαλαν μόνοι τους το σύνορο. Κι έδειξαν πως ξέρουν να ορίζουν οι ίδιοι τον εαυτό τους. Εικονίσματα και κόκκαλα νεκρών, τα διαχρονικώς ιερά και όσια ενός αδούλωτου Γένους, φορτώθηκαν σε μουλάρια και μεταφέρθηκαν στο ελεύθερο. Στα λιβάδια της Μονή της Παναγιάς της Λιμποχοβίτισσας, όπου βρίσκαν ένα κομμάτι ζεστό ψωμί όλοι οι διαβάτες της Πίνδου, βρήκαν το απάγκιο τους. Ξαναχτίσαν τα σπίτια τους. Και συνέχισαν να υπάρχουν» τόνισε, μεταξύ άλλων, ο κ. Μαγειρίας.

19 Μαίου ημέρα μνήμης της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου

H ημέρα μνήμης της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου αποτελεί ημέρα μνήμης ολόκληρου του ελληνισμού. ''Έλληνες το γένος εσμέν''.

Για πάνω από 70 χρόνια, η λέξη γενοκτονία ήταν σχεδόν απαγορευμένη προς χάριν της Ελληνοτουρκικής φιλίας.
Ένα εκλεκτό τμήμα του Ελληνισμού ζούσε στα βόρεια της Μικράς Ασίας, στην περιοχή του Πόντου, μετά τη διάλυση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Η άλωση της Τραπεζούντας το 1461 από τους Οθωμανούς δεν τους αλλοίωσε το φρόνημα και την ελληνική τους συνείδηση, παρότι ζούσαν αποκομμένοι από τον εθνικό κορμό. Μπορεί να αποτελούσαν το 40% του πληθυσμού, αλλά γρήγορα κυριάρχησαν στην οικονομική ζωή της περιοχής, ζώντας κυρίως στα αστικά κέντρα.
Η οικονομική τους ανάκαμψη συνδυάστηκε με τη δημογραφική και την πνευματική τους άνοδο. Το 1865 οι Έλληνες του Πόντου ανέρχονταν σε 265.000 ψυχές, το 1880 σε 330.000 και στις αρχές του 20ου αιώνα άγγιζαν τις 700.000. Το 1860 υπήρχαν 100 σχολεία στον Πόντο, ενώ το 1919 υπολογίζονται σε 1401, ανάμεσά τους και το περίφημο Φροντιστήριο της Τραπεζούντας. Εκτός από σχολεία διέθεταν τυπογραφεία, περιοδικά, εφημερίδες, λέσχες και θέατρα, που τόνιζαν το υψηλό τους πνευματικό επίπεδο.


Το 1908 ήταν μια χρονιά - ορόσημο για τους λαούς της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Τη χρονιά αυτή εκδηλώθηκε και επικράτησε το κίνημα των Νεότουρκων, που έθεσε στον περιθώριο τον Σουλτάνο.Πολλές ήταν οι ελπίδες που επενδύθηκαν στους νεαρούς στρατιωτικούς για μεταρρυθμίσεις στο εσωτερικό της θνήσκουσας Αυτοκρατορίας.
Σύντομα, όμως, οι ελπίδες τους διαψεύστηκαν. Οι Νεότουρκοι έδειξαν το σκληρό εθνικιστικό τους πρόσωπο, εκπονώντας ένα σχέδιο διωγμού των χριστιανικών πληθυσμών και εκτουρκισμού της περιοχής, επωφελούμενοι της εμπλοκής των ευρωπαϊκών κρατών στο Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Το ελληνικό κράτος, απασχολημένο με το «Κρητικό Ζήτημα», δεν είχε τη διάθεση να ανοίξει ένα ακόμη μέτωπο με την Τουρκία.

Παραδοσιακές γεύσεις Ρεμένων (Αρβανιτοβλάχων)

Γαλατόπιτα-Πίτα ντι λάπτι

Γαλατόπιτα...

Οι Ρεμένοι την κάνουν αλμυρή και όχι γλυκειά, φύλλα απο κάτω και κουρκούτι στη μέση, τα φύλλα γίνονται στριφτά γύρω γύρω.

Πίτα ντι λάπτι..

Ρεμένιε ου φάκ κου σάρι νου ντούλτσι, πέτουρι ντι περγκιόσ σ κουλιάσ νάμισα, νταποία πέτουρε σ φάκ κόθουρ ντι αφρίγκιρα.

Κοτσιαρούκα-Κασιόπιτα

Κοτσιαρούκα - Κασιόπιτα

Οι Κολωνιάτες ονομάζουν την συγκεκριμένη πίτα ''Κοτσιαρούκα'' από τα συνθετικά Κότς=ψήνω και αρούκ=ρίχνω αναφέροντας τον τρόπο παρασκευής της κατά τον οποίο ρίχνουν ποσότητες κουρκουτιού (αλευριού, βουτύρου και τυριού) στο ταψί και τις ψήνουν την μία πάνω στην άλλη βουτυρώνοντας ενδιάμεσα δημιουργώντας έτσι φύλλα κουρκουτιού...

Οι Μιτζιντόνοι την αποκαλούν ''Κασιόπιτα'' δηλαδή πίτα από τυρί. Η συγκεκριμένη πίτα ψήνεται στη γάστρα (κιρκέλ). 

Συναντάται και ως αλευρόπιτα η πλατσίντα σε ποιό απλή μορφή παρασκευής σε διάφορες περιοχές της Ηπείρου.

Η άλλη Ξένη

Ξένη Ματούση, 1943 

Η ζωή μιας λαρισαίας ζωγράφου, που υπήρξε μαθήτρια του Πωλ Ντελβώ, δίνει το υλικό στη συγγραφέα Βασιλική Παπαγιάννη για μια ιστορία γυναικείας συνθήκης.

Μυθιστορηματικοί ήρωες που πλάθονται κατ' εικόνα και ομοίωσιν ιστορικών προσώπων, κάποτε γλιστρούν έξω από τα βιβλία που ενέπνευσαν και μας φαίνεται ότι συνομιλούν αναμεταξύ τους. Στη Σχολή Καλών Τεχνών της Ρώμης φοίτησαν και η Ελένη Αλταμούρα και η Ξένη Ματούση. Ενας αιώνας παρά έξι χρόνια χωρίζει τη Σπετσιώτισσα Αλταμούρα, μία από τις πρώτες ελληνίδες ζωγράφους, από τη Λαρισαία Ματούση. Διαφορετικοί οι βίοι των δύο γυναικών, ωστόσο όμοια κακότυχοι, λειτούργησαν εις βάρος του ζωγραφικού έργου τους. Και οι δύο αρχικά φάνηκαν τολμηρές. Φοιτήτρια, στα μέσα του 19ου αιώνα, η Αλταμούρα ντύθηκε άντρας και παραβίασε το πανεπιστημιακό άντρο. Αρχές της δεκαετίας του '50, φοιτήτρια στην Ιταλία και στο Βέλγιο η Ματούση, έζησε, παρά τους συντηρητικούς καιρούς, με ελευθεριότητα. Επιστρέφοντας όμως στην Ελλάδα, οι δυσοίωνες συνθήκες τελικά τις έκαμψαν.

Στα τέλη του 20ού αιώνα οι δύο ελληνίδες ζωγράφοι έμελλε στα χέρια δύο ελληνίδων συγγραφέων να γίνουν, με έναν χρόνο απόσταση, ηρωίδες μυθιστορημάτων που φέρουν για τίτλο τα μικρά τους ονόματα: «Ελένη, ή ο Κανένας» της Ρέας Γαλανάκη και «Ξένη» της Βασιλικής Παπαγιάννη. Το πρώτο προβάλλει την ταυτότητα της ηρωίδας του, με φωτογραφία της Αλταμούρα στο εξώφυλλο, τριακονταετή στη Φλωρεντία, και ακουαρέλα της στο αφτί του βιβλίου. Αντίθετα, το δεύτερο φαίνεται να τη συγκαλύπτει. Μόνο στο οπισθόφυλλο υπάρχει φωτογραφία της Ματούση με τον βέλγο δάσκαλό της Πωλ Ντελβώ, ενώ για το εξώφυλλο προτιμήθηκε δικό του «γυμνό» αντί δικού της ζωγραφικού έργου.

Το Πριγκιπάτο της Πίνδου

~ (Φωτο) Λάρισα, Νοέμβριος του 1944. Αναμνηστική φωτογραφία αμέσως μετά την επιστροφή τους από στρατόπεδο συγκεντρώσεως στην Ιταλία επειδή είχαν πρωτοστατήσει στην μαζική εθνική αντίσταση του Βλαχόφωνου Ελληνισμού κατά της Ρωμαϊκής Λεγεώνας. Πρόκειται για τους βλαχόφωνους: Νικόλαο Ι. Ράπτη, Ευάγγελο Αβέρωφ-Τοσίτσα, Στέργιο Κωνσταντίνου και καθιστός ο Χαρίλαος Τζήμας.

Κατά τη διάρκεια του 1ου Παγκόσμιου πολέμου, με πρωτοβουλία αξιωματικών του (συμμαχικού τότε) ιταλικού εκστρατευτικού σώματος, που βρέθηκε το 1917 στην Ελλάδα, υποκινήθηκε η ίδρυση του «Πριγκιπάτου της Πίνδου» με επικεφαλής τον «Πρίγκιπα» Αλκιβιάδη Διαμάντη, βλαχόφωνο δικηγόρο από τη Θεσσαλία. Η προσπάθεια αυτή δε βρήκε καμιάν απολύτως υποστήριξη από τους Βλάχους και ο Διαμάντης εξαφανίστηκε, ακολουθώντας τους Ιταλούς, για να επιστρέψει ξανά μαζί τους το 1941, μαζί με ομάδα κατασκόπων, καταδοτών και συνεργατών των ιταλικών στρατευμάτων.

Το φθινόπωρο του 1941 ο Διαμάντης με την υποστήριξη του στρατηγού Ρουτζέρο, διοικητή της ιταλικής μεραρχίας «Φορλί» που είχε έδρα της τη Λάρισα, ίδρυσε την «Λεγεώνα», ένοπλο σώμα, κύριος σκοπός του οποίου, ήταν η ίδρυση Αυτόνομου Κουτσοβλαχικού Κράτους με τον τίτλο «Πριγκηπάτο της Πίνδου», που θα ενσωματονόταν μετά τη νίκη του Άξονα στη «Μεγάλη Ιταλία». Το σώμα αυτό των «Λεγεωνάριων» επανδρώθηκε με τα περικαθάρματα των πόλεων και της υπαίθρου, της Θεσσαλίας και της Δυτικής Μακεδονίας. Πάσης φύσεως λωποδύτες, καταδότες της αστυνομίας, κατσικοκλέφτες, ληστοτρόφοι κλπ, δελεάστηκαν από την προοπτική του πλιατσικολογήματος και της ατιμωρησίας, και κατατάχθηκαν στα αποσπάσματα που συγκροτήθηκαν στα Τρίκαλα, την Ελασσόνα, την Σαμαρίνα, τα Γρεβενά, το Μέτσοβο, την Καλαμπάκα, την Λάρισα, τα Φάρσαλα, τα οποία πλαισιώθηκαν με Ιταλούς στρατιώτες και Καραμπινιέρους.

Παρά τις υποσχέσεις για σημαντικές υλικές παροχές και παρά τις απειλές που συχνά συνοδεύτηκαν με κακοποιήσεις, ελάχιστοι Βλάχοι δελεάστηκαν. Ουσιαστικά από τις 140.000 περίπου Βλάχους (που το 1940 αποτελούσαν το 25% των κατοίκων της Θεσσαλίας) στη Λεγεώνα, στην μέγιστη ακμή της δεν θα καταταχθούν περισσότερα από 1000 άτομα, ένοπλα και άοπλα. Ο Διαμάντης περιόδευε συνεχώς τις περιοχές αυτές προπαγανδίζοντας την αναβίωση της «5ης ρωμαϊκής λεγεώνας» και προσπαθώντας να στρατολογήσει σ΄ αυτήν Βλάχους, χωρίς αποτέλεσμα. Αποτυχία σημείωσαν επίσης οι προσπάθειές του να εντάξει στις ένοπλες ομάδες του, Βλάχους αξιωματικούς του Ελληνικού Στρατού και άλλα εξέχοντα μέλη της θεσσαλικής κοινωνίας, βλαχικής καταγωγής.

Βλάχοι: Εκλατινισμός Ελλήνων - Διασπορά

Ας διευκρινίσουμε λοιπόν τον όρο "Βλάχος" με τα λόγια του ρωμανιστή - βαλκανιολόγου Δρ. Αχιλλέα Λαζάρου. Η πιο κοινή ερμηνεία είναι αυτή του κτηνοτρόφου, του ορεσίβιου βοσκού και του χωριάτη. Υπάρχει βεβαίως και αυτή η έννοια. Αλλά στην προκειμένη περίπτωση, προφέροντας τη λέξη "Βλάχος", εννοούμε τον Λατινόφωνο, τον υπήκοο του Ρωμαϊκού κράτους που χρησιμοποίησε τη Λατινική γλώσσα, και συγκεκριμένα τον δίγλωσσο Έλληνα της Θεσσαλίας, Ηπείρου, Μακεδονίας και διασποράς που στα νεοελληνικά έχει επικρατήσει σαν Βλάχος (Αρωμούνος) ενώ ο ίδιος στα Βλάχικα αυτοαποκαλείται Αρμάνος. Τηρουμένων των αναλογιών οι Βλάχοι της Ελλάδας είναι σαν τους Ουαλούς των Βρετανικών νησιών και σαν τους Βαλλόνους του Βελγίου (ντόπιοι που εκλατινίσθηκαν δηλαδή).

Οι πιο πιθανές ρίζες της λέξης Βλάχος είναι οι παρακάτω:

1. Από την παλαιοσλαβική λέξη ¨vlah¨ που σημαίνει ξένος, αλλοεθνής, όχι Σέρβος αλλά λατινόφωνος. 

2. Από την Γερμανική λέξη ¨Walechen¨ που επίσης σημαίνει ξένος, μη Γερμανός αλλά λατινόφωνος. 

3. Από τον αιγυπτιακό όρο "φελάχ" (=αγρότης), αυτόν δηλαδή που ασχολείται με γεωργικές εργασίες. 

4. Από την λέξη ¨Volcae¨, μία κέλτικη φυλή η οποία συνόρευε με τα γερμανικά φύλλα, και με αυτό το όνομα οι Γερμανοί αποκαλούσαν οποιονδήποτε λατινόφωνο. 

5. Από την συνένωση των λέξεων valles (βάλε=κοιλάδα) και aqua (άκουα=νερό) δείγμα της ενασχόλησης των βλάχων με την κτηνοτροφία και την φροντίδα των ζώων. Σαν ποιμενικός λαός δηλαδή τις περισσότερες ώρες της ημέρας τις περνούσαν φροντίζοντας τα ζώα τους κοντά στο (απαραίτητο) νερό.

6. Προέλευση από την αρχαιο-ελληνική λέξη ¨Βληχή¨: Μία πολύ ενδιαφέρουσα εκδοχή είναι ότι η λέξη Βλάχος είναι ίσως εξέλιξη της αρχαιοελληνικής λέξης ¨βληχή¨ παράγωγη του ρήματος Βληχάομαι-βληχωμαι (με περισπωμένη) που θα πει βελάζω. Από το ουσιαστικό ¨βληχή¨ (δωρικά ¨βλαχά¨) της δωρικής διαλέκτου ίσως προήλθε η λέξη βλάχα. Φυσικά ο άνθρωπος δε βελάζει, αλλά σε πολλές περιπτώσεις ο κτηνοτρόφος Βλήχος ή Βλάχος μιμείται το βέλασμα του προβάτου, και με αυτό τον τρόπο το καλεί όταν χάσει ένα από το κοπάδι. 

Μαρ­τυ­ρί­ες γιά τήν Ταυ­τό­τη­τα τῶν Βυ­ζαν­τι­νῶν καί τῶν Ρω­μηῶν, σέ Ἑλ­λη­νι­κές Πη­γέ­ς

Δη­μή­τρι­ος Κων­σταν­τέ­λο­ς

Oμότιμος Καθηγητής  Ιστορίας της Θεολογίας της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, Πανεπιστήμιο Richard Stockton Νέας Iερσέης Η.Π.Α

Ἡ ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ καί ἡ ἀν­τί­λη­ψη πού ἔ­χει ἕ­να ἔ­θνος γιά τόν ἑ­αυ­τό του καί τίς ἀ­ξί­ες του εἶ­ναι προ­ϊ­όν­τα τῆς μνή­μης πού δι­α­τη­ρεῖ ἀ­πό τήν ἱ­στο­ρί­α του καί τήν πο­λι­τι­στι­κή ἐμ­πει­ρί­α πού κα­τέ­χει καί ζεῖ.  

     Ἡ μνή­μη τοῦ ἀρ­χαί­ου Ἑλ­λη­νι­σμοῦ ἀ­πό τή Μυ­κη­να­ϊ­κή ἐ­πο­χή καί τούς μυ­θι­κούς χρό­νους ὡς τήν ἐ­πο­χή τῶν Ἑλ­λη­νι­στι­κῶν χρό­νων καί τῆς Ρω­μα­ϊ­κῆς κυ­ρι­αρ­χί­ας ἦ­ταν ζων­τα­νή καθ' ὅ­λη τή βυ­ζαν­τι­νή χι­λι­ε­τί­α. Οἱ Βυ­ζαν­τι­νοί δέν γνώ­ρι­σαν πο­τέ δι­α­κο­πή στήν ἱ­στο­ρί­α τοῦ Ἑλ­λη­νι­σμοῦ. Οἱ ἀρ­χαῖ­οι Ἕλ­λη­νες θε­ω­ροῦν­ταν εἰ­δω­λο­λά­τρες μέν, πλήν ὅ­μως πρό­γο­νοι. Ἡ αὐ­το­συ­νει­δη­σί­α τῶν Βυ­ζαν­τι­νῶν εἶ­χε δι­α­μορ­φω­θεῖ ἀ­πό τή με­λέ­τη τῶν ἱ­στο­ρι­κῶν -τοῦ Ἡ­ρο­δό­του, τοῦ Θου­κυ­δί­δη, τοῦ Ξε­νο­φών­τα, τοῦ Πο­λυ­βί­ου, τοῦ Πλου­τάρ­χου, - τῶν ποι­η­τῶν καί φι­λο­σό­φων - του Ὁ­μή­ρου, τοῦ Σο­φο­κλῆ, τοῦ Σω­κρά­τη, τοῦ Πλά­τω­να, τοῦ Ἀ­ρι­στο­τέ­λη, τῶν ἰ­α­τρῶν καί ἐ­πι­στη­μό­νων -Ἱπ­πο­κρά­τη, Γα­λη­νού, Ἀ­ρί­σταρ­χου, Ἤ­ρω­να, Στρά­βω­να, Πτο­λε­μαί­ου καί ἄλ­λων, τῶν κλασ­σι­κῶν καί με­τα­γε­νε­στέ­ρων χρό­νων.  

     Ἡ εἰ­κό­να πού εἶ­χαν ἐ­κεῖ­νοι πού κα­τοι­κοῦ­σαν στό ἑλ­λη­νό­φω­νο ἀ­να­το­λι­κό τμῆ­μα τῆς Ρω­μα­ϊ­κῆς Αὐ­το­κρα­το­ρί­ας γιά τόν ἑ­αυ­τό τούς ἦ­ταν μί­α σύν­θε­ση ἀ­πο­τε­λού­με­νη ἀ­πό τή γλώσ­σα πού μι­λοῦ­σαν, τή γραμ­μα­τεί­α πού με­λε­τοῦ­σαν, τήν παι­δεί­α πού δι­δά­σκον­ταν καί τήν ἑλ­λη­νι­κή χρι­στια­νι­κή θρη­σκεί­α πού λά­τρευ­αν, στοι­χεῖ­α πού τούς συ­νέ­δε­αν ἀ­δι­ά­κο­πα μέ τούς ἀρ­χαί­ους προ­γό­νους τους.

«ΕΝ ΧΟΡΩ»: Μια τηλεοπτική εκπομπή για την Ήπειρο, την Παράδοση και τον Πολιτισμό

Οι παραγωγοί του «Εν χορώ» 
Ηλίας και Δημήτρης Γκαρτζονίκας

Την 11η χρονιά της διανύει η τηλεοπτική εκπομπή «Εν Χορώ», των Συρρακιωτών Ηλία και Δημήτρη Γκαρτζονίκα, που μεταδίδεται από το 2000 στο Νομό Ιωαννίνων, από τον σταθμό «Ήπειρος TV 1».

Πρόκειται για μια μακρόχρονη προσπάθεια όπου μέσω των επιτόπιων καταγραφών, την παράθεση αξιόλογου αρχειακού υλικού και την κατάθεση εμπειριών και απόψεων προσώπων και φορέων του ευρύτερου Χώρου του Λαϊκού μας Πολιτισμού, επιδιώκει την διάσωση και αξιοποίηση του πλούτου της πολιτιστικής κληρονομιάς των Ηπειρωτών ειδικότερα και των Ελλήνων γενικότερα, μέσα από μια σκοπιά που πιστεύει στη δύναμή τους και στη δυνατότητά τους να προσφέρουν πολλά στον σημερινό Έλληνα.

Οι περίπου 150 εκπομπές αποτελούν ίσως την μεγαλύτερη βάση δεδομένων σε οπτικοακουστικό υλικό για την Ήπειρο, ενώ ο τρόπος παρουσίασης και η ουσία της γενικότερα απετέλεσαν θέμα σε δύο διεθνή συνέδρια (Αθήνα, Κρήτη) υπό την αιγίδα των Υπουργείων Παιδείας και Πολιτισμού.

Παράλληλα ή εκπομπή έχει βραβευτεί από φορείς, ενώ ένα μεγάλο φάσμα εφημερίδων και περιοδικών σε τοπικό και πανελλαδικό επίπεδο έχει ευμενώς αναφερθεί σε αυτή.

Με γνώμονα την ποιότητα, η εκπομπή πραγματεύεται τα θέματά της με μια ματιά που δείχνει την διαχρονική αξία και δυναμική του Χώρου αυτού.

Εμπορικές φιλοδοξίες και ιστορική παραχάραξη

Του Κώστα Χατζηαντωνίου

Περιοδικό Ευθύνη, τεύχος 4, Μάρτιος 2011

Δεν είναι νέα η προσπάθεια αναθεώρησης της Ιστορίας που εκτυλίσσεται στους καιρούς μας.

Πάντα οι κοινωνικές και οι επιστημονικές εξελίξεις άλλαζαν την εικόνα και τις εκτιμήσεις επί των γεγονότων που αναπόφευκτα θα υπόκεινται εσαεί στην υποκειμενικότητα της ανθρώπινης παρατήρησης και αξιολόγησης. Στην Ελλάδα όμως, τα τελευταία χρόνια, δεν συμβαίνει αυτό. Αφού είδαμε και πάθαμε να απαλλαγούμε από την παραχάραξη που επεχείρησε τον εικοστό αιώνα η γνωστή (ταξική) σχολή ιστορικού υλισμού, βλέπουμε επ’ εσχάτοις να αναπτύσσεται στα (τρόπος του λέγειν) πανεπιστήμιά μας μια «νέα» τάση ιστορικού υλισμού. Η τάση αυτή, υβρίδιο όπου συναντώνται τα απωθημένα των παλαιών μαρξιστών και φιλοδοξίες των νέων καπιταλιστικών οργανισμών, χάριν της ελευθερίας του εμπορίου και των ιδιοτελών συμφερόντων μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων, μάχεται να διαστρεβλώσει με απίστευτα και συνειδητά ψεύδη την ιστορική αλήθεια. Και επειδή κάθε ευφυής εμπορική φιλοδοξία πρέπει να επενδύεται με ανιδιοτέλεια και επιστημονικό μανδύα, η προσπάθεια αυτή εκτελείται στο όνομα της απομυθοποίησης και της συμφιλίωσης των λαών.

Έσχατο σύμπτωμα αυτού του φαινομένου, επιστημονικά μεν φαιδρό στην ουσία του, αλλά εξοργιστικό λόγω της μετ’ επιτάσεως προβολής του από μεγάλο μέσο μαζικής ενημέρωσης, συνιστά η πρόσφατη απόπειρα να επανερμηνευθεί το κορυφαίο γεγονός της επαναστάσεως του 1821 αλλά και γενικότερα, η περίοδος της τουρκοκρατίας που προηγήθηκε. Οι στρατηγικές στοχεύσεις αυτής της απόπειρας είναι πολλαπλές και διόλου τυχαίες. Κατ’ αρχήν η αμφισβήτηση της μακραίωνης εθνικής μας πορείας με εισαγωγή μιας θεωρίας περί γεννήσεως του ελληνικού έθνους τον 18ο ή και τον 19ο αιώνα! Παρουσιάζονται «καθηγητές», αγράμματοι κοινωνιολογικά αφού αγνοούν τη διαφορά των εννοιών φυλή, έθνος, εθνικό κράτος αλλά και αστοιχείωτοι ιστορικά αφού αγνοούν (;) πληθώρα ιστορικών πηγών και μαρτυρίες που ομιλούν για ελληνική εθνική συνείδηση αιώνες νωρίτερα. Η αμφισβήτηση αυτή έχει τεράστια εθνική σημασία και τρομερές συνέπειες. Διότι αν η επανάσταση και οι πόλεμοι που ακολούθησαν τον 19ο και 20ο αιώνα δεν είναι ο απελευθερωτικός αγώνας ενός αρχαίου έθνους για να ανακτήσει την πολιτική του ελευθερία στις ιστορικές του κοιτίδες, είναι απλώς μια επεκτατική εξόρμηση, όπως ακριβώς υποστηρίζουν οι Τούρκοι ιστορικοί και διπλωμάτες.

Η Βόρειος Ήπειρος ανεβασμένη ακόμη στον Γολγοθά της... Αφιερωμένες στην ανάγκη της εθνικής ενότητας είναι οι φετεινές εκδηλώσεις για την Αυτονομία στις 22/5.

Η Βόρειος Ήπειρος, η πανάρχαιη αυτή Ελληνική γη, βρίσκεται σήμερα στο πιο κρίσιμο σταυροδρόμι της ιστορικής της πορείας. Γιατί, τότε, το 1914, όταν εκήρυξε (και άρχισε) τον Αυτονομιακό της Αγώνα είχε τον εχθρό απέναντί της: Την Αυστροουγγαρία και την Ιταλία, δηλαδή τις λεγόμενες "Μεγάλες Δυνάμεις" εκείνης της εποχής, και, βέβαια και το πλασματικό κρατίδιο της Αλβανίας, δημιούργημα των μηχανορράφων των ταραγμένων εκείνων καιρών.

Βέβαια, οι Βορειοηπειρώτες, με την βοήθεια του Θεού και των εθελοντών, που έσπευσαν να συνδράμουν τον ηρωϊκό εκείνο αγώνα, κατετρόπωσαν τους Αλβανούς εθνικιστές και ανεκήρυξαν την Κυβέρνηση της Αυτονόμου Βορείου Ηπείρου, τον Φεβρουάριο του 1914. Τρεις μήνες δε αργότερα - στις 17 Μαΐου 1914 - επέτυχαν την υπογραφή του "Πρωτοκόλλου της Κερκύρας" εκ μέρους όχι μόνο των "Μεγάλων Δυνάμεων", αλλά και της ίδιας της...Αλβανίας. Γι' αυτό, πολύ σωστά, τόσον ο Αυτονομιακός Αγώνας, όσον και το "Πρωτόκολλον της Κερκύρας", θεωρήθηκαν θρίαμβος της εθνικής ενότητος και ομοψυχίας του Ελληνισμού.

Είπαμε ότι τότε, το 1914, οι Βορειοηπειρώτες είχαν απέναντί τους τις "Μεγάλες Δυνάμεις" και τους Αλβανούς. Τώρα, όμως; Τώρα, δυστυχώς, οι Βορειοηπειρώτες έχουν εχθρούς τους ... Βορειοηπειρώτες! Γιατί, εδώ και καιρό, υποβόσκει ένας σοβαρός διχασμός στους κόλπους της Ελληνικής Εθνικής Κοινότητος της Βορείου Ηπείρου. Σ' αυτόν συνετέλεσαν προσωπικές αντιπάθειες, ξεσυνέριες, φιλοδοξίες και εγωϊσμοί μερικών ηγετικών παραγόντων.

12ο «Πανελλήνιο Συνεδρίο Ιστορίας, Λαογραφίας, Βλάχικης Παραδοσιακής Μουσικής και Χορού»

Ο Λαογραφικός Σύλλογος Βλάχων Επαρχίας Αλμυρού πέτυχε να αναλάβει τη διοργάνωση του 12ου «Πανελλήνιου Συνεδρίου Ιστορίας, Λαογραφίας, Βλάχικης Παραδοσιακής Μουσικής και Χορού» το οποίο θα πραγματοποιηθεί στον Αλμυρό, το Σαββατοκύριακο 3 - 4 Σεπτεμβρίου 2011.

Για δύο ημέρες πάνω από 100 άτομα από Συλλόγους όλης της χώρας, συγγραφείς, ερευνητές και πανεπιστημιακοί θα μελετήσουν την ιστορία, τη λαογραφία και τη μουσικοχορευτική παράδοση της περιοχής στην οποία κάθε φορά φιλοξενείται το σεμινάριο.

Aromanian language: Creole * Greek - latin language

-* Creole = mulatto, mixed -

    There is a belief and a fabrication, rooted for decades, which some people uncritically and without documents consider the Aromanian-Vlachic language the same  as  the Romanian language of  Dako-Romania and they call it ‘Roumanovlachic’ or ‘Vlachoroumanic’ in a silly way!

   Others consider it as a dialect of the Romanian language. And the question arises: Really, what are the relations between the Aromanian-vlachic language and the Romanian one? The answer is very simple. The Aromanian language is a branch of the folk (vernacular) Latin of the Balkans and not a branch of the Dako-Romanian. It has affinities with the Romanian language and this is because the 2 languages belong to the eastern Balkan group of Romance languages (Aromanian-Vlachic, Romanian, Istroromanian, Moglenitic). Similar affinities are between the languages belonging to the Western group of languages (Italian, French, Spanish, Portuguese, Rhaeto-Romanic). All Romance languages, Eastern and Western come from the Vulgar Latin,  oral spoken, in the Balkans and Western Europe respectively. 

   As far as the Aromanian-Vlachic language concerned, we can say that it is divided into 2 main dialects: 1. North group 2. South group. 

   Both teams should be recorded, in systematic and scientific validity, by any saved language material from every village, so that it can be available to specific researchers, linguists to examine it better. This has not unfortunately happened yet, and that why   those, who refer to the Aromanian language, the only thing they do, is to assume and speak in a teratology way, since they don’t have available the proper language material.

ΚΟΛΩΝΙΑΤΕΣ ΒΛΑΧΟΙ

       

Τράσιας Φώτης

Οι Κολωνιάτες Βλάχοι έχουν ως κοιτίδα την ευρύτερη περιοχή Κολώνιας Βορείου Ηπείρου και σύμφωνα με την παράδοση τους οι Βλάχοι αυτής της καταγωγής δεν πρόλαβαν να αναπτύξουν σταθερούς οικισμούς στην περιοχή τους όπως οι κοινής καταγωγής Φρασσαριώτες, λόγω του ότι οι Αλβανοί κάτοικοι της περιοχής Κολώνιας γνωστοί για την σκληρότητα τους, απέτρεπαν την δημιουργία οικισμών.

Μετακινούνταν ως νομάδες σκηνίτες στα ορεινά της Αλβανίας (Tomor, Random, Linje, Marjane, Mali thate), του Γράμμου, του Σμόλικα και το Ζαγόρι. Ενώ τα χειμαδιά τους βρίσκονταν στην δυτική Ελλάδα (Πρέβεζα, Θεσπρωτία, Ξηρόμερο) και στην Νότια Αλβανία (Κονίσπολη, Μουρσί, Αγ.Σαράντα κ.α.).

Διατήρησαν τον παλαιότερο τρόπο ζωής όλων των Βλάχων, σπάνια πολιτιστικά στοιχεία, και πρωτόγονα έθιμα όπως η βεντέτα (βλχ Ασμαλίκι), έχοντας στην παράδοση τους πολλά αρχαιοελληνικά στοιχεία δηλώνουν περίτρανα την προ αιώνων παρουσία τους στο Ελληνικό χώρο. 

Σύμφωνα με την παράδοση τους οφείλουν τον περιπλανώμενο τρόπο ζωής τους στην καταγωγή τους από την ΄΄τζίντα΄΄ την νεράιδα των ανέμων η οποία παντρεύτηκε πρόγονο τους.

Οι Κολωνιάτες Βλάχοι ονομάζονται και ''Κεστρινιώτες'', παίρνοντας την ονομασία τους από τη χειμερινή εγκατάσταση τους στην περιοχή Κεστρίνης Θεσπρωτίας. Σήμερα τους συναντούμε σε όλη την Θεσπρωτία (Φιλιάτες, Παραμυθιά, Μαργαρίτι), σε οικισμούς της Πρέβεζας (Tζάρα, Θέμελο), στο Δυτικό Ζαγόρι και στα Κούρεντα (άνω Παρακάλαμος, Δολλιανά, Ζίτσα, άνω Ραββένια), στο Πωγώνι (Κεφαλόβρυσο, Δελβινάκι, Βύσσανη), στην Κεντρική και Δυτική Μακεδονία (Κρύα βρύση, Καλύβια, Άψαλος Πέλλας στην Ιεροπηγή και Δενδροχώρι Καστοριάς, στη Κρυσταλλοπηγή και στις Πρέσπες Φλώρινας), στη Θεσσαλία αναμεμειγμένους με Φρασσαριώτες (Αργυροπούλι, Σέσκλο, Ροδιά) και στην περιοχή του Ξηρόμερου. Διάσπαρτοι επίσης με το οριστικό κλείσιμο των συνόρων βρίσκονται στην Αλβανία (περιοχή Κορυτσάς, Κολώνιας, Αργυροκάστρου, Ελμπασάν, Μουζακιάς).

Κύριο χαρακτηριστικό των Κολωνιατών Βλάχων είναι ο σχηματισμός του μέλλοντα με το -ούς- που σημαίνει -θα-, σε αντίθεση με τους υπόλοιπους Βλάχους και Αρβανιτοβλάχους που σχηματίζουν τον μέλλοντα με το -βα- ή -βάς- , η ιδιαίτερη βλάχικη διάλεκτος τους με κύριο γνώρισμα το λαρυγγικό –ρ- καθώς επίσης και η αρχαϊκή ενδυμασία τους.

«ΡΟΥΜΕΛΗ - ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΗ ΒΟΡΕΙΑ ΕΛΛΑΔΑ» - Patrick Leigh Fermor

Γράφει ο Κώστας Τραχανάς                                                                                      

Ο Patrick Leigh Fermor ενσαρκώνει την αμετακλήτως απολεσθείσα από τον σύγχρονο πολιτισμό μας ιδέα, επιθυμία και εμμονή της φυγής...

«Αφού δεν μέλλει να μείνουμε εδώ,

μια κι είμαστε όντα κάποιων ημερών που θα έρθουν,

γιατί ο καιρός μας είναι σαν τον καιρό της μύγας

κι η ζωή μας όση και της κολοκύθας, πρέπει αλλού

να ψάξουμε την πόλη της επαγγελίας, σε ξένη

χώρα τον τόπο που θα στήσουμε το σπίτι μας…» 

                                                  Τζέρεμι Τέιλορ                                                                                                                                           

«Εκείνος που δεν ταξιδεύει δεν ξέρει την αξία των ανθρώπων», είπε ο Ιμπν Μπατούτα, ο ακάματος Άραβας ταξιδευτής που περπάτησε από την Ταγγέρη ως την Κίνα και γύρισε, για το γούστο της περιήγησης. Αλλά το ταξίδι δεν ευρύνει απλώς τον νου. Τον φτιάχνει. Το ταξίδι, πόρος ζωής, θεραπεία φυγής, διέξοδος στην αγωνία, διασκέδαση στην ανία ή αναζήτηση. Το μάτι πλανιέται αλλά και μπορεί να πλανηθεί. Η ματιά μπορεί και να πλανέψει.

Ο Patrick Leigh Fermor σε μικρή ηλικία έκανε ένα ταξίδι με τα πόδια ως την Κωνσταντινούπολη που κράτησε ενάμιση χρόνο, έζησε και ταξίδεψε στα Βαλκάνια και στο Αιγαίο. Σ’ αυτό το διάστημα απόκτησε ζωηρό ενδιαφέρον για τις γλώσσες και αγάπη για τους μακρινούς τόπους. Περπάτησε την Ελλάδα από άκρου εις άκρον με την ιδιότητα του περιηγητή. Κράτησε σημειώσεις διάβασε την ιστορία του τόπου, βυθίστηκε στη μυθολογία, ανέτρεξε στην Ορθοδοξία, προκειμένου να καταλάβει τους Έλληνες. Ο τόμος «Ρούμελη –Οδοιπορικό στη Βόρεια Ελλάδα» συγκεντρώνει 8 περιηγητικά κείμενα.

Ο Πάτρικ Λη Φέρμορ, ο Μπρους Τσάτγουιν, ο Ουίλιαμ Νταρλίμπ και ο Νικολά Μπουβιέ είναι από τους σημαντικότερους παγκοσμίως συγγραφείς ταξιδιωτικής λογοτεχνίας.

Ενσαρκώνει την αμετακλήτως απολεσθείσα από τον σύγχρονο πολιτισμό μας ιδέα, επιθυμία και εμμονή της φυγής, που δεν υπαγορεύεται από τον χρόνο, από τους κανόνες της τουριστικής βιομηχανίας ή τις υποχρεώσεις μιας προγραμματισμένης ζωής, είναι η φυγή που έχει στόχο της τη σωματική και την ψυχική παράδοση σε μια άλλη φύση, σε άλλους πολιτισμούς, σε άλλους ανθρώπους, σε άλλους θεούς, σε άλλες συνθήκες, δηλαδή, μια παράδοση καθολική και εξαγνιστική. 

Το βιβλίο αυτό του Πάτρικ Λη Φέρμορ δεν είναι ένας τουριστικός οδηγός της Ελλάδας του 1960, αλλά αποθεώνει το νομαδικό αίσθημα, την πίστη σε μια νομαδική κοινότητα, τους Σαρακατσάνους, η οποία μπορεί να κινείται αενάως ακόμη κι αν μένει σωματικά ακίνητη.

Γοητευμένος από αυτό το παράξενο και ωραίο όνομα Ρούμελη, που άλλοτε περιλάμβανε όλη τη Βόρεια Ελλάδα, ο Πάτρικ Λη Φέρμορ το χρησιμοποιεί ως τίτλο στις περιπλανήσεις του μέσα στην εξωτική για εκείνον περιοχή. Θυμάται τους ανθρώπους που γνώρισε, τον σαρακατσάνικο γάμο όπου παρευρέθηκε, τη Μονή Βαρλαάμ, ψηλά στο βράχο των Μετεώρων, όπου πέρασε τη νύχτα, το γευστικό κατσίκι που απόλαυσε, μαζί με ούζο Τυρνάβου και μήλα ποτισμένα στο κρασί – και ανασκαλεύοντας την Ιστορία δίνει ένα συναρπαστικό κράμα από παρελθόν και μέλλον.

ΑΡΒΑΝΙΤΟΒΛΑΧΟΙ (ΡΕΜΕΝΟΙ)

ΤΡΑΣΙΑΣ ΦΩΤΗΣ
                             

Οι Αρβανιτόβλαχοι αποτελούν την πολυπληθέστερη υποομάδα των Βλάχων. Μία ομάδα η οποία εξ αιτίας του απομονωμένου, περιπλανώμενου τρόπου ζωής δεν μελετήθηκε όσο οι υπόλοιπες βλάχικες ομάδες. Ο όρος Αρβανιτόβλαχοι χρησιμοποιήθηκε από τους διαφόρους μελετητές των αρχών του 20 αι. για να τους διαχωρίσουν απ’ τους ημινομάδες Βλάχους της Πίνδου. Η ονομασία αυτή δηλώνει τους Βλάχους που προέρχονται από την περιοχή της Βόρειας Ηπείρου.

Σύμφωνα με τον ιστορικό Αραβαντινό Παναγιώτη η ονομασία αυτή επιδόθηκε στους βλαχοφώνους της περιοχής Κολώνιας-Πρεμετής Βορείου Ηπείρου διότι εγκατεστημένοι σε περιοχές γειτνιάζουσες με αλβανικά χωριά «ηναγκάσθησαν εκμαθείν και την διάλεκτο των ομόρων». Η συνύπαρξη στην περιοχή της Νότιας Αλβανίας, των Βλάχων με αλβανόφωνους πληθυσμούς είχε ως αποτέλεσμα να μιλούν εκτός την βλάχικη και την ελληνική γλώσσα, επιπρόσθετα και την αλβανική, για να μπορούν να συνεννοούνται και να συναλλάσσονται. Οι ίδιοι αυτοαποκαλούνται ως Ρεμένοι ενώ ο όρος Αρβανιτόβλαχοι χρησιμοποιείται όταν οι άλλοι (ελληνόφωνοι ή βλαχόφωνοι) αναφέρονται σε εκείνους, βέβαια οι περισσότεροι Ρεμένοι δεν δέχονται τον όρο αυτόν διότι δεν επιθυμούν να συγχέονται με τους Αρβανίτες με τους οποίους δεν έχουν κοινή καταγωγή. Κοιτίδα τους ήταν οι περιοχές Κολώνιας-Νταγκλί Βορείου Ηπείρου.

Η παράδοση αναφέρει ότι ταυτόχρονα με την δημιουργία των μόνιμων βλάχικων εγκαταστάσεων στην περιοχή της Πίνδου και του Γράμμου άρχισαν να δημιουργούνται εγκαταστάσεις ημινομαδικές και στην περιοχή της Κολώνιας και στο Νταγκλί. Η σύγκρουση του Αλή πασά του Τεπελενλή με τα στρατεύματα του σουλτάνου Μαχμούτ οδήγησαν στην καταστροφή των εγκαταστάσεων των Βλάχων στην περιοχή της Βορείου Ηπείρου και την εξώθηση αυτών στον απόλυτο νομαδικό βίο. Αφορμή για την καταστροφή των οικισμών αποτέλεσε η επαναστατική κίνηση κατά του στρατού του σουλτάνου με επικεφαλείς τους καπεταναίους Βλάχους της περιοχής, Κακαράντα, Σταμούλη και Τσιουλάκα. Η εξώθηση στον νομαδικό μετακινούμενο βίο βοήθησε στην διατήρηση του παλαιότερου γλωσσολογικού και ενδυματολογικού τύπου των Βλάχων. Επίσης στην παράδοση των Αρβανιτοβλάχων έχουν διατηρηθεί πολλά αρχαιοελληνικά στοιχεία δηλώνοντας περίτρανα την προ αιώνων παρουσία τους στο χώρο. 

Ελληνικός Ποιμενικός - Χρώματα και αρώματα παράδοσης

Του Κώστα Βασιλείου

Σε παλαιότερο άρθρο που παρουσιάσαμε στην εφημερίδα μας (τεύχος 25), αναλύθηκαν οι χρωματισμοί του Ελληνικού Ποιμενικού με τη χρήση της επίσημης επιστημονικής ορολογίας (Χρ. Δρίβας) εδώ. Η ορολογία των χρωματισμών, κατανοητή από τους εξοικειωμένους με τη θεωρία που αφορά τη μορφολογία και τη βιολογία του σκύλου, είναι λιτοί στη χρήση τους και βοηθούν στην ηλεκτρονική καταγραφή των στοιχείων των σκύλων μας στο γενεαλόγιο.

Εν τούτοις στη καθομιλουμένη και ιδιαίτερα στη γλώσσα των κτηνοτρόφων χρησιμοποιείται μια άλλη ορολογία κατά παράδοση, διαδεδομένη από στόμα σε στόμα. Για τους κτηνοτρόφους και τους λοιπούς φίλους που συνήθισαν να περιγράφουν τους χρωματισμούς με αυτή τη λαϊκή γλώσσα, η επίσημη ορολογία φαίνεται δυσνόητη. Παράδειγμα αποτελεί ο χρωματισμός «ποικιλόχρωμος», ο οποίος είναι συνδυασμός δύο χρωματισμών με βάση τον λευκό και ποικιλία άλλων χρωματισμών με μορφή διάσπαρτων κηλίδων μικρών ή μεγάλων, πολλών ή ελάχιστων στο σώμα του σκύλου. Κατά την επίσημη επιστημονική ορολογία η περιγραφή αυτού του χρωματισμού προτάσσει το ποικίλο χρώμα π.χ. μαύρο, φαιό, καστανόφαιο και ακολουθεί η λέξη ποικιλόχρωμος που υποδηλώνει το λευκό σαν βασικό χρώμα και την κατανομή του πρώτου χρωματισμού υπό μορφή διάσπαρτων κηλίδων. Όταν δεν έχουμε έγχρωμες κηλίδες στο σώμα δεν μπορούμε να χρησιμοποιούμε τη λέξη ποικιλόχρωμος. Όταν κυριαρχεί στην κάλυψη του σώματος ο ένας χρωματισμός (πλην του λευκού) ο χρωματισμός χαρακτηρίζεται με την περιγραφή του χρωματισμού αυτού κατά πρώτον και ακολουθεί η αναφορά στο δεύτερο χρώμα που είναι το λευκό σε μικρότερο ποσοστό και όχι υπό μορφή κηλίδων. Όπως π.χ. μαύρος με λευκό τράχηλο, στήθος, κοιλιά και άκρο της ουράς.

Για τη λαϊκή γλώσσα, η απόδοση του ποικιλόχρωμου χρωματισμού γίνεται με τη χρήση της λέξης «παρδαλός» και όχι μόνον, όπως φαίνεται παρακάτω.

Hermes’s Caduceus in the textiles of the Aromanians

In Greek mythology, Caduceus was the main emblem of God Hermes. Caduceus is composed of a thin rod of wood laurel or olive, around which two snakes are wrapped and their heads are facing each other. There are two wings over the heads of snakes on top of the rod. This form is newer. In angiography (pottery) of ancient Greece, the two snakes are on top and form a circle while their heads form two "horns" above the circle. The wings are usually omitted. After adding a cross at the bottom of the circle and removing of the rod, the astronomical and astrological symbol (for Planet Mercury) came of.

The legend, on how Caduceus came from, reports that sometime Hermes separated with his stick two snakes that were fighting each other wildly. Since then, the stick with two snakes, adorned with wings of "wing-footed" God Hermes, became a symbol of harmony and discord cease (compare the similar myth of Seer Tiresias). In ancient Greece, it was used as a distinctive emblem by the ambassadors and messengers as to be protected by hostile actions of powerful men. In late antiquity Caduceus became to symbolize trade, while today, especially in North America, it is used as a symbol of medicine, after confusion with the traditional medical symbol, Asclepius’s Rod, which has only one snake and no wings. The winding, however, of the two snakes is more like the double helix of DNA than one snake. 

The battle-slaughter (of Aromanians from Grevena region) in Filluria (1854) and their exits in the middle of 19th century.

The Crimean War (October 1853-February 1856) was an armed conflict between the Russian Empire on the one hand, and the United Kingdom, France, Ottoman Empire and the kingdom of Sardinia on the other side. The conflict, where the major European powers at that time participated, was the result of their interest for the exploitation of the Middle East as the Ottoman Empire was in decline. The battles took place mainly on the Crimean peninsula, but there were less intensive campaigns in western Turkey, the Baltic Sea, the Pacific Ocean and the White Sea.

   It is remembered as a war of error logistics and strategic nature. In terms of technology, it was the first that introduced many technological innovations. Typically, it was the first conflict that the warring made extensive use of rail and telegraph. It was also the first time that war was recorded in detail by the media of the time.

   The causes that led to the Crimean War can be found in the aspirations of the Great Forces to acquire a direct or even indirect control over strategic areas in the Middle East, especially in the Holy Land. In 1851 Napoleon III of France sent an embassy to the Ottoman Empire to recognize the suzerainty of France to the Holy Land. At the same time Russia wanted to impose as a protector of all Orthodox Christians living in the Ottoman Empire and gain more direct role in their cases.

«Εξελληνισμός»

Ο επιφανής καθηγητής του Πανεπιστημίου Βελιγραδίου Ντούσαν Πόποβιτς, του οποίου το έργο «Αρμάνοι Βλάχοι στα Βαλκάνια» (Ο Cincarima) έχει εκδοθεί και κυκλοφορήσει στα ελληνικά από την Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών με επιμελή υπομνηματισμό της κ. Κωνσταντίνας Καρακώστα, αναφερόμενος στη Μοσχόπολη, γράφει ότι «κατοικούνταν μόνο από Τσιντσάρους» (Αρμάνους Βλάχους, τους οποίους οι Σέρβοι ονομάζουν Τσιντσάρους). Και σημειώνει:

«Αν και πράγματι οι κάτοικοί της ήταν τσιντσαρικής καταγωγής, η Μοσχόπολη ήταν ένα από τα βασικά κέντρα της ελληνικής παιδείας και της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΙΔΕΑΣ».

Ο ίδιος ωστόσο, στις επόμενες σελίδες, γράφοντας για το Μπλάτσι, τη Σιάτιστα και την Κοζάνη, καθώς και για τους κατοίκους της «Σισανιόνας» (του Σισανίου), χρησιμοποιεί επανειλημμένα την έκφραση «εξελληνισμένοι κάτοικοι» (των πόλεων αυτών, που ήταν προηγουμένως Τσιντσάροι), με το σαφές νόημα ότι ήταν (εθνολογικά) διαφορετικοί από τους Ελληνες.

Αν και η διαπίστωσή του ότι οι Βλάχοι κάτοικοι της Μοσχόπολης την είχαν καταστήσει βασικό κέντρο της ελληνικής εθνικής ιδέας είναι απόδειξη του εθνικού φρονήματος των Βλάχων, είναι ίσως χρήσιμο να επαναληφθεί ότι ο όρος «εξελληνισμός» είναι αδόκιμος, ειδικά για τους λατινοφωνήσαντες στα χρόνια της Ρωμαϊκής και της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας ελληνικούς πληθυσμούς της Μακεδονίας, της Ηπείρου και της Θεσσαλίας.