Χειμάρρα ολόρθη!

Κωνσταντίνος Χολέβας

 Πολιτικός Επιστήμων

Χριστός Ανέστη! Στις 8 Μαίου διεξάγονται στη γειτονική μας Αλβανία εκλογές για την ανάδειξη των αρχόντων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Η διαμάχη μεταξύ των κυβερνώντων Κεντροδεξιών του Δημοκρατικού Κόμματος (Μπερίσα) και των Σοσιαλιστών του Έντι Ράμα δημιουργεί τεταμένο κλίμα. Ως Έλληνες, όμως, ενδιαφερόμαστε κι πρέπει να ενδιαφερόμαστε περισσότερο για την εκλογική παρουσία και γενικότερα για την ορθή πολιτική εκπροσώπηση των Ελλήνων της Βορείου Ηπείρου και όλης της Αλβανίας. Με συγκίνηση, λοιπόν, διάβασα στο Διαδίκτυο το προσφάτως ανακοινωθέν ψηφοδέλτιο της Ελληνικής Οργάνωσης ΟΜΟΝΟΙΑ για την ιστορική Χειμάρρα. Τα ονόματα των υποψηφίων είναι όλα ελληνικά και τους ευχόμαστε καλή επιτυχία απέναντι στα ψηφοδέλτια των μεγάλων αλβανικών κομμάτων.
Η Χειμάρρα, φυσικά, δεν είναι....

ο μόνος Δήμος, στον οποίο ελπίζουν να έχουν ευπρεπή πολιτική εκπροσώπηση οι ομοεθνείς μας. Όμως την τονίζουμε ιδιαιτέρως, διότι εδώ και είκοσι χρόνια βρίσκεται στο στόχαστρο των Αλβανών εθνικιστών, οι οποίοι εκφράζονται μέσα και από τα δύο μεγάλα κόμματα. Οι Αλβανοί επίσημοι ανέχονται την παρουσία Ελλήνων σε μερικά χωριά του Νότου, όμως ενοχλούνται από τη γεωγραφική θέση και την  ελληνική ψυχή της Χειμάρρας, διότι ανεβάζει βορειότερα τα εθνολογικά όρια του Ελληνισμού. Η Χειμάρρα ολόρθη στέκεται, όπως την ύμνησε παλαιότερα ο Κωστής Παλαμάς, όταν οι Βορειοηπειρώτες ξεκίνησαν τον Αυτονομιακό Αγώνα του 1914 χωρίς ουσιαστική βοήθεια από την Αθήνα. Για να παραμείνει ολόρθη χρειάζεται το ενδιαφέρον μας.

Παρά την εναλλαγή των δεξιών και των σοσιαλιστικών κυβερνήσεων στα Τίρανα, υπάρχει μία καχυποψία της κεντρικής εξουσίας προς τους Βορειοηπειρώτες και γενικότερα προς τους Έλληνες. Η Αλβανία θέλει να ενταχθεί στην Ευρ. Ένωση και ζητεί να ανοίξουν οι κρουνοί των ΕΥΡΩ, όμως αρνείται να φερθεί ως ευρωπαϊκή χώρα απέναντι στους πολίτες της που δηλώνουν Έλληνες. Θυμίζω τα κυριότερα προβλήματα.

Εγκαίνια του Πύργου Nebojsa, όπου μαρτύρησε ο Ρήγας Φεραίος.

Ο Πύργος Νεμπόισα στο Βελιγράδι μετά την αποκατάστασή του

Εγκαινιάζεται αύριο το μεσημέρι στο Βελιγράδι ο Πύργος Νεμπόισα (Nebojsa) στον οποίο μαρτύρησε ο ελληνόβλαχος Ρήγας Φεραίος και οι σύντροφοί του.

Η αποκατάσταση και επανάχρηση του μνημείου, που βρίσκεται στο παραποτάμιο τμήμα (σύγκλιση του ποταμού Σάβα με τον Δούναβη) του κάστρου του Βελιγραδίου, αποτελεί ένα έργο ελληνοσερβικής συνεργασίας.

 Γι' αυτό τα εγκαίνιά του θα τα κάνουν από κοινού οι πρόεδροι της Δημοκρατίας της Σερβίας, Μπόρις Τάντιτς και της Ελληνικής, Κάρολος Παπούλιας, παρουσία του δημάρχου του Βελιγραδίου Ντράγκαν Ντίλας, του υπουργού Εξωτερικών της Ελλάδας Δημ. Δρούτσα και των υπουργών Πολιτισμού Σερβίας και Ελλάδας, Μπρ. Μάρκοβιτς και Π. Γερουλάνου, κ.ά.

Από ελληνικής πλευράς, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων (ΕΚΒΜΜ), σε συνεργασία με το Δήμο Βελιγραδίου, εκπόνησε το σχέδιο μετατροπής του Πύργου σε μουσείο-πολιτιστικό κέντρο αφιερωμένο στον Ρήγα Φεραίο αλλά και στην ιστορία του σε σχέση με τους απελευθερωτικούς αγώνες των Σέρβων, και εν γένει των Βαλκανικών λαών.

Το έργο συγχρηματοδοτήθηκε από τις δύο χώρες. Από την Ελλάδα πρόσφεραν διάφορα κονδύλια το υπουργείο Εξωτερικών, το υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού, το ΕΚΒΜΜ και η Βουλή των Ελλήνων. Από τη Σερβία το βάρος της χρηματοδότησης ανέλαβε, ο Δήμος Βελιγραδίου και η «Belgrade Fortress».

Οι εργασίες αποκατάστασης του Πύργου Νεμπόισα άρχισαν τον Ιούνιο του 2009 και έχουν ήδη περατωθεί. Εγινε συντήρηση και διαμόρφωση του εσωτερικού του με τοποθέτηση δαπέδων και κλιμάκων σε τρία επίπεδα. Διαμορφώθηκε και ο χώρος εισόδου στο μνημείο, για να καταστεί προσβάσιμο στους επισκέπτες.

Στο ισόγειο παρουσιάζεται η ιστορία του Πύργου («Από οχυρωματικό έργο, φυλακή και τόπος εξόντωσης»). Ο πρώτος όροφος είναι αφιερωμένος στον «Ρήγα Βελεστινλή». Ο δεύτερος εστιάζεται στους απελευθερωτικούς αγώνες των Σέρβων («Καθ' οδόν προς την υλοποίηση του ονείρου για την απελευθέρωση»). Και ο τρίτος αναφέρεται στο θέμα: «Ο κόσμος που αλλάζει. Το Βελιγράδι στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα»

Πηγή: http://www.enet.gr/

Πώς λύνεται ο «κόμπος» των Σκοπίων

                                  

                                          Σαράντος Ι. Καργάκος

                                          Ιστορικός - Συγγραφέας

Ημερομηνία: 28/03/2010

Το πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα των Σκοπίων είναι κάτι που μπορεί να σχεδιαστεί, όχι όμως και να λεχθεί, αν πρόκειται να εφαρμοστεί. Τουλάχιστον η μακιαβελική τακτική που εφαρμοζόταν πολύ προ του Μακιαβέλι αυτό επιβάλλει. Επειδή όμως εμείς δεν είμαστε πολιτικοί, «δυνάμεθα να λέγομεν ό,τι θέλομεν. Ουδείς αρμόδιος μας λαμβάνει υπ' όψιν».

Προσωπικά αυτό που θα πρότεινα για την αντιμετώπιση του κακοήθους αποστήματος των Σκοπίων είναι μια σειρά παράλληλων ενεργειών, πέρα από την αναγκαία κινητοποίηση εδώ και στο εξωτερικό, μια σειρά από μποϊκοτάζ, μια οικονομική επίθεση σε πολλαπλά επίπεδα (π.χ. ως αντίβαρο στο καζίνο της Γευγελής άλλο «αντικαζίνο» στη Γουμένισσα), μια σειρά απειλών για απόσυρση ελληνικών βιοτεχνιών και φυσικά μια σειρά πολλαπλών κυρώσεων ποικίλων μορφών. Μη αποκλειομένων και των στρατιωτικών σε περίπτωση παραβιάσεως των συνόρων μας.

Προτείνω ακόμη να αφήσουμε τον μεγαλύτερο υποστηρικτή των Σκοπιανών να τραβήξει αυτός στο εξής «κουπί» για λογαριασμό μας. Και φυσικά εννοώ τις ΗΠΑ. Και την Ευρώπη ακόμη. Είναι απαραίτητο μια εκστρατεία χρηματοδοτούμενη και συνεπικουρούμενη από μας να ξεκινήσει ανά την υφήλιο που να δείχνει ότι η πολιτική «ελίτ» των Σκοπίων δεν στερεί το όνομα της Μακεδονίας από την Ελλάδα, στερεί -κι αυτό είναι το εγκληματικότερο- από τους ιθαγενείς κατοίκους της χώρας τους αλλά και από τους μετανάστες τους τη σλαβικότητά τους. Λες κι είναι εντροπή να είναι κανείς Σλάβος! Αυτό, αν εξεταστεί βαθύτερα, είναι μια μορφή ρατσισμού. Γιατί ρατσισμός είναι και το να μη σου επιτρέπεται να είσαι αυτό που είσαι.

Πυρετός στα Σκόπια

Κων/νος Χολέβας - Πολιτικός Επιστήμων

Ενώ ο μεσολαβητής του ΟΗΕ Μάθιου Νίμιτζ ανακοίνωνε ότι συντόμως θα γίνει νέος γύρος συνομιλιών για το θέμα του ονόματος της ΦΥΡΟΜ, στη γειτονική μας χώρα τα πάντα φαίνονται περιπεπλεγμένα και ταραγμένα. Το κράτος των Σκοπίων έχει καταφέρει να έχει τεταμένες σχέσεις με όλες τις χώρες της περιοχής, ενώ οι εσωτερικές συγκρούσεις εγκυμονούν απρόβλεπτους κινδύνους. Θυμίζω ότι έχει ανακοινωθεί για τον Απρίλιο απογραφή πληθυσμού, η οποία κινδυνεύει να αναβληθεί λόγω εκλογών. 

Τα εσωτερικά μέτωπα είναι δύο. Το πολιτικό ρήγμα μεταξύ του κυβερνώντος ΒΜΡΟ και της Σοσιαλδημοκρατικής αντιπολίτευσης και το εθνοτικό μεταξύ Σλάβων (ψευδομακεδόνων) και Αλβανών. 

Φέτος συμπληρώνονται δέκα χρόνια από την υπογραφή της Συμφωνίας της Αχρίδας, με την οποία οι Αλβανοί (30% του πληθυσμού) σταμάτησαν την ένοπλη εξέγερσή τους. Έκτοτε έχουν ανακηρύξει στις δυτικές επαρχίες ένα κράτος εν κράτει, την ημιαυτόνομη Δημοκρατία της Ιλλυρίδας, στην οποία κυματίζει μόνο η αλβανική σημαία και δεν τολμά να εισέλθει Σλάβος αστυνομικός. 

Η γλώσσα των Αρμάνων.

«Μήγαρις έχω άλλο στο νου μου πάρεξ ελευθερία και γλώσσα» 

«Υποτάξου πρώτα στη γλώσσα του λαού και αν είσαι αρκετός (ικανός) κυρίεψέ την».

Δ. Σολωμός

"Μας μένει -νομίζω- λίγος ακόμα καιρός να καταγράψουμε αυτές τις γλωσσικές μορφές προς όφελος της επιστήμης και του πολιτισμού γενικότερα, αφού η ομορφιά βρίσκεται στην ετερότητα και όχι στην ομοιογένεια"

Κώστας Δ. Ντίνας (Αν Καθ. Γλωσσολογίας)

Οι λατινόφωνοι Έλληνες έχουν γίνει στο παρελθόν μέσο για τη διάδοση μιας ανθελληνικής προπαγάνδας εξαιτίας της χρήσης μιας λατινογενούς (ρωμανικής) γλώσσας. Όπως όμως συμβαίνει σήμερα και σε πολλές χώρες (ακόμα και γειτονικές) όπου ομιλείται μεν η αγγλική γλώσσα αλλά δεν σημαίνει ότι οι ομιλούντες έχουν και εθνική η θρησκευτική συνάφεια έτσι και οι Αρμάνοι των Βαλκανίων μεταφέρουν αιώνες μια γλώσσα που ευνοήθηκε από τον τρόπο διαβίωσης τους (νομαδική ποιμενική ζωή) αλλά εξελίχθηκε ανεξάρτητα από τις ομάδες που την μιλούσαν πάντα με ελληνοτακτισμό (ελληνικά έθιμα, πάρα πολλές λέξεις με ελληνική ρίζα, εντοπισμός μέσα ή πολύ κοντά στην ελληνική επικράτεια). Η ετερογένεια στη βάση των Αρμάνων των βαλκανίων έχει παραγνωρισθεί και έχει οδηγήσει στο εξωτερικό σε μια τάση για μια ανιστόρητη ομογενοποίση τους από τη μια (εθνών, διαλέκτων, συνειδήσεων) και από την άλλη, στο εσωτερικό, σε μια μουσειακή φορμoλισμένη συντήρηση του πολιτισμού των Αρμάνων. Απαιτείται όμως μελέτη και ενημέρωση κυρίως από την επίσημη Ελληνική Πολιτεία η οποία από άγνοια ή φόβο μας αγνοεί (με εξαίρεση τον πρόεδρο κ. Κ. Στεφανόπουλο). Ιδιαίτερα με την αναφορά στη γλώσσα των λατινόφωνων Ελλήνων γνωστής και ως βλάχικης στα Βαλκάνια, πρέπει να σταθεί κάποιος σε τέσσερα βασικά σημεία:

Μυθιστόρημα για τη ζωή των βλάχων της Ηπείρου και την φλογέρα του πόνου - Βασίλη Φούκη

Εκδήλωση για την παρουσίαση του βιβλίου του Βασίλη Φούκη «Όνειρα και τρικυμία, κουλτούρα και νοσταλγία» πραγματοποιεί την Τετάρτη, 4 Μαΐου, η Ηπειρωτική Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών. 

Η εκδήλωση θα γίνει στην αίθουσα εκδηλώσεων της Περιφέρειας Ηπείρου στη Στοά Σάρκα, θα αρχίσει στις 7:30 το απόγευμα και το βιβλίο θα παρουσιάσουν ο ιστορικός συγγραφέας και λογοτέχνης Πάνος Τζόβας και ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Στέφανος Ντόβας.

Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα από τη ζωή των βλάχων της Ηπείρου και την φλογέρα του πόνου: ποιήματα της ανθρωπότητας και της πατρίδας, της αγάπης και της φύσης, της βιοπάλης και της ξενιτιάς, της χαράς και της λύπης, της στάνης και του χωριού.

Πηγή:epirusonline

Ντούφες. Μια μορφή γυναικοκρατίας στο Λιβάδι Ολύμπου. Ένα ερωτικό παιχνίδι

Από το βιβλίο του Κώστα Προκόβα :

Οι καιροί, ο τόπος, οι άνθρωποι,

Έκδοση του Συλλόγου Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης

‘Ο Γεωργάκης Ολύμπιος’ 

Θεσσαλονίκη 2010

Οι “Ντούφες” είναι ένα γυναικείο έθιμο του Λιβαδίου που φαίνεται ότι πάει σε βάθος χρόνου. Στις λαογραφικές και ανθρωπολογικές μελέτες που μπορέσαμε να δούμε, αλλά και στη σχετική βιβλιογραφία, δεν εντοπίσαμε ούτε τη λέξη “Ντούφες” ούτε το γυναικείο έθιμο, έστω και κάποια παραλλαγή του. Κατά τη γνώμη μας παρουσιάζει λαογραφικό και κοινωνιολογικό ενδιαφέρον και λόγω της πρωτοτυπίας του. Η μόνη συγκεκριμένη αναφορά γίνεται στο δημοτικό τραγούδι “Ντούφα”, που καταγράφει στα 1886 ο G. Weigand, γερμανός εθνολόγος, βαλκανολόγος και γλωσσολόγος. Ο Weigand επισκέφτηκε το Λιβάδι όπου διέμεινε δύο μήνες προκειμένου να μελετήσει το γλωσσικό ιδίωμα της κουτσοβλαχικής γλώσσας του χωριού (Weigand 1888, 111).

Είναι ένα πολύ σύντομο τραγούδι στην κουτσοβλαχική. Είναι γνωστό ότι τα τραγούδια του Λιβαδίου, εκτός από ελάχιστα, τραγουδιούνταν στα ελληνικά, ακόμη και από εκείνους που παλαιότερα ήξεραν ελάχιστα ή και καθόλου ελληνικά (Ράπτης 1977). Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με τη Σαμαρίνα (Βέλκος 1975). Νομίζουμε ότι είναι χρήσιμο να ακουστεί το τραγούδι σε ελεύθερη απόδοση.

Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων (Π.Ο.Π.Σ.Β.), στα Ελευθέρια της πόλεως του Μεσολογγίου

Ο Πρόεδρος της Π.Ο.Π.Σ.Β. κ.Μ.Μαγειρίας (αριστερά) στην εκδήλωση

Η συμβολή των Βλάχων της Ελλάδος στην εθνικοαπελευθερωτική Επανάσταση του 1821 και στους αγώνες του Γένους είναι γνωστή. Οι Βλάχοι αγωνιστές ανήκαν κυρίως στο σώμα των Μακεδόνων. Η συμμετοχή τους στην υπεράσπιση της πόλης του Μεσολογγίου και στην ακόλουθη ηρωική έξοδο διασώθηκε ποικιλότροπα. 

Βλάχοι νέοι, από την Σαμαρίνα, το γεγονός αποτύπωσε η λαϊκή μούσα στο δημοτικό τραγούδι  «Παιδιά της Σαμαρίνας» και από τα χωριά της ανατολικής Πίνδου κατέβηκαν να υπερασπιστούν το πολιορκούμενο Μεσολόγγι. Σώθηκαν ελάχιστοι.

Για πρώτη φορά από της ιδρύσεώς της φέτος η Πανελλήνια Ομοσπονδία Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων έλαβε επίσημα μέρος στις εκδηλώσεις 2011 προς Τιμή της Εξόδου στην Ιερά Πόλη του Μεσολογγιού. Συμμετείχαν με καταθέσεις στεφάνων ο πρόεδρος της ΠΟΠΣΒ κ. Μιχάλης Μαγειρίας και η Γραμματέας κ. Αγγελική Νιτσιάκου.

Σε δηλώσεις  του ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων  κ. Μιχάλης Μαγειρίας επισήμανε: «Η συμμετοχή αυτή υπαγορεύεται από το χρέος μας ως ελεύθερων πλέον πολιτών έναντι όσων έπεσαν για την ελευθερία της Πατρίδας. Παράλληλα η διατήρηση κι ανάδειξη της μνήμης του γεγονότος συμβάλλει στην ανάδειξη των αγώνων και της πολύπλευρης προσφοράς των Βλάχων Ελλήνων προς το Έθνος και την Πατρίδα».

Πηγή: SIRRAKIOTIS

Μεγάλα Λιβάδια Πάικου - Bλάχικα τραγούδια και ποιήματα

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ

Πρόλογος: Νικόλαος Ι. Μέρτζος

Ένα κερί αρκεί

Δεν χρειάζεται συστάσεις ένα βιβλίο σαν αυτό εδώ που μέσα σε λίγους μήνες εξαντλείται και ακόμη ζητείται τόσο ώστε πάνω στον χρόνο επανεκδίδεται. 

΄Ετσι κι αλλιώς κάθε βιβλίο ταξιδεύει στον Χρόνο από μόνο του. Δεν ξέρεις ποιός και πότε θα το συναντήσει, ποιός  θα ανοίξει τα σεντούκια του, πώς θα ιδεί και θα ζυγιάσει όσα το χάρτινο καραβάκι μεταφέρει: πληροφορίες και παραδόσεις, σκέψεις και ιδέες, ευαισθησίες και εικόνες. Ούτε μπορείς να μαντέψεις πόσο θα κρατήσει και τι θα φέρει εκείνη η συνάντηση.

Οι άνθρωποι γνωρίζουν τα γινόμενα, τα μέλλοντα γνωρίζουν οι θεοί, λέει ο Αλεξανδρινός ποιητής.

Η Κούλα Λέντζιου είναι δασκάλα κι έμαθε καλά πως ούτε τα γινόμενα γνωρίζουν οι άνθρωποι άμα αυτά ξεμακρύνουν  απ’το μουράγιο της δικής τους  ζωής. Στον αέναο κύκλο των καιρών οι μνήμες χάνονται, οι άνθρωποι περνούν, ο Κόσμος αλλάζει. Όλα τα καταπίνει η λησμονιά -ακόμη και τη δική μας πια λαλιά. Γι’αυτό έγραψε τούτο το βιβλίο: για να πλέει μαζί του στον Χρόνο ένας αρειμάνιος Κόσμος χαμένος πια οριστικά. Για να ακούγεται η λαλιά της και να τραγουδάει ακόμη πάνω στα ψηλά βουνά της η γενιά της, η Λατινόφωνη Ρωμιοσύνη μας.

Το αρματολίκι της Πίνδου

Το αρματολίκι της Βόρειας ΠΙΝΔΟΥ (η ευρύτερη περιοχή Γρεβενά - Σμόλικας - Μέτσοβο), είναι ένα από τα πλέον αξιόλογα ολόκληρου του Ελλαδικού χώρου. Στις δύσκολες ώρες της Επανάστασης, και όχι μόνο, λειτούργησε σαν προμαχώνας, αλλά και φράγμα συγκράτησης εχθρικών δυνάμεων που προοριζόταν για το Νότο. Απασχόλησε μόνιμα τον κατακτητή, γύρω στα 300 χρόνια, και έδωσε πολλές μάχες μαζί του. 

Οπως σε κάθε τόπο, σε κάθε λαό, έτσι και εδώ άλλες ήταν νικηφόρες και άλλες χαμένες. Πολλά είναι τα περιστατικά που ξετυλίχτηκαν και σε αυτό τον τόπο με : αίμα, θυσίες, καταστροφές, εξανδραποδισμούς συνειδήσεων και όσα άλλα μπορεί να εφεύρει ο κατακτητής. Ας θυμηθούμε το " Ντης παρασή " δηλ. αφού οι ορδές των πλιατσικολόγων έμπαιναν μέσα στα σπίτια, έτρωγαν, έπιναν, σκότωναν, έκαιγαν, ατίμαζαν, στο τέλος ζητούσαν και αποζημίωση " ντης παρασή " για τη φθορά που είχαν πάθει τα δόντια τους τρώγοντας ή δαγκώνοντας τις όμορφες γυναίκες.

«...Αρματολών πήρε ντορό κι' έστησε η λεβεντιά χορό ... » 

τραγουδιέται ακόμα και σήμερα στα χωριά των Γρεβενών...

Η πόλη των Γρεβενών, μαζί με τα χωριά του κάμπου της, πλήρωσε ένα από τα πιο βαριά τιμήματα στον κατακτητή, που λύσαζε γιατί δεν μπόρεσε ποτέ να υποδουλώσει τη Βόρεια ΠΙΝΔΟ με τα χωριά της. Εκεί ψηλά ποτέ δεν τον σήκωσε ο αέρας, και όσες φορές κατάφερε να πάει, μόνο περαστικός ήταν. Ονομαστοί πρωτοκαπεταναίοι και καπεταναίοι έδρασαν εδώ, τις περισσότερες φορές πληρώνοντας με τη ζωή τους, τη ζωή των οικογενειών τους, το βαρύ τίμημα της πολυπόθητης ελευθερίας.

Τα σχολεία των ορέων....

Σε λίγο καιρό τα σχολεία κλείνουν. Το ξέγνοιαστο καλοκαίρι με τις τρίμηνες διακοπές ξεκινά. Δάσκαλοι και μαθητές θα αποχωριστούν, τα βιβλία θα μπουν στο... ράφι και το βάσανο του πρωινού ξυπνήματος θα εκλείψει.

Δεν πάνε πολλά χρόνια που σε κάποιες ορεινές και κακοτράχαλες ελληνικές γωνιές η σχολική χρονιά ξεκινούσε τον Ιούνιο!

Βαρύς και δύσκολος ο χειμώνας που επικρατούσε στις βουνοκορφές της Πίνδου, ανάγκαζε από παλιά τους βοσκούς να μετακινούνται στα πεδινά αναζητώντας συνθήκες ευνοϊκότερες για τα ποίμνιά τους.

Στα χειμαδιά

Ετσι κάθε άνοιξη οι κτηνοτρόφοι της ορεινής Μακεδονίας, της Ηπείρου αλλά και της Πελοποννήσου «ανέβαιναν» με τις οικογένειες και τα κοπάδια τους από τα «χειμαδιά» (τον κάμπο όπου είχαν περάσει τον χειμώνα) στο βουνό για να «ξεκαλοκαιριάσουν».

Για τα παιδιά τους υπήρχε ένας διαφορετικός προορισμός: το σχολείο του ορεινού χωριού θα άνοιγε τις πόρτες του και θα λειτουργούσε όλο το καλοκαίρι, φροντίζοντας να καλύψει τις εκπαιδευτικές ανάγκες τους.

Με τον ερχομό του φθινόπωρου τα χωριά θα «άδειαζαν» και πάλι: στα τέλη Οκτωβρίου οι τσομπαναραίοι ξανάφευγαν για τα χειμαδιά για να επιστρέψουν το Πάσχα ή λίγο μετά.

Ηταν μια εσωτερική μετανάστευση, αυστηρά προγραμματισμένη και άριστα οργανωμένη, που κράτησε πολλά χρόνια και εξακολουθεί σ' έναν βαθμό να υφίσταται μέχρι τις μέρες μας.

Η κοινωνία των νομάδων της Ηπείρου και της Κεντρικής Μακεδονίας περιελάμβανε τους Σαρακατσάνους και τους βλαχόφωνους.

Mήπως οφείλει η Ελλάδα να προστατεύσει όσους δηλώνουν Έλληνες παρά την ασφυκτική πίεση της Αλβανίας;

Όπως πληροφορηθήκαμε από την εκπομπή του ΡΑΔΙΟ ΑΣΤΥ "ΒΟΡΕΙΟΣ ΗΠΕΙΡΟΣ.GR"  αλβανική εφημερίδα αναφέρει ότι εκπρόσωποι των Βλάχων από τα χωριά της Κορυτσάς Ντισνίτσα, Μπομποστίτσα, Βυθκούκι, Ντρενόβα και άλλα, εξέδωσαν ανακοίνωση σύμφωνα με την οποία δηλώνουν την ελληνική τους καταγωγή και στηρίζουν τον Πρόξενο της Ελλάδος κο Οικονόμου.

«Εμείς οι Βλάχοι ξέρουμε την ιστορία μας από τους προγόνους μας, οι οποίοι μας έμαθαν ότι οι ρίζες μας είναι ελληνικές» δήλωσε ο πρόεδρος του χωριού Ντισνίτσα Βασίλης Ζήνδρος. Οι δηλώσεις αυτές ήρθαν ως απάντηση κατά των όσων υποστήριξε Αλβανός ιερέας, ο οποίος είπε ότι οι Βλάχοι δεν είναι Έλληνες αλλά έχουν τη δική τους ταυτότητα.

Στεφάνι Ασπροποτάμου

Το Στεφάνι ή Σκληνιάσα, κατά την παλιά Βλάχικη ονομασία, είναι το ορεινότερο χωριό του Ν. Τρικάλων με υψόμετρο 1380 μ. Βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα του Νομού Τρικάλων, στην οροσειρά της Νοτίου Πίνδου και συνορεύει με το Νομό Ιωαννίνων. Απέχει 75χλμ από τα Τρίκαλα και περίπου 25 χλμ από το Μέτσοβο. Ανήκει στην Διευρυμένη Κοινότητα Ασπροποτάμου με έδρα την Καλλιρρόη.

Οι κάτοικοι του Στεφανίου, Βλάχοι στην καταγωγή, ασχολούνταν κυρίως με την κτηνοτροφία και το εμπόριο. Το Στεφάνι κατοικείτο ανέκαθεν μόνο τους θερινούς μήνες, ενώ το χειμώνα η πλειοψηφία των κατοίκων του χωριού  μετακινούνταν στη περιοχή των Φαρσάλων.

Με την πάροδο των χρόνων και την εγκατάλειψη της νομαδικής ζωής, επήλθε η κατάρρευση όλων σχεδόν των παλαιών κτισμάτων. Για τον λόγο αυτό, ο οικισμός του Στεφανίου σήμερα, δεν έχει κάποια ιδιαίτερη παραδοσιακή αρχιτεκτονική, με εξαίρεση την τρίκλιτη βασιλική της Αγίας Παρασκευής (1770), με τον υπέροχο εσωτερικό ξύλινο διάκοσμο, που δεσπόζει στην πλατεία του χωριού. 

Σε αντιστάθμισμα όμως, οι επισκέπτες του χωριού αποζημιώνονται από το ξεχωριστό φυσικό περιβάλλον αποτελούμενο από πυκνά δάση, αμιγή ή μεικτά, από οξιά, δασικό πεύκο και έλατο που περικυκλώνουν το χωριό δημιουργώντας ένα μοναδικό σε ομορφιά τοπίο. Δεσπόζουν οι κορυφές Τρέ Γκάγκοτς (1.900 μ.), Μπουρλή (1.950 μ.), Στιάρπα (1.700 μ.), όπου φύεται το φυτό από τις ρίζες του οποίου παρασκευάζεται το παραδοσιακό ρόφημα «σαλέπι», Χέλι (1.900 μ.), Πάϊλτανος (2.150 μ.) και Τρίαινα (1.800 μ.). Από το Χέλι διακρίνονται το Μέτσοβο και τα Ιωάννινα. Η Στιάρπα αποτελεί πέρασμα αγρίων ζώων.

Η περιοχή του Στεφανίου είναι μόνιμο καταφύγιο θηραμάτων φιλοξενώντας  ένα σημαντικό αριθμό των απειλούμενων ζωικών ειδών της Πίνδου, όπως την καφέ αρκούδα και τον λύκο. Επιπλέον, η ευρύτερη περιοχή του Ασπροποτάμου με συνολική έκταση 20.094 εκταρίων έχει ενταχθεί στον Εθνικό Κατάλογο του Ευρωπαϊκού Δικτύου ΦΥΣΗ 2000.

‘Λαϊκά παραδοσιακά παιχνίδια του Λιβαδίου Ολύμπου’

Του Γιώργου Συνεφάκη

Προέδρου του Συλλόγου Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης ‘Ο Γεωργάκης Ολύμπιος’

Όταν τα ‘παιδία παίζει’, η παιδεία χαμογελά

Το παιχνίδι από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα αποτελεί αντικείμενο μελέτης και έρευνας, κυρίως λόγω της επιρροής του στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών. Πάνω από 50 λαξευμένα παιχνίδια στα δάπεδα και στα σκαλιά των ναών της Ακρόπολης εντόπισαν οι αρχαιολόγοι κατά τις εργασίες αναστήλωσης του Παρθενώνα. Τα παιδία παίζει και μάλιστα, εκείνα τα παιδιά των αρχαίων χρόνων, κάθε ηλικίας, έπαιζαν παιχνίδια στα σκαλιά και στα δάπεδα των ναών του Ιερού Βράχου. Η Αθηνά και ο οίκος της ήταν πολύ οικείος χώρος γι’ αυτούς. Έτσι, χάραζαν στο δάπεδο και στα σκαλιά του παιχνίδια στρατηγικής και δεξιοτεχνίας. Η χρονολόγησή τους είναι ασαφής λόγω της διαχρονικότητάς τους. 

Πράγματα απολύτως λογικά, μια που παιδί και παιχνίδι είναι έννοιες αλληλένδετες. Η σημασία του παιχνιδιού για το παιδί έγκειται στον καθοριστικό ρόλο που διαδραματίζει στη διαμόρφωση του χαρακτήρα και του ψυχισμού του ήδη από τη βρεφική ηλικία. Το παιδί παίζει για να ανταποκριθεί σε μια πρόκληση της φύσης, προετοιμάζοντας τη βιολογική και ψυχική του εξέλιξη, να ανακαλύψει τον πραγματικό κόσμο και να προσαρμοστεί σ’ αυτόν. Λαμβάνει ερεθίσματα, εξασκεί την εφευρετικότητα και εκφράζει τη δημιουργικότητά του, αναπτύσσει σταδιακά τη γλώσσα, την κρίση και τη λογική. Παράλληλα, μέσω του παιχνιδιού, το παιδί εξετάζει και αντιλαμβάνεται με το δικό του τρόπο τις σχέσεις του με τους γονείς και τους συνομήλικούς του, κοινωνικοποιείται και μαθαίνει να συνεργάζεται. Το παιχνίδι είναι μία από τις κορυφαίες μορφές πολιτιστικής έκφρασης, γιατί δημιουργήθηκε και χρησιμοποιήθηκε ως μέσο προετοιμασίας του νεαρού ατόμου για τη ζωή στην εκάστοτε εποχή. Το παιχνίδι των παιδιών είναι ο κόσμος των μεγάλων σε μικρογραφία, είναι ο διάλογος του κόσμου των ενηλίκων με τον κόσμο των παιδιών, είναι ο αντικατοπτρισμός του πολιτισμού, των ηθών και των αξιών κάθε εποχής.

Συγκαθιστοί χοροί

Τον καλύτερο προσδιορισμό της λέξης ‘συγκαθιστός’ χορός ,κατά την ταπεινή μας γνώμη, τον δίνουν οι Βλάχοι, οι Γρεβενιώτες, οι Χασιώτες,  κλπ περισσότερο  την Πίνδο, οι οποίοι προσονομάζουν τον χορό με πληθυντικό αριθμό: «Συγκαθιστά, ή Συγκαστά’, ή και ‘Σκόρπια’. Πράγματι έτσι είναι, γιατί δεν πρόκειται για κάποιον συγκεκριμένο χορό -όπως έχουμε μάθει να λέμε π.χ.  τσάμικο ή καλαματιανό - αλλά  για μια σειρά χορών  με συγκεκριμένο τρόπο   χορευτικής έκφρασης (δηλαδή όχι συρτά στον κύκλο ,αλλά σκόρπια). Άλλωστε και στην περιοχή της Θράκης, όπου συναντάμε τους συγκαθιστούς χορούς,  αντιλαμβανόμαστε ότι δεν πρόκειται για κάποιον συγκεκριμένο χορό αφού,  για παράδειγμα, τον ‘Μαντηλάτο’ της Δ. Θράκης οι Ανατολικορωμιλιώτες τον αποκαλούνε  ‘Συγκαθιστό’ και  τον ‘Συγκαθιστό’ πάλι της Δ. Θράκης οι ίδιοι (Ανατολικορωμιλιώτες) τον αποκαλούνε ‘Καρσιλαμά’ ή ‘Κατσιβέλικο’.

   Επίσης, μπορεί να δημιουργηθεί παρεξήγηση και παρερμηνεία ως προς την προέλευση της λέξης (συγκαθιστός) από τους  διάφορους αναλυτές και ερευνητές. Όπως θα δούμε παρακάτω στις αναλύσεις, που κάνουν διάφοροι ερευνητές, άλλοι (α) εξηγούν την λέξη ‘συγκαθιστός’ από το ‘συγκάθισμα’ στο γόνατο (δεξί ή αριστερό) του χορευτή κατά την  χορευτική διαδικασία, άλλοι (β)τον ταυτίζουν με  τους  γαμήλιους χορούς  ή και άλλοι (γ) και  τα δύο μαζί.

Απογραφές στη Μακεδονία

Ο κατάλογος αφορά στα αποτελέσματα της πρώτης επίσημης απογραφής του οθωμανικού κράτους που ξεκίνησε το 1831 και ολοκληρώθηκε το 1838.

Προέρχεται από το άρθρο του D.Panzac, La population de la Macedoine au XIX siecle (1820-1912). Population et sante dans l’Empireottoman (XVIIIe - XXe siecles), Istanbul 1996

Ottoman census / 1831 nüfus sayımı

Aφορά μόνο τον ανδρικό πληθυσμό.

ΟΙ ΒΛΑΧΟΙ - ΑΡΜΑΝΟΙ ΤΗΣ ΝΑΟΥΣΑΣ

~ Φωτο: ''ΤΑ ΚΑΜΕΝΑ'' Το παλιό εμπορικό κέντρο της Νάουσας, με τα γύρω αρχοντόσπιτα και μαγαζιά των Βλάχικης καταγωγής Ναουσαίων (1920).

Η παρουσία των Βλάχων στη σημερινή Νάουσα, χρονολογείται, σύμφωνα με προφορικές μαρτυρίες οικογενειών με διαχρονική παρουσία στην πόλη, από την εποχή της ίδρυσής της, περί τον 14 αιώνα, στην αρχική ακόμη φάση της Οθωμανικής κατάκτησης.

Επιπρόσθετα από το 1700 περίπου στην ανατολική πλευρά του Βερμίου υπάρχουν ήδη αρκετοί οικισμοί, που βρίσκονται σε άμεση επαφή με την δυναμική πόλη της Νάουσας. Έχουμε ενδείξεις από αναφορές ότι ορισμένοι απ’ αυτούς τους οικισμούς και κυρίως στις ψηλότερες περιοχές του Βερμίου ήταν βλαχόφωνοι. Επιβεβαίωση αυτών αποτελεί η γραπτή μαρτυρία του Κρουσοβίτη καθηγητή του πανεπιστημίου του Βελιγραδίου Ντούσαν Πόποβιτς, στο βιβλίο που εξέδωσε το 1927 «ΑΡΜΑΝΟΙ-ΒΛΑΧΟΙ των Βαλκανίων», όπου φαίνεται πως τουλάχιστον πριν το 1726, υπήρχαν εγκατεστημένοι Βλάχοι-Αρμάνοι στην Νάουσα. Εξίσου σημαντική καθίσταται η αναφορά του ιστορικού της Νάουσας Ευστ. Στουγιαννάκη ότι πριν το 1822 η Κουτσούφλιανη κατοικούνταν από 90 βλάχικες οικογένειες (1).

Νυμφαίο - Παλιά ιστορία σε μοντέρνους καιρούς

Ακόμη και οι διαθέσεις του καιρού,εκεί στα 1.350 μέτρα υψόμετρο,μπορεί να αλλάξουν την εικόνα του. Ή και τα μήλα που έμειναν πάνω στα γυμνά δένδρα και τα κάνουν να φαίνονται σαν στολισμένα χριστουγεννιάτικα δέντρα.Ολα αυτά ξεκινάς να τα συναντήσεις από τον Αετό, απ΄ όπου ο δρόμος ανηφορίζει στις καμπύλες των βουνών.Μια λίμνη αχνοσχεδιάζεται πέρα,κάτω από την ομίχλη.Προσπαθείς να καταλάβεις αν αυτή είναι η Χειμαδίτιδα ή η Ζάζαρη.Ετσι ξεχνιέσαι και ταξιδεύεις ανάμεσα στις βελανιδιές σαν να μην περιμένεις τίποτε.Λες και όλα συνωμοτούν για να δοκιμάσεις όσο γίνεται μεγαλύτερη έκπληξη όταν στην τελευταία στροφή του δρόμου αποκαλύπτεται απέναντι ένα «άνθος της πέτρας»,το Νυμφαίο, ένα γνήσιο κομμάτι μιας παλιάς εποχής σε μοντέρνους καιρούς. Αθέατη νύφη όπου μένει το χιόνι.

Η εικόνα του Νυμφαίου έχει άμεση σχέση με την ιστορία του, όπως και το όνομά του με αυτό που είναι. Το έχτισαν καταδιωκόμενοι από τους Τούρκους κάτοικοι του κάμπου και περιπλανώμενοι βλάχοι ποιμένες περίπου στα τέλη του 14ου αιώνα. Το ονόμασαν Νιβεάστα, βλάχικη λέξη με τρεις σημασίες, που και οι τρεις αποδίδουν ένα διαφορετικό χαρακτηριστικό του χωριού. Σημαίνει νύφη, σημαίνει αθέατη, σημαίνει και «όπου μένει το χιόνι». Το Νυμφαίο είναι όμορφο σαν νύφη, αθέατο σαν ντροπαλή κοπελιά και όλο τον χειμώνα στολισμένο με χιόνι. Οταν δεν είναι σκεπασμένες με χιόνι, οι σκεπές αστράφτουν σαν ασήμι στον ήλιο. Και με το ασήμι είχε άμεση σχέση το χωριό. Αν και το έχτισαν ξωμάχοι και κτηνοτρόφοι, τελικά πέτυχε προνόμια από τους Τούρκους και τα εκμεταλλεύτηκε στο έπακρο για να αναπτύξει το εμπόριο. Οταν μάλιστα οι Τούρκοι κατέστρεψαν τη Νικολίτσα, ένα βλαχοχώρι στον Γράμμο, και μετά την ίδια τη μητρόπολη των Βλάχων, τη Μοσχόπολη, πολλοί ήλθαν στο Νυμφαίο και ενίσχυσαν τη δυναμική του. Οι διωγμένοι από τη Νικολίτσα μετέφεραν μαζί τους και την τέχνη της αργυροχρυσοχοΐας και το Νυμφαίο έγινε ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα αυτής της τέχνης στα Βαλκάνια. Οι χρυσικοί από τη Νιβεάστα ταξίδευαν σε όλη τη Μακεδονία με τα σύνεργα της δουλειάς τους στην πλάτη και μετά γύριζαν στο χωριό τους με τα κέρδη τους. Ετσι βρέθηκαν τα γρόσια που χρειάζονταν για να χτιστούν αυτά τα εντυπωσιακά σπίτια με τις περίτεχνες προσόψεις, διακοσμημένες με ξύλινες «δαντέλες», και τις μεγάλες εξώπορτες. Ολα με πελεκημένη πέτρα. Και τα καλντερίμια και τα σκαλοπάτια... 

Οι Βλάχοι του Ασπροποτάμου

Οι χωριανοί δεν την έλεγαν ποτέ σκέτη Τζούρτζια, αλλά Μεγάλη Τζούρτζια κι έτσι αναγνωριζόταν και από τους περισσότερους Ασπροποταμίτες. Το σπουδαίο αυτό βλαχοχώρι σήμερα λέγεται τυπικά Αγία Παρασκευή (αν και οι ντόπιοι πάντα Τζούρτζια το ονομάζουν). Πότε κατοικήθηκε, πότε πήρε αυτό το όνομα και γιατί, κανένας δεν είναι σε θέση να γνωρίζει.

Η ζωή σε ένα βλαχοχώρι που απελευθερώθηκε μαζί με την υπόλοιπη Θεσσαλία το 1881 ήταν το ίδιο δύσκολη όπως σε όλη την Πίνδο. Κι επειδή δεν ήταν όλοι τσελιγάδες αλλά απλοί τσοπάνηδες, μπιστικοί και κερατζήδες, κάποιοι αναζήτησαν την τύχη σε άλλους τόπους. Χάρη στην εργατικότητά τους και την ικανότητα προσαρμογής τους οι περισσότεροι πήγαιναν μπροστά και δεν ήταν λίγοι οι Τζουρτζιώτες που πρόκοψαν και αναδείχθηκαν στην Αθήνα, σε άλλες πόλεις και στο εξωτερικό, κυρίως στην Αμερική. Από τα καλοκαιρινά ανταμώματα των αποδήμων με τους τσοπαναραίους προέκυψε το 1893 η Φιλοπρόοδος Αδελφότητα Τζούρτζιας Αθαμανίας ή ΦΑΤΑ όπως έχει επικρατήσει να λέγεται - ο αρχαιότερος σύλλογος των Βλάχων με διαρκή μέχρι σήμερα παρουσία στα πράγματα του χωριού.

Χάρη στη ΦΑΤΑ έγιναν πολλά χρήσιμα έργα στην Τζούρτζια - στην ουσία είχε αναλάβει όλες τις υποχρεώσεις της Πολιτείας (και σε κάποια σημεία την ξεπέρασε) όπως για παράδειγμα την προικοδότηση κοριτσιών, τη συνταξιοδότηση απόρων και αναπήρων πολέμων, την υποστήριξη γυναικών που είχαν περάσει τα 40 και είχαν μείνει ανύπαντρες.

Το πιο πρωτοποριακό όμως έργο της ΦΑΤΑ για εκείνη την εποχή ήταν τα δάνεια με μικρό επιτόκιο που χορηγούσε στα μέλη της και τα οποία έσωσαν κόσμο τότε και έδωσαν πνοή στην κοινωνία της Τζούρτζιας.

«Οι προικοδοτήσεις έχουν σταματήσει, η ΦΑΤΑ όμως συνεχίζει μέχρι σήμερα να βοηθάει τους ανήμπορους τα Χριστούγεννα και το Πάσχα», λέει ο σημερινός πρόεδρος της Αδελφότητας, Θανάσης Ηλ. Μουστάκας. Για λόγους ευθιξίας ήταν θεσμός να μη γνωρίζει κανένας -παρά μόνο η διοίκηση και η εξελεγκτική επιτροπή- τους αποδέκτες των βοηθημάτων αυτών.

Τα τελευταία χρόνια η ΦΑΤΑ λειτουργεί ως εκπολιτιστικός σύλλογος. Ετοιμάζει το λαογραφικό μουσείο που θα λειτουργήσει στο παλιό σχολείο. Διατηρεί χορευτικά τμήματα (ψυχή των οποίων είναι η Αποστολία Κούτσια), συμμετέχει σε διάφορα συνέδρια και κάνει δύο κεντρικές εκδηλώσεις -μία τον χειμώνα στα Τρίκαλα και μία το καλοκαίρι στο χωριό.

Οσον αφορά το κοινωνικό έργο, η ΦΑΤΑ δραστηριοποιείται ώστε να υπάρχει γιατρός όλο το καλοκαίρι στην Τζούρτζια. Σταθμός στην ιστορία της μπορεί να θεωρηθεί η ψηφιοποίηση όλου του αρχείου της που περικλείει την ιστορία του χωριού. Εγινε το 2008 με την υποστήριξη του Κέντρου Ερευνας της Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών.

Ηλίας Προβόπουλος

Πηγή: http://www.ethnos.gr/

Πολυφωνικά τραγούδια Ριμένων (Βλάχων) Παλαιομάνινας σε cd

Μια πρώτη προσπάθεια για διάσωση της μουσικής μας κληρονομιάς

15 γνήσια παραδοσιακά τραγούδια της Παλαιομάνινας σε cd - Ζωντανές ηχογραφήσεις στο χωριό

Η διάσωση γνήσιων παραδοσιακών τραγουδιών της Παλαιομάνινας ήταν από τις πρώτες προτεραιότητες της Εταιρείας Φίλων των Μνημείων της Παλαιομάνινας. Οι παλαιότεροι θα θυμούνται ότι τα τραγούδια αυτά (όλα πολυφωνικά) τα τραγουδούσαν οι παππούδες μας, με τη λευκή μπουραζάνα (λευκό μάλλινο παντελόνι με ζωνάρι), με το μαύρο γιλέκο και το ριχτό μαύρο μάλλινο σακάκι σε κάθε γάμο, χαρά και γιορτή (η φωτογραφία του cd είναι από αναπαράσταση του εθίμου του «Κουτάρου» από την Εταιρεία Φίλων των Μνημείων της Παλαιομάνινας). 

Όλα σχεδόν είναι τραγούδια της τάβλας και τα τραγούδαγαν μετά το τέλος του γαμήλιου φαγητού. Κάθονταν οκλαδόν γύρω – γύρω και σε κάθε τραγούδι ή σε όλα είχαν έναν κορυφαίο τραγουδιστή, ενώ όλοι οι άλλοι συνόδευαν ή επαναλάμβαναν πιο σιγανά, τα λόγια που έλεγε ο κορυφαίος. Η πρώτη προσπάθεια για συγκέντρωση και διάσωση των τραγουδιών αυτών καταβλήθηκε από το συγχωριανό μας δημοσιογράφο Δημήτρη Στεργίου, όταν ως μαθητής του Γυμνασίου συζητούσε το καλοκαίρι με μερικούς υπερήλικες του χωριού μας. Τα τραγούδια αυτά δημοσιεύθηκαν στο βιβλίο του «Βλάχικα έθιμα της Παλαιομάνινας με αρχαιοελληνικές ρίζες». Από τα 19 αυτά τραγούδια που δημοσιεύονται στο παραπάνω βιβλίο, τα 17 προέρχονται από την καταγραφή που έκανε ο Δημήτρης Στεργίου με βάση αφηγήσεις γερόντων του χωριού μας ή περιλαμβάνονται σε βιβλία ξένων περιηγητών (Gustav Weigand, AlanJ. B. Wace, Maurice S. Thompson, Samuel Baud Bovy) και τα δύο τα έδωσε ευγενώς ο συγχωριανός μας Χριστόφορος Γ. Ζώγας. 

Όλα σχεδόν τα τραγούδια αυτά, με ελαφρές παραλλαγές, μοιάζουν με βλάχικα τραγούδια άλλων περιοχών και κυρίως της Ηπείρου και της Βορείου Ηπείρου και καταγράφονται σε σπάνιες συλλογές (Π. Αραβαντινός, Γεώργιος Παχτικός, Γ. Χασιώτης και άλλοι). Στόχος μας είναι όλα αυτά τα γνήσια παραδοσιακά τραγούδια της Παλαιομάνινας (για μερικά από αυτά υπάρχει και η μουσική κλίμακα!) να κυκλοφορήσουν σε cd με την αντίστοιχη παραδοσιακή (ηπειρώτικη μουσική) και τραγουδιστές. 

27ο Πανελλήνιο Αντάμωμα Βλάχων στο Μέτσοβο και το Ανήλιο Ιωαννίνων

Από την Πανελλήνια Ομοσπονδία Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων (Π.Ο.Π.Σ.Β.), μας έγινε γνωστό ότι το 27° Πανελλήνιο Αντάμωμα Βλάχων, θα λάβει χώρα στις 1, 2 & 3 Ιουλίου 2011 στο Μέτσοβο και το Ανήλιο Ιωαννίνων.

Διοργανώνεται από την Π.Ο.Π.Σ.Β., το Δήμο Μετσόβου, το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Μετσόβου και το Πολιτιστικό Σύλλογο Ανηλίου.

Το Πρόγραμμα του Πανελληνίου Ανταμώματος έχει ως εξής:

Παρασκευή 1 Ιούλιου 2011 Ανήλιο

Παρουσίαση Λαϊκών δρώμενων, ηθών και εθίμων από την πλούσια πολιτιστική παράδοση του Βλαχόφωνου Ελληνισμού.

Σάββατο 2 Ιούλιου 2011, Μέτσοβο, ώρα 19:00

Παρουσίαση σε ομάδες των χορευτικών συγκροτημάτων της Ομοσπονδίας μας, με βάση την κοινή καταγωγής τους.

Κυριακή 3 Ιουλίου 2011 , Μέτσοβο, Προφήτης Ηλίας , ώρα 10:30

Ο «Τρανός Χορός», «Κόρλου Μάρι» με την συμμετοχή όλων των Συλλόγων που συμμετέχουν στο Αντάμωμα.

Ο Ελληνισμός της περιοχής Σκοπίων

Κωνσταντίνος Χολέβας

Πολιτικός Επιστήμων

Ποιος είναι αυτός ο Ελληνισμός, ο ταλαίπωρος και άτυχος, για τον οποίο ουδεμία επίσημη φωνή ακούγεται;

Σήμερα, υπάρχουν στα Σκόπια τρεις ομάδες πληθυσμού ελληνικής καταγωγής.

α) Οι παλαιοί γηγενείς. Υπολείμματα του πάλαι ποτέ ακμάσαντος Ελληνισμού της περιοχής. Είναι ελληνόφωνοι, σλαβόφωνοι και κυρίως βλαχόφωνοι. Η Οθωμανική απογραφή υπελόγιζε 75.000 περίπου Έλληνες στην επαρχία Μοναστηρίου (Βιτωλίων) και βεβαίως πολύ περισσότερους στο ομώνυμο Βιλαέτι – περιφερειακή διοίκηση. Ο επίτροπος της Κοινωνίας των Εθνών Henry Morgenthan εκτιμούσε το 1923 ότι μόνο 5.000 Έλληνες είχαν φύγει από τη Νότιο Σερβία, όπως ονομαζόταν τότε η σημερινή FYROM. Aρα, υπάρχει μεγάλο κομμάτι Ελληνισμού, του οποίου αγνοείται η τύχη. Πιθανόν, κάποιοι απ’ αυτούς να αποδέχθηκαν την τεχνητή “μακεδονική” εθνότητα λόγω φόβου, πιέσεων και συνεχούς προπαγάνδας. Πάντως πολλοί βλαχόφωνοι βρίσκονται στο Βελιγράδι, και στα σωματεία τους τονίζουν την ελληνική καταγωγή τους, ενώ βλαχόφωνοι Έλληνες των Σκοπίων επικοινωνούν με ιδιώτες και με Σωματεία του ελλαδικού χώρου. Η εγκατάσταση ενός ραδιοφωνικού σταθμού στα βόρεια σύνορά μας, ο οποίος θα εκπέμπει στο βλαχικό ιδίωμα, πιστεύω, ότι θα φέρει πιο κοντά στην Ελλάδα τους ταλαιπωρημένους Ελληνόβλαχους των Σκοπίων, αλλά και της Β. Ηπείρου.

β) Οι Σαρακατσαναίοι. Σήμερα απομένουν 700 – 1.500. Οι περισσότεροι διώχθηκαν στη δεκαετία 1960-70 και τότε δημεύθηκαν τα μεγάλα κοπάδια τους. Ποιός θα τους αποζημιώσει άραγε;

γ) Οι πολιτικοί πρόσφυγες και οι απόγονοί τους. Δυστυχώς, οι περισσότεροι ετάχθησαν στην υπηρεσία του ψευδομακεδονισμού, πολλοί όμως διατηρούν ακόμα την περηφάνια της ελληνικής ταυτότητας. Υπολογίζονται σε 50.000 περίπου.

Και βλάχος ο Μ. Αλέξανδρος, σύμφωνα με βιβλίο ιστορίας στα Σκόπια (!!!)

Με διαστρεβλώσεις, παραποιήσεις ή, στην καλύτερη περίπτωση, υπεραπλουστεύσεις, ο σκοπιανός προπαγανδιστικός μηχανισμός επιχειρεί να ιδιοποιηθεί την ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας. Επίσης, η ταυτότητα της ελληνοβλαχικής μειονότητας στην γειτονική χώρα δεν θα μπορούσε, ως ένα βαθμό, να παραμείνει ανέγγιχτη, δεδομένου ότι είναι η πιο λησμονημένη από όλες.

Σύμφωνα με δημοσίευμα της ε/φ Vest, με τους ανωτέρω τίτλους, στο βιβλίο ιστορίας της ΣΤ΄ τάξης Δημοτικού της ΠΓΔΜ αναφέρεται ότι οι σημερινοί Βλάχοι κατάγονται από τους αρχαίους Μακεδόνες (είναι υπολείμματα των αρχαίων Μακεδόνων). Στο κεφάλαιο του βιβλίου που αναφέρεται στη «“Μακεδονία” στις αρχές του μεσαίωνα», οι συγγραφείς του συγκεκριμένου βιβλίου, διδάκτορες καθηγητές κ.κ. Μίλαν Μπόσκοσκι, Γιόρνταν Ιλίοσκι και Νέμπι Ντερβίσι, σημειώνουν ότι περί τα τέλη του 6ου και στις αρχές του 7ου αιώνα η “Μακεδονία”, με εξαίρεση τη Θεσ/νίκη (σ.σ. στο κείμενο αναφέρεται ως “Σόλουν”) κατοικείτο από Σλάβους.

«Οι Σλάβοι στη “Μακεδονία” συνάντησαν τους αρχαίους Μακεδόνες. Αρχικά οι σχέσεις τους ήταν πολύ κακές, αλλά σταδιακά βελτιώνονταν. Οι Μακεδόνες ήσαν Χριστιανοί, ενώ το επίπεδο πολιτισμού τους ήταν υψηλότερο. Οι Σλάβοι αποδέχθηκαν τον όρο Μακεδονία ως όνομα της νέας πατρίδας τους και άρχισαν να αυτοαποκαλούνται Μακεδόνες. Οι ιθαγενείς Μακεδόνες υιοθέτησαν τη σλαβική γλώσσα, ενώ αργότερα και τη σλαβική γραφή. Υπολείμματα των αρχαίων Μακεδόνων είναι οι Βλάχοι», αναφέρεται, σύμφωνα με την ε/φ, στο εν λόγω βιβλίο ιστορίας.

ΒΛΑΧΙΚΕΣ ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΞΗΡΟΛΙΒΑΔΟΥ (3)

Δεν επιθυμούμε να αποδώσουμε, στη προφορική βλάχικη λαλιά, τους φθόγγους όλων των γραμμάτων με κάποια σύμβολα (γραφήματα), διότι θα είχαμε εμπλακεί σε ένα κυκεώνα συμβόλων και θα δυσκολεύαμε τον απλό αναγνώστη. Ακολουθούμε το ελληνικό αλφάβητο διότι απευθυνόμαστε στο λαό μας. Άλλωστε όσα σύμβολα και να χρησιμοποιήσει κανείς δύσκολα μπορεί να αποδώσει την γνησιότητα και την αυθεντικότητα της Βλάχικης λαλιάς (πολλές οι μητροπόλεις των Βλάχων με πολλά και διαφορετικά ιδιώματα) από τους παραδοσιακούς ανθρώπους και η σωστή φωνητική μαθαίνεται καλύτερα προφορικά και με τον παραδοσιακό τρόπο. Ωστόσο, χρησιμοποιούμε μόνο δύο (2) σύμβολα για ‘κτυπητές’ μόνο αποδόσεις συμβόλων, όπως οι χαρακτήρες ( ' ) = κλειστό ‘επικεντρωμένο’ φωνήεν (όπως προφέρεται στη γαλλική λέξη que) και ( 6 ) = παχύ συριστικό σύμφωνο. 

Παροιμία είναι ένα σύντομο απόφθεγμα ‘προφορικού λόγου’, που εκφράζει (τις περισσότερες φορές με αλληγορικό τρόπο) αλήθειες που αποτελούν το απόσταγμα μακράς πείρας. Έτσι, οι παροιμίες προσλαμβάνουν πολλές φορές τεράστια κοινωνική λειτουργικότητα και διδακτική σημασία. Διακρίνονται από ζωηρή και πλούσια σε εικόνες φαντασία, ενώ τις περισσότερες φορές έχουν τη μορφή κάποιου δίστιχου. 

Εισήγηση στην τιμητική ημερίδα για τους φυλακισθέντες και βασανισθέντες επί χούντας Λιβαδιώτες της Θεσσαλονίκης και μέλη του συλλόγου μας.

Γιώργος Συνεφάκης – Πρόεδρος του Συλλόγου Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης ‘Ο Γεωργάκης Ολύμπιος’

Θεσσαλονίκη 16/11/2008 – Μέγαρο Ιστορίας του Δήμου Θεσσαλονίκης

Αγαπητές συμπατριώτισσες και συμπατριώτες, κυρίες και κύριοι

Στο πλαίσιο του εορτασμού των 100 χρόνων από την ίδρυση του Συλλόγου μας, του Συλλόγου Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης ‘Ο Γεωργάκης Ολύμπιος’, μαζί με τις άλλες εκδηλώσεις, στις οποίες οι περισσότεροι από εσάς μας τιμήσατε με τη συμμετοχή σας, το Δ.Σ. έκρινε ότι θα πρέπει να τιμήσει και τους συμπατριώτες μας της Θεσσαλονίκης και τα μέλη του Συλλόγου μας που βασανίστηκαν και φυλακίστηκαν κατά τη διάρκεια της 7χρονης δικτατορίας 1967-1974. Και υπάρχει ένας ιδιαίτερος συμβολισμός, ότι αυτή η εκδήλωση γίνεται στο Κέντρο Ιστορίας του Δήμου Θεσσαλονίκης, σε έναν χώρο που στεγάζει την Ιστορία της πόλης μας, τμήμα της οποίας είναι και οι σημερινοί τιμώμενοι συμπατριώτες μας και οι πράξεις τους

Τέσσερις είναι οι λόγοι που μας ώθησαν να οργανώσουμε τη σημερινή εκδήλωση :

1. Διότι πιστεύουμε ότι οι άνθρωποι είναι οι μνήμες τους. Και ένας Σύλλογος σαν τον δικό μας, με 100 χρόνια ζωής και χιλιάδες ανθρώπους που πέρασαν από τις γραμμές του, έχει αποκτήσει πλέον μία συλλογική μνήμη, που έχουμε την υποχρέωση και να την διαφυλάξουμε και να την μεταδώσουμε στους νεότερους. Κι επειδή ζούμε σε περίεργες εποχές, όπου την μνήμη μας το σύστημα τείνει να την θεωρήσει ως κοινωνικό και πολιτικό μειονέκτημα, ενώ την αμνησία την επιδιώκει και την χρησιμοποιεί

Λόγος και προβληματισμοί: Εορτές και πως τις εορτάζουμε.

Από την εφημερίδα "Ο Λόγος του Συλλόγου" Λιβαδιωτών Θεσ/νίκης ''Ο Γεωργάκης Ολύμπιος''

Η συντακτική ομάδα του 'Λόγου', μετά την ολοκλήρωση των πρόσφατων μεγάλων εορτών της Ορθοδοξίας (Πάσχα, Πεντηκοστή, Αγίου Πνεύματος κλπ.), προβληματίστηκε αρκετά για τον 'τρόπο εορτασμού των εορτών', μια που βλέπει ότι οι παλιές καλές και αγνές εποχές έχουν από καιρό τελειώσει, ο δε νέος τρόπος έκφρασης και συμμετοχής του κόσμου έχει πάρει πλέον έναν χαρακτήρα μεταμοντέρνο. Περίσσεψαν π.χ. και φέτος οι μακροσκελείς, πομπώδεις και δίκην διαγγέλματος ευχές προς την συντακτική ομάδα, κυρίως μέσω μηνυμάτων SMS από τα κινητά τηλέφωνα, όπου ο κάθε αποστολέας έβγαλε όλη του την καταπιεσμένη ποιητική φλέβα ή θυμήθηκε τις εκθέσεις αναλόγου θέματος που έγραφε στο λύκειο. Θέτοντας λοιπόν ένα γενικότερο θέμα του εορτασμού αυτών των ημερών, η σύνταξη αποφάσισε να πρωτοτυπήσει και να σχολιάσει την πρόσφατη εορτή του Πάσχα, δημοσιεύοντας κάποιες ιστορικές εικόνες πινάκων με θέματα εμπνευσμένα από την Μεγάλη Εβδομάδα. Θεωρεί ότι είναι εποικοδομητικότερες άλλου τύπου ευχών, τις οποίες ούτως ή άλλως σε προφορικό επίπεδο τις έχουμε δώσει και πάρει όλοι μας, με πολύ λακωνικότερο τρόπο από τα κείμενα SMS. Επίσης θα παραθέσει προς τέρψιν και ενδεχομένως προβληματισμό όλων μας, ορισμένα άρθρα (με τα οποία δεν συμφωνεί υποχρεωτικώς) από τον τύπο των ημερών, τα οποία αλίευσε και τα έκρινε άξια δημοσίευσης. Η ουσία στα κείμενα αυτά αφορά και την κάθε ανάλογη εορτή και τους δοξαστικούς τρόπους που ακολουθούνται τυποποιημένα πλέον. 

Παιδιά της Σαμαρίνας

Η Έξοδος του Μεσολογγίου 

Κυριακή των Βαϊων 1826

Στα 1826 οι Σαμαριναίοι μετέχουν στην αθάνατη φρουρά των Μακεδόνων, που πολέμησαν στην πολιορκία του Μεσολογγίου. 
Η ομάδα των Σαμαριναίων αποτελούνταν από 120 μαχητές, με αρχηγό τον Μίχο Φλώρο και πολέμησαν στην «Ντάπια» του Στρατηγού Μάκρη. 
Μερικά από τα ονόματα των μαχητών, που διέσωσε η παράδοση ήταν του Μάκρη, Μανάκα, Αβραμούλη, Συράκου, Μ. Μπούσια, Γκιολδάρη, Τζίμου. Από αυτούς, κατά την έξοδο της φρουράς διεσώθησαν μόνο 33, ενώ οι υπόλοιποι Φλώρος, Μακρής, Αβραμούλης κλπ. έπεσαν ηρωικά στο Μεσολόγγι. 
Ο καπετάνιος Μίχος Φλώρος βαριά τραυματισμένος έδωσε στα παλικάρια που σώθηκαν την τελευταία του διαταγή, τα λόγια του τραγουδιού «παιδιά της Σαμαρίνας»: 

Προέλευση και ιστορία των Βλάχων.

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΤΩΝ ΑΡΜΑΝΩΝ (ΒΛΑΧΩΝ Ή ΑΡΩΜΑΝΩΝ)

Προέλευση και σημερινή εντόπιση

Οι λατινόφωνοι κάτοικοι της νοτίως του Δουνάβεως Χερσονήσου του Αίμου, γνωστοί στην διεθνή βιβλιογραφία ως Aromuns, αποτέλεσαν αντικείμενο ιστορικής ερεύνης, αλλά παρόλα αυτά ερωτήματα όπως η προέλευση και η πρώιμη ιστορία των Αρμάνων παραμένουν χωρίς ικανοποιητική απάντηση (Κ. Χρήστου, 1999). Αυτόχθονες Αρμάνοι προκύπτει ότι υπήρξαν στην Ελλάδα, Αλβανία και FΥΡΟΜ. Οι μεγάλες Αρωμανικές ομάδες στη Σερβία, Μαυροβούνιο, Βουλγαρία και Ρουμανία εμφανίζονται κατά το 18o αιώνα ως αποτέλεσμα μετακινήσεων των Αρωμανικών πληθυσμών. Στο παρελθόν κράτη όπως η Ρουμανία και η Ιταλία επιχείρησαν να αποσπάσουν από τους πληθυσμούς αυτούς την ελληνική εθνική ιδέα γεγονός που δεν κατάφεραν και κρίνονται ως ιστορικά αβάσιμοι ισχυρισμοί (βλέπε ιστορικά δεδομένα). Στο συνολό τους οι Αρμάνοι των βαλκανίων παρουσιάζουν ομοιότητες (συγγενικές διάλεκτοι) αλλά και διαφορές (ενδυμασία, έθιμα) αποτέλεσμα ίσως της γεωγραφικής τους εντόπισης και της αλληλοεπίδρασης με γειτονικούς πληθυσμούς.

Η νεοελληνική ταυτότητα.

Ime romeos e xeuro plus glose Fazio degli

Uberti, Il Dittamondo, 3.23.36

Έγκριτοι ακαδημαϊκοί αντικρούουν τις θέσεις του καθηγητού Βίκτωρ Φρίντμαν.Παραθέτουμε στην συνέχεια το κείμενο της απάντησής τους.

Σε συνέντευξή του στο Balkanalysis.com (14-12-2008) [1], ο καθηγητής Γλωσσολογίας και Βαλκανικών Σπουδών Βίκτωρ Φρίντμαν (Victor Friedman), παρουσιάζει τους Έλληνες ως ένα εξόχως αντιδημοκρατικό και καταπιεστικό έθνος, από την αρχαιότητα έως σήμερα, και τοποθετεί τον ρόλο της Ελλάδας στα Βαλκάνια κάτω από ένα πολύ αρνητικό πρίσμα. Τα βασικά του επιχειρήματα περιστρέφονται γύρω από αυτό που ο ίδιος θεωρεί ως καταπίεση της πολυγλωσσίας και των μειονοτήτων στην Ελλάδα, την οποία συνδέει με τη διένεξη μεταξύ Ελλάδος και της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας (πΔΓΜ) σχετικά με το θέμα του ονόματος της γείτονος χώρας. Ως πανεπιστημιακοί, μερικοί από εμάς μάλιστα μελετητές του πολιτισμού και της ιστορίας της Μακεδονίας, θεωρούμε ότι έχουμε χρέος να παρουσιάσουμε μια διαφορετική άποψη και να αντικρούσουμε τους ισχυρισμούς του κ. Friedman σχετικά με την ταυτότητα του νεότερου Ελληνικού έθνους και την πραγματική φύση της παρούσας διένεξης μεταξύ Ελλάδας και πΓΔΜ. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι η απόφασή μας να απαντήσουμε στους ισχυρισμούς του κ. Friedman σε μορφή ανοικτής επιστολής ελήφθη όταν ο τελευταίος αρνήθηκε να αποδεχθεί την πρόσκληση μας γιά δημόσια συζήτηση στο διαδικτυακό forum καθηγητών πανεπιστημίου το οποίο φιλοξενείται στον ιστοχώρο του Hellenic Electronic Center*.

Η απροκάλυπτη μεροληψία του Friedman διαφαίνεται ξεκάθαρα από το περιεχόμενο της ακόλουθης δήλωσης του: «Οι Έλληνες ξεγλυστρούν εκμεταλλευόμενοι την εικόνα «του λίκνου της δημοκρατίας» που έχει δημιουργηθεί για την χώρα τους! Ποιος κοροϊδεύει ποιον! Ένας από τους θεσμούς της αρχαίας Ελλάδας ήταν η ιδιοκτησία σκλάβων». Η δήλωση αυτή δεν χρειάζεται περαιτέρω σχόλια. Είναι όντως λυπηρό το γεγονός ότι μια τέτοια δήλωση προέρχεται από έναν διανοούμενο καθηγητή πανεπιστημίου.

Οι πολιτιστικοί σύλλογοι ως κινητήριοι μοχλοί τοπικής ανάπτυξης.

Γιώργος Συνεφάκης
Πρόεδρος του Συλλόγου Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης ‘Ο Γεωργάκης Ολύμπιος’
Καμηλάρι 29 Μαΐου 2010

Αισθάνομαι μεγάλη χαρά που βρίσκομαι εδώ, προσκεκλημένος των τοπικών αρχών, για να καταθέσω τις απόψεις μου, τις εμπειρίες μου και τις όποιες γνώσεις μου πάνω στο συγκεκριμένο θέμα, της ταυτότητας και του ρόλου των πολιτιστικών Συλλόγων ενός τόπου.

Παράλληλα θα ήθελα να μεταφέρω έναν θερμό πατριωτικό χαιρετισμό στις φίλες και τους φίλους της Κρήτης, τόσο από τα μέλη του Συλλόγου μου της Θεσσαλονίκης, όσο και από τους κατοίκους του Λιβαδίου Ολύμπου. Το Λιβάδι Ολύμπου είναι ένας οικισμός, ο οποίος βρίσκεται αποδεδειγμένα εδώ και τουλάχιστον 9 αιώνες σκαρφαλωμένος στα 1.200 μέτρα στις παρυφές της οροσειράς του Ολύμπου, ψηλά από την αρχαία Τριπολίτιδα όπου εκτεινόταν η Περραιβική Δωδώνη και το οποίο ευωδιάζει ιστορία.

Έχω τη μεγάλη τιμή να είμαι ο Πρόεδρος του Συλλόγου Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης ‘Ο Γεωργάκης Ολύ-μπιος’, να εκπροσωπώ τον υπεραιωνόβιο Σύλλογό μας –έχει ιδρυθεί το 1908 επί τουρκοκρατίας- και να σας μεταφέρω θερμό και εγκάρδιο πατριωτικό και συμπατριωτικό χαιρετισμό, από τα 511 επισήμως εγγεγραμμένα μέλη του, τις πολλές εκατοντάδες φίλους του και τις χιλιάδες Λιβαδιωτών 2ης, 3ης και 4ης γενιάς που ζουν, προκόπτουν και δημιουργούν στη Θεσσαλονίκη. 

Ο Σύλλογός μας ιδρύθηκε πριν 101 χρόνια, το 1908, στα δύσκολα χρόνια της τουρκοκρατούμενης τότε Θεσσαλονίκης. Από τότε έως και σήμερα, είχε και έχει έντονη παρουσία στα εθνικά, στα πολιτιστικά και στα κοινωνικά δρώμενα της Θεσσαλονίκης, του Λιβαδίου και της Ελλάδας. Εξέχοντα μέλη της Λιβαδιώτικης κοινότητας της Θεσσαλονίκης, έχουν χαράξει με την παρουσία τους, την ιστορία τους και τη συμβολή τους, τη ζωή της πόλης μας από υψηλές θέσεις ευθύνης, τόσο στη διοίκηση, όσο και στην κοινωνία. Το Λιβάδι του Ολύμπου έχει δώσει πολλούς άνδρες και γυναίκες στην υπηρεσία της Ελλάδας και της πόλης μας. Ο ιατρός Δημήτριος Ζάννας, η μεγάλη ψυχή του Μακεδονικού Αγώνα, ο Υπουργός της κυβέρνησης Ελευθερίου Βενιζέλου Αλέξανδρος Ζάννας, ο Παύλος Ζάννας, ο πρέσβης Κυβερνίδης, ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης Πέτρος Συνδίκας, ο νυν Πρόεδρος του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα και Πρώτος Δήμαρχος Θεσσαλονίκης μετά τη μεταπολίτευση Δημήτρης Ζάννας, που τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών και την Πολιτεία για την αντιστασιακή του δράση στην Κατοχή μαζί με τον δικηγόρο και Επίτιμο Πρόεδρό μας Γιάννη Τριάρχου, ο φιλόλογος-συγγραφέας και πρ. Διευθυντής του Ιδρύματος Μ. Τριανταφυλλίδη Κώστας Προκόβας, καθώς και πάρα πολλοί άλλοι, ήταν και είναι όλοι Λιβαδιώτες, πολλοί δε από αυτούς μέλη του Συλλόγου μας.