Έφυγε ο μεγάλος δεξιοτέχνης του κλαρίνου Στέργιος Μάσιος

Έφυγε ο δεξιοτέχνης του κλαρίνου και σπουδαίος εκτελεστής 

Στέργιος Μάσιος ή αλλιώς Μασόπουλος...

Ένας δημοφιλής μουσικός που, προστάτεψε την πατρώα μας μουσική, παρέμεινε αυθεντικός και με το βιωματικό του παίξιμο άγγιζε και ξεσήκωνε παλαιότερους και νεώτερους, σ' ένα παίξιμο που ανάβλυζε από την ψυχή όλων μας. 

Μ' αυτό το παίξιμο αρραβώνιασε, πάντρεψε, βάφτισε, γλέντησε και πανηγύρισε γενιές και γενιές. 

Με το κλαρίνο του, έδινε ζωή όχι μόνο στο Μέτσοβο αλλά και σε όλα τα παραπλήσια χωριά, πολύ περισσότερο δε, στις καρδιές των κατοίκων..!!!

Θα τον θυμόμαστε πάντα με το μοναδικό προσωπικό ηχόχρωμα και χαρακτήρα του, αφού έγραψε τη δική του ιστορία στον κύκλο του...

Θα ζεις πάντα στην σκέψη και στην καρδιά μας!

Στέργιος Τσούτσος (Μάσιος)

Είναι μια πρόκληση για τους νέους οργανοπαίκτες να τον μελετήσουν, να τον μιμηθούν...

Η μουσικοχορευτική παράδοση του Μετσόβου παρουσιάζεται αισθητά διαφοροποιημένη από τις αντίστοιχες άλλων περιοχών. Η άγρια λιτότητα του ορεινού τοπίου της Πίνδου, εκτός από τη δημιουργία μιας ιδιότυπης κοινωνίας, επηρέασε και τη παραδοσιακή μουσική με αποτέλεσμα να συναντούμε τα εξής χαρακτηριστικά: σύντομες μελωδικές γραμμές, ήχο λυπητερό, ρυθμό αρμονικό. Ακόμα και τα τραγούδια με εύθυμο σκοπό ή με σατυρικό περιεχόμενο ηχούν “βαριά”. 

Βασικό μουσικό σχήμα της περιοχής του Μετσόβου είναι η κομπανία, αποτελούμενη από κλαρίνο, βιολί, λαούτο και ντέφι. Όλα μαζί «συμπράττουν» σε μια μουσική πανδαισία, αλλά το κάθε όργανο ξεχωριστά διατηρεί τη δική του ευκαμψία, ώστε να αποδώσει όλες τις αποχρώσεις του σε ήχο.

Ο Στέργιος Μάσιος ήταν ένας οργανοπαίκτης που, μέχρι το 2011 που σταμάτησε να παίζει, παρέμεινε φανατικά άκρως παραδοσιακός. Διακρίθηκε για τη δεξιοτεχνία του και τη μεγάλη «παιχτική» ικανότητα. Έμαθε τους σκοπούς και τα τραγούδια από τους αρχαιότερους οργανοπαίκτες (Γιάννη Ντόκο, Κώστα Δημητρούλα) και με τη «παιχτική» του ικανότητα έκανε τα τραγούδια πιο όμορφα αλλά και συγχρόνως πιο δύσκολα. 

Το όνομα του προβλήματος

Νεοκλής Σαρρής

7/10/2008

Η επιγραφή που κρατούσε ο γεράκος στην συγκέντρωση διαμαρτυρίας η οποία είχε πραγματοποιηθεί στην πλατεία Πέλλας (!) των Σκοπίων την περασμένη εβδομάδα για την ελληνική ‘προπέτεια’ της άρνησης στο γειτονικό κράτος να χρησιμοποιεί το ‘συνταγματικό του όνομα’, έγραφε στα αγγλικά ‘we are not slavs, we are macedonians’. Είναι προφανές ότι η συγκεκριμένη επιγραφή, όπως και άλλες με φράσεις και συνθήματα στα αγγλικά, είχαν αποδέκτη όχι τους ίδιους τους διαδηλωτές, ούτε τους απόντες συμπατριώτες τους, αλλά τους Αμερικανούς και μερικώς τους συμμάχους στο ΝΑΤΟ και τους ετέρους στην Ε. Ε.

Το σημαινόμενο της επιγραφής είναι πολύ πιο σοβαρό από τις γνωστές διεθνώς και άγνωστες στις ανατριχιαστικές για τις εξωφρενικές και συνάμα γελοίες στις λεπτομέρειές τους στην Ελλάδα ανθελληνικές ιστορικές κατασκευές που μαστορεύουν στα Σκόπια χρόνια τώρα και με τις οποίες εκτός των άλλων έχουν καταλάβει σημαντικό αριθμό διαδικτυακών τόπων. 

Ευτυχώς έχουν διασωθεί τα πρακτικά που κρατούσαν οι πρεσβευτές των Μεγάλων Δυνάμεων στην Πύλη κατά τη διάρκεια της ελληνικής Επανάστασης του 1821 κατά τις επισκέψεις τους στον ρεϊσουλκιουτάμπ (υπουργό των εξωτερικών) Μεχμέντ Σαϊντ Εφέντη και ιδιαίτερα οι σημειώσεις του πρεσβευτή της Αγγλίας Στάτφονρντ Κάνιγκ (εξαδέλφου του Άγγλου πρωθυπουργού). Μια σχετική ιστορική αναδρομή θεωρείται χρήσιμη, ιδιαίτερα κατά τις προηγηθείσες του Ναυαρίνου συναντήσεις του Κάνιγκ όπου απερίφραστα λέγει του οσμανού αξιωματούχου: «εμείς είμαστε εμποροκράτειρα χώρα και έχουμε συμφέροντα στην Άσπρη θάλασσα, στην οποία δεν υπάρχει ασφάλεια. Θέλουμε λοιπόν να δημιουργήσουμε ένα κράτος από τους απογόνους των αρχαίων Ελλήνων. Να, η Πελοπόννησος και λίγο από την Ρούμελη με κανένα δυο νησιά». Και ο Μεχμέντ Σαϊντ του απαντά: «Ποιόν πας να κοροϊδέψεις; Ρωμηοί υπάρχουν σε κάθε γωνιά του Κράτος μας». Ο Άγγλος διπλωμάτης του ανταπαντά: «Αυτοί δεν είναι γνήσιοι απόγονοι των Αρχαίων Ελλήνων»!!!!!. 

Η πολύκροτη ιστορική θεώρηση του Φαλμεραϊερ το δεύτερο ήμισυ του 19ου αι. κατά την οποία οι σημερινοί κάτοικοι της Ελλάδας είναι μάλλον Σλάβοι –και όχι απόγονοι των Αρχαίων Ελλήνων, δεν είναι αμιγής πολιτικής σκοπιμότητας (όπως δυστυχώς όλες σχεδόν οι ‘ιστορικές’ θεωρήσεις που σκόπιμα και συνειδητά συγχέουν το παρελθόν με το παρόν, θέτοντας το τελευταίο οδηγό στην κατανόηση του προηγούμενου). Το ιστορικό αυτό θεώρημα που συνετάραξε το πανελλήνιο τότε κατανοείται όταν συνδυάζεται προς το Ανατολικό ζήτημα και τις σχέσεις των μεγάλων ευρωπαϊκών Δυνάμεων και ιδίως τις μεταξύ τους σχέσεις. Με αυτό εννοώ προπάντων τις σχέσεις της Ρωσίας με τις υπόλοιπες, στη διελκυστίνδα των οποίων βρισκόταν η Ελλάδα.

Οι Έλληνες δεν ξεχνούν τις ρίζες τους - Κ. Βακαλόπουλος, Ν. Μουτσόπουλος, Αρ. Κεσόπουλος

Η ιστορία δε στηρίζεται μόνο στη γλώσσα ή στη θρησκεία για να κατατάξει μια πληθυσμιακή ομάδα σε κάποια συγκεκριμένη εθνότητα. Στηρίζεται, παράλληλα, στη διαχρονική τους παράδοση, στα προσωπικά βιώματά τους, στα ήθη και έθιμά τους, στα ανθρωπολογικά χαρακτηριστικά τους, στους εθνικούς των αγώνες, αλλά προπάντων -ή και μόνο- στην εθνική αυτοσυνειδησία των ομάδων αυτών και στη θέλησή τους να αυτοπροσδιορίζονται εθνικά και να παραμένουν ενσωματωμένοι σε κάποιο συγκεκριμένο έθνος.[...]

(Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Οι Έλληνες δεν ξεχνούν τις ρίζες τους

Βλάχοι, Σαρακατσάνοι, Μακεδόνες, Μικρασιάτες, Θρακιώτες, Πόντιοι κ.ά

Συγγραφείς:   Κωνσταντίνος Α. Βακαλόπουλος -  Ν. Μουτσόπουλος -  Αριστείδης Κεσόπουλος

 

Θέμα:  Ιστορία Ελλάδας

Εκδότης: Πυραμίδα- Τζιαμπίρης

Σελίδες:  288

ISBN: 9789608060128

Ημ. Έκδοσης: 01/01/2006

Η πάλη της Νάουσας με τον Αλή πασά και οι Ξένες Δυνάμεις - Εμμανουήλ Στ. Βαλσαμίδης

Η πάλη της Νάουσας με τον Αλή πασά και 

οι Ξένες Δυνάμεις - Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών. Συγγραφέας της μελέτης είναι ο

Ναουσαίος φιλόλογος Εμμανουήλ Στ. Βαλσαμίδης.

Ευγενείς χορηγοί Ναουσαίοι ενίσχυσαν την έκδοση.

Το βιβλίο αφηγείται βήμα προς βήμα μια συναρπαστική εποχή από τα τέλη του 18ου αιώνα μέχρι και την πρώτη δεκαετία του 19ου αιώνα οπότε η Οθωμανική Αυτοκρατορία διασπάται σε ανεξέλεγκτα φέουδα και ωριμάζουν οι συνθήκες για την Εθνεγερσία του 1821 στη Μακεδονία.

Ο σατράπης Αλή πασάς έχει δημιουργήσει ήδη την αυτόνομη επικράτειά του στην ΄Ηπειρο, στον Μοριά και σε μεγάλο μέρος της Θεσσαλίας.

Διώκει συστηματικά τους παραδοσιακούς Έλληνες, κυρίως Βλάχους, αρματολούς και εγκαθιστά στα αρματολίκια Αλβανούς πιστούς του. Επικρατεί στην Άνω Μακεδονία και επεκτείνεται προς τον Αξιό ποταμό.

Τελευταίο οχυρό των Μακεδόνων είναι πλέον η αυτόνομη Νάουσα η οποία με σκληρούς αγώνες αποκρούει αλλεπάλληλες εκστρατείες του Αλή. Στις τάπιες πολεμούν όλοι οι Μακεδόνες αρματολοί πλάι στους Ναουσαίους.

Η Υψηλή Πύλη αδύναμη παρακολουθεί απλώς τα δρώμενα. Τελικά η Νάουσα πέφτει και ο Αλή πασάς κυριαρχεί μέχρι τον Αξιό.

Μόλις, όμως, ξεσπάει η Ελληνική Επανάσταση και ο Σουλτάνος επικηρύσσει τον Αλή, η Νάουσα επαναστατεί και τον Απρίλιο 1822 γίνεται  το ολοκαύτωμα. Οι Ξένες Δυνάμεις, έχουν ήδη παρακολουθήσει τους αγώνες της κατά του Αλή που έχουν σηκώσει την αυλαία της ιστορικής σκηνής όπου διαγράφεται το νέο γεωπολιτικό πεδίο στον ελλαδικό χώρο. Μετά από πέντε χρόνια επεμβαίνουν με τη ναυμαχία του Ναυαρίνου.

Σ’ αυτό το ιστορικό πλαίσιο οδηγεί τον αναγνώστη ο συγγραφέας του βιβλίου. Με πλήθος άγνωστα στοιχεία, μαρτυρίες και τεκμήρια περιγράφει το δράμα, τους πρωταγωνιστές του, την κοινωνία της αυτόνομης Νάουσας αλλά και τα αποκαλυπτικά έγγραφα των Ξένων Δυνάμεων.

Το βιβλίο, σελίδες 349, πωλείται 10 ευρώ στο Βιβλιοπωλείο της Εταιρείας.

Στην εκατονταετηρίδα του Μακεδονικού Αγώνα

Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος, επειδή φρονεί ότι ο Μακεδονικός Αγώνας συνιστά σωστικό σταθμό Ορθοδοξίας και Ελληνισμού απεφάσισε πρέπουσα υπόμνησή του με την συμπλήρωση Εκατονταετίας, 1904-2004, από την έναρξη της ένοπλης αντιστάσεως στη Μακεδονία. Διότι οποιαδήποτε αποδυνάμωση της πρώτης θα δεχόταν αναπόδραστα και ο δεύτερος αντίστοιχη.

Εύλογα η Εκκλησία της Ελλάδος συμμετέχει ενεργότατα στις ενδεδειγμένες εκδηλώσεις μνήμης, τιμής και ευγνωμοσύνης προς τους Μακεδονομάχους όλων των περιόδων. Ομολογουμένως η διάρκεια του. Μακεδονικού Αγώνα δεν εξαντλείται στην τετραετία 1904-1908. Η εκκίνησή του ταυτίζεται με τις αρχές του Ανατολικού Ζητήματος[1]. Η δε Ορθοδοξία τον είχε τέλεια συλλάβει σε χρόνους σκοτεινούς. Συγκεκριμένα ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Μελέτιος Πηγάς ο Α' διακήρυσσε στεντόρεια στους υπόδουλους ομογενείς του την εθνική τους καταγωγή και την ελληνικότητα των Μακεδόνων![2]

Προφητικά προϊδεάζει πράγματι τους πιστούς ο επιφανής Μελέτιος Πηγάς για την Ορθοδοξία και την Ελληνικότητα της Μακεδονίας, την οποία επί αιώνες καταπατούσαν αλλογενείς και αλλόθρησκοι, συνάμα δε αδιάλειπτα εποφθαλμιούσαν τσάροι[3] και αυτοκράτορες, Μεγάλες λεγόμενες Δυνάμεις, καθώς και νεοφανείς διεκδικητές, Ρουμάνοι και Βούλγαροι. Το δε περιεργότατο είναι ότι αξιώσεις προβάλλουν και στερούμενοι εθνικής συνειδήσεως[4] και στοιχειώδους κρατικής υποστάσεως, όπως ''οι αυστροκίνητοι και ιταλοκίνητοι πλεονάζοντες εκ των Αλβανών μουσουλμάνοι, ως και οι μειοψηφούντες περί την Σκόδραν Αλβανοί Χριστιανοί της Δυτικής Εκκλησίας''[5].

Στη Θεσσαλονίκη άλλως τε εγκαταστάθηκαν ήδη το 1773 μέλη του μοναχικού τάγματος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, γνωστά ως Λαζαριστές[6], που ίδρυσαν στη μεν συμπρωτεύουσα την ομώνυμη Μονή στη δε πέριξ ύπαιθρο ναούς, σχολεία αρρένων και θηλέων, νοσοκομεία, φαρμακεία, άσυλα για τα ορφανά και τα έκθετα. Προφανέστατα όλα κατ' επίφαση φέρονται σαν ευαγή ιδρύματα, ενώ στην πραγματικότητα ήσαν περιφανή προπαγανδιστικά κέντρα, των οποίων πρωταρχικές επιδιώξεις ήσαν ο προσηλυτισμός των σχιματικών βουλγαροφώνων[7]. Βαθμιαία οι δραστηριότητες διευρύνονται και σε άλλες πόλεις της Μακεδονίας, Καβάλα, Κιλκίς, Μοναστήρι[8].

Στο τελευταίο η διεύρυνση συμπεριλαμβάνει και τους Βλαχόφωνους, αν και αισθητότατα διακρίνονται για την ελληνική συνείδηση, το υψηλότερο επίπεδο ζωής, τις εκπληκτικές επιδόσεις στο εμπόριο, στις τέχνες, στα γράμματα, στις επιστήμες[9] και θεωρούνται ως οι πρώτοι χριστιανοί της Ευρώπης, της Μακεδονίας, από τους χρόνους του Αποστόλου Παύλου, όπως Γάλλος πανεπιστημιακός καθηγητής[10], μάλιστα Καθολικός, διατείνεται. Εν τούτοις το τάγμα των Λαζαριστών, αν και θρησκευτική γαλλική αποστολή, πάντοτε αναφανδόν στην υπηρεσία της πολιτικής της Γαλλίας, στο Μοναστήρι επί ηγουμενίας του αββά Faverial αναπτύσσει διαδοχικά διασυνδέσεις με τους εκπροσώπους της παντοδύναμης Αυστροουγγαρίας και όργανα της κρατικά αρτιπαγούς Ρουμανίας, η οποία εξελίχθηκε επικινδυνωδέστερη για τον Ελληνισμό, μολονότι του οφείλει την εθνωνυμία[11] και τη γλώσσα[12].

Η «νόθευση» της ελληνικής χορευτικής ταυτότητας

Κλεοπάτρα Χατζηλία 

Ιστορικός Πολιτισμού

~ Φωτο: Διπλός χορός στα Θοδώριανα Άρτας. Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη Φωτογραφικά Αρχεία (από: K. Μπαλάφας, Ήπειρος, Ποταμός, Αθήνα 2003, 288)

Με σκοπό την συνταύτιση με την Ευρώπη στα τέλη του 19ου και 20ου αι., προβήκαμε στην υιοθεσία ξένων προτύπων από την πολιτισμένη Δύση. Η Ελλάδα ταύτισε τον εξευρωπαϊσμό με την πρόοδο, λειτούργησε μιμητικά[1] και προχώρησε σε απότομο, βίαιο, τεχνητό, ετεροχρονισμένο και αφομοίωτο εκδυτικισμό.[2] Στα πλαίσια αυτά η ελληνική χορευτική ταυτότητα  θα αλλοιωθεί ή και θα παραγκωνιστεί.

Ειδικότερα. Τα παραδοσιακά είδη χορού της υπαίθρου αντιδιαστέλλονται με τους αστικούς χορούς των πόλεων. Πρόκειται για χορούς που ταίριαξαν με τις αλλαγές που επέφερε η αστικοποίηση, η εκβιομηχάνιση και  ο καπιταλιστικός τρόπος ζωής. Φερμένοι κυρίως από την Ανατολή με τους πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής οι χοροί αυτοί πέρασαν από την αμφιβολία και την δυσπιστία στην καταξίωση και στην αποδοχή. Αντικατέστησαν σταδιακά τους παραδοσιακούς δημοτικούς χορούς που επειδή εξέλειψαν οι συνθήκες που τους γέννησαν μετατράπηκαν ή πέθαναν.

Το κυριότερο αποτέλεσμα της εισαγωγής είναι η ρήξη με την παράδοση και η αλλοίωση της χορευτικής μας κουλτούρας. Ο πολιτισμικός ιμπεριαλισμός της Δύσης που περιλαμβάνει και την Αμερική -κατεξοχήν κέντρο ντιρεκτίβων πολιτισμικού γίγνεσθαι του 20ου αιώνα- εισάγει ότι θέλει με στόχο την ομογενοποίηση και την μαζικοποίηση της τέχνης, σαρώνει οτιδήποτε παραδοσιακό βρει στο διάβα του χαμηλώνοντας την κλίμακα των αξιών.    

Η συνάντηση του παραδοσιακού πολιτισμού με τα ευρωπαϊκή πρότυπα είχε συνέπεια την κρίση ταυτότητας που υπάρχει ως σήμερα. Από την παραδοσιακή κοινωνία της συμμετοχής μεταπηδήσαμε στην σύγχρονη του θεάματος. Η πρώτη αποτύπωνε τους κώδικες της κοινότητας η δεύτερη προάγει ξένα πρότυπα και ανάγκες στον βωμό  του Marketing.

Επιπλέον η απόσπαση από το περιβάλλον και η μεταφορά στην σκηνή της χορευτικής δραστηριότητας που θέλει τα κοινωνικά γεγονότα να γίνονται ψυχαγωγικά, ορίζει τις σάλες, αίθουσες χορών  τύπους απρόσωπους- μη τόπους. Οι τελετουργίες γίνονται παραστάσεις και η μύηση γίνεται διδασκαλία κτήμα επαγγελματιών,[3] ενώ εκλείπει και η επικοινωνία οργανοπαίχτη -χορευτή.[4]

Προφορικές μαρτυρίες βλαχόφωνων από την ομηρία τους στο Ποζάρεβατς της Σερβίας - Καλλιόπη Πανοπούλου

Καλλιόπη Πανοπούλου

«ΗΤΑΝ ΔΥΣΚΟΛΑ ΕΚΕΙΝΑ ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ...» 

Προφορικές μαρτυρίες βλαχόφωνων από την ομηρία τους στο 

Ποζάρεβατς της Σερβίας (Požarevac / Пожаревац)

Πρακτικά Β' Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου

Οι Σέρρες και η περιοχή τους: Από την Οθωμανική κατάκτηση μέχρι τη σύγχρονη εποχή

Α' Τόμος, Σέρρες 2013

Ακολουθείστε τον παρακάτω σύνδεσμο:

~ Εδώ

Κανονισμός της Ορθοδόξου Ελληνικής Κοινότητος Μοναστηρίου, 1905

Ακολουθεί το εξαιρετικά ενδιαφέρον για τις

πληροφορίες που μας παρέχει ιστορικό 

ντοκουμένο του 1905:

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ 

ΕΛΛΗΝ.  ΚΟΙΝΟΤΗΤΟΣ

ΜΟNΑΣΤΗΡΙΟΥ

ΕΝ ΛΕΙΨΙΑ

1905

Ὁ Πελαγωνίας ΙΩΑΚΕΙΜ

ΕΠΙΒΕΒΑΙΟΙ

Τ.Σ

.
                          
                                                                

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΝ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΩ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΡΘΟΔ. ΚΟΙΝΟΤΗΤΟΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Αον

ΠΕΡΙ ΚΟΙΝΟΤΗΤΟΣ

Ἄρθρον 1ον - Ἡ  Ὀρθόδοξος Ἑλληνική Κοινότης Μοναστηρίου ἀποτελεῖται ἐκ πάντων  ὅσοι θρησκευτικόν αὑτῶν ἀρχηγόν ἀναγνωρίζουσι τόν ὑπό τοῦ Οἰκουμενικού Πατριάρχου ἑκάστοτε διοριζόμενον κανονικόν Μητροπολίτην Πελαγωνίας, ἁγιάζονται δέ οἴκοι ὑπό τῶν Ἱερέων  αὐτοῦ καί ἐκπαιδεύουσι τά ἑαυτῶν τέκνα ἐν τοῖς Ἑλληνικοῖς Σχολείοις.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Βον

ΠΕΡΙ ΚΤΗΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΟΣ

Ἄρθρον 2ον –  Ἡ  Ὀρθόδοξος Ἑλληνική Κοινότης  κέκτηται:

1) Πάσας τάς δυνάμει Αὐτοκρατορικοῦ Φιρμανίου,  ἐπ’  ὀνόματι τοῦ Ἕλληνος Μητροπολίτου  Πελαγωνίας ἐκδεδομένου οἰκοδομηθείσας Ἐκκλησίας τῆς πόλεως, τά παρεκκλήσια  τοῦ Νοσοκομείου καί τῶν Νεκροταφείων, καθώς καί τό Μητροπολιτικόν οἴκημα μετά τῶν ἀνηκόντων ἑνί ἑκάστῳ κτημάτῳν.

2) Πάντα τά Ἑλληνικά Ἐκπαιδευτήρια  ἀρρένων τε καί θηλέων· ἤτοι τό Γυμνάσιον, τήν Μουσίκειον Ἀστικήν Σχολήν, τό  συσσίτιον τῶν ἀρρένων, τά τῶν Ἀδελφῶν Δημητρίου κεντρικά Παρθεναγωγεῖον τε καί Νηπιαγωγεῖον, τό συσσίτιον τῶν θηλέων τά ἐν τῇ συνοικίᾳ τοῦ Ἑλλην. Νοσοκομείου (Ρότζκα) Ἀρρεναγωγεῖον καί Οἰκονόμειον Νηπιαγωγεῖον·  τά ἐν τῆ Αλβανικῇ συνοικίᾳ (Ἀρναούτ μαχαλᾷ) Ἀρρεναγωγεῖον καί Νηπιαγωγεῖον τά ἐν τῇ Νέα  συνοικίᾳ (Γενή μαχαλᾷ) Θεοχάρειον Ἀρρεναγωγεῖον καί Νηπιαγωγεῖον· τά ἐν τῷ Λόφῳ (Μπαΐρ)  Κοντούλιον

3) Ἀρρεναγωγεῖον καί Νηπιαγωγεῖον·  καθώς καί τά τέσσερα ἐν τῇ Λευκῇ Βρύσει (Μπέλα τσέσμα) ἐν τῷ πράσινο Λόφῳ (Γεσίλ- Μπαΐρ) ἐν τοῖς κήποις (Μετζκάρ)  καί τῷ Ὑδραγόρα (Δραγόρ) Νηπιαγωγεῖα, μετά τῶν προσηρτημένων ἑνί ἑκάστῳ κτημάτων.

4) Τό Νοσοκομεῖον «Εὐαγγελισμός» μετά τῶν κτημάτων αὐτού.

5) Τό Ἐργαστήριον τῶν Ἀπόρων Κορασίων  «Ἁγία Ἑλένη».

6) Τά τρία κοινοτικά Νεκροταφεῖα τῆς Ἡρακλείας (Μπουκόβου), τοῦ Δοβλετζικίου καί τῆς Ἁγίας Κυριακής μετά τῶν κτημάτων αὐτῶν.

Γκόπεσι (Gopesh) - Ο Ελληνικός Σύλλογος ''Ελπίς''

Από το Μητρώο μελών της κοινότητας Γοπεσίου (Γκόπεσι) του 1920, σελ. 30:

< Ευεργέται του Οθωμ. Ελληνικού Συλλόγου Γοπεσίου ''Ελπίς'' 

Το Σωματείον των εν Αμερική συμπατριωτών μας κ. κ... (στη συνέχεια αναφέρονται τα ονόματα των ελληνοβλάχων αποδήμων από το Γκόπεσι και το ακριβές χρηματικό ποσό που απέστειλαν ως δωρεά) >

~~~~~~~~

Κουλιάστραντο - Το πασχαλινό λουλούδι των βουνοκορφών

Σε πολλά ορεινά χωριά της Ηπείρου και της Δυτ. Μακεδονίας στολίζουν μ αυτό 

τον Επιτάφιο. Είναι το πρώτο λουλούδι της Άνοιξης στις όμορφες βουνοκορφές και συνδέεται με τα δάκρυα της 

Παναγίας για τον Ιησού!

Κουλιάστραντο ή αλλιώς Πρίμουλα η εαρινή, είναι το αλπικό κίτρινο λουλούδι που γίνεται περιζήτητο τη Μεγάλη Εβδομάδα στην Κλεισούρα Καστοριάς αφού είναι το κυριότερο άνθος που κοσμεί τον Επιτάφιο. Από νωρίς οι κάτοικοι του χωριού ανεβαίνουν στο Μπιλιάνι, στο Τσαρτσάρι και στο Τσιρέσι για να μαζέψουν κουλιάστραντο για τον Επιτάφιο αλλά και για το σπίτι. 

Το εύοσμο λουλούδι τοποθετείται σε βάζα από τις νοικοκυρές και σηματοδοτεί με το άρωμα του τον ερχομό της Άνοιξης.

Η αναζήτηση για την πρωτιά της εξεύρεσης του πρώτου λουλουδιού της Άνοιξης δημιουργούσε και έναν αγνό παραδοσιακό συναγωνισμό ανάμεσα στους Κλεισουριώτες που "χτένιζαν" όλο το "Μουρίκι " και τη "Χαρούμπα" για το ποιος θα φέρει από νωρίς κουλιάστραντο στο χωριό.

Το βράδυ της Μεγ. Πέμπτης, ξημερώνοντας Μεγ. Παρασκευή, οι γυναίκες του χωριού "κεντούσαν"  με τα φυτά για να στολίσουν τον Επιτάφιο. 

Το κουλιάστραντο είναι ένα λουλούδι με πολύ δυνατό άρωμα το οποίο επειδή ανθίζει από τα μέσα του Aπρίλη μέχρι και το τέλος σχεδόν του Μάη και ο λαός μας το έχει συνδέσει με τη θρησκεία. Και σε άλλα χωριά ίσως με διαφορετικές ονομασίες ανά περιοχή (όπως Παναγίτσα, Παναγούδα, Πασχαλούδα, Ηρανθές, δακράκι) το έχουν συνδέσει με τα δάκρυα της Παναγίας για τον Ιησού, αφού συνήθως ανθίζει πάντα, κοντά στο Μεγαλοβδόμαδο.

Η επιστημονική ονομασία του φυτού είναι primoula veris ή επί το ελληνικότερο “πριμούλα η εαρινή”.

Το όνομά του πριμούλα, προέρχεται από τη λατινική λέξη “primus” που σημαίνει πρώτος και το “ver” που σημαίνει άνοιξη ή σε πιο ελεύθερη μετάφραση, το “πρώτο λουλούδι της άνοιξης”. (Πηγή: Εδώ)

Η Πολιτισμική ταυτότητα των Ελλήνων στην Πελαγονία (1912-1930) - Νικόλαος Αναστ. Βασιλειάδης

''Η Πολιτισμική ταυτότητα των Ελλήνων στην Πελαγονία (1912-1930)''

Νικόλαος Αναστ. Βασιλειάδης

Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης

Θεσσαλονίκη 2004

Ακολουθείστε τον παρακάτω σύνδεσμο:

~ Εδώ

Βλάστη - Κλεισούρα: Αετοφωλιές στο Μουρίκι

~ Φωτο: Σε χαρακτηριστικό πλάτωμα ανάμεσα στα βουνά Ασκιο και Μουρίκι και σε ύψος 1200 μέτρων βρίσκεται η Βλάστη. 

Ψηλά στα υψίπεδα της Δυτικής Μακεδονίας, κρυμμένα μέσα σε πυκνόφυτα δάση από οξιές, δύο βλάχικα κεφαλοχώρια μοιράζονται την ίδια ορεινή γειτονιά. Λίγο πριν το χιόνι σκεπάσει τα πάντα, αξίζει να περπατήσετε στις γειτονιές τους, να μάθετε την ιστορία τους, να περιεργασθείτε τα αρχοντικά και τις εκκλησιές τους, να ανασάνετε τον βουνίσιο αέρα.

Ο παλιός εθνικός δρόμος που συνδέει τη Φλώρινα με την Καστοριά φιδογυρνά μέσα από πυκνά δάση, διασχίζει ήσυχα χωριά, ακροπατά σε βραχώδεις γκρεμούς, σκαρφαλώνει σε μεγάλα υψόμετρα. Ενα από τα πιο χαρακτηριστικά σημεία αυτής της εξαιρετικά ενδιαφέρουσας αλλά επίπονης διαδρομής είναι η γνωστή στους Βορειοελλαδίτες οδηγούς για τις δυσκολίες της ορεινή διάβαση της Κλεισούρας.

Η χαρτογράφηση της περιοχής σηματοδοτείται προς Βορρά με το ψηλό και κατάφυτο Βίτσι, γνωστό στις σελίδες της νεότερης ιστορίας μας καθώς πάνω του διαδραματίστηκαν μερικά από τα τραγικότερα γεγονότα του Εμφυλίου πολέμου. Προς τον Νότο υψώνεται το αρκετά χαμηλότερο αλλά επίσης δασωμένο βουνό Μουρίκι.

~ Φωτο: Φθινόπωρο ψηλά στο Μουρίκι, στην προτεινόμενη διαδρομή Βλάστη - Κλεισούρα.

Σε αυτή την προικισμένη από τη φύση γωνιά της Δυτικής Μακεδονίας είναι κτισμένο ένα από τα πιο ονομαστά βλάχικα χωριά, η ιστορική Κλεισούρα. Βρίσκεται κοντά στην Πτολεμαΐδα και απέχει μόλις 30 χλμ. από την Καστοριά, 65 χιλιόμετρα από τη Φλώρινα, ενώ από την Αθηνά 540 χλμ. (μέσω Λάρισας Κοζάνης) και 160 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη μέσω Εγνατίας οδού. Για όσους επισκέπτονται πρώτη φορά την περιοχή, η Κλεισούρα πραγματικά αποτελεί έκπληξη. Ο οικισμός, καθώς απλώνει τις τέσσερις γειτονιές του σε ύψος από 1.100 έως 1.250 μέτρα ψηλά στις δασωμένες πλαγιές του βουνού Μουρίκι (αποτελεί τμήμα του Ασκιου όρους), αποπνέει έντονο άρωμα αρχοντιάς και παλιοκαιρίτικης μεγαλοπρέπειας.

Οι Έλληνες της πόλης των Σκοπίων και ο Ελληνικός Εθνικός Σύλλογος Κοσσυφοπεδίου

Κεντρικός δρόμος των Σκοπίων στο μεσοπόλεμο

- Μα εγώ καθώς προχώρησα στην ενδοχώρα, είδα στην πυρκαγιά της θύμησης 
τη στάχτη μες στα μάτια.

Νίκος-Αλέξης Ασλάνογλου

Ο δύσκολος θάνατος.

Στην ελληνική παρουσία τους τελευταίους αιώνες στα Σκόπια, στην πρωτεύουσα της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, η σημερινή περιδιάβαση. Μια πολυάριθμη ελληνική κοινότητα η οποία με τις πολεμικές περιπέτειες και τις καθεστωτικές και κρατικές αλλαγές συρρικνώθηκε και χάθηκε. Πολλοί ελληνικής καταγωγής κάτοικοι που έμειναν στα Σκόπια εξαναγκάστηκαν σε εξορίες και αλλαγές ονομάτων, άλλοι συμβιβάστηκαν με την πολιτική πραγματικότητα και σιωπούν. Η ελληνική γλώσσα με τον καιρό αντικαταστάθηκε με τη σερβική ή άλλες σλαβικές διαλέκτους. Η βλάχικη μιλιέται ως σήμερα στα Σκόπια μεταξύ ηλικιωμένων που προέρχονται από ελληνικά χωριά του Μοναστηρίου και του Κρουσόβου. Στο θάνατο, τον Απρίλιο του 1998, του πρώην προέδρου της ελληνικής δημοκρατίας Κωνσταντίνου Καραμανλή, αρκετοί κάτοικοι των Σκοπίων έγραψαν στο βιβλίο συλλυπητηρίων του εκεί διπλωματικού γραφείου στην ελληνική γλώσσα, ξαφνιάζοντας τη διπλωματική αντιπροσωπεία για την ελληνική γλωσσική παρουσία.  

Σήμερα συναντά κανείς αρκετούς δίγλωσσους ή ελληνόγλωσσους στους δρόμους των Σκοπίων. Ανάμεσα τους είναι και οι τελευταίοι μαχητές του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, σαν τον φίλο μου Βάσκο Καρατζά, τηλεγραφητή του Μάρκου Βαφειάδη στον Γράμμο, που έχουν κατηγορηθεί ή εμπλακεί σε αυτονομιστικές κινήσεις της Μακεδονίας στη διάρκεια του εμφυλίου και μετά. Τα χρόνια όμως πέρασαν και οι γέροντες, που έχουν στερηθεί παλιότερα την ελληνική ιθαγένεια, νοσταλγούν την πατρίδα και βλέπουν τα πατρικά χώματα με τα μάτια της ψυχής τους ή ατενίζουν τα πάτρια από τους μεθοριακούς σταθμούς της Νίκης και των Ευζώνων. Όσους από τους φίλους μας, ανεξάρτητα από τις περιπέτειες του παρελθόντος, δηλώνουν Έλληνες και θέλουν να αισθάνονται μέλη του εθνικού κορμού, πρέπει οι ελληνικές αρχές να τους δουν με κατανόηση και κάτω από τη σύγχρονη σκοπιά. Για όλους θα πρέπει να είναι ανθρωπιστική η συμπεριφορά της ελληνικής διοίκησης. Η Ελλάδα δεν επιτρέπεται να φοβάται κάποιους γέροντες, κατάλοιπα άλλων καιρών και καταστάσεων, συνεχίζοντας το ψυχροπολεμικό μετεμφυλιακό κλίμα. Θα είναι μόνο αμείλικτη για τους αμετανόητους ή υστερόβουλους που θα παρεξηγήσουν τη χειρονομία της λήθης, της αδελφικής αλληλεγγύης και της ανθρωπιάς. Η απαγόρευση ή η απέλαση θα είναι μόνο για όσους συνεχίσουν τυχόν την προπαγάνδα των μύθων  για τη Μακεδονία και τον δήθεν ''ξεχωριστό μακεδονικό λαό'' με σλαβικό χρώμα. Για αυτούς τους ψευδολογούντες της Ιστορίας δεν θα υπάρχει η επιείκεια και θα έχουν θέσει τον εαυτό τους, με τον τρόπο τους, εκτός ελληνικής πατρίδας. 

Τα Σκόπια έχουν ιστορία αιώνων με έντονη παρουσία από την αρχαία πόλη Σκοποί και τη ρωμαϊκή Σκούπι, στα περίχωρα της οποίας γεννήθηκε ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Ιουστινιανός. Παρουσία Ελλήνων στα Σκόπια έδειξαν κατά την παλαιοχριστιανική και βυζαντινή εποχή έρευνες των βυζαντινολόγων Γεωργίου Σωτηρίου, Ανδρέα Ξυγγόπουλου και του Γάλλου Αντρέ Γκραμπάρ. Ερείπια εκκλησιών του 12ου αιώνα και των χρόνων της τουρκοκρατίας με ελληνικές επιγραφές επιβεβαιώνουν την έντονη παρουσία του ελληνικού στοιχείου και της ελληνοκεντρικής ορθοδοξίας που παραδίδεται από τις ιστορικές πηγές. Η περιοχή είναι σεισμογενής και δυο φορές στην ιστορία της η πόλη των Σκοπίων καταστράφηκε ολοσχερώς, το 520 μ.χ και το 1963. Και στις δυο περιπτώσεις οικοδομήθηκε και συνέχισε να είναι εμπορικό και πολιτιστικό κέντρο της περιοχής. Οι δείκτες του ωρολογιού στα ερείπια του παλιού σιδηροδρομικού σταθμού της πόλης δείχνουν την τελευταία οδυνηρή περιπέτεια: 5 και 17' στις 27 Ιουλίου 1963. Δίπλα ακριβώς από τα σιδηροδρομικά χαλάσματα του Εγκέλαδου έγινε και η απόπειρα δολοφονίας κατά του προέδρου των Σκοπίων Κίρο Γκλιγκόροφ στις 3 Οκτωβρίου 1995. 

Η πόλη, που ανήκε στο βυζαντινό κράτος, καταλήφθηκε από τον τσάρο των Βουλγάρων Σαμουήλ (979-1014) και επανεντάχθηκε στο Βυζάντιο μετά τη συντριβή του Σαμουήλ από τον Βασίλειο Β' Βουλγαροκτόνο. Ανεξαρτητοποιήθηκε στα χρόνια των σταυροφοριών και περιήλθε στο κράτος του Σέρβου κράλη Μιλούτιν από το 1282 ως την κατάκτηση της πόλης από τους Τούρκους το 1392, που την ονόμασαν Ουσκούπ. Στον Α' Βαλκανικό Πόλεμο καταλήφθηκε από το σερβικό στρατό, ανακαταλήφθηκε στη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου από το βουλγαρικό στρατό, που εξόρισε αρκετούς Έλληνες κατοίκους της, και ξαναδόθηκε στη Σερβία το 1918 μετά την απελευθέρωση της από τον Γάλλο στρατηγό Ζουινό Γαμβέτα.

Η άποψη του Α. Κεραμόπουλλου για τους Βλάχους

Ο φιλόλογος, καθηγητής πανεπιστημίου, αρχαιολόγος, ερευνητής, αγωνιστής και ακαδημαϊκός Αντώνης Κεραμόπουλλος (1870-1961) είναι από τους πρώτους που ασχολήθηκαν σοβαρά με το θέμα των Βλάχων από τότε που ελευθερώθηκε η Ελλάδα. Το έργο του (‘Τι είναι οι Κουτσόβλαχοι’, 1939) για το συγκεκριμένο θέμα αποτελεί την μοναδική επιστημονική μελέτη της προπολεμικής περιόδου και σήκωσε κύματα αντιδράσεων στην Ρουμανία γιατί  ο καθηγητής κατέληξε στην διαπίστωση ότι οι Βλάχοι είναι ελληνικοί εκλατινισμένοι πληθυσμοί των περιοχών που τους συναντούμε, ενώ οι Ρουμάνοι υποστήριζαν ότι είναι Δάκες (κάθοδος από βορρά). Μέσα στην μελέτη αυτή υπάρχει πλούσια βιβλιογραφία και άφθονες ιστορικές πηγές.

Στην αναστατική επανέκδοση του βιβλίου το 2000 από την Βιβλιοθήκη Βλαχικών Μελετών (εκδoτικός οίκος University Studio Press) o καθηγητής γλωσσολογίας του ΑΠΘ  Νίκος Κατσάνης στον πρόλογό του, μεταξύ άλλων, τονίζει ότι σήμερα έχουν αλλάξει πολλά από τότε που έγραψε ο Κεραμόπουλλος για το θέμα των Βλάχων, εκείνο όμως που ακόμα ισχύει είναι η άποψή του ότι η εκλατίνιση των Βλάχων οφείλεται στην οροφυλακή, που άρχισε στους μακεδονικούς χρόνους και συνεχίστηκε  μέχρι τη τουρκοκρατία, θεωρία που πρώτος υποστήριξε ο Μ. Χρυσοχόου (χωρίς να μπορεί να την αποδείξει ιστορικά, ενώ ο Κεραμόπουλλος το έκανε).

Όσον αφορά στις ονομασίες των Βλάχων, ο Κεραμόπουλλος αναφέρει ότι είναι πολλές (Κουτσόβλαχος-Ελλάδα, Τουρκ., Βλάχος-Ελλάδα, Ρουμανία., Walachen-Γερμ., Wallon-Βέλγιο, Welsh-Ουαλία, Αρ(ου)μούνος, Τσιντσάρος, Ρωμαίος, Romanus κλπ) και αυτοί (Βλάχοι) διετέλεσαν υπήκοοι (επιτόπιοι χωρικοί) της απέραντης ρωμαϊκής αυτοκρατορίας που έφθανε μέχρι την Αίγυπτο και την Συρία. 

Η άποψη του Κεραμόπουλλου είναι ότι, το συνηθέστερο όνομα ‘Βλάχος’ προέρχεται  από την αραβική λέξη fellah που σημαίνει τον γεωργόν (φελλάχον). Αυτή η λέξη πέρασε στην Βαλκανική και κατόπιν στην υπόλοιπη Δύση. Η θεωρία αυτή χαρακτηρίζεται σήμερα ατυχής από τους περισσότερους επιστήμονες, οι οποίοι υποστηρίζουν το αντίθετο. Δηλαδή το όνομα προέρχεται από  την κελτική φυλή Volcae (Ουόλκαι) και πέρασε μέσω των Σλαύων (Vlah) στον ελληνικό χώρο ως Βλάχ-ος. Ωστόσο,  ο Κεραμόπουλλος γνώριζε αυτήν την  δεύτερη θεωρία, που την υποστήριζε τότε o Ρουμάνος Capidan,  και προσπάθησε να την ανατρέψει με δικά του επιχειρήματα. Σημαντικό είναι το συμπέρασμα του (Κεραμόπουλλου)  ότι  Βλάχος  δεν δηλώνει τον άνθρωπο που ανήκει σε μια φυλή ή ένα έθνος, αλλά αυτόν που έχει κάποια ασχολία και ιδιότητα και που μπορεί να ανήκει σε οποιοδήποτε έθνος. Aλλωστε οι ίδιοι οι Βλάχοι αυτοαποκαλούνται ‘Αρουμούνοι’, όνομα που ισοδυναμεί με τα Romani, Ρωμιοί που δηλώνουν πολιτική ιδιότητα (ρωμαίος πολίτης).

Αυτοί βρίσκονταν στα ορεινά μέρη της βόρειας Ελλάδας (κλεισούρες διαβάσεις  Πίνδου, Βαρνούντα, Ολύμπου, Βερμίου κλπ) καθώς και σε Αλβανία, Σερβία, Βουλγαρία κλπ. (σημείωση: Ο Κεραμόπουλλος δεν αναφέρει τους προς νότο Βλάχους της περιοχής Ασπροποτάμου και Ακαρνανίας). Τώρα μπορεί να τους βρει κανείς και στις πεδιάδες εξ αιτίας μετακινήσεων για πάρα πολλούς λόγους (καταστροφές, υπερπληθυσμός, αστικοποίηση κλπ).

Ο μέγιστος όγκος λατινοφώνων βρίσκεται πέραν του Δούναβη (Ρουμανία). Οι Βλάχοι ασχολούνταν περισσότερο με την κτηνοτροφία, τον αγωγιατισμό, το εμπόριο και τις διάφορες τέχνες.

The Myth of Liberation: 1903 - The “People’s Republic of Krushevo”

The following is a set of various segments 

put together for the purpose of this article 

on Krushevo from the upcoming book Macedonia, A Pass to Time, A Bridge 

to Infinity, (© 2014) by 

Marcus Alexander Templar. 

The Myth of Liberation:  1903 - The “People’s Republic of Krushevo” 

At the early evening of Sunday, St. Elijah Day of Configuration (July 20/August 2, 1903) and during the banquets that followed eight simultaneous weddings in the Greek community of Kushevo, while people were enjoying the day, the IMRO staged a revolt declaring independence from the Ottoman yoke.  The instrument of independence is known as the Manifesto or Proclamation of Krushevo and it was directed toward the Turkish population of the area.  It must be noted that the president of the ephemeral Republic of Krushevo, Nikola Karev, Kirov’s cousin, was a well-known member of the Bulgarian Workers’ Social Democratic Party, i.e. communist.[1]

In 1923, Nikola Kirov-Majski published a book, which developed into a theatrical play, Ilinden. In the second act, second scene of the play, the character of the “teacher” reads the manifesto to Nikola Karev, the President of the Krushevo Republic.  Karev, tells the teacher to translate it into Turkish and disseminate it to the Turkish villages of the area.[2]  The manifesto promoted in the play as a declaration of independence, is filled with socialist parlance, which was very common for the time and place of the play when taking into consideration the negotiations between the IMRO and the Comintern and the establishment of the Internal Macedonian Revolutionary Organization –United (IMRO-U).  One must have in mind that both Kirov and his cousin Karev were socialists.  The language of the manifesto that Skopje promotes as original is in conflict with what Kirov states in his book published in 1935, which in fact is Kirov’s diary, of the 10 day Ilinden Revolt, versus the book published in 1924, which was the basis for a theatrical play.  

According to Kirov-Majski, on July 24, 1903, that is a few days after the Bulgarians declared independence and after they had massacred and destroyed the Greek sector, Taško P. Hristov, a Bulgarian parliamentarian, took the original document to the Turkish village of Adalci and handed it to a child with the directive to give it to Sinan, the mayor of the town.  Hristov waited three full hours for the answer.  The document was in fact an ultimatum in the form of a letter and not a proclamation of any type.  In the meantime, from the minaret of the mosque, the hodja called together the entire male population of the village, which had 40 households, and made the terms of the ultimatum known to them.[3] From there, Sinan sent the ultimatum to the Turkish villages of Lažani (180 households) and Debrište (250 households) which returned their response to Sinan.[4]  The letter-ultimatum served a dual purpose:  first, to make clear the purpose of the Revolt, and second, to serve as a warning to the Turkish population that any collaboration with the Ottoman Army would be punishable by death.[5] Under the threatening conditions set by the Bulgarian brigands, all three villages agreed not to assist the Ottoman troops if and when they would arrive.[6] Concerning the events of the Revolt, the Bulgarian komitadjis killed innocent Greeks, burned and pillaged only Greek houses, and in general destroyed only Greek properties.[7]

Καλή Ανάσταση και χαρούμενο Πάσχα σε όλους!

Το Vlahofonoi Blogspot εύχεται το ελπιδοφόρο μήνυμα της 

Ανάστασης να δώσει δύναμη και αισιοδοξία στις καρδιές όλων.

ΚΑΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗ

σε όλους μας και στην πατρίδα μας.

Χαρούμενο Πάσχα με υγεία!

Ο Μητροπολίτης Κορυτσάς, Πρεμετής και Μοσχόπολης Φώτιος Καλπίδης

Ο Μητροπολίτης Φώτιος Καλπίδης 

Του Λάζαρου Αθ. Παπαιωάννου

Έκδοση: Μακεδονικής 

Φιλεκπαιδευτικής Αδελφότητας

Ιδρύθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1871.

Από το 1924 εδρεύει στη Θεσσαλονίκη,

Θεσσαλονίκη 1983.

Ο ΕΘΝΟΜΑΡΤΥΣ ΦΩΤΙΟΣ ΚΑΛΠΙΔΗΣ (1862-1906)

Πρόλογος: Τάκη Π. Γκοσιόπουλου

Ανθρώπινη αξία είναι η αρετή και  η αλήθεια. Όσοι διακονούν τις δυο αυτές αξίες στη ζωή διαφωτίζουν την ίδια τους ιδιοσυγκρασία και στήνουν στο βάθρο το δικό τους άγαλμα σκαλισμένο απ΄ την ιστορική γνώση και την πνευματική τους επάρκεια.

Μια τέτοια μορφή Δυτικομακεδονική είναι και ο λογοτέχνης, συγγραφέας πολύπλευρος, Λάζαρος Άθ. Παπαϊωάννου, του όποιου την ιστορική μονογραφία ''Ο εθνομάρτυρας Φώτιος Καλπίδης (1862-1906)'' εκδίδει στη σειρά των πολυτίμων εκδόσεων της η Μακεδονική Φιλεκπαιδευτική Αδελφότητα, που απ’ το 1871 ως τώρα δεν έπαυσε να εκπληρώνει τις εκπαιδευτικές και πολιτιστικές της σκοπεύσεις, υπακούοντας στην εσώτερη καταστατική λειτουργία της, με τις πολλαπλές δραστηριότητές της.

Ο ιστοριογράφος και μελετητής  στην περίπτωσή μας Λάζαρος Αθ. Παπαϊωάννου, στο έργο του αυτό, στηριγμένος σε πλούσια βιβλιογραφία και μελέτες, δίνει με βαθειά επίγνωση ευθύνης και συνέπειας την ιστορικοπολιτική ατμόσφαιρα της εποχής και του περιβάλλοντος της Βορειοηπειρωτικής πόλεως και των γύρω χώρων της Κορυτσάς και προχωρεί στη βιογραφική παρουσίαση άλλα και  στην πνευματική φυσιογνωμία του Εθνομάρτυρα Φωτίου Καλπίδη, που απ’ το 1893 χειροτονείται απ’ το Οικουμενικό Πατριαρχείο διάκονος και αρχιγραμματέας της Συνόδου του Πατριαρχείου, γεγονός που σημαδεύει την επιστημονική γνώση μα και την βαθειά πίστη του στα Ελληνορθόδοξα Ιδανικά του. Είναι το πρόσωπο που συγκεντρώνει πολλά προσόντα κι έχει συλλάβει τις ανησυχίες, τους παλμούς του Έθνους, μα και κείνος που έχει την βεβαιότητα ότι θα είναι αποδοτικός  στην πραγματοποίηση αυτών των στόχων.

Στα 1897 είναι πρεσβύτερος, αργότερα αρχιμανδρίτης και στις 16 Μαΐου 1902 εκλέγεται μητροπολίτης Κορυτσάς και Πρεμετής.

Μετά δυο περίπου μήνες η Ελληνική Χριστιανική Κορυτσά υποδέχονταν το νέο της ποιμενάρχη. Συγκινημένος ο Φώτιος ευλογούσε τα πλήθη διαβεβαιώνοντάς τα πως έρχεται από την Ανατολή στη Δυτική τούτη επαρχία της Ελληνικής Εκκλησίας για να ταυτίσει το υπόλοιπο του βίου του με τη ζωή και τις τύχες τις δικές τους.

Στη συνέχεια ξετυλίγονται στο βιβλίο τα Ιστορικά γεγονότα μέχρι της δολοφονίας του μητροπολίτη Φωτίου την 9η Σεπτεμβρίου 1906, που ο Στρατιώτης της Εκκλησίας έπεφτε στο ελληνικό χώμα δολοφονημένος από ανθελληνικές σφαίρες. Τόσο η πληροφόρηση και η κριτική διασταύρωση των πηγών και πληροφοριών του τύπου όσο και η συστηματοποιημένη συγγραφική τους διαμόρφωση, δείχνουν το μόχθο και την διανοητική διεργασία του συγγραφέα, ο οποίος, εξατομικεύοντας στη μονογραφία του το Ιστορικό πρόσωπο του Εθνομάρτυρα Μητροπολίτη Κορυτσάς και Πρεμετής Φωτίου Καλπίδη, έκαμε μνήμη το γενικότερο κλίμα στη Βορειοηπερωτική περιοχή που και τώρα ακόμα δοκιμάζεται ο ελληνικός της πληθυσμός.

Μπουραζάνι: Προικισμένη μεθόριος

Οι ποταμοί Αώος και Σαραντάπορος είναι αυτοί που με την πρώτη ματιά κερδίζουν τις εντυπώσεις. Ομως, καθώς περιπλανιέσαι σε τούτη την ιδιαίτερη γωνιά της Ηπείρου, το τοπίο και τα έργα των ανθρώπων σε παρασύρουν σε ένα ατέρμονο ταξίδι στο χθες και στο σήμερα.

~ Φωτο: Η κοίτη του Αώου, η κοιλάδα του Μπουραζανίου και στο βάθος η Κόνιτσα.

Το Μπουραζάνι είναι μια εκτεταμένη ημιορεινή περιοχή στα βορειοδυτικά του νομού Ιωαννίνων. Σαν σιωπηλοί γίγαντες οι χιονισμένοι, από νωρίς το Νοέμβρη, όγκοι των βουνών του Γράμμου, της Τύμφης και της συνοριακής Νεμέρτσικα, αγκαλιάζουν την κοιλάδα και προσδιορίζουν παρά το χαμηλό της υψόμετρο, την ορεινή της προσωπικότητα. Η υδάτινη παρουσία των ποταμών Αώου και Σαραντάπορου, τα πυκνά δρυοδάση, οι καταπράσινοι γήλοφοι κατάστικτοι από εύφορα χωράφια, καθορίζουν την γεωμορφολογία της.

Αφθονα μικρά χωριά, αγροτικοί οικισμοί, γεφύρια και διάσπαρτα βυζαντινά, αλλά και μεταβυζαντινά μνημεία μαρτυρούν την παρουσία του ανθρώπου εδώ και πολλούς αιώνες. Η περιοχή, αν και διοικητικά σήμερα ανήκει στην επαρχία Κόνιτσας, αποτελούσε ανέκαθεν κομμάτι μιας ευρύτερης αδιάσπαστης πολιτισμικής οντότητας που άκουγε στο όνομα Πωγώνι και γεωγραφικά εκτεινόταν μέχρι και τη σημερινή νότια Αλβανία, τότε που ακόμα αυτή συνιστούσε τμήμα της παλιάς ενιαίας Ηπείρου. Σήμερα οι πολιτιστικές και οικοπεριηγητικές αναζητήσεις εδώ στην κατάφυτη κοιλάδα με τη σπάνια φυσική ομορφιά δεν σταματούν παρά μόνο στην ελληνοαλβανική μεθόριο.

~ Φωτο: Μπουραζάνι, το τοπίο μαγεύει.

Χρησιμοποιώντας τον οδικό άξονα Ιωαννίνων - Κοζάνης θα φτάσετε στην Κόνιτσα. Εδώ στην είσοδο της πόλης θα διασταυρωθείτε με τον δρόμο που οδηγεί στα σύνορα και το τελωνείο της Μέρτζιανης. Ακολουθώντας τις ταμπέλες για τα χωριά Μάζι, Αετόπετρα, θα καταλήξετε μετά 12 ευχάριστα χιλιόμετρα στη γέφυρα του Αώου στο Μπουραζάνι. Από αυτό το σημείο θα απολαύσετε το μεγάλο ηπειρώτικο ποτάμι να κυλά νωχελικά τα νερά του σε μια πλατιά κατάφυτη κοίτη.

Παρουσίαση της παραδοσιακής φορεσιάς του Λαογραφικού Συλλόγου Βλάχων Βόλου σε εκδήλωση στη Γερμανία

Ο ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΒΛΑΧΩΝ ΒΟΛΟΥ 

θα παρουσιάσει την παραδοσιακή του φορεσιά σε 

μεγάλη εκδήλωση στην Γερμανία,

το Σάββατο 26 Απριλίου 2014, 

μαζί με άλλες πανέμορφες φορεσιές της πατρίδας μας!

~~~~~~~~~~

Διοργάνωση: Apollon Griechisches Volkstanzensemble 

(Όμιλος Ελληνικών Λαϊκών Χορών ''Απόλλων'')

www.apollon-tanz.de

Ο Vuk Stefanović-Karadžić για τη συμβολή των Βλάχων και των Αρβανιτών στην ελληνική επανάσταση

Στις αρχές του 19ου αιώνα, όταν η ελληνική επανάσταση θα βρίσκεται στο απόγειό της, ο δημιουργός της σύγχρονης σερβικής γλώσσας και του σύγχρονου κυριλλικού σερβικού αλφαβήτου, Vuk Stefanović-Karadžić (Вук Стефановић Караџић), θα γράψει για τους Βλάχους στο περίφημο άρθρο του ''Σέρβοι και Έλληνες'', που δημοσίευσε η εφημερίδα ''Der Komet'' της Λειψίας το 1822:

''Παντού στο εξωτερικό γίνονται έρανοι και συγκεντρώνονται χρήματα υπέρ των Ελλήνων'' για να συνεχίσει πως ''οι Έλληνες βοηθούνται μόνο χάριν της αρχαίας δόξας και όχι επειδή το αξίζουν. Διότι την ελληνική επανάσταση δεν την κάνουν οι ίδιοι, αλλά οι Βλάχοι και οι Αρβανίτες...'' [30]

Ο Κάρατζιτς έγραψε αυτό το άρθρο για να διαμαρτυρηθεί και να ευαισθητοποιήσει ταυτόχρονα την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη και υπέρ του σερβικού αγώνα, η οποία (όπως αναφέρει) στήριζε μονόπλευρα μόνο τον ελληνικό αγώνα και αυτό χάριν των αρχαίων μνημείων που δημιούργησαν το πνεύμα του Φιλελληνισμού.

Ο Κάρατζιτς ξεχωρίζει τους Βλάχους και τους Αρβανίτες από τους Έλληνες, τους κατοίκους δηλαδή του Μοριά και της Ρούμελης που γίνονταν ο αγώνας ίσως επειδή σ αυτές τις δυο περιοχές βρίσκονταν και τ' αρχαία μνημεία που δημιούργησαν τον φιλελληνισμό, ενώ οι περιοχές των Αρβανιτών και των Βλάχων δεν είχαν τότε ανασκαφεί και δεν είχαν μνημεία. Ίσως πάλι η διγλωσσία των δυο αυτών πληθυσμών να έκανε κάποιους Φιλέλληνες να τους ξεχωρίζουν από τους νότιους, επίσης δίγλωσσους εν πολλοίς Έλληνες, ίσως και η πικρία όμως, εν προκειμένω του Κάρατζιτς, για την άνιση αντιμετώπιση από την Ευρώπη της σερβικής και της ελληνικής επανάστασης, να τον ώθησε να εκφραστεί κατ' αυτόν τον τρόπο για να συγκινήσει κάποιους και υπέρ της Σερβίας. 

Γεγονός αναμφισβήτητο είναι όμως ότι, οι Έλληνες των ορέων, Βλάχοι, Αρβανίτες (Σουλιώτες, Μωραϊτες και νησιώτες Αρβανίτες) και Σαρακατσάνοι, σήκωσαν και το μεγαλύτερο βάρος του αγώνα. [31] Αξίζει να τονιστεί ότι, αρβανίτικα μίλαγε και ο Γέρος του Μοριά, Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, μακρινής καταγωγής από το χωριό Τσούκα, Βουθρωτού Βορείου Ηπείρου. [32]

Στην επιστημονική-ανθρωπογεωγραφική έρευνα τώρα, που προετοίμαζε και συγκέντρωνε επιστημονικά στοιχεία για τις εδαφικές διεκδικήσεις που θα προέβαλλαν* τα Βαλκανικά έθνη όταν θα έδιωχναν την Τουρκία από τα Βαλκάνια, έχουμε τον μεγαλύτερο Σέρβο -ίσως Βαλκάνιο- ανθρωπογεωγράφο Jovan Cvijic (Јован Цвијић), ο οποίος μετά από επιτόπιες έρευνες στην Ήπειρο και τη Μακεδονία στις αρχές του 20ου αι. έγραψε:

Απότιση φόρου τιμής στους ηρωικούς "Ελεύθερους Πολιορκημένους" από την Παλαιομάνινα

Με θρησκευτική κατάνυξη και πατριωτική υπερηφάνεια η Ιερά Πόλις του Μεσολογγίου τίμησε κι εφέτος την 

188η Επέτειο της Εξόδου της 

Ηρωικής Φρουράς των Ελευθέρων Πολιορκημένων το Σάββατο του 

Λαζάρου και την Κυριακή των Βαΐων.

«Το συμβολικό μήνυμα που εκπέμπει το Μεσολόγγι, μπορεί ν’ αποτελέσει και σήμερα την έμπνευσή μας, αλλά και το περιεχόμενο της χειραφέτησης της πατρίδας μας. Αρκεί να πιστεύουμε πραγματικό σ αυτό και να θέλουμε να το ανεμίσουμε στα πέρατα της γης».

188 χρόνια μετά, στον τόπο όπου οι Εξοδίτες – Έλληνες και Φιλέλληνες – με το παράδειγμα της αυτοθυσίας τους περνούσαν στην αιωνιότητα της Ιστορίας, εξυμνούνται ακόμη ιδανικά και ανθρώπινες αξίες, όπως η Ελευθερία, η Αξιοπρέπεια, η Κοινωνική Δικαιοσύνη και η Αυτοδιάθεση. Σεμνοί προσκυνητές του Μεσολογγίου και όσων αντιπροσωπεύει, χιλιάδες λαού που βρέθηκαν απόψε σ’ αυτόν το τόπο. Ανάμεσά τους, πρέσβεις και εκπρόσωποι έντεκα ξένων κρατών, του εκπροσώπου της Βουλής των Ελλήνων, βουλευτών, εκπροσώπων κορυφαίων πανεπιστημιακών ιδρυμάτων της χώρας και του εξωτερικού, Ενόπλων Δυνάμεων και Σωμάτων Ασφαλείας, φορέων καθώς και εκπροσώπων αδελφοποιημένων πόλεων.

Περισσότερες πληροφορίες: Εδώ

Συνάντηση μαθητών των αδελφοποιημένων Γυμνασίων Κρουσόβου και Ιωαννίνων

Στην Ελλάδα βρέθηκαν το Σαββατοκύριακο 29 & 30 Μαρτίου μαθητές από το Γυμνάσιο Κρουσόβου με πρωτοβουλία και πρόσκληση της Παγκόσμιας Βλαχικής Αμφικτιονίας.

Οι μαθητές μαζί με τους καθηγητές του σχολείου τους και το μέλος του ΔΣ της ΠΒΑ από το Κρούσοβο κ. Βασίλη Αμπατζή επισκέφτηκαν την Καλαμπάκα, τα Μετέωρα, τα Γρεβενά, τα Βλαχοχώρια του Δήμου και το ΕΧΚ Βασιλίτσας.

Στην Αβδέλα Γρεβενών, γενέτειρα των πρωτοπόρων του κινηματογράφου στα Βαλκάνια αδελφών Μίλτου και Γιάννη Μανάκια, οι μαθητές επισκέφτηκαν το χώρο όπου ήταν η αλλοτινή κατοικία των δύο καλλιτεχνών. Εδώ συναντήθηκαν και με το Σύλλογο Βλάχων Φοιτητών Θεσσαλονίκης που στα πλαίσια της εκδρομής στο Περιβόλι επισκέφτηκαν το γειτονικό βλαχοχώρι.

Στην Καλαμπάκα οι μαθητές του σχολείου του Κρουσόβου κι οι συνοδοί τους έγιναν δεκτοί στο Δημαρχείο της πόλης από το Δήμαρχο κ. Σακελλαρίου και τους Αντιδημάρχους κ. Ζαρόπουλο και κ. Αλμπάνη.

Ο κ. Σακελλαρίου τους καλωσόρισε στην πόλη, μίλησε για την περιοχή και πρόσφερε αναμνηστικά δώρα τόσο στους καθηγητές όσο και στους μαθητές.

Στο ΕΧΚ Βασιλίτσας τους φιλοξενουμένους της ΠΒΑ υποδέχτηκε ο Αντιδήμαρχος Γρεβενών κ. Γιάννης Νασίκας. Καθόλη τη διάρκεια της εδώ παραμονής τους οι φιλοξενούμενοι συνοδεύονταν από τον πρόεδρο της ΠΒΑ κ. Μιχάλη Μαγειρία.

Η πρωτοβουλία της ΠΒΑ αποσκοπεί στην άμεση επικοινωνία και αλληλογνωριμία των νέων, στην αποδόμηση αρνητικών στερεοτύπων και είναι μια μικρή συμβολή στην ανάπτυξη θετικών προϋποθέσεων μεταξύ των δύο πλευρών των συνόρων. Πηγή: Εδώ

Ο Αλέξης Ζορμπάς του Νίκου Καζαντζάκη

Ο κόσμος του Αλέξη Ζορμπά

Μουσείο το σπίτι του συνοδοιπόρου του Νίκου Καζαντζάκη.

Αντικείμενα, κειμήλια και ό,τι άλλο σχετίζεται με την προσωπική ιστορία του Αλέξη Ζόρμπα αναζητούν ο Εξωραϊστικός Σύλλογος Καταφυγίου και η μη κυβερνητική οργάνωση «Κοινωνία των Πολιτών του Βελβεντού» για το μουσείο που έχουν ετοιμάσει στο Καταφύγιο, όπου βρίσκεται το σπίτι του.

Το πραγματικό του όνομα δεν ήταν Αλέξης. Τού αποδόθηκε, όμως, από τον συγγραφέα Νίκο Καζαντζάκη από το αρχαιοελληνικό συνθετικό «αλεξι-» - όπως αλεξικεύραυνο, αλεξίσφαιρος, αλεξίπτωτο- για να εκφράσει τον χαρακτήρα που αντιστέκεται, που καθοδηγείται από τις παρορμήσεις του.

Ο ίδιος ο Γιώργος- και μετέπειτα Αλέξης Ζορμπάς- γύρισε όλη την Ελλάδα και όχι μόνο, αναζητώντας την τύχη του. Αργότερα, έγινε σύμβολο και χαρακτήρας που συνδέθηκε απόλυτα με την Ελλάδα, με το πνεύμα και την ιδιοσυγκρασία των ανθρώπων της.

«Έχουμε μια λαογραφική συλλογή, ενώ εντοπίσαμε τα γυαλιά και το ρολόι του Ζορμπά, τα οποία βρίσκονται στην κατοχή της οικογένειας των εγγονιών του, Άννας Γκάιγκερ (Ana Gajger) και Βαγγέλη Γιάντα (Vangel Jada), που πέθαναν πριν από δύο χρόνια στα Σκόπια», αναφέρει η πρόεδρος του Συλλόγου Άννα Γκάτζιου.

Όπως λέει, αρχικά είχαν εντοπιστεί στα γραφεία της στρατολογίας, στην Κοζάνη, τα μητρώα αρρένων της κοινότητας Καταφυγίου, όπου είναι καταγεγραμμένο το όνομα του Γεωργίου Ζορμπά.

Η ίδια σημειώνει ότι ο Σύλλογος έχει έρθει σε επικοινωνία και με τις εκδόσεις Καζαντζάκη στην Αθήνα, στην κατοχή των οποίων βρίσκονται οι επιστολές του Ζορμπά προς τον Καζαντζάκη, από την εποχή που δούλευαν μαζί στα δάση ως υλοτόμοι, αλλά και στα μεταλλεία, όταν ο πρώτος βοηθούσε τον δεύτερο για να έρθουν οι Έλληνες από τον Πόντο.

«Τόσο οι συγγενείς του Ζορμπά στην ΠΓΔΜ όσο και οι εκδόσεις Καζαντζάκη επιθυμούν να βρεθούν αυτά τα αντικείμενα στο μουσείο που κατασκευάσαμε. Κάτι τέτοιο δεν μπορεί, όμως, να γίνει προς το παρόν, καθώς δεν έχουν ολοκληρωθεί οι απαραίτητες διαδικασίες», τονίζει η κ. Γκάτζιου.

Υπογραμμίζει, άλλωστε, ότι υπάρχει μια πολύ καλή συνεργασία με τη Διεθνή Εταιρεία Φίλων του Νίκου Καζαντζάκη, η οποία επιδιώκει τη δημιουργία ενός δικτύου πόλεων από τις οποίες πέρασε ο Ζορμπάς.

Σε ό,τι αφορά τον τόπο γέννησής του, τον διεκδικούν εξίσου ο Κολινδρός της Κατερίνης και το Καταφύγι στο Βελβεντό. Και οι δύο περιοχές «φιλοξένησαν» την οικογένεια Ζορμπά, τους γονείς του Φώτη και Ευγενία και τα αδέλφια του Γιάννη, Ξενοφώντα και Κατερίνα, πριν ο ήρωας του Καζαντζάκη φύγει σε ηλικία 22 ετών για τα Μαντεμοχώρια της Χαλκιδικής και το Άγιον Όρος.